Inkoopplan CRH Nederlan Inhoud Inleiding 3 Managementsamenvatting 4 1. Huidigesituatie 1.1 Inkoopbeleid 1.2 Kwaliteit van producten / diensten 1.3 Contractvorm 1.4 BCG-matrix 1.5 Kraljic-matrix 1.6 Knelpunt 5 5 5 5 5 6 6 2. Gewenste situatie 2.1 Communicatiebeleid 2.2 Decentrale inkoop 2.3 Make and buy 2.4 Single sourcing / Multi Sourcing 2.5 Kwaliteit versus Kosten 2.6 Leverbetrouwbaar 2.7 Levertijden 2.8 E-procurement 7 7 7 7 7 7 8 8 8 3. Doelstellingen 10 4. Inkoopstrategie & Inkoopbeleid 10 i 2 Inkoopplan CRH Nederlan Inleiding De CRH groep is een wereldwijde aanbieder van bouwstoffen en bouwmaterialen met 80.000 werknemers en €26 mld omzet. In Nederland heeft CRH diverse activiteiten, waaronder de bouwmaterialenhandel. Deze bouwmaterialenhandel kenmerkt zich door zich te richten op de professionele aannemer in Nederland. De CRH groep heeft in Nederland 4 formules die zich elk richten op de aannemer in de bouwbranche. Alle formules kenmerken zich door een groot assortiment bestaande uit 50000 artikelen welke grotendeels uit voorraad geleverd worden aan de professionele aannemers en afbouwbedrijven. De bewerking van de markt gebeurt door inzet van eigen verkoopmedewerkers die vanuit de vestigingen opereren. De vestigingen hebben een sterk lokale focus. Elke vestiging telt zo’n 30 medewerkers, hiervan houden zich gemiddeld 10-12 bezig met de verkoop in buiten- en binnen dienst functies.1 CRH hoopt een beeld te krijgen over de strategie die ze moeten gaan toepassen om kosten te besparen op de inkoop, die op dit moment te hoog zijn. Het inkoopplan dat hier is uitgewerkt heeft als bedoeling, om het logistieke concept te vertalen, de knelpunten in de inkoop te ontdekken en dit te vertalen in een inkoopstrategie die toegepast moet gaan worden. Als eerst proberen we in hoofdstuk 1 een beeld te schetsen van de huidige situatie. Doormiddel van een BCG matrix en een kraljic matrix hebben we de knelpunt ontdekt in de inkoop. In hoofdstuk 2 wordt vervolgens de gewenste situatie besproken, waarin onze oplossing voor het knelpunt wordt toegelicht. In hoofdstuk 3 worden enkele doelstellingen gesteld, die gehaald moeten worden met onze oplossing om het knelpunt op te lossen. Ten slotte wordt in hoofdstuk 4 de inkoopstrategie & inkoopbeleid besproken, waarin wordt toegelicht hoe we doelstellingen dan moeten realiseren. 1 i bron: http://intra.hes.hva.nl/index.aspx “Proftaak 2008” 3 Inkoopplan CRH Nederlan Managementsamenvatting We hebben de opdracht gekregen om een inkoopplan te maken voor CRH. Daarbij hebben we gekeken wat de huidige situatie is en wat de gewenste situatie zou moeten zijn. Tevens hebben we de belangrijkste producten van CRH in een BCG-matrix en een Kraljic-matrix verwerkt. Uiteindelijk hebben we doelstellingen geformuleerd en een strategisch advies gegeven om het inkoopproces van CRH te optimaliseren. CRH heeft ongeveer 150.000 artikelen waarvan er 280 voor 80% van de omzet zorgen. Deze 280 artikelen vormen de zogenaamde cash cows in de BCG-matrix. Wanneer deze producten in de Kraljic-matrix geplaatst worden zien we dat ze onder de kritische- en strategische leveranciers vallen. Dus de artikelen die voor 80 % van de omzet zorgen worden door 150 kritische- en strategische leveranciers geleverd. De overige producten worden vooral geleverd door de marginale leveranciers. Deze marginale leveranciers vormen een knelpunt voor CRH omdat deze producten leveren die in kleine hoeveelheden worden verkocht. Hierdoor ontstaan er onnodige voorraden wat extra kosten met zich meebrengt. Om de gewenste situatie te bereiken moet CRH onder andere haar afnemers ook betrekken in het inkoopbeleid om beter in te spelen op hun wensen en behoeften. Daarnaast is het belangrijk dat het inkoopbeleid decentraal geregeld wordt. CRH moet tevens kijken wat ze zelf kan produceren en