position paper waterschappen en de circulaire economie

POSITION PAPER WATERSCHAPPEN EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE
ENERGIE- EN GRONDSTOFFENFABRIEK
De waterkwaliteit in ons land is de afgelopen decennia veel beter geworden. Mede dankzij rioolwaterzuivering door de waterschappen is enorme winst voor de kwaliteit van de leefomgeving geboekt. Per jaar
wordt meer dan 2 miljard kuub afvalwater van huishoudens en bedrijven gezuiverd. Waterschappen gaan
rioolwater ook steeds meer beschouwen als een bron van duurzame energie en waardevolle grondstof1
fen. Dit doen we met behulp van de Energie- en Grondstoffenfabriek , een netwerkorganisatie van meer
dan 100 enthousiaste mensen van alle 23 waterschappen. Wij hebben de ambitie om de kringlopen te sluiten en in 2050 het Nederlandse afvalwater voor 100% om te zetten in waardevolle producten. Dat is ons
aandeel in de opgave van een circulaire economie.
Op dit moment winnen we al grootschalig fosfaat terug. Projecten voor terugwinning van alginaat, cellulose, bioplastics en CO2 zijn in ontwikkeling. Om deze projecten te realiseren wordt samengewerkt met het
bedrijfsleven (kennis van technieken en marktkansen). Grondstoffen uit afvalwater worden echter nog
steeds als afvalstof beschouwd en dit is een grote belemmering voor toepassing en afzet van deze stoffen.
Daarom is aanpassing van wet- en regelgeving noodzakelijk, zowel nationaal als Europees.
GREEN DEAL GRONDSTOFFEN WATERSCHAPPEN – RIJK
Eind 2014 hebben de Unie van Waterschappen en het Rijk een Green Deal Grondstoffen gesloten. De waterschappen hebben onder andere afgesproken dat zij vijf stoffen gaan terugwinnen uit het rioolwater:
fosfaat, cellulose, alginaat, bioplastics en CO2. Op dit moment wordt al op 5 rioolwaterzuiveringen struviet
teruggewonnen en op enkele plaatsen cellulose. Ook is onlangs de eerste kilo bioplastic geproduceerd.
CIRCULAIRE ECONOMIEPAKKET
De aandacht van de Europese Commissie (EC) voor de circulaire economie is goed. Het gepresenteerde
pakket levert een goede stimulans, maar bevat weinig concrete en benodigde wetgevende acties.
Voor de waterschappen is de in het pakket voorgestelde wijziging van de Afvalrichtlijn van belang. Het gaat
om de ‘end of waste status’ (artikel 6 Afvalrichtlijn). Wij pleiten ervoor dat in Europees verband wordt geregeld dat grondstoffen uit afvalwater eenvoudiger deze status kunnen krijgen waardoor een geharmoniseerde markt ontstaat. Europa kan zorgen voor een uniforme markt en gelijke criteria voor groene grondstoffen. Dat is de grootste stimulans voor innovatie op dit terrein.
Het is voor ons nog niet duidelijk of de voorgestelde aanpassing van de Afvalrichtlijn positief of negatief is,
omdat de interpretatie niet eenduidig is. In welke mate wordt aanpassing ‘end of waste’ aan de lidstaten
toebedeeld? Het lijkt erop alsof lidstaten verantwoordelijk worden. Dat leidt niet tot de door ons gewenste
uniforme markt. Wij willen graag een gelijk Europees speelveld om de teruggewonnen grondstoffen af te
kunnen zetten en innovatie te stimuleren. Duidelijkheid over de voorgestelde wijziging is gewenst.
Als Europa inderdaad inzet op regelgeving door lidstaten wat betreft end of waste criteria, dan is het voor
de waterschappen van belang om dit snel nationaal te regelen.
Daarnaast zou het goed zijn als Europees stimulerende maatregelen worