PPEP4all - Kennisnetwerk CVA

PPEP4all
Opdrachtgever:
Projectleider:
Datum:
Start- einddatum:
Natascha van Kats manager kortdurend verblijf
Carla Nieuwenhoff Specialist oudergeneeskunde en kaderarts geriatrische
revalidatie.
Marian Beniers Verpleegkundige
Lotte Stegeman Verpleegkundige/ maatschappelijk werker
1-06-201
Project start 1 april 2014 en is december 2015 afgerond
Voor akkoord:
Datum:
Datum:
Handtekening projectleider
Handtekening opdrachtgever
1. Probleemanalyse en probleemstelling
De huidige zorg
De afgelopen jaren heeft de revalidatieafdeling van Avoord zorg en wonen een enorme ontwikkeling
doorgemaakt, het implementeren van “het therapeutisch klimaat” is hierin een middel geweest om
voor de cliënt de dagelijkse therapietijd te vergroten . Alle dagelijkse handelingen worden gezien als
therapie en ook als zodanig door alle disciplines (inclusief verpleging en cliënt) nagestreefd.
Door onder andere in therapeutische groepen te werken en intensiever samen te werken met
behandelaars. (bijvoorbeeld door training “on the job” en jaarlijks “in company” scholing) werd de
kwaliteit van de zorg verbeterd en de therapietijd geïntensiveerd.
Door met de partners (ziekenhuizen-CVA ketenzorg en revalidatiecentrum) afspraken te maken over
het revalidatie proces, te stroomlijnen binnen de ketenorganisatie en een kwaliteitsslag te maken in
de kennis van verpleging en behandel-disciplines op de afdeling is er aanmerkelijk gewonnen in de
kwaliteit van het totale revalidatieproces.. Dit is onder andere te merken aan de enorme daling in de
afgelopen 5 jaar van de duur van het gemiddeld verblijf op de revalidatieafdeling van cliënten met
zowel een CVA, als ook cliënten die met een andere diagnose voor revalidatie werden opgenomen.
Ondersteuning van cliëntsysteem en cliënt behoeft echter ons inziens meer aandacht. Gezocht is
naar een beproefde methode van psychoeducatie waarbij de begeleiding van de cliënt en het
cliëntsysteem niet beperkt blijft tot de periode van verblijf op de GRZ afdeling.
Vorig jaar zijn we met dit project gestart. Tijdens de evaluatie is gebleken het project meer aandacht
en tijd behoeft. Daarom is ervoor gekozen om het dit jaar verder uit te ontwikkelen. Zodat het
project een breder draagvlak krijgt in de organisatie waardoor borging beter gegarandeerd kan
worden.
Probleemanalyse
Tijdens het herstel en de revalidatieperiode na een CVA is er veel aandacht voor de lichamelijke
beperkingen en herstel hiervan bij de cliënt. Ook cliënt zelf en cliëntsysteem richten hier vooral hun
aandacht op. Uit literatuur blijkt dat in de chronische fase cliënt en cliëntsysteem vooral problemen
krijgen met psychische en psychosociale problematiek wat kan leiden tot overbelasting van het
cliëntsysteem en zelfs tot isolatie en achteruitgang van functioneren van cliënt. Cliënten en
Document1
Auteur: Lotte Stegeman/Marian Beniers
Page 1
19/07/2017 - 1 -
cliëntsysteem hebben daarbij mogelijk moeite met het vinden van de juiste hulpverlening en/of
voelen zich bezwaard of soms beschaamd om opnieuw steun te vragen in hun hulpvraag bij
professionals, familie en/of kennissen. In een doctoraalscriptie van Barbara Cupido wordt
beschreven dat;” Naast lichamelijke en cognitieve problemen na een CVA worden in 50 procent van
de gevallen ook emotionele problemen gerapporteerd (hochstenback, 1999). Hiervan wordt in de
literatuur voornamelijk depressie beschreven. Recente studies hebben aangetoond dat emotionele en
cognitieve problemen een negatief effect hebben op het sociaal functioneren en de algehele kwaliteit
van leven van de patiënten, en zelfs op het herstel van motorisch functioneren (Chereminski &
Robinson, 2000)”
Waarom dit project?
