presentatie Sofie Vindevogel

Collectieve transitie en veerkracht
Sofie Vindevogel
Expertisecentrum Quality of Life
Vakgroep Orthopedagogiek HoGent
Achtergrond
• Onderzoek en hulpverlening in de context van politiek
geweld en gewapend conflict
– Psychosociaal welzijn, stress, trauma en veerkracht
– Collectieve transitie
– Socio-ecologische hulpbronnen
• Expertisecentrum Quality of Life (E-QUAL, HoGent)
– Kwaliteit van leven in de context van ingrijpende gebeurtenissen
– Vermaatschappelijking van zorg
– Gemeenschapsgericht en –opbouwend werken
Seminarie ‘Beter tegemoet komen aan de noden van getroffenen na rampen of aanslagen’ – 24/01/2016
Het concept ‘veerkracht’ & veerkrachtige
transitieprocessen
• Veelzijdig en complex; containerbegrip
• Wat stelt mensen in staat om met stressvolle situaties om
te gaan?
• Hoe kan welzijn in de context van dergelijke situaties
ondersteund en bevorderd worden?
Seminarie ‘Beter tegemoet komen aan de noden van getroffenen na rampen of aanslagen’ – 24/01/2016
Het concept ‘veerkracht’ & veerkrachtige
transitieprocessen
Maatschappelijk
Sociaal
Familiaal
Persoonlijk
• Informeel, natuurlijk netwerk & formeel, professioneel netwerk
Seminarie ‘Beter tegemoet komen aan de noden van getroffenen na rampen of aanslagen’ – 24/01/2016
Impact politiek geweld & conflict
• Vervaging dichotomie – continuüm
Hulp behoevend
Hulp biedend
• Impact gebeurtenissen
> Individuen
Gemeenschappen, inclusief o.a.
- Primaire slachtoffers
- Familiaal en sociaal netwerk slachtoffers
- Dienst- en hulpverleners
- Bredere bevolking
- Sociaal-cultureel-politiek weefsel
 Op verschillende niveaus & in uiteenlopende sferen
Seminarie ‘Beter tegemoet komen aan de noden van getroffenen na rampen of aanslagen’ – 24/01/2016
Impact politiek geweld & conflict
• Inductie diepgaande processen van collectief trauma
• Individuele beleving & verwerking onlosmakelijk
verbonden met collectieve beleving & verwerking
• Onderzoeken en begrijpen hoe collectieve impact &
aanpak ook persoonlijke ervaringen mee vormgeven +
hoe vanuit het collectief te werken in functie van
individuele transitieprocessen
Seminarie ‘Beter tegemoet komen aan de noden van getroffenen na rampen of aanslagen’ – 24/01/2016
Implicaties voor het concept ‘veerkracht’
& veerkrachtige transitieprocessen
• Veerkracht
– Het proces van collectieve reflectie, planning en actie om het
hoofd te bieden aan ondervonden impact, verlies en ontwrichting
– Komt tot stand uit de synergie tussen verschillende
gemeenschapsactoren, verenigingen en structurele voorzieningen
• betekenisverlening aan stressvolle ervaring
• (her)winnen positieve toekomstvisie en gevoel van zinvolheid,
identiteit en lidmaatschap
• connecteren met sociaal steunnetwerk en steunbronnen
• …
≠ in een sociaal vacuüm
Seminarie ‘Beter tegemoet komen aan de noden van getroffenen na rampen of aanslagen’ – 24/01/2016
Implicaties voor het concept ‘veerkracht’
& veerkrachtige transitieprocessen
• Ondersteuning van veerkrachtige transitieprocessen
• Rekening houden met impact en potentieel op verschillende
gemeenschapsniveaus
• Voorbij het individu als bron en doel van handelen
• Ook netwerken en structuren die deze individuen omringen
–
–
erkenning geven voor gedeelde ervaring en constructie van een gedeeld
narratief; met ruimte voor individuele ervaringen en narratieven
aanspreken op rollen, engagement en capaciteiten aanwezig in gemeenschap;
met ruimte om zich bewegen op het continuüm hulpbehoevend – hulpbiedend.
• Gaat verder dan ‘werken met netwerk’
• Verruimde focus: gemeenschap als doelpubliek én partner
Seminarie ‘Beter tegemoet komen aan de noden van getroffenen na rampen of aanslagen’ – 24/01/2016
Implicaties voor het concept ‘veerkracht’
& veerkrachtige transitieprocessen
• Wat doen < Hoe doen ?
• Wat helpt en helend wordt ervaren is sterk sociaal-cultureel
bepaald
• In dialoog met getroffen individuen/gemeenschappen
• Initiatieven van onderuit bevorderen, ondersteunen en versterken
 Formeel, professioneel netwerk biedt georganiseerde context
waarin informele, natuurlijke netwerken hun eigen capaciteit kunnen
realiseren om de gebeurtenissen te boven te komen en welzijn te
bevorderen.
Seminarie ‘Beter tegemoet komen aan de noden van getroffenen na rampen of aanslagen’ – 24/01/2016
Naar een ‘community of practice’
• Vanuit diverse diensten en instanties nood aan
uitwisseling en versterking van informatie en competenties
• Streven naar gezamenlijke, gecoördineerde aanpak waar
doelen, belangen, processen, middelen en resultaten
gedeeld worden door diverse stakeholders
• Voordelen:
• Verhoogt eigen en gezamenlijke capaciteit om getroffenen na
rampen en aanslagen te ondersteunen
• Verhoogt impact en duurzaamheid van initiatieven
• Efficiëntere besteding van middelen en tijd
• Up-to-date informatie en uitwisseling van inspirerende praktijken
Seminarie ‘Beter tegemoet komen aan de noden van getroffenen na rampen of aanslagen’ – 24/01/2016
Contact, info, samenwerking:
[email protected]