Betekenisvol Leren

Betekenisvol
Leren
Ontwikkelingspsychologie:
sociaal-emotionele ontwikkeling van kleuters
Docent: mw. Kooiker
Petra Braspenning, Marlotte Bruggeman, Jeanine Smid, Mendy Sonneveld
P1A
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Inhoudsopgave van ons verslag
1. Samenvatting van ons onderdeel van Ontwikkelingspsychologie
Onderdeel 1: Ontwikkelingspsychologie
Onderdeel 2: Hoor het woord
Onderdeel 3: Meer dan Onderwijs
2. Twee meerkeuzevragen
3. Kort verslag waarom de gekozen activiteiten betekenisvol zijn
4. Beoordelingen van studenten die ons onderdeel bezocht hebben
5. Onze reactie op de beoordelingen van de medestudenten
6. Onze beoordelingen van de onderdelen die wij bezocht hebben
7. Verslag van de voorbereiding
8. Lesschema en instructie
p. 2
p. 3
p. 4
p. 5
p. 6
p. 8
p. 9
p. 10
1
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Onderdeel 1: Samenvatting van ons onderdeel van Ontwikkelingspsychologie
Subonderdeel 1: Ontwikkelingspsychologie
Bij de emotionele ontwikkeling van kleuters staan angsten, agressie en fantasie (waaronder
animistisch en magisch denken) centraal. De identiteitsontwikkeling, het besef hebben van een
eigen ik, uit zich bui keuters door het streven naar autonomie, het zelf willen ontdekken en ervaren
van de wereld. Vertrouwen en hechting zijn hiervoor nodig. De morele ontwikkeling (ontwikkeling
van het geweten) verandert in de kleuterfase. Kleuters beseffen dat de omgeving regels heeft
gesteld waaraan ze zich moeten houden. De betekenis van die regels is nog niet duidelijk, maar
kleuters houden zich eraan omdat ze liever niet gestraft willen worden. Dit noemt Kohlberg de
preconventionele fase van de morele ontwikkeling. Daarom is belonen en straffen in deze periode
een goed werkend middel. De morele ontwikkeling wordt verder gekenmerkt door een afnemend
egocentrisme en een toenemende sociale cognitie. Ten slotte is er bij de sociale ontwikkeling
ingegaan op de contacten met leeftijdsgenoten en het spelgedrag van kleuters. Bij kleuters moet
niet alleen gekeken worden naar speltype, maar ook naar andere processen die bij spel een rol
spelen. Hiervoor zijn complexiteit van het spel en spelkwaliteit belangrijke graadmeters.
Subonderdeel 2: Hoor het woord – de morele ontwikkeling van het kind
Het geweten is een ingeschapen functie om ons doen en laten te beoordelen. Het geweten moet
niet doorslaggevend zijn in keuzes dat moet altijd het Woord van God zijn. De ouders leren normen
en waarden, school bouwt daarop verder totdat de leerlingen onafhankelijk zijn op dit gebied. Als
opvoeder ben je identificatiefiguur, dit speelt een belangrijke rol in de morele ontwikkeling.
Kohlberg heeft na veel onderzoek een schema ontwikkelt over de morele ontwikkeling, er zijn ook
mensen die kritiek hebben op Kohlberg. Kinderen met een zwak ontwikkeld geweten  Meestal
door aanleg of omgevingsfactoren. Kinderen met overmatig streng geweten Meestal door aanleg,
temperament of opvoedingsstijl. De morele ontwikkeling kan worden gestimuleerd door het morele
voelen en denken.
Morele gevoelens  verontwaardiging, schuld, empathie
Morele denken  emotioneel (gevoel)en rationeel (op basis van een rede)
Moraliteit  onderscheid tussen goed en kwaad
Conventies  regels voor maatschappelijke omgang.
Subonderdeel 3: Meer dan Onderwijs
Een kleuter beleeft- vanwege zijn ontwikkelingsleeftijd- de wereld op een andere manier en heeft
andere interesses dan een kind van twaalf.
We moeten oppassen met stereotypering, niet zomaar een etiket plakken op een groep kinderen,
ook niet als het gaat om ‘algemene interesse’ bij een bepaalde groep.