De aantasting van de kwaliteit van leven na het CVA lijkt in veel gevallen te worden bepaald door de
manier waarop men omgaat met de gevolgen van het CVA.
Clienten en hun cliëntsysteem die de veranderingen na een CVA in zekere mate konden accepteren,
gaven volgens onderzoek van Smout, Koudstaal, Robbers, Janssen, & Passchier, 2001 aan een
positiever oordeel te hebben over de kwaliteit van hun leven, dan de cliënten die dezelfde doelen
nastreefden als voor het CVA. Aangezien veel cliënten met een CVA te kampen hebben met
psychische problemen en mede hierdoor vertraagd herstellen, zijn passende behandelingsmethoden
nodig volgens Cupido (2004).
In onze organisatie hadden we al positieve ervaringen met een psychoeducatie programma voor
cliënten met Parkison. Enkele citaten van deelnemers zijn: "De PEPP cursus geeft je steun in wat je
moet en kunt doen om het leven zo aangenaam en nuttig mogelijk te maken".
"Het is opvallend dat een positieve levensfilosofie je sterker maakt om Parkinson te accepteren".
"Het PEPP levert een bijdrage om weer licht aan het eind van de tunnel te zien".
"Mijn man en ik hebben geleerd om meer en beter met elkaar te praten".
"De groep gaf mij herkenning en steun".
Uit hun onderzoek bleek dat dit pyschoeducatie programma niet alleen geschikt was voor
Parkisoncliënten maar eigenlijk toepasbaar is voor alle chronisch zieke cliënten.
“In het proefschrift ‘A Patient and caregiver Education Program in Parkinson’s disease, Huntington’s
disease, other chronic diseases’(2012) van Laura A’Campo toont zij aan dat het PEPP op korte termijn
effectief is om de kwaliteit van leven van patiënten met de ziekte van Parkinson te verbeteren en de
psychosociale belasting en hulpbehoefte bij de zorggevers te verminderen. Ook bleek het programma
bruikbaar bij andere doelgroepen, zowel in de ziekte specifieke vorm voor de ziekte van Huntington
als in een generieke vorm in een groep met mensen met verschillende chronische ziekten.”1
2. Doelstelling
Per 1 oktober 2015 is er ,als aanvulling op de medisch- therapeutische behandeling, tijdens de
herstel en revalidatieperiode van een CVA, gestructureerde aandacht voor de psychische en
psychosociale gevolgen op het dagelijks leven van cliënten en cliëntsysteem waardoor cliënt en
cliëntsysteem minder snel overbelast raken, waardoor cliënten autonoom blijven en langer op een zo
hoog mogelijk zelfstandig niveau van functioneren blijven, waardoor zij mogelijk minder snel in een
intramurale voorziening opgenomen hoeven te worden. De cliënt en het cliëntsysteem weten waar
1
Kamminga, N (2013) Partnerwerkboek PEPP4ALL Zelfmanagementprogramma voor chronisch zieken en hun
partner (p. 1) Amsterdam: Boom
Document1
Auteur: Lotte Stegeman/Marian Beniers
Page 2
19/07/2017 - 2 -
en wanneer zij hulp kunnen vragen aan professionals of het ondersteunend cliëntsysteem (familie en
kennissen).
Subdoelstelling
De cliënt
Per 1 oktober 2015 heeft de cliënt informatie en managementstrategieën om de juiste balans te
vinden tussen wat de ziekte van de cliënt als persoon vraagt en hoe zij met de beperkingen inhoud
willen geven aan het leven. Het uitgangspunt daarbij is autonomie te bevorderen en handvatten te
bieden om psychische en psychosociale gevolgen goed te managen en de kwaliteit van leven positief
te beïnvloeden.