wat ze moet uitbesteden. Zo kan ervoor gezorgd worden dat het aantal marginale leveranciers afneemt. Om niet te veel afhankelijk te zijn van haar leveranciers moet CRH aan multi sourcing doen wat betekent dat er voor meerdere leveranciers wordt gekozen. Daarnaast is kwaliteit van groot belang. CRH moet kijken welke producten lage kwaliteitskosten hebben en op basis daarvan kunnen die producten kwalitatief verbeterd worden. Uiteraard moet CRH ook leverbetrouwbaar zijn en zo veel mogelijk op tijd leveren. Er zijn een aantal doelstellingen vastgesteld, hieronder staan deze SMART uitgewerkt. 1. Doormiddel van een e-procurement systeem te integreren in de huidige processen moet er 7% worden bespaard aan inkoopkosten per 2010. Dit wordt gerealiseerd, omdat er een schakel wegvalt bij het inkoopproces. Er is namelijk sprake van mechanisatie, de inkopers van de verscheidene vestigingen komen direct in contact met de leveranciers, hierdoor hoeft het niet via de hoofdcentrale te gaan. 2. Tijd besparen op het inkoopproces. Dit wordt gerealiseerd door hetzelfde punt hierboven, maar ook door het feit dat de inkoper minder lang hoeft te zoeken naar leveranciers. Door dit systeem kan er 24/7 worden besteld, er hoeft dus niet gewacht te worden op bepaalde tijdstippen. Om haar doelen te bereiken moet CRH gebruik maken van e-procurement. Dit betekent dat producten en diensten digitaal kunnen worden ingekocht waardoor er op de kosten bespaard kan worden. Met dit systeem kan de inkoper haar leveranciers nauwkeurig selecteren en beter vergelijken. Zo beperkt men het aantal marginale leveranciers wat een knelpunt is van CRH. i 4 Inkoopplan CRH Nederlan 1. Huidige situatie 1.1 Inkoopbeleid ICRH Leden voeren gesprekken met leveranciers en bepalen het inkoopbeleid voor een vaste periode. Dit beleid wordt vertaald binnen het artikel en gegevensbestand, van waaruit de verkoopprijzen worden berekend. Dit landelijke algemeen geldende artikel bestand, wordt toegepast op de verschillende disciplines binnen de organisatie en heeft direct invloed op alle processen binnen CRH. (bron: proftaak) 1.2 Kwaliteit van producten / diensten CRH werkt in een afgeleide markt, dat wil zeggen dat CRH afhankelijk is van de relatieve macht van de producent, het merk en de vraag vanuit de markt. Dit kan enigszins beïnvloed worden door eigen positionering en sturingsmogelijkheden door het aanbieden van alternatieven maar de mogelijkheden zijn beperkt. CRH levert gemiddeld 14 keer per dag per vestiging uit, dit zijn ongeveer 80.000 bewegingen. 1.3 Contractvorm Stoel van Klaveren (SKB) maakt onderdeel uit van een inkoop groep (ICRH) Inkoopgroep CRH bouwmaterialen. Een groep van (Product) specialisten uit de diverse bouwmaterialen bedrijven die gezamenlijk keuzes maakt uit leveranciers en hier landelijk afspraken mee maakt. De opdracht van de werkmaatschappijen is dan ook om bij deze ICRH leverancier te kopen, en binnen de kaders van het raamcontract te blijven. Met 150 leveranciers zijn er centrale afspraken gemaakt en hebben een ICRH contract, en verzorgen voor meer dan 80 % de inkoopbehoefte , het overige deel vindt bij 1200 landelijke en regionale leveranciers plaats.2 1.4 BCG-matrix3 De voorraad van CRH telt nu zo een 150.000 artikelen, hiervan zorgen 280 artikelen voor 80% van de omzet. De volgende artikelen vallen onder die 280: Gevelstenen, Dakpannen, Kalkzandsteen, Mortels, Spouwisolatie, Dakisolatie, Bouwchemische hulpmaterialen, Wand en Vloertegels. 2 3 i bron: http://www.proquro.nl/case_crh.asp bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/BCG-matrix 5 Inkoopplan CRH Nederlan Deze 280 artikelen vallen in het zogenaamde cash cow sector, deze artikelen hebben een laag groeipotentieel maar een relatief hoog marktaandeel. Dit valt te herleiden uit het feit dat ze voor 80% van de omzet zorgen. De overige artikelen worden onderverdeelt in de star, question mark en dog sectoren. 