Kleuters leren nog vooral vanuit de spelvorm, zelf ontdekken en rollenspel, het nabootsen van de
werkelijkheid die ze om zich heen zien. Ook zie je bij kleuters vaak dat levenloze dingen een ‘ziel’
krijgen, ze gaan leven (vb. blz. 86). Kleuters beleven de wereld vanuit hun eigen standpunt
(egocentrisme), daar tegenover staat altruïsme wat je ook kunt herkennen bij kinderen,
egocentrisme mag je dus niet gebruiken als etiket.
Kinderen van 5 tot 8 krijgen meer structuur en overzicht in hun ervaringswereld, fantasie en
werkelijkheid worden van elkaar gescheiden. Dingen krijgen een oorzaak (causaliteit). Het kind
gaat in de lengte groeien, de ronde vormen verdwijnen steeds meer.
De maatschappij verwacht van jongens iets anders dan van meisjes (sekse-stereotiep). Kinderen
leren al vroeg welk gedrag er wordt verwacht en gaan zich ernaar gedragen.
Kenmerken ontwikkeling: verandering en vooruitgang. In de klassieke ontwikkelingspsychologie
wordt ontwikkeling opgevat als een regelmatige opeenvolging van stadia.
Omgeving van kinderen blijft van invloed op de ontwikkeling. Ook kan de fysieke ontwikkeling
invloed hebben op de sociale-emotionele ontwikkeling (vb. blz. 100)
De waarneming van jongere kinderen is te typeren als globaal, totaal, egocentrisch, gevoelsmatig
en magisch. Globale waarnemingen worden vaak aangevuld met fantasie. Piaget gaat er vanuit dat
de kinderen de wereld actief onderzoeken en op grond van hun omgang met de wereld er een
eigen beeld van construeren. Begrippen die Piaget hierbij centraal stelt zijn: adaptatie, assimilatie,
accommodatie, organisatie en equilibrium.
Vanaf ongeveer twee jaar wordt zowel de fysieke als de sociale ruimte van het kind vergroot. Het
kind ontdekt zijn eigen autonomie. Het egocentrisme maakt echte vriendschap moeilijk, het gaat
vaak om uiterlijke dingen: mooi speelgoed of leuke kleren. In spelsituaties kun je de volgende
vormen herkennen: niets doen, solospel, toekijken, parallelspel en gemeenschappelijk spel. 4
voorwaarden om van moreel weten tot moreel handelen te komen zijn: morele empathie, moreel
redeneren, morele afweging en moreel gedrag.
2
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Onderdeel 2: Twee meerkeuzevragen
‘Eveline, heb jij een zusje?’
‘Ja!’
‘Hoe heet je zusje?’
‘Anniek’
‘Heeft Anniek ook een zusje?’
‘Nee!’
Vraag: Wat gaat er hier mis? Hoe heet dit verschijnsel?
a. (goed) irreversibiliteit
b. Moraliteit
c. Gewetenvorming
Wat is het moeilijkst voor kleuters om te leren?
a. Empathie: meeleven met de ander
b. Samenspelen met iemand
c. Concrete vakken leren
3
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Onderdeel 3: Kort verslag waarom de gekozen activiteiten betekenisvol zijn
Voor deze opdracht kozen wij als groepje voor een casus waarbij medestudenten vragen
moesten beantwoorden. Deze vragen sloten aan bij de belevingswereld, omdat het de
bedoeling was om na te denken over het inpassen van ‘Een doos vol gevoelens’ in deze
casus. Het is belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld en ook bij de zone van
de naaste ontwikkeling (Kalkman, 2003). Verder kozen wij voor een Pabo-versie van
Party&Co, door bij de verschillende onderdelen van dit spel vragen en opdrachten uit de
theorie te maken. Hiervoor kozen we omdat creatie belangrijk is voor leren. Door
mensen zelf te laten ontdekken, uitwisselen, ordenen, relaties leggen en presentaties
geven creëren ze de leerstof. Ook maakte deze opdracht de theorie zintuigelijk rijk
(Teunis, 2008). Er werd geleerd met hoof (door nadenken), hart (hoe raak ik de
leerlingen) en handen (door actief aan de slag te gaan met uitbeeld- en
tekenopdrachten) (Pestalozzi, 1827).
Bibliografie
Kalkman, B. (2003). De leeromgeving als bron van inspiratie. Studiedag Anders Adaptief .
Pestalozzi, J. H. (sd).
Teunis, O. (2008). Breinkennis motiveert docenten én studenten. OnderwijsInnovatie December .
