Psychologie - Next Talent

Dit uittreksel is te gebruiken bij het boek: Psychology
De Tentamenbank biedt een compleet pakket
studiematerialen aan. In dé studentenwinkels
van Nederland vind je bijvoorbeeld uitgebreide
boekuittreksels, handige schema’s, collegeaantekeningen en oefententamens. Deze
producten zijn aanvullend op je eigen lesstof
en studieboeken, besparen je tijd, vergroten je
slagingskans en worden niet voor niets door
vrijwel iedere student in de grote
studentensteden al jaren als onmisbaar
ervaren!
Kijk voor het actuele aanbod op
www.tentamenbank.nl.
Voor de samenstelling van de materialen wordt
gebruik gemaakt van professionele krachten.
De boekuittreksels en samenvattingen worden
geschreven door met name ouderejaars en
(pas-)afgestudeerden. Voor publicatie worden
alle materialen gecontroleerd door studenten
die het vak volgen of pas hebben gevolgd.
Je vindt de Tentamenbank in de zes JoHo
centers. JoHo is de organisatie die de
faciliteiten beschikbaar stelt.
Amsterdam: Taksteeg 8, Den Haag: Paviljoensgracht 18,
Groningen: Oude Kijk in ’t Jatstraat 30, Leiden: Stationsweg
2d, Rotterdam: Schaatsbaan 41-45, Utrecht: Sint
Jacobsstraat 275, online: tentamenbank.nl
Voorbeelduittreksel
Psychologie
Dit voorbeelduittreksel is te gebruiken bij het boek:
Psychology
Een JoHo lidmaatschap levert niet alleen jou veel korting op, maar je steunt er ook bijvoorbeeld de werkzaamheden van de World Study
Bank mee: www.worldstudybank.org
a
Dit uittreksel is te gebruiken bij het boek: Psychology
Welkom bij de Tentamenbank!
Dit is een voorbeeld uittreksel van de Tentamenbank. Het eerste gedeelte van het complete
uittreksel is op vertoon van dit voorbeelduittreksel GRATIS af te halen bij de
Tentamenbankbalie in het JoHo center in jouw stad. De Tentamenbank biedt gedurende
jouw hele studietijd voor vrijwel alle vakken van jouw studie een compleet pakket
studiebegeleidingsproducten aan die je helpen bij het halen van je tentamens.
Deze producten bestaan onder andere uit:
•
•
•
•
•
•
•
•
Boekuittreksel – uitgebreide samenvatting van de verplichte boeken.
Supersamenvattingen – zeer beknopte samenvatting van de verplichte boeken.
Oefententamens – om je extra goed voor te bereiden op je tentamens.
Collegeaantekeningen – zowel hoorcolleges als werkgroepen.
Overzichten – van aanvullende literatuur, samenvattingen van arresten etc.
Schema’s – bijvoorbeeld als hulpmiddel bij het oplossen van casusopdrachten.
Statistiekhulp – de meest gebruikte boekuittreksels, casushulp en SPSS-hulp.
en meer!
Voor het gehele aanbod voor jouw studie kijk je op www.tentamenbank.nl of kom langs bij de
Tentamenbank balie in het JoHo center in jouw stad.
Gratis materiaal voor JoHo Wereldsupporters bij de Tentamenbank
De Tentamenbank werkt samen met JoHo. JoHo is een organisatie voor iedereen die
geïnteresseerd is internationale samenwerking, reizen, persoonlijke ontwikkeling en
onderwijs. JoHo helpt door het delen van kennis, bieden van hulp, advies en tips. Daarbij
werkt JoHo samen met organisaties die ook actief zijn binnen deze thema’s. JoHo biedt
ruimte aan de Tentamenbank in alle Nederlandse JoHo centers. Als je JoHo
Wereldsupporter wordt krijg je grote kortingen op de studiematerialen van de Tentamenbank
en kun je een groot deel van het materiaal gratis afhalen! Meer informatie over JoHo vind je
op www.joho.nl.
Een JoHo lidmaatschap levert niet alleen jou veel korting op, maar je steunt er ook bijvoorbeeld de werkzaamheden van de World Study
Bank mee: www.worldstudybank.org
b
Dit uittreksel is te gebruiken bij het boek: Psychology
Inhoudsopgave van dit voorbeelduittreksel
A. De grondslagen van psychologie als wetenschap
Dit is een voorbeelduittreksel van het boek: Psychology. Zie hieronder de inhoudsopgave
van de gehele samenvatting.
Inhoudsopgave gehele samenvatting:
B. Methoden
C. De genetische en evolutionaire basis van gedrag
D. De basisprocessen van leren
E. Neuronen
F. Motivatie en emotie
G. Zintuigen
H. Zien
I. Bewustzijn en geheugen
J. Intelligentie en redenering
K. De ontwikkeling van denken en taal
L. Sociale ontwikkeling
M. Sociale perceptie
N. Sociale invloeden op gedrag
O. Persoonlijkheid
P. Psychische stoornissen
Q. Behandeling
Een JoHo lidmaatschap levert niet alleen jou veel korting op, maar je steunt er ook bijvoorbeeld de werkzaamheden van de World Study
Bank mee: www.worldstudybank.org
c
Dit uittreksel is te gebruiken bij het boek: Psychology
A. De grondslagen van psychologie als wetenschap
De mens is voor zover we weten het enige wezen dat zijn acties, gevoelens, dromen en
gedachten kan overdenken. Deze reflecties van het menselijk bestaan hebben geleid tot de
vorming van psychologie als wetenschap. De belangrijkste vraag die we onszelf binnen de
psychologie stellen is: “Waarom denken, voelen en gedragen mensen zich zoals ze doen?”
Psychologie wordt gedefinieerd als de wetenschap van het gedrag en de geest. Met gedrag
wordt dan verwezen naar observeerbare acties van mensen of dieren. Met de geest (mind)
wordt bedoeld alle menselijke subjectieve ervaringen zoals het geheugen, de gevoelens en
de dromen van de mens, ook wordt ermee bedoeld alle onbewuste kennis en ingebouwde
regels die hun invloed hebben op het bewuste gedrag van mensen. Wetenschap wordt
gedefinieerd als alle pogingen om door middel van systematische verzameling van
observeerbare data en de logische analyse daarvan, antwoorden te vinden. Nou is de geest
natuurlijk niet direct observeerbaar en daarom is men in de psychologie vaak aangewezen
op het interpreteren van observeerbare gedragingen.
De geschiedenis van de psychologie
Het jaar 1879 wordt vaak gezien als het geboortejaar van de psychologie als wetenschap. In
dat jaar opende Wilhelm Wundt het eerste universitaire, psychologische laboratorium. Ook
was Wundt de auteur van het eerste boek over psychologie en hij was de eerste die
studenten onderwees in de psychologie. Maar de ideeën die ten grondslag liggen aan de
psychologie stemmen al van vóór Wundt. De drie ideeën die als fundering van de
psychologie bekend staan zijn:
1) Gedrag en mentale processen hebben een fysieke oorzaak en zijn dus op die manier
toegankelijk voor wetenschappelijke analyse.
Ideeën over de fysieke basis van gedrag en mentale processen worden al beschreven in de
werken van de oude Grieken. Dualisme is een filosofie die voortkomt uit het geloof en stelt
dat het lichaam en de geest (mind) twee aparte maar nauw verbonden systemen zijn. Het
lichaam wordt gezien als iets materieels dat kan worden bestudeerd en de geest als zijnde
bovennatuurlijk dat niet kan worden bestudeerd. Lange tijd was de invloed van de kerk zo
groot dat er niet werd getwijfeld aan het idee van dualisme.
Decartes’s dualisme
Descartes (1596-1650) had zo zijn eigen idee over het dualisme. Descartes verschoof de
nadruk van de geest naar het lichaam. Hij kwam tot deze conclusie door het bestuderen van
wat we nu reflexen noemen en door het ontleden van zowel het menselijk lichaam als dieren.
Descartes ging er vanuit dat zelfs complexe gedragingen het resultaat zijn van lichamelijke
mechanismen, zonder dat de geest daar invloed op heeft.
Als verschil tussen mens en dier noemt Descartes het vermogen tot denken. Het denkproces
is alleen nuttig als het kan reageren op de sensorische input van het lichaam. Het probleem
met Descartes’s dualisme is dat het niet verklaart hoe een niet materieel systeem, zoals de
geest, invloed kan uitoefenen op het materiële lichaam. Een andere beperking is dat de
theorie strikt afbakent wat wel en wat niet kan worden bestudeerd door de wetenschap.