Het cliëntsysteem
Per 1 oktober 2015 heeft het cliëntsysteem informatie en managementstrategieën om de juiste
balans te vinden tussen wat een leven met een chronische zieke van het cliëntsysteem vraagt en hoe
zij inhoud willen geven aan het leven. Het uitgangspunt daarbij is autonomie te bevorderen en
handvatten te bieden om psychische en psychosociale gevolgen goed te managen en de kwaliteit van
leven positief te beïnvloeden.
3. Resultaat
Start resultaat 2014:
Per 1 april 2014 beschikte Avoord over een zelfmanagementprogramma voor de CVA cliënt en zijn
cliëntsysteem. Het programma maakt onderdeel uit van het behandelplan. Het programma strekt
zich uit over de periode van intramurale revalidatie tot en met de periode tijdens de ambulante
revalidatiebehandeling (dagbehandeling), en volledig thuis. Gestructureerde evaluatie vindt plaats 3
maanden na beëindiging van de complete medisch-therapeutische revalidatiebehandeling.
Het zelfmanagmentprogramma bestond uit 8 sessies voor de cliënt en mantelzorger . Cliënt en
cliëntsysteem zitten ieder apart in een “peer group”.
Het patiënten educatie programma- Cliënten.
Sessie 1 Introductie
Sessie 2 Zelfevaluatie
Sessie 3 Gezondheidsbevordering
Sessie 4 Stressmanagement
Sessie 5 Omgaan met angst en depressie
Sessie 6 Sociale vaardigheid
Sessie 7 Sociale ondersteuning
Sessie 8 Evaluatie
Het patiënten educatie programma- Partners/ cliëntsysteem
Sessie 1 Introductie
Sessie 2 Zelfevaluatie
Sessie 3 Gezondheidsbevordering
Sessie 4 Stressmanagement
Sessie 5 Uitdaging zorggevers
Sessie 6 Sociale vaardigheid
Sessie 7 Sociale ondersteuning
Sessie 8 Evaluatie
Document1
Auteur: Lotte Stegeman/Marian Beniers
Page 3
19/07/2017 - 3 -
Uit onze evaluatie is gebleken dat 8 sessies behoorlijk intensief en veel eisend zijn voor onze cliënten
en zijn clientsysteem daarom is besloten om het resultaat als volgt aan te passen:
We hebben de 8 sessies teruggebracht naar 6.
Het patiënten educatie programma- Cliënten.
Sessie 1 Introductie / Zelfevaluatie
Sessie 2 Gezondheidsbevordering
Sessie 3 Stressmanagement
Sessie 4 Omgaan met angst en depressie
Sessie 5 Sociale vaardigheid
Sessie 6 Sociale ondersteuning /Evaluatie
Elke sessie is opgebouwd uit 5 vaste onderdelen
Deel 1: Kennismaking /bespreking thuiswerk
Deel 2: Actieve informatie. De trainer geeft informatie over het thema dat in die sessies centraal
staat. En reikt hij of zij zelfmanagement technieken aan en is er ruimte voor vragen en discussie.
Deel 3: Oefening. Wordt er geoefend met praktische vaardigheden die te maken hebben met het
thema. Die biedt een mooie gelegenheid om te ervaren hoe de zelfmanagement technieken werken
en als basis om dit thuis verder in de praktijk te gaan brengen.
Deel 4: Thuiswerk. Het gaat erom dat de cliënt en cliëntsysteem de geleerde vaardigheden thuis
toepast in het dagelijks leven en ontdekt of toepassing hiervan meerwaarde zou kunnen hebben.
Deel 5: smaakmaker. Met de smaakmaker wordt de cliënt en cliëntsysteem uitgenodigd om als
voorbereiden op de volgende sessie vast te bedenken welke vragen en ervaringen hij of zij heeft met
dit thema.
4. Projectactiviteiten
SWOT analyse
Intern
Positief
Sterke punten
 Inhoud van het
zelfmanagement is
wetenschappelijk
onderzocht en
effectiviteit is bewezen.