4
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Onderdeel 4: Beoordelingen van studenten die ons onderdeel bezocht hebben
Zie achter deze pagina bijgevoegd. De foto’s geven ook een beeld.
Eline, Elseline, Michal en
Margriet in actie.
5
Hanneke en Nienke denken
na.
Anne en Ingemarij.
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Onderdeel 5: Onze reactie op de beoordelingen van de medestudenten
Anne: Fijn dat ze zo positief is, ze heeft geleerd van de opdrachten, wat ook onze
bedoeling was. Ze miste de doelen op papier, en dat waren we inderdaad vergeten.
Nienke: Nienke zei dat ze het niet snel zou vergeten, en dat de theorie duidelijk was.
Top! Dat was onze bedoeling, en het was ‘leerzaam en gezellig’. Ook zij miste de doelen,
wat, zoals al gezegd, we vergeten waren op te schrijven.
Michal: heeft meer inzicht gekregen in hoe kleuters denken/gevoelen. Niet alle vragen
waren betekenisvol, maar de vragen die over kleuters gingen wel. Mooi om te horen. Ze
schrijft ook dat ze niet veel geleerd heeft over de kleuters, de sociale ontwikkeling. Dat
vinden we jammer, want dat was natuurlijk wel zo’n beetje het doel van de hoek, en dat
hadden we geprobeerd mee te nemen in de vraagstelling.
Hanneke: vond het fijn dat we begrippen gebruikten. De activiteiten waren betekenisvol
voor haar omdat de vragen uit de theorie zijn gehaald. Tip: noteer doelen. Ja, dat
hebben we zeker meegenomen! Ze kwam tot leren door de vragen en opdrachten die
over de stof gingen, en het sloot dus ‘aan bij de zone van ontwikkeling.’ Fijn om te horen
Hanneke!
Annerieke: vind ons creatief, met uitroepteken. Ze weet meer over kleuters, ook
begrippen. Dat vinden we echt leuk om te horen, want dan weten we dat het effect heeft
gehad! Weer: doelen waren niet duidelijk opgesteld. Gaan we echt op letten als er een
volgende keer komt.
Elseline: heeft meer inzicht gekregen in hoe een kind emoties beleeft. Ze heeft ondanks
dat de doelen niet bekend waren, wel veel geleerd. Goed te horen! Sommige vragen
waren lastig, dat snappen we, vonden we bij het maken zelf ook. Maar er stond uitleg bij
de antwoorden. Zo maakte Elseline spelenderwijs de informatie haar eigen, de
activiteiten waren betekenisvol. Fijn om te horen!
Ingemarij: dacht na over hoe ze zelf was, en hoe kleuters denken, de theorie komt op
een leuke manier serieus aan de orde. Dit was echt wel een must voor ons, dat dat
moest lukken, en dat is nog gelukt ook! Echt fijn. De uitleg van de antwoorden zette haar
tot nadenken, en brachten niveau in het spel. Dat was ook de bedoeling, fijn! Ook
Ingemarij wist niet wat de doelen waren en heeft dat als tip opgeschreven.
Eline: heeft meer inzicht gekregen in de sociaal-emotionele ontwikkeling, wat zeker de
bedoeling was! De exacte doelen waren niet bekend, nee dat is onze fout inderdaad!
Sommige vragen vond ze erg inzichtelijk, ze gaven een duidelijk antwoord en toelichting
op de ontwikkeling van kleuters. Verder was het spel erg leuk. Mooi en goed om te
horen!
Algemeen: iedereen die het spel heeft gedaan, heeft er een positief gevoel aan
overgehouden, dat vinden we erg leuk. Ook waardeerde iedereen het dat we vragen op
een leuke manier stelden, en dat de studenten door spel inzicht kregen in het onderwerp.
Wel moeten we voor de volgende keer meenemen dat we duidelijke doelen opstellen, en
die ook in de hoek erbij leggen. Het was een leuke opdracht, waar wel tijd in zat. Daarom
is het echt leuk om te horen wat iedereen er van vond!
6
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Onderdeel 6: Onze beoordelingen van de onderdelen die wij bezocht hebben
Zie hierachter bijgevoegd.