Hobbes’s materialisme
De Engelsman Hobbes (1588-1679) ontwikkelde ongeveer tegelijkertijd met Descartes een
visie die afweek van die van de kerk. Zijn filosofie stelt dat de geest of de ziel niet bestaat en
dat alles bestaat uit materie en energie, wat nu als materialisme bekend staat. Volgens
Hobbes kan al het menselijke gedrag begrepen worden als fysieke processen in het lichaam
en dan met name in de hersenen. Het denkproces komt volgens hem voort uit de
mechanismen van de hersenen. Het mag duidelijk zijn dat deze filosofie geen beperkingen
stelt aan wat wetenschappelijk bestudeerd kan worden binnen de psychologie. Het idee van
het lichaam als machine heeft vele deuren geopend voor de fysiologie, de studie van het
Een JoHo lidmaatschap levert niet alleen jou veel korting op, maar je steunt er ook bijvoorbeeld de werkzaamheden van de World Study
Bank mee: www.worldstudybank.org
d
Dit uittreksel is te gebruiken bij het boek: Psychology
menselijk lichaam en haar werking. Met name de ontdekkingen over het zenuwstelsel in de
19e eeuw zijn van groot belang geweest voor het begin van wetenschappelijke psychologie.
2) De manier waarop een persoon zich gedraagt, wat hij voelt en hoe hij denkt wordt tijdens
de levensloop beïnvloedt door zijn omgeving.
Empirisme
Het materialisme leidde tot de stroming van het empirisme. Het empirisme stelt dat
menselijke kennis en het gedachteproces voortkomen uit sensorische ervaringen. De input
van de zintuigen is de basis van onze kennis van onze omgeving en deze kennis stelt ons in
staat om ons aan onze omgeving aan te passen. Bekende aanhangers van het Brits
empirisme zijn John Locke (1632-1704) en John Stuart Mill (1806-1873).
De Britse empiristen stellen geheel in lijn met het materialisme dat gedachten iemands
ervaringen reflecteren en dus niet voortkomen uit vrije wil. Volgens hen komen complexe
gedachten en ideeën voort uit het onderling koppelen van elementaire ideeën, die gevormd
zijn door sensorische ervaringen. Het belangrijkste principe is de law of association by
contiguity. De wet komt erop neer dat als je kort na elkaar twee sensaties ervaart, dan
worden deze in je hersenen met elkaar geassocieerd. Als je daarna aan de ene sensatie
denkt, komt de ander ook automatische weer in je hoofd op. Bv. Je kijkt naar een koe in de
wei terwijl je tegen stroomdraad aanleunt en een schok krijgt. In je hoofd worden dan het
kijken naar koeien in de wei en het krijgen van een schok met elkaar verbonden. Als je dan
denkt aan een koe in de wei, denk je ook automatisch aan de schok die je kreeg.
Door het onderling verbinden van allerlei ervaringen en concepten komen complexe
associaties tot stand. De law of association by contiguity is nog steeds belangrijk voor het
begrijpen van de processen van leren en het geheugen. Het belangrijkste in het empirisme is
dat het aandacht vraagt voor de invloed van ervaring en dat is terug te vinden in alle facetten
van de psychologie.
Een JoHo lidmaatschap levert niet alleen jou veel korting op, maar je steunt er ook bijvoorbeeld de werkzaamheden van de World Study
Bank mee: www.worldstudybank.org
e
Dit uittreksel is te gebruiken bij het boek: Psychology
Nativisme
Nativisme is het tegenovergestelde van het empirisme. Het nativisme stelt dat bepaalde
kennis en vaardigheden aangeboren zijn en dat ervaring daar niets mee te maken heeft.
Alleen met deze basis zou het mogelijk zijn om te leren. De basis van het nativisme ligt in
Duitsland en heeft in Immanuel Kant (1724-1804) een bekende aanhanger. Kant maakt
onderscheid tussen twee soorten kennis: a priori is aangeboren en a posteriori wordt
verworven door ervaring. Kant stelt dat a posteriori kennis alleen mogelijk is door a priori
kennis.