1.5 Kraljic-matrix Figuur 2: Kraljic-matrix De 150 leveranciers waar CRH centrale afspraken mee heeft gemaakt verzorgen voor meer dan 80% van de inkoopbehoefte. Deze 150 leveranciers vallen in de sectoren: kritische leverancier en strategische leverancier. Het overige deel vindt bij 1200 landelijke en regionale leveranciers plaats. Deze zijn onderverdeeld in de sectoren marginale leverancier en hefboom leverancier. Bij de hefboom leverancier is de afhankelijkheid laag en de volume groot. Hierdoor kan CRH optimaal kiezen, er kan geprofiteerd worden van de onderhandelingspositie. Dit komt omdat er voldoende alternatieven aanwezig zijn en het grote volume omvang heeft. Bij de marginale leverancier is de afhankelijkheid laag en het volume klein. Het is belangrijk dat er niet te veel tijd wordt besteed aan het kiezen van de leverancier. Om het inkoop bij marginale leveranciers te optimaliseren is het handig als er gebruik wordt gemaakt van eprocurement. 1.6 Knelpunt Uit de BCG-matrix en Kraljic-matrix valt te herleiden dat de marginale leveranciers een knelpunt vormen voor CRH. In het volgende hoofdstuk wordt u uitgelegd welke maatregel hiertegen kan worden gebruikt. i 6 Inkoopplan CRH Nederlan 2. Gewenste situatie 2.1 Communicatiebeleid ICRH Leden voeren gesprekken met leveranciers en bepalen het inkoopbeleid voor een vaste periode. Dit is echter niet genoeg. CRH moet hun afnemers ook betrekken in het inkoopbeleid. Op deze manier kan CRH handig inspelen op de behoefte van afnemers en dus onnodig voorraad voorkomen en efficiënt leveren. 2.2 Decentrale inkoop Het is een feit dat de meeste grote organisaties in Nederland (laten we ons daartoe beperken), en niet in de laatste plaats de diverse overheden, zeer decentraal zijn georganiseerd. Dat kan ook haast niet anders. Een grote organisatie, die strikt aan centrale staffuncties als inkoop vasthoudt, verliest het essentiële contact van inkoop met de value chain en DMU (Decision Making Unit) in de organisatie en met name met de oorsprong van de behoeftevorming. Ook CRH behoort tot de grote organisaties in Nederland en de inkoop wordt decentraal geregeld, dit moeten CRH ook zo behouden. 2.3 Make and buy Met 150 leveranciers zijn er centrale afspraken gemaakt en hebben een ICRH contract, en verzorgen voor meer dan 80 % de inkoopbehoefte. Het overige deel vindt bij 1200 landelijke en regionale leveranciers plaats, dit zijn de zogenaamde marginale leveranciers. CRH moet proberen de inkoop bij de marginale leveranciers te verminderen omdat dit de leveranciers zijn die producten leveren die in kleine massa’s worden verkocht. Dit zorgt voor extra voorraad en het neem onnodig veel plaats in beslag. Naast de inkoop maakt CRH zelf ook producten. In de komende periode moet er gekeken worden wat de resultaten zijn wat betreft de verkoop van eigen producten. Zijn de resultaten positief, dan moeten ze dit zeker zo behouden en mogelijk de eigen productie uitbreiden. 2.4 Single sourcing / Multi Sourcing Onder single sourcing verstaat men het bewust kiezen voor één leverancier. Voordelen van single sourcing zijn gelegen in de groter betrokkenheid van de leverancier, die dan geneigd is zijn klant met grotere openheid tegemoet te treden (er is immers geen concurrentie). Nadelen van single sourcing zijn dat men contact verliest met de leveranciersmarkt en men afhankelijk is van die ene leverancier. Daarom moet CRH kiezen voor multi sourcing wil het niet afhankelijk zijn van de leverancier. 