Mendy Sonneveld
Marlotte Bruggeman
7
Jeanine Smid
Petra Braspenning
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Onderdeel 7: Verslag van de voorbereiding
We zijn met z`n vieren voor schooltijd om de tafel gaan zitten om te kijken wat voor
activiteit we wouden gaan doen. We waren er vrij snel uit dat het de pabo versie van
Party en Co zou zijn. Toen hebben we gekeken wat we daar allemaal voor moesten doen
en wat we nodig hadden. We hebben op een rijtje gezet wat er allemaal moest gebeuren
en we zijn het toen punt voor punt langsgelopen en hebben alles in overleg eerlijk
verdeeld. De volgende verdeling is daaruit gekomen:
Iedereen:


Samenvatting maken
Leren uit het woord
blz. 223-240
Ontwikkelingspsychologie
blz. 98-114
Meer dan onderwijs
blz. 85-101
Meer dan onderwijs
blz. 101- 115
Vragen en kaartjes voor het spel maken
Mendy
Marlotte
Jeanine
Petra
75 min.
70 min.
80 min.
75 min.
45-60 min. pp
Jeanine:


Dieren kaartjes
Spel Party en Co meenemen.
30 min.
2 min.
Mendy:


Instructieblad spel
Verslag samenwerking
25 min.
15 min.
Lesschema
Reactie op beoordelingen
20 min.
15 min.
Petra:


Marlotte:


Kort verslag (waarom is het betekenisvol?)
Alles bij elkaar voegen tot één werkstuk
30 min.
20 min.
Als we een onderdeel dat we moesten maken af hadden zetten we het op de mail, zodat
de andere groepsleden konden checken of het goed was. Als er iets niet goed was of
aangepast moest worden zeiden we dat tegen elkaar.
Na afloop van de peda les hebben we het nog even met elkaar gehad over de
samenwerking. We waren het erover eens dat het eigenlijk super was verlopen en dat we
er allemaal erg tevreden mee waren. Wat we allemaal heel prettig vonden is dat we het
snel met elkaar eens waren en dat tijdens het verdelen van de opdrachten iedereen een
deel op zich nam. Ook heeft iedereen zijn taak op tijd gedaan. We konden niet echt op
dingen komen waar we niet tevreden over waren, omdat we blij waren met de
samenwerking.
De taakverdeling is ook achteraf gezien eerlijk verdeeld. Iedereen is ongeveer even lang
bezig geweest met de opdrachten.
8
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Onderdeel 8: Lesschema en instructie
Zie pagina’s hierachter.
9
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Driestar lesschema©
P-1
2012-2013
Driestar lesschema©
P-1
2012-2013
Gegevens opleiding
Naam
Klas
Dag- of deeltijdopleiding
Slb’er
Periode
Marlotte Bruggeman, Mendy Sonneveld, Jeanine Smid, Petra
Braspenning
P1A
Dagopleiding
Vanalles
3
Gegevens stageschool
Code
De
Naam
Driestar Educatief
Plaats
Gouda
Groep
P1A
Aantal leerlingen
Datum
Activiteit
Naam mentor
5
11 maart 2013
Hoekenwerk kleuters sociaalemotioneel
Kkr
Handtekening
mentor
Beginsituatie van de …
Leerkracht:
De leerkracht is nog niet bekend met kleuters, en gaat daar vandaag veel over leren.
Lesinhoud:
Wat de sociaal-emotionele elementen zijn bij kleuters, en hoe je daar als leerkracht op in kunt
spelen, of kunt zien wat er niet is zoals het hoort.
Leerling:
Zijn er niet ;)
10
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Lesdoel:
Aan het einde van deze hoeken-les weten jullie wat de sociaal-emotionele ontwikkeling is bij
kleuters, en heb je gediscussieerd over hoe je met bepaalde signalen omgaat.
Persoonlijk leerdoel:
Ik wil graag dat alle leerlingen die in deze hoek zitten aan het einde het lesdoel behaald hebben, en
tevreden zijn over deze hoek.
Lerend onderweg en college-inhouden
-Bij de voorbereiding heb ik gebruik gemaakt van de kijkwijzer op pagina - van Lerend onderweg
(overhandig deze samen met je lesschema en leg deze op de juiste pagina open).
11
Lesroute
Inhoud
Leerling
Leefwereld
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Geef met genummerde stappen je lesroute weer. Geef per lesstap in een paar
zinnen duidelijk aan wat jij doet (leerkrachtrol vetgedrukt)én wat de
leerlingen doen (werkwoorden vetgedrukt!). Ook vermeld je hierbij
concreet de lesinhoud. In de kolommen Inhoud, Leerling of Leefwereld’ geef je
door middel van een kruisje per lesstap aan waar het accent ligt.
