014 MRA-behandeling bij snurken en Obstructies

MRA-behandeling
bij snurken en obstructief
slaapapneusyndroom (OSAS)
Deze folder gaat over het gebruik van een individueel op maat gemaakte
beugel om snurken of apneu (=ademstop) te behandelen. Dit noemen we
een MRA (Mandibulair Repositie Apparaat). Bij deze behandeling zijn
zowel de longarts als de kaakchirurg betrokken.
Eerst leest u meer over beide aandoeningen en de klachten die deze
geven, daarna over de MRA, het vooronderzoek en aanvullende
behandelingen, het gebruik van de MRA, eventuele bijwerkingen,
vervolgcontroles, tandheelkundige behandelingen en de vergoeding van
de MRA. Tot slot gaat het over het permanent chirurgisch corrigeren van
de kaakstand.
Snurken
Snurken komt veel voor en zorgt voor geluidsoverlast waar een partner,
maar ook de rest van de familie veel hinder van kan ondervinden. Door
het ontspannen van het zachte gehemelte en de tong tijdens het slapen,
blokkeert de luchtweg. Lucht moet dan met meer kracht naar binnen
worden gezogen. Zo ontstaat bij het ademen een trilling van het zachte
gedeelte van de keelholte, wat het typische snurkgeluid veroorzaakt.
Obstructief slaapapneu syndroom (OSAS)
Soms gaat snurken gepaard met ademstops, het obstructief slaapapneu
syndroom (=OSAS). Hierbij stopt uw ademhaling tijdens uw slaap langer
dan tien seconden, doordat de tong en kaakspieren zich ontspannen. De
luchtwegen worden dan gedeeltelijk of volledig geblokkeerd. Afhankelijk
van het aantal keren per uur en de duur van een dergelijke ademstop,
spreken we van een mild, matig of ernstig slaapapneusyndroom.
Uw partner kan dit merken doordat u plots stopt met ademhalen, om
vervolgens met een diepe zucht weer in te ademen. Als u tijdens een
apneu een zuurstofdaling ontwikkelt, kunt u ongemerkt even wakker
worden. Dit gaat ten koste van de kwaliteit van uw slaap.
2
Klachten
Als u slechter slaapt, dan kunt u overdag klachten krijgen, zoals
vermoeidheid, hoofdpijn, spontaan in slaap vallen en een slechte
concentratie waardoor bijvoorbeeld deelnemen aan het verkeer
onverantwoord is. Op langere termijn is een onbehandeld slaapapneu
syndroom een risicofactor voor andere aandoeningen. Het kan leiden tot
verhoogde bloeddruk en hart- en vaatziekten. Bovendien verergeren
overgewicht, een onregelmatig slaapritme, alcohol, tabak en
slaapmiddelen het slaapapneu syndroom.
Behandelmethodes
Er zijn diverse behandelmethodes:
• CPAP (= Continuous Positive Airway Pressure). Met behulp van
overdruk, die tijdens het ademen door het CPAP- apparaat wordt
aangeboden, wordt voorkomen dat de keelwand tijdens de ademhaling
samenvalt. Hierdoor treden geen ademstilstanden meer op en
verdwijnt het snurken.
• chirurgische mogelijkheden, zoals het verwijderen van de huig/
amandelen;
• conservatieve maatregelen, zoals afvallen en betere slaaphygiëne.
In deze folder concentreren we ons echter op het gebruik van de MRA. Dit
is een succesvolle behandelmethode bij mensen die mild tot matig OSAS
hebben. Voorwaarde is wel dat uw gebit in goede conditie is met gezond
tandvlees en voldoende tanden en kiezen. Als u die niet meer heeft, is de
MRA een optie als u implantaten in de onder- en bovenkaak laat plaatsen.
Zo krijgt de MRA houvast.
3
Beugel
Een MRA is een individueel op maat gemaakte beugel, die u tijdens uw
slaap ’s nachts draagt en over de tanden heen geplaatst wordt. Zo wordt
de onderkaak naar voren geschoven ten opzichte van de bovenkaak.
Hierdoor ontstaat er weer een goede luchtpassage en kan een apneu niet
of nauwelijks meer plaatsvinden. De MRA wordt alleen tijdens de slaap
gedragen.