2.5 Kwaliteit versus Kosten Het doel van het prijsbeleid is om op basis van kennis omtrent de prijsvorming en kostprijsopbouw van ingekochte producten en diensten tot een zo gunstig mogelijk resultaat voor de onderneming te komen. Daarbij moet ook rekening gehouden worden met de kwaliteit van het product. In sommige gevallen brengt de kwaliteit ook kosten met zich mee. In de praktijk worden drie soorten van kwaliteitskosten onderscheiden. De preventiekosten: de kosten van het voorkomen van kwaliteitsfouten De beoordelingskosten: de kosten van het tijdig vaststellen van fouten De correctiekosten: de kosten als gevolg als gevolg van (herstel van) fouten Het onderzoeksteam van CRH moet in de komende periode uitzoeken welke producten zo min mogelijk kwaliteitskosten met zich meebrengt. Hiernaast moet zij ook onderzoeken welke producten minder andere kosten met zich meebrengt. Wil CRH marktleider blijven dan moet zij zowel kwaliteit als kosten in de prioriteit stellen. i 7 Inkoopplan CRH Nederlan 2.6 Leverbetrouwbaar Het is van groot belang om je klanten tevreden te houden. Hierbij kan leverbetrouwbaarheid een grote rol spelen. Wil CRH zijn klanten niet verliezen aan de concurrent moet het aan de eisen van de klant voldoen. M.b.v. een leveringsbetrouwbaarheidsindex kan controleren hoe het met leverbetrouwbaarheid is gesteld. Hierbij is het belangrijk dat de bestelde hoeveelheid gelijkwaardig is aan de ontvangen hoeveelheid, de levertijd, er moet geleverd worden op tijd waarop het gevraagd is dus niet te laat en niet te vroeg. 2.7 Levertijden Zoals eerder naar voren is gekomen kan de levertijd een grote rol spelen in de relatie tussen CRH en zijn afnemers. De afnemer wil de levering op de dag binnen dat zij verwacht, de afnemer wil niet voor verrassingen komen staan. Het kost veel tijd, moeite en het brengt extra kosten met zich mee voor de afnemer om een “onverwachte” levering goed af te handelen. Door e-procurement kan er beter worden gestreden naar Just in Time leveringen. In het volgende paragraaf wordt er ingezoomd op e-procurement. 2.8 E-procurement E-procurement houdt in dat producten en diensten elektronisch kunnen worden ingekocht vanuit een decentraal punt. Dit proces verloopt zonder tussenkomst van mensen. Door eprocurement bespaart het bedrijf op haar transactiekosten en heeft het lagere inkoopprijzen. Dit is vooral handig voor grote bedrijven die meerdere vestigingen hebben met een groot assortiment waardoor ze veel tijd steken om die vele soorten producten te bestellen en in te kopen. Middels een leveranciersselectie en een inkoopcontract met de leveranciers wordt er 20% bespaard op de huidige inkoopkosten. Hieronder vindt u de life-cycle van de E-procurement strategy. Figuur 3: Life-cycle van de E-procurement strategy4 4 i bron: http://www.esourcingsolutions.co.uk/Assets/eProcurement%20Page/eprocurement_diagram.jpg 8 Inkoopplan CRH Nederlan E-procurement bestaat uit een drietal onderdelen en elk van deze onderdelen worden gebruikt voordat er daadwerkelijk een product of dienst wordt ingekocht. Sourcing Catalog services Dit is de eerste stap in het proces. Sourcing catalog services zijn diensten waar zoveel mogelijk leveranciers voor een bepaald product/dienst te vinden zijn. Er is een ruime keuze aan producten en diensten waardoor leveranciers lage prijzen hanteren om zo aantrekkelijk te zijn voor hun klanten. Elektronisch aanbesteden Nadat er voor een leverancier gekozen is volgt er een informatie- en offerteaanvraag. Deze worden elektronisch verzameld en verwerkt. Ordering Catalog Systems Hier vindt de bestelling plaats. Ieder bevoegd persoon kan middels dit programma inkopen doen voor de organisatie.5 Zoals eerder vermeld is E-procurement van groot belang voor grote organisaties die te maken hebben met een groot aantal marginale leveranciers. Dit is ook het geval bij CRH. Software voor e-Procurement heeft vier componenten: content management requisitie management transactie management connectivity management Content management dient ervoor om de catalogus actueel, toegankelijk en gebruikersvriendelijk