Bestand downloaden

Tijdvakken
Tijd van Grieken en Romeinen (3000 v.C. – 500 na C.) / Oudheid
K.A.
* ontwikkeling van wetenschappelijk denken en denken over
burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat
* klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
* groei van het Romeinse Rijk waardoor de Grieks-Romeinse
cultuur zich in Europa verspreidde
* confrontatie tussen Grieks-Romeinse cultuur en Germaanse
cultuur in NW-Europa
* ontwikkeling van het jodendom en christendom als eerste
monotheïstische godsdiensten
Griekenland:
- grote verschillen
- vanaf 1200 v.C meer
eenheid door:
* taal
* religie
* vijand
* gewoonten
800 v.C. > opkomst
stedelijke cultuur
|
Poleis
2000 v.C. Minoïsche cultuur / Myceense cultuur
Bevolking poleis groeide > leidt tot kolonisatie langs Midd. en Zwarte Zee
Kolonisatie van Ionië (Turkse kust) > Perzië onderwerpt ze > opstand
Gevolg: Perzische oorlogen: Griekse poleis winnen
Bestuursvormen:
> monarchie, aristocratie, tirannie, democratie
|
Athene (Kleisthenes – 510 v.C.)
- voorheen macht bij de adel en hoplieten = wapenuitrusting kunnen betalen)
- dan:
Atheense mannen met burgerrecht
Volksvergadering
> directe democratie, openbaar spreken
> ostracisme (= schervengericht)
> loting deelname oa Raad van 500
Tegenstanders: adel > macht verloren
filosofen als: Plato en Socrates – volk was te dom
oplossing Plato > oprichting Academie
Sparta > aristocratie
bestuur:
2 koningen
raad van ouden
5 eforen (ministers)
volksvergadering
- Spartiaten > mannen met burgerrecht
- hopliet
- leger
- Heloten > door Sparta onderworpenen deden al het werk
Na Perzische oorlogen > Peloponnesische oorlog
Sparta + bondgenoten <> Athene + bondgenoten
Sparta wint, maar Griekse poleis nooit meer zo machtig
Wetenschap en filosofie
- nadenken over verschijnselen > goden niet als verklaring
vb:
Pythagoras: wereld in getallen
Democritos: oerstof is kleinst mogelijk deeltje – atoma
Hippocrates: lichaam houdt zichzelf in balans
- nadenken over de mens
vb:
karakter in relatie tot gedrag
Macedonië onderwerpt poleis
338 v.C. Philippus II
336 v.C. Philippus vermoord
Alexander volgt hem op
Verovert Egypte
trekt via Babylonië naar India
323 v.C. Alexander sterft (33 jaar)
– rijk valt uiteen
Door veroveringen van Alexander de Grote +
Migratie van Griekse ambtenaren > menging van culturen
|
Nieuwe cultuur ontstaat: Hellenisme
= periode waarin de Griekse cultuur over Klein-Azië wordt verspreid
dus: bloeiperiode van de Griekse:
- kunst
- filosofie
- architectuur
- handel, etc.
Invloed Hellenisme op joden
Polytheïsme was de norm
Monotheïsme was bijzonder
6e eeuw v.C. Perzen brachten joden als slaaf naar Babylonië (diaspora)
Joden assimileerden:
3e eeuw v.C. vertaling Thora in het Grieks
goede economische positie verkregen
Grieken meer en meer anti-joods en joden anti-Grieks
Rome:
Gesticht 750 v.C. > bestuur:
750 – 510 v.C.
510 – 27 v.C.
27 v.C. – 476
Senaat -----------------------------------►magistraten
|
(advies)
|
|
| (benoemd)
|
consuls --------------------►dictator
|
praetoren
|
censoren
|
aediles curules
|
quaestoren
|
▲
|--------►tussenkoning
|
(benoemd)
| (benoemd)
|
volksvergadering
monarchie
republiek
keizerrijk
2e en 3e eeuw v.C.
burgeroorlogen – generaals
Julius Caesar overwint > vermoord
Octanianus de macht:
- Augustus
- Princeps
Griekse cultuur > verspreiding door:
oorlogsbuit Romeinen
verfraaiing eigen huizen
Houding Romeinen tov Grieken: - bewondering voor kunst, architectuur, etc
- gezien als onbetrouwbaar
Overname + aanpassing van kunst:
- naakt wordt gekleed
- tempels meer gesloten
- bouwkunst
- beton
- boogconstructie
Christenen
Romeinen waren verdraagzaam – christendom toegestaan, mits:
* keizer vereren
* offeren aan goden
Weigering betekent: vervolging
vb.
Waarom populair?
- gelijkheidsideaal
Keizer Trajanus (98 - 117)
- verbiedt vervolging
- christendom blijft strafbaar
Nero > joden schuld aan brand Rome (64)
Romanisering
117
grootste uitbreiding
begrenzing door de limes
(open grens)
overwonnenen tot bondgenoot
Gevolg: verspreiding Grieks-Romeinse cultuur
Soms opstand – bv. Bataven olv Julius Civilis (69)
Ook sprake van Germanisering, bv. religieus gebied
Christendom
Afname vervolging onder Trajanus > toename aantal christenen
Crisis Romeinse Rijk (Imperium Romanum)
- volksverhuizingen > invallen Germanen
- staatsgrepen van generaals (soldatenkeizers)
- inflatie
- leger niet meer aantrekkelijk voor rijke mannen
- afname inkomsten uit oorlogsbuit
Christenen worden zondebok
Hoe verval te stoppen?
Keizer Diocletianus (284 – 305) verdeelt rijk > Oost- en West-Romeins Rijk
- invoering vaste grenslegers
- invoering belasting op grond in Italië
- scheiding burgerlijk- en militair bestuur
Keizer Contantijn (vanaf 306)
-visioen > kruis in de hemel
- chr.dom gebruikt om eenheid te maken van rijk
Keizer Thedosius – 312 christendom is staatsgodsdienst
476 ten onder
1453 ten onder