Vooronderzoek en aanvullende behandelingen
Voor het maken van een MRA zijn gebitsafdrukken nodig. Voordat deze
worden gemaakt, beoordeelt de kaakchirurg de conditie van uw gebit en
meet hij hoe ver de onderkaak naar voren kan schuiven. Als uw gebit nog
niet aan de eisen voor een MRA voldoet, moeten eerst aanvullende
behandelingen gedaan worden. Denk daarbij aan het vullen van gaatjes,
het wegnemen van ontstekingen, het eventueel bijplaatsen van
implantaten en een mondhygiënische behandeling. Dit zal in overleg met
de tandarts gebeuren. De gebitsafdrukken en metingen van de onderkaak
worden naar het tandtechnisch laboratorium gestuurd waar de MRA wordt
vervaardigd. Na ongeveer drie weken kunt u de MRA ophalen op de
polikliniek kaakchirurgie in het St. Anna Ziekenhuis.
4
Gebruiksaanwijzing MRA
Als u de MRA op gaat halen, kijken we of die goed en stevig op de onderen boventanden past. Is dit het geval, dan probeert u er ‘s nachts mee te
slapen. Hierbij staat de MRA in de stand waarin u de MRA krijgt. Slaapt u
er een paar nachten goed mee, dan mag u beginnen met het instellen. Wij
laten u precies zien hoe dat gaat. Als u dan nog steeds snurkt of apneu
heeft, mag u de MRA aandraaien, totdat u niet meer snurkt en de apneus
stoppen. U mag niet meer aandraaien dan is voorgeschreven, omdat uw
kaakgewricht en kauwspieren aan deze toch onnatuurlijke stand moeten
wennen. Als u niet met de MRA kunt slapen, neemt u contact op met uw
behandelaar.
Goed reinigen
Voordat u ‘s avonds de MRA indoet, moet u uw tanden en kiezen goed
reinigen. Plakresten onder de MRA kunnen uw gebit ’s nachts extra
beschadigen.
Als u de MRA niet draagt, bewaart u hem in een bakje met water. Eén
keer per week moet u de MRA bewaren in azijn verdund met de helft
water. Voordat u ‘s morgens de MRA in een bakje water zet, moet u hem
goed reinigen met afwasmiddel. Gebruik nooit warm water bij het
schoonmaken, kook de MRA niet uit en doe deze ook niet in de
afwasmachine.
Gewenningsperiode
De eerste dagen met de MRA kunt u last krijgen van meer
speekselproductie of juist een droge mond. Ook een stijf gevoel in de
kaken, gevoelige tanden en kiezen, het gevoel dat de tanden en kiezen
losstaan en niet meer precies op elkaar passen, zijn mogelijk. Het is aan
te raden om 's ochtends, direct na het wakker worden, de beugel uit te
doen en de kiezen enige keren stevig in de goede stand op elkaar te
klemmen. In de loop van de ochtend gaat het gebit weer beter ‘passen’. U
5
zult merken dat deze klachten geleidelijk minder worden. Na twee weken
zijn bij de meeste mensen deze klachten nagenoeg verdwenen.
Vervolgcontroles
Acht weken na het plaatsen van de MRA gaat u naar de mondhygiëniste
voor controle. Zij zal in het bijzonder letten op de mondhygiëne en samen
met de kaakchirurg controleren of de ingestelde stand de juiste is.
In geval van OSAS belt een OSAS-verpleegkundige u na drie tot vier
maanden, om te bespreken hoe deze periode is verlopen. Ook zal de
longarts bij OSAS indien nodig na vier maanden MRA-gebruik een
nieuwe slaapstudie inplannen. De longarts samen met de kaakchirurg
zullen daarna de effectiviteit van de MRA beoordelen. Ook kunt u dan
eventuele wensen voor een permanente chirurgische correctie van de
kaakstand bespreken. Hierover leest u nog meer verderop in de folder.
Regelmatige controles zijn belangrijk. Na de controles in het eerste jaar
raden wij u aan om jaarlijks een controle te laten uitvoeren van de MRA en
de mogelijke effecten die uw MRA heeft op uw gebit en kaakstand. Wij
verzoeken u om bij iedere controle de gipsmodellen / MRA beugel mee te
nemen.
