Plasmaferese - Jessa Ziekenhuis

Plasmaferese
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure?
Geef ons gerust een seintje!
Dienst kwaliteit
E-mail: [email protected]
Tel: 011 30 90 22
Jessa Ziekenhuis vzw
Maatschappelijke zetel:
Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt
www.jessazh.be
versie oktober 2013 (Object-ID 234359)
Welkom
In overleg met uw behandelende arts werd er besloten om één of meerdere
plasmafereses uit te voeren in het Limburgs Oncologisch Centrum (LOC) van
het Jessa Ziekenhuis.
Deze brochure beschrijft hoe de plasmaferese zal verlopen. De informatie van
deze brochure is van algemene aard. Dat wil zeggen dat de behandeling is
beschreven zoals deze meestal verloopt. Het is wettelijk verplicht dat u één
nacht voor of na de plasmaferese wordt gehospitaliseerd.
Indien u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft of extra inlichtingen wenst, kan u steeds terecht bij de arts of de verpleegkundigen.
1
Inhoud
1. Wat is plasma?
Bloed
1. Wat is plasma?
p. 3
2. Wat is plasmaferese?
p. 4
3. Hoe verloopt een plasmaferese?
p. 5
4. Zijn er nevenwerkingen?
p. 7
5. Wat na plasmaferese?
p. 7
6. Contactgegevens
p. 8
Plasma 55%
Bloedcellen 45%
Rode bloedcellen
zuurstoftransport
Witte bloedcellen
afweer tegen
infecties
Bloedplaatjes
bloedstolling
Plasma is een gele vloeistof die er voor zorgt dat de bloedcellen door het
lichaam worden vervoerd. Het bestaat voornamelijk uit water (93%) met
daarin opgelost: eiwitten, suikers, vetten, zouten, hormonen en vitaminen.
Dit zijn levensnoodzakelijke stoffen. Een volwassen persoon heeft ongeveer
2,8 l plasma.
2
3
2. Wat is plasmaferese?
Plasmaferese is een uitwisseling van plasma met behulp van een aferesetoestel. Dit wil zeggen dat het plasma wordt vervangen door andere vloeistoffen, bijvoorbeeld door donorplasma.
Voor de behandeling is er een toegang tot de bloedbaan nodig. Er zijn 2
mogelijkheden:
• Indien uw bloedvaten het toelaten wordt een naald aangebracht in een
ader van de elleboogplooi voor het afnemen van bloed. Deze arm moet
tijdens de procedure stil blijven liggen en mag niet geplooid worden. In de
andere arm wordt een katheter geplaatst om het bewerkte bloed terug te
geven. Deze arm mag vrij bewegen.
• Indien de bloedvaten van de armen het niet toelaten om voldoende bloed
te onttrekken, wordt er een katheter geplaatst in een groot bloedvat.
Meestal wordt deze katheter onder het sleutelbeen (vena subclavia) geplaatst (zie figuur 1), maar deze kan ook in de hals (vena jugularis) of in de
lies (vena femoralis) worden geplaatst. Dit noemt men een diepe veneuze
of centrale katheter.
De katheter heeft 2 lumina, één om bloed te onttrekken en één om bloed
terug te geven. Het plaatsen van een diepe veneuze katheter gebeurt door
een arts, onder plaatselijke verdoving in het operatiekwartier of op de dienst
spoedgevallen. Wanneer er meerdere plasmafereses gepland zijn, blijft deze
katheter zolang ter plaatse.
3. Hoe verloopt een plasmaferese?
Alvorens men met een plasmaferese kan starten, worden er enkele bloedstalen afgenomen om bepaalde bloedwaarden te kennen. Deze bloedwaarden
zijn nodig om het plasmaferesetoestel correct in te stellen.
Op de daghospitalisatie oncologie – hematologie, is er een aparte ruimte
voorzien waar plasmafereses plaatsvinden. De behandeling gebeurt in
liggende of halfzittende houding. U kan best op voorhand naar het toilet
gaan, want tijdens de plasmaferese mag u niet opstaan. U bent immers
verbonden met het plasmaferesetoestel (zie figuur 2), en de hele behandeling neemt ongeveer 2,5 uur in beslag.
Via één katheter (of één lumen) wordt voortdurend bloed afgenomen. Het
bloed gaat door het plasmaferesetoestel en wordt gescheiden in plasma en
bloedcellen. Het plasma wordt opgevangen in een collectiezak en de bloedcellen worden samen met plasmavervangers continu via de andere katheter
teruggegeven.
De verpleegkundige blijft de hele behandeling bij u om er over te waken dat
alles goed gaat.
Om het half uur wordt de bloeddruk en de hartslag gemeten.
U moet niet nuchter zijn voor een plasmaferese en u mag ook tijdens de
procedure iets eten of drinken.
Naaste familieleden zijn altijd welkom.
4
5
4. Zijn er nevenwerkingen?
Een plasmaferese is een veilige en pijnloze behandeling met weinig nevenwerkingen. U zal weinig merken van de plasma-uitwisseling.
Tijdens de plasmaferese kan u last hebben van tintelingen ter hoogte
van de lippen en de vingertoppen. De oorzaak van deze tintelingen is
een calciumtekort. De antistolling, die verhindert dat het bloed buiten
het lichaam stolt, breekt calcium af waardoor er een tekort ontstaat. Het
wordt verholpen door halfweg de plasmaferese en op het einde calcium te
geven via het infuus.
Daarnaast kan een bloeddrukverlaging optreden tijdens de plasmaferese.
Een ander neveneffect is vermoeidheid. Er blijft een kleine hoeveelheid bloed
achter in de leidingen van het plasmaferesetoestel waardoor u niet al het
bloed terugkrijgt. Hierdoor zal u zich moe voelen, maar die vermoeidheid is
na een paar dagen verdwenen.
Mogelijke reacties op donorplasma kunnen eventueel optreden, bv. huiduitslag, jeuk, kortademigheid
5. Wat na de plasmaferese?
Indien nodig gebeurt er na de plasmaferese nog een bloedafname. Het is
mogelijk dat u nog een infuus krijgt met kalium en magnesium, omdat deze
elektrolyten verminderd zijn door de plasmaferese. Verder zijn er geen
specifieke zorgen nodig na een plasmaferese en mag u terug naar de afdeling
of naar huis.
Indien u nog vragen heeft, kan u altijd terecht bij
uw behandelende arts of bij het verpleegkundig team.
Het plasmaferesetoestel
6
7
6. Contactgegevens
Dienst spoedgevallen
Voor urgente zaken, tel: 011 30 99 70
Afdelingen
Afdeling Oncologie A5, tel: 011 30 91 50
Afdeling Oncologie B5, tel: 011 30 92 50
Afdeling Oncologie - Hematologie E5, tel: 011 30 95 50
Daghospitaal oncologie
Dagzaal L0, tel: 011 30 89 51
Dagzaal D5, tel: 011 30 91 54
Oncocoaches
Voor alle vragen en/of problemen
Hilde Lenders
Tel: 011 30 89 14
E-mail: [email protected]
Sandra Bortels
Tel: 011 30 79 24
E-mail: [email protected]
Maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag: 09u00 – 17u00
Woensdag: 09u00 – 13u00
Secretariaat Oncologie
Om afspraken te maken
Tel: 011 30 99 61
8