 Het programma heeft
een vast inhoud die
alles omvattend is.
 Voldoen aan landelijke
CBO richtlijn m.b.t.
psychosociale
hulpverlening
 Hiermee vooruit lopen
als instelling
 Een goede kwaliteit
leveren aan cliënten en
hun cliëntsysteem
(strategie)
 Voldoen aan wens
vanuit de samenleving
Negatief
Zwakke punten
 Landelijke
bezuinigingen in de
zorg
 Beperkte hoeveelheid
CVA cliënten binnen
Avoord; zoeken naar
andere opties
 6 sessies dat het
cliëntsysteem extra
moet terugkomen
 Revalidatie kan eerder
afgerond zijn en cliënt
en cliëntsysteem haken
dan vaak af.
Document1
Auteur: Lotte Stegeman/Marian Beniers
Page 4
19/07/2017 - 4 -
om cliënten en hun
cliëntsysteem meer
zelfredzaam te maken
en te behouden
Extern
Kansen
Bedreigingen
 Meer kansen om de
 Het is opnieuw een
cliënt en het
verandering in een tijd
cliëntsysteem te
waarin al veel
betrekken bij de
veranderingen
revalidatie.
plaatsvinden
 Cliëntgericht:
het
 Medewerkers voor het
voldoet aan een vraag
managementprogram
van een groep cliënten.
ma moeten uit een
krimpend
 Verhoging
medewerkersbestand
zelfmanagement van
komen
de cliënt
 Er zijn veel personele
 Verhoging bijdrage van
veranderingen gaande
het cliëntsysteem aan
op de
het revalidatie proces
revalidatieafdeling
 familieparticipatie
waardoor de werkdruk
erg hoog is. En hierdoor
weinig draagvlak kan
zijn voor het kbproject.
 Het vraagt een
cultuuromslag bij de
verpleging
Om de doelstellingen van het project te bereiken zijn onderstaande projectactiviteiten geformuleerd.
Voorbereiding:
1. Projectplan schrijven
2. Nulmeting uitvoeren
3. Werkwijze bepalen
4. Collega’s informeren
5. Bericht voor op Intravoord, uitleg voortgang tijdens werkoverleg team revalidatie.
6. Het zelfmanagementprogramma introduceren op afdeling
7. Realiseren randvoorwaarden
8. Protocol schrijven
9. Maandelijks overleg knowledge brokers en projectleden
10. Maandelijks overleg projectgroep
Realisatie:
Document1
Auteur: Lotte Stegeman/Marian Beniers
Page 5
19/07/2017 - 5 -
1.
2.
3.
4.
5.
Kick-off
Verspreiden van de informatiefolders over het zelfmanagementprogramma
Uitnodigingen maken en versturen voor de cliënt en hun cliëntsysteem
Uitvoering op de werkvloer
Tussentijdse evaluatie door middel van audits
Nazorg:
1. Evaluatie meting
2. Audits
3. Resultaten van het project aan medewerkers kenbaar maken
4. Onderwerp terug laten komen in MDO’s, werkoverleggen, klinische lessen etc.
5. Aandacht voor borging
5.Planning
De duur van dit zelfmanagement programma is hopelijk onbeperkt. Het project is in april 2014
gestart en maakt in september 2015 een doorstart In onderstaande tabel zijn de uit te voeren
projectactiviteiten weergegeven in de tijd.
Startdatum
Einddatum
/deadline
Activiteit
Verantwoordelijke
02-02-2015
01-05-2015
Concept projectplan
Lotte
01-05-2015
01-06-2015
Definitief projectplan
Marian/Lotte
02-03-2015
01-07-2015
Bericht Intravoord/nieuwsbrief
Retty/Lotte
02-03-2015
01-05-2015
Voorlichtingsmateriaal/ advertenties
ontwikkelen ter promotie van het
zelfmanagement programma om
gemakkelijker meer aanmeldingen te
creëren.