te maken en houden. De informatie en prijzen worden dus door middel van deze component actueel gehouden. Requisitie management zorgt ervoor dat een willekeurige gebruiker zijn of haar order af kan handelen. Met de component transactie management kan men de orderverwerking naar leveranciers via e-mail, EDI of fax regelen. Ook is het mogelijk om de status van een order te volgen. Connectivity management zorgt ervoor dat de software communiceren kan met het ERP-systeem. Hiermee wordt de ingevoerde data van de inkooporder automatisch verwerkt in het ERP-systeem. Hieronder ziet u de voor- en nadelen van E-procurement. Voordelen 20% besparing mogelijk op inkoopkosten; Beheren van actuele leveranciers; Tijdbesparing van het inkoopproces; Samenwerking met ERP-systeem mogelijk, dit sluit double-handling uit; Managers hebben meer tijd om te onderhandelen over inkoopcontracten; 24/7 bestelmogelijkheid; Facturen kunnen ingescand worden; Betere vraagvoorspelling is mogelijk. 5 i Nadelen Veel tijd nodig bij onderhoud van de catalogus; E-procurement blijft beperkt als er vraag is om een bijzonder product waaraan bepaalde eisen gesteld worden; Het updaten van de catalogus kost veel ruimte op de server; Brengt grote investering met zich mee. bron: wikipedia.nl bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/E-procurement 9 Inkoopplan CRH Nederlan 3. Doelstellingen Er zijn een aantal doelstellingen vastgesteld, hieronder vindt u elke doelstelling SMART uitgewerkt. 1. Doormiddel van een e-procurement systeem te integreren in de huidige processen moet er 7% worden bespaard aan inkoopkosten per 2010. Dit wordt gerealiseerd, omdat er een schakel wegvalt bij het inkoopproces. Er is namelijk sprake van mechanisatie, de inkopers van de verscheidene vestigingen komen direct in contact met de leveranciers, hierdoor hoeft het niet via de hoofdcentrale te gaan. 2. Tijd besparen op het inkoopproces. Dit wordt gerealiseerd door hetzelfde punt hierboven, maar ook door het feit dat de inkoper minder lang hoeft te zoeken naar leveranciers. Door dit systeem kan er 24/7 worden besteld, er hoeft dus niet gewacht te worden op bepaalde tijdstippen. 3. JIT-systeem. Doormiddel van e-procurement onstaan er kosten en tijd besparingen, hierdoor is het voor CRH makkelijker om ‘just in time’ te leveren. Dit valt te meten door de inkoper te laten tekenen als er weldegelijk JIT geleverd is. 70% van de leveringen moet per 2010 Just in time geleverd zijn. 4. Inkoopstrategie & Inkoopbeleid Zoals u hierboven heeft gelezen zijn er drie doelen gesteld. In dit subparagraaf zal worden uitgewerkt hoe CRH de doelstellingen moet realiseren. CRH moet kosten besparen op het inkoopproces bij de marginale leveranciers. CRH moet dit doen door de vestigingen decentraal te laten inkopen als het gaat om inkopen bij marginale leveranciers. Dit moet worden gerealiseerd doormiddel van een e-procurement systeem. Eind derde kwartaal 2008 moet er een e-procurement systeem ingevoerd worden, dit systeem zal dan proef draaien. Deze proef zal ongeveer één kwartaal duren, de proef zal alleen plaatsvinden bij een aantal vestigingen van cluster West. Dit is besloten zodat er vergeleken kan worden met de overige vestigingen die nog geen e-procurement systeem hebben. Begin 2009 moet het systeem geheel geïntegreerd zijn bij alle vestigingen en per 2010 moeten de doelstellingen gerealiseerd zijn. Zoals hierboven staat zal als eerst een gedeelte van cluster West het systeem in werking zetten. Nadat de proefperiode succesvol is afgerond zal het systeem verspreidt worden over elke vestiging. Datum Actie Eind 3e kwartaal 2008 Invoeren E-procurement systeem (proef) Begin 2009 Invoeren E-procurement systeem (gehele organisatie) Eind 2e kwartaal 2009 Evaluatie van E-procurement over 2009 Per 2010 Doelstellingen realiseren i 10