Tijd
Lesinhoud, activiteit van de leerkracht en de leerling
5
min
Start/oriëntatie
x
X
Organisatie,
Leermiddelen
Casus van
Marieke
1. De studenten lezen de inleiding. Dit bestaat uit een casus
over Marieke.
2. De studenten discussiëren over de vraag: wat zouden de
signalen van Marieke kunnen betekenen?
x
15
min
Kern
Party & Co
Dierenplaatjes
x
De studenten spelen het spel ‘Party & Co’,
Potlood&Papier
maar dan de PABO-versie.
12
Daarin zitten de volgende onderdelen:
X
Kennisvragen
X
Uitbeeldingsopdrachten
X
Tekenopdrachten
X
Kies-wie-je-bentopdrachten
Opnieuw gooien
Hierin zit de leerstof vermeld.
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
5
min
x
Afronding
Werkblad 7
‘Complimentendobbelsteen’
Als afsluiting mogen de studenten 2 vragen beantwoorden over de
leerstof.
Schaar
Lijm
Als er tijd over is ligt er een werkblad met een
X complimentendobbelsteen. Deze mogen de studenten maken.
13
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
Instructie Party en Co
Sociaal-emotionele ontwikkeling van kleuters
Wij hebben voor jullie een nieuwe variant van party en co gemaakt over de sociaalemotionele ontwikkeling van kleuters. Het is de bedoeling dat jullie aan het eind van dit
spel weten hoe kleuters zich ontwikkelen op sociaal en emotioneel gebied.
Het spel gaat als volgt:
Je ziet een bordspel voor je liggen. Iedereen mag een pionnetje kiezen. Vervolgens mag
je jongste van het stel beginnen met gooien. Er zijn 5 verschillende vakjes waar je op
kan komen:
1. Vragen
2. Tekenen
3. Uitbeelden
4. Nog een keer gooien
5. Liplezen, deze wordt vervangen door kies wie je ben
Vragen
Dit spreekt voor zich. Je beantwoord de vraag die op het kaartje staat. Kom je er alleen
niet uit, mag de groep je helpen.
Tekenen
Maak, zonder te spreken of gebaren te maken en zonder woorden te schrijven,
een tekening van de situatie of het woord dat op het kaartje staat.
Uitbeelden
Beeld de situatie uit die op het kaartje staat. Hierbij mag je gebruik maken van geluiden
en klanknabootsingen, maar je mag niet praten!
Kies wie je bent
Kies uit de kaartjes die er liggen één dier/kaartje uit waar jij het best bij past en vertel
aan je medespelers waarom je voor dit kaartje kiest.
Kom je vaker op deze opdracht? Kijk of je je met meerdere dieren zou kunnen
identificeren en kies anders een kaartje wat juist totaal níet bij jou past en vertel
waarom.
Verloop van het spel
Je pakt een kaartje van het onderdeel dat je gegooid hebt. Op dit kaartje staat een vraag
of opdracht, doe de opdracht of beantwoord de vraag. Bij het spel zit een zandloper,
draai de zandloper om als je de vraag gesteld hebt, zodat iedereen evenveel tijd
heeft om de opdracht te doen. Op de achterkant van het kaartje staat het antwoord.
Bespreek het antwoord in de groep, zodat iedereen ook weet waarom het dat antwoord
is.
In de normale party en co mag je nog een keer gooien als je een vraag goed beantwoord
heb. Omdat we niet zoveel tijd hebben draai je na 1 beurt gelijk weer door, zodat
iedereen meerdere keren kan. Als je een vraag goed beantwoord krijg je een punt.
Degene die aan het eind de meeste punten heeft is de winnaar. Het spel is afgelopen als
de vragen op zijn of als de tijd om is. Als je alle tekenvragen gehad heb en er staat
iemand op het vakje tekenen mag diegene een ander onderdeel kiezen, totdat alle
vragen en opdrachten geweest zijn.
Jullie hebben een kwartier om dit spel te spelen, dus blijf niet te lang bij één
vraag hangen!
14
Verslag van Mendy, Jeanine, Marlotte en Petra uit klas P1A
15