Bijwerkingen MRA
MRA is een hulpmiddel dat relatief weinig nadelen en bijwerkingen heeft.
Het is echter vooraf niet te voorspellen hoeveel last u krijgt van de beugel
en of deze voldoende gaat werken. Mede door overgewicht, roken, het
bestaan van (tijdelijke) neusobstructies, het gebruik van alcohol en
slaapmiddelen kan de werking wisselend zijn.
6
De behandeling van snurken en OSAS met een MRA is relatief nieuw. Er
is dan ook nog vrij weinig bekend over de resultaten en bijwerkingen ervan
op de lange termijn. Voorlopige onderzoeksgegevens geven aan dat u er
rekening mee moet houden, dat de stand van het gebit na enkele jaren
iets kan veranderen. Ook kunnen gebitselementen tijdens het dragen van
een MRA op den duur afslijten of kunnen er kaakgewrichtsproblemen
ontstaan. De rol van een MRA bij het optreden van dit soort problemen is
niet helemaal duidelijk. Deze problemen kunnen namelijk ook zonder het
gebruik van een MRA ontstaan.
Tandheelkundige behandelingen en MRA
De vorm van het gebit kan na uitgebreide tandheelkundige ingrepen,
bijvoorbeeld het plaatsen van kronen en bruggen, erg veranderen. Dit
heeft tot gevolg dat de MRA niet meer goed past en aangepast moet
worden. Bij erg grote veranderingen zal een nieuwe MRA worden
gemaakt. Daarom is het aan te raden om eventuele uitgebreide
tandheelkundige behandelingen voorafgaande aan het maken van een
MRA uit te voeren.
Vergoeding MRA
In principe komt u in aanmerking voor een vergoeding van de MRA,
wanneer u vijf of meer apneus per uur heeft, gecombineerd met klachten
die bij OSAS behoren. Een aanvraag voor de vergoeding van uw
zorgverzekeraar wordt gedaan via de polikliniek kaakchirurgie van ons
ziekenhuis.
Let op: niet iedere zorgverzekeraar vergoedt de MRA volledig. Het kan
zijn dat een eigen bijdrage in rekening wordt gebracht door uw
zorgverzekeraar. Als u snurkt, maar geen OSAS heeft, wordt de
behandeling zeer waarschijnlijk niet vergoed door uw zorgverzekeraar.
7
Permanente chirurgische correctie kaakstand
Bij een MRA wordt de onderkaak niet-permanent voorwaarts verplaatst.
Om echter een permanente verruiming van de bovenste luchtwegen te
krijgen is een chirurgische correctie van de kaakstand nodig. Vooral als u
een ernstige vorm van OSAS heeft en andere behandelingen niet goed
werken, kunt u veel baat hebben bij een kaakstandcorrectie. Maar ook als
uw onderkaak (te) ver naar achteren ligt of als u niet de rest van uw leven
met een CPAP of een MRA wilt of kunt slapen, is dit een mogelijkheid.
Bij de chirurgische kaakstandcorrectie wordt de boven- en/of onderkaak
tijdelijk losgemaakt en naar voren verplaatst. Hierdoor ontstaat er meer
ruimte in de keel. Patiënten die in aanmerking komen voor een dergelijke
operatie moeten ook tijdelijk een blokjesbeugel (plaatjes op de tanden)
dragen. Ze worden dus door zowel de kaakchirurg als door een
orthodontist behandeld. De behandeling met de beugel kan anderhalf tot
twee jaar duren.
8
Heeft u nog vragen?
Deze folder is niet bedoeld als vervanging van mondelinge informatie,
maar als aanvulling hierop. Zo kunt u alles nog eens rustig nalezen.
Heeft u nog vragen, belt u dan tijdens werkdagen, van 08.15 tot 16.15 uur:
• de polikliniek kaakchirurgie: telefoon: 040 - 2864868;
• de polikliniek longgeneeskunde, telefoonnummer 040 - 286 4871.
Website
www.kaakchirurg.nu
9
Notities
Heeft u na het lezen van deze folder vragen? Wij raden u aan ze hier op te
schrijven. Zo weet u zeker dat u ze niet vergeet.
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
10
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
—————————————————————————————————
11