3) Het menselijk lichaam dat gedrag en mentale processen produceert is het resultaat van
evolutie door natuurlijke selectie.
Kant stelde weliswaar dat bepaalde dingen zijn aangeboren, maar hij had geen idee hoe dit
zo gekomen is. Charles Darwin (1809-1882) kwam met ideeën hierover in zijn inmiddels
wereldberoemde boek The Origin of Species. Darwin presenteerde in dit boek zijn beroemde
proces van natuurlijke selectie. Kort gezegd komt het erop neer dat individuen die
karakteristieken hebben waardoor ze zich goed kunnen aanpassen aan hun omgeving een
grotere kans hebben te overleven en zich voort te planten. Zo worden de succesvolle
karakteristieken van generatie op generatie doorgegeven en steeds verder verspreid door de
populatie.
Niveaus van verklaringen
Het proberen mentale processen en gedrag te verklaren is het doel van psychologen, ze
proberen van alles de oorzaak te achterhalen. Deze oorzaken zijn vaak complex en kunnen
op verschillende niveaus en verschillende manieren worden onderzocht. Binnen de
psychologie zijn er twee categorieën van niveau van analyse. In principe kan elk gedrag
worden onderzocht op alle van de hieronder beschreven niveaus.
De eerste categorie is de biologische categorie. Deze bestaat uit drie niveaus:
Het neurale niveau waarbij de oorzaak in de hersenen wordt gezocht. Omdat elk mentaal
proces en elk gedrag een product is van het zenuwstelsel is het zoeken van een neurale
verklaring vaak erg handig. Mensen die in dit veld werkzaam zijn
gedragsneurowetenschappers. Soms onderzoeken ze kleine structuren, soms grote
structuren, een ander deel van hun werk is het bestuderen van de werking van hormonen en
medicatie en hun invloed op gedrag.
Het evolutionaire niveau gaat er van uit dat de oorzaak in het proces van natuurlijke selectie
ligt. Evolutionaire psychologen onderzoeken onder andere hoe een bepaald kenmerk een rol
gespeeld heeft in het proces van de natuurlijke selectie, meestal gaat het dan om het
bestuderen van evolutionaire functies.
Op het genetische niveau wordt de oorzaak in de genen gelegd. Genen zijn eenheden met
erfelijk materiaal. Genen zorgen voor de opbouw van het hele lichaam en dus ook voor de
opbouw van de hersenen, ook zorgen zij voor de verschillen tussen mensen. De mensen
werkzaam in dit veld worden gedragsgenetici genoemd.
Zij bestuderen zowel mensen als dieren en onderzoeken bv. DNA codes om uit te zoeken
welke genen bijdragen aan een specifiek kenmerk.
De tweede categorie is de ervaringscategorie. Deze bestaat uit vijf niveaus:
Bij het culturele niveau wordt de oorzaak gezocht in de cultuur waarin iemand opgroeit. Elke
cultuur heeft zijn eigen karakteristieken en beïnvloedt zo de mensen die in die cultuur leven.
Culturele verklaringen worden onderzocht door cultureel psychologen. Culturele verklaringen
hebben betrekking op veel grotere groepen en veel indirectere contacten dan sociale
verklaringen.
Een JoHo lidmaatschap levert niet alleen jou veel korting op, maar je steunt er ook bijvoorbeeld de werkzaamheden van de World Study
Bank mee: www.worldstudybank.org
f
Dit uittreksel is te gebruiken bij het boek: Psychology
Op het niveau van leren wordt de oorzaak gezocht in de eerdere ervaringen van de persoon.
Eerdere ervaringen hebben invloed op gedrag en mentale processen. Leerpsychologen
verklaren gedrag dan ook alleen door middel van eerdere ervaringen. Zo bestuderen ze ook
wat de meest efficiënte manier is om nieuwe vaardigheden te leren.
Op het sociale niveau worden de oorzaken gezocht in de invloed van anderen. Mensen zijn
sociale wezens en daardoor heeft de wijze waarop we anderen zien behoorlijk invloed op
ons gedrag.