Retty/ Lotte
02-03-2015
01-05-2015
Promo filmpje over het zelfmanagement
programma maken
Lotte
02-03-2014
01-05-2015
Protocol schrijven
Marian/Lotte/Retty
/Annelies
01-05-2015
01-09-2015
Het zelfmanagement programma promoten
bij cliënten, cliëntsysteem, collega’s en
andere organisaties die betrokken zijn bij CVA
cliënten.
Marian/Lotte/Retty
/Annelies
02-09-2015
Project herstarten
Marian/Lotte/Retty
Document1
Auteur: Lotte Stegeman/Marian Beniers
Page 6
19/07/2017 - 6 -
/Annelies
14-04-2014
Eind 2015
Implementatie
Marian/Lotte/Retty
/Annelies
01-04-2014
Eind 2015
Coaching op de werkvloer
Marian/Lotte
01-10-2015
Evaluatie project
Marian/Lotte/Marl
een/Anita/Annelies
6. Financiële aspecten
De kosten bestaan uit de werkuren van de knowledgebrokers, hiervan is het management op de
hoogte en zij heeft ingestemd met de deelname aan het landelijke project en de uitvoering van
het project. Verder zijn er kosten voor het afdrukken van het zelfmanagementprogramma en de
informatiefolders.
7. Het Projectteam
Projectteam:
Natascha van Kats, manager kortdurend verblijf
opdrachtgever
Carla Nieuwenhoff, Specialist oudergeneeskunde, kaderarts geriatrische revalidatie
opdrachtgever
Lotte Stegeman, Verpleegkundige en maatschappelijk werker
knowledge broker
Marian Beniers, Verpleegkundige
knowledge broker
Annelies van Leest, activiteitenbegeleidster dagbehandeling
lid
Retty van Roon, activiteitenbegeleidster dagbehandeling
lid
Ingrid van Aalst, Zorgcoordinator dagbehandeling
lid
Marleen Rijken, Psycholoog
lid
Romy Klijs, Zorgcoordinator revalidatieafdeling
lid
8. Communicatie
Minimaal een keer per week hebben de Knowledge brokers kort overleg omtrent het project. Er
wordt dan kort besproken hoe de planning verloopt en wat de vooruitgang van het project is. Via de
mail houden we de opdrachtgevers op de hoogte en plannen we maandelijks een overleg .
Collega’s houden we op de hoogte via het teamoverleg en de inhoudsmap Knowledge brokers. Die
voor iedereen ter inzage klaar ligt op de zusterspost van de revalidatie afdeling.
Het initiatief ligt bij de Knowledge Brokers wat overleg met derden betreft.
Document1
Auteur: Lotte Stegeman/Marian Beniers
Page 7
19/07/2017 - 7 -
Daarnaast willen we ook onze ketenpartners en andere organisaties informeren over ons project,
zodat het project ook bekend zal zijn in de keten. We hebben besloten om elkaar te e-mailen over
het project en de voortgang hierover en bij een landelijke bijeenkomst voor knowledge brokers bij
elkaar te komen om zo op de hoogte te blijven en elkaar te adviseren.
9. Randvoorwaarden en Risico’s
We hebben steun nodig van het paramedisch en het verpleegkundige team, we zullen hen ook vooral
nodig hebben bij het uitvoeren van het project. Daarnaast zal er ook steun nodig zijn van
projectleiders, Psychologen en de collega’s van dagbehandeling.
 Alle betrokkenen zijn bekend met het doel van het project
 Alle organisatorische randvoorwaarden zijn bekend en vormen geen belemmering voor het
uitvoeren van het zelfmanagementprogramma
 Er zijn voldoende therapeuten en verpleegkundige die het zelfmanagementprogramma
willen/kunnen geven.