Sociaal psychologen hebben de taak te onderzoeken hoe anderen gedrag beïnvloeden, een
belangrijke term in de sociale psychologen is social pressure. Omdat het voornamelijk gaat
om de opvattingen en gedachten over anderen spreekt men ook wel van sociaal cognitieve
verklaringen.
In het cognitieve niveau ligt de oorzaak in de kennis en de overtuigingen van de persoon.
Cognitie wordt gedefinieerd als de informatie die op de een of andere manier in de hersenen
wordt opgeslagen en die weer geactiveerd kan worden door de werking van de hersenen.
Het is het makkelijkst te begrijpen met behulp van de computeranalogie. De hersenen zijn
als een computer, het werkt volgens bepaalde regels van handelen (de software) en het is
mogelijk er data in op te slaan en die op een later moment weer te voorschijn te halen. Van
deze opgeslagen informatie is een deel aangeboren, een deel aangeleerd, deels bewust,
deels onbewust. Cognitief psychologen onderzoeken de cognities die ten grondslag liggen
aan gedrag, ook houden ze zich bezig met het achterhalen van hoe informatie opgeslagen
en geordend wordt, ofwel met het geheugen. Waar een leerpsycholoog er van uit gaat dat
ervaring in de omgeving leidt tot een verandering in gedrag, gaat een cognitief psycholoog er
van uit dat een dergelijke ervaring leidt tot een verandering in kennis of overtuiging en dat dit
hetgeen is dat leidt tot een verandering in gedrag.
Op het ontwikkelingsniveau zoekt men de oorzaak in leeftijdsgerelateerde veranderingen.
Gedrag kan deels voorspeld worden door iemands leeftijd en ontwikkelingsfase. De typische
mentale processen en gedragingen die bij een bepaalde leeftijd horen worden onderzocht
door ontwikkelingspsychologen.
Zij beschrijven gedrag en gedragsveranderingen over de levensloop. Ook zijn ze
geïnteresseerd in de processen die aan deze gedragsveranderingen ten grondslag liggen. In
ontwikkelingsverklaringen komen eigen verklaringen van alle andere niveaus samen omdat
ze allen op de ontwikkeling kunnen worden toegepast.
Nog meer kanten van psychologie
Binnen de psychologie bestaan natuurlijk nog veel meer specialisaties maar, daarbij gaat het
meer om wat er bestudeert wordt dan het niveau van analyse. Denk bv. aan
motivatiepsychologie, klinische psychologie en sensorische psychologie. Psychologie is
geen op zichzelf staande wetenschap, het is verbonden met verschillen natuur-, sociale en
humanitaire wetenschappen, voorbeelden hiervan zijn respectievelijk de biologie, de
sociologie en taalwetenschappen. Psycholoog is een beroep, een beroep dat vele vormen
aan kan nemen zoals onderzoeker, therapeut en docent.
Buitenstaanders zien psychologie vaak als een studie van abnormaal gedrag, terwijl
psychologie voornamelijk de studie is van normaal gedrag. De geest is een betwistbaar
concept en er wordt dan ook veel gediscussieerd over de betekenis van het woord geest.
Een manier om ‘geest’ te interpreteren is als bewuste ervaringen, probleem hierbij is: wat is
bewustzijn? Een andere manier is de geest te zien als alle kennis en regels die zijn
opgeslagen in de hersenen en die aan de basis van gedrag liggen. Meer de
computeranalogie dus. Ondanks dat we de geest niet direct zien is het wel een bruikbaar
concept in de psychologie.
Een JoHo lidmaatschap levert niet alleen jou veel korting op, maar je steunt er ook bijvoorbeeld de werkzaamheden van de World Study
Bank mee: www.worldstudybank.org
g
Dit uittreksel is te gebruiken bij het boek: Psychology
Student-auteurs
•
Voor het maken van de boekuittreksels en samenvattingen, maken wij gebruik van ervaren auteurs, met name
Masterstudenten en/of (pas-)afgestudeerden. De hulp van studenten die het vak volgen is echter hard nodig om ons
aanbod perfect te laten aansluiten op de wensen van de student!
Dus:
•
Heb jij aanleg om netjes en overzichtelijk te schrijven en wil je deze vaardigheden verder ontwikkelen? Vind je
deadlines geen probleem en vind je het prettig om in je eigen tempo daar naartoe te werken? Word dan studentauteur! Als student-auteur help je de Tentamenbank met het verbeteren van de studiematerialen, door bijvoorbeeld
bestaande samenvattingen te controleren op inhoud en spelling, het schrijven van aanvullende teksten en het
maken van collegeaantekeningen.
•
Naast de verdiensten voor de gemaakte opdracht leer je ook je schrijfvaardigheden te verbeteren en krijg je gratis
hulpgidsen om effectiever te studeren en beter je tentamens voor te bereiden.
Studie-coordinatoren (4-8 uur per maand)
•
Sta jij graag veel in contact met je medestudenten en ben jij van alles op de hoogte rondom je studie? Zoek je een
bijbaan voor maar enkele uren in de maand, die perfect aansluit bij je werkzaamheden voor je studie? Word dan
studie-coördinator! Als studie-coördinator help je de Tentamenbank met het verzamelen van alle relevante info
voor jouw studie en zorg je ervoor dat je medestudenten weten wanneer de studiematerialen beschikbaar zijn.
Tevens help je de Tentamenbank met het vinden van nieuwe auteurs en je medestudenten met een passende
bijbaan.
•
Naast de vaste verdiensten per maand, maak je gratis gebruik van een groot deel van de studiematerialen van de
Tentamenbank.
Student-managers (vanaf 12 uur per week)
•
Als Student-manager ben je in één van de JoHo support centers samen met één of twee collega's verantwoordelijk
voor het gehele traject rondom het uitgeven van studiematerialen. Een zeer veelzijdige functie waarbij je in 1,5 jaar
met alle aspecten van de bedrijfsvoering te maken krijgt.
Profiel:
-
Enthousiaste student, binnen de relevante studies
Zelfstandig en in teamverband kunnen werken
Geen moeite hebben met zo nu en dan leiding geven en aansturen
Organisatorische vaardigheden
Commercieel inzicht
Interesse in een van bovenstaande functies? Kom langs bij de Tentamenbankbalie van jouw stad, of stuur een e-mail met
motivatie naar [email protected]
Een JoHo lidmaatschap levert niet alleen jou veel korting op, maar je steunt er ook bijvoorbeeld de werkzaamheden van de World Study
Bank mee: www.worldstudybank.org
h
Dit uittreksel is te gebruiken bij het boek: Psychology
Welke opleiding je ook volgt, je zult je studievaardigheden moeten ontwikkelen! Het Study
Skills center van de Tentamenbank.nl kan je daar goed bij helpen. De hieronder staande
gidsen zijn GRATIS te downloaden op Tentamenbank.nl
1. Optimaal studeren
Zoals de titel al zegt, vind je in deze gids alles over optimaal studeren. Aan bod komt o.a. de
onderwerpen motivatie, concentratie, houding, omgaan met veelvoorkomende problemen,
timemanagement, uitstelgedrag, maar ook over gezondheid en energiebalans.
2. Essentiële studievaardigheden
In deze gids komen o.a. de volgende onderwerpen aan bod:
- Hoe je het beste een studieboek tentamengericht kan bestuderen.
- Het volgen van hoorcolleges
- Mindmapping
- Snellezen
3. Tentamens maken
Tentamens maken is een vaardigheid op zich. Enkele onderwerpen die in deze gids aan bod
komen zijn: Hoe pak je het beste een multiple choice tentamen aan, hoe ga je om met
moeilijke vraagstellingen en hoe kom je in de juiste mentale toestand om een tentamen te
maken etc. De gids is een must voor iedereen die het maximale uit zijn tentamens wil halen.
4. Richtlijnen voor bronvermelding / referentielijst
Hier worden kort en bondig de richtlijnen weergegeven waaraan een bronvermelding /
referentielijst aan moet voldoen.
5. Presenteren
Tijdens je studie zul je ongetwijfeld eens een presentatie moeten geven. Enkele
onderwerpen die in deze gids aan bod komen zijn: Hoe ga je om met presentatieangst, wat
is een goede presentatie, hoe gebruik je lichaamstaal effectief etc.
Een JoHo lidmaatschap levert niet alleen jou veel korting op, maar je steunt er ook bijvoorbeeld de werkzaamheden van de World Study
Bank mee: www.worldstudybank.org
i