Bijlage 1
Uitwerking van de projectactiviteiten
Voorbereiding:
Activiteit
Projectplan schrijven
Omschrijving
Nulmeting uitvoeren
Alvorens het project start wordt
gemeten hoe de situatie is op dit
moment. Dit wordt gedaan door
middel van verschillende variabelen
Werkwijze implementatie
bepalen
De werkwijze van implementatie moet
bepaald worden, afspraken worden
gemaakt. Wie deelt de uitnodigingen
uit, wie neemt het zelfmanagement
programma door, hoe stimuleer je het
gebruik, wie zorgt voor de
bekendmaking op de werkvloer, wie is
waar verantwoordelijk voor.
Collega’s betrokken bij het project
worden geïnformeerd over de
vorderingen en de planning.
Overige werknemers van de organisatie
worden geïnformeerd over het project
via een persbericht op Intravoord en in
de verschillende nieuwsbrieven
Collega’s informeren
(werkoverleggen)
Persbericht voor op Intravoord,
nieuwsbrief etc.
Realiseren randvoorwaarden
Protocol schrijven
Maandelijks overleg knowledge
De nieuwe werkwijze zal vastgelegd
worden in een protocol.
Elke maand zal er kort overleg
Benodigdheden
Stakeholdersanalyse
SWOT analyse
Registratielijsten
Mail naar
betrokkenen
Vragenlijsten cliënten
en collega’s
Korte presentatie
over het project
Persbericht
Contact met PR
Plannen
Document1
Auteur: Lotte Stegeman/Marian Beniers
Page 8
19/07/2017 - 8 -
brokers en leden
Maandelijkse bijeenkomst van
projectgroep en
opdrachtgevers
plaatsvinden met knowledge brokers
en project leden om de gang van zaken
en taken af te stellen van het project.
In deze maandelijkse bijeenkomsten
wordt het project en de vorderingen
besproken met de projectgroep.
bijeenkomsten
Omschrijving
Het nieuwe project zal met een
duidelijke start/kick off nieuw leven
worden ingeblazen. Om zo het
draagvlak te vergoten en het breed
onder de aandacht te brengen op de
revalidatieafdeling .
Er zal een stroomschema worden
opgesteld voor vroeg mobilisatie en er
zal een stroomschema worden
opgesteld voor het
zelfmanagementprogramma.
Om betrokkenen te stimuleren om het
project ook goed te implementeren
worden zij op de werkvloer gecoacht
door de projectleiders.
Benodigdheden
Ruimte, powerpoint,
video’s, foto’s,
slogan, koffie/thee
Omschrijving
Na afloop van het project wordt
gemeten wat nu daadwerkelijk het
effect is geweest. Hiervoor wordt een
evaluatie meting gedaan met dezelfde
variabelen als de nulmeting. Hierna
worden de uitkomsten van de twee
metingen met elkaar vergeleken.
Uiteindelijk zal het projectresultaat
gepresenteerd worden in verslagvorm
aan de opdrachtgever, de Raad van
Bestuur en het team van de afdeling
revalidatie. Daarnaast zullen de
resultaten verwerkt worden in een
persbericht wat gepubliceerd zal
worden op Intravoord.
Na afloop van het project zal het
onderwerp nog regelmatig terugkeren
op werkoverleggen en klinische lessen
binnen de afdeling. Dit om het
onderwerp levendig te houden en de
projectresultaten te borgen.
Benodigdheden
Registratielijsten
Mail naar
betrokkenen
Vragenlijsten
patiënten en
collega’s
Plannen
bijeenkomsten
Realisatie:
Activiteit
kick-off
Stroomschema’s opstellen
Coaching op de werkvloer
Nazorg:
Activiteit
Evaluatie meting
Resultaten van het project aan
medewerkers kenbaar maken
Onderwerp terug laten komen
in MDO’s, werkoverleggen,
klinische lessen etc.
Eindverslag
Persbericht
Plannen presentatie
om +- 6 mnd.
Document1
Auteur: Lotte Stegeman/Marian Beniers
Page 9
19/07/2017 - 9 -
Aandacht voor borging
Checklist opstellen
Document1
Auteur: Lotte Stegeman/Marian Beniers
Page 10
19/07/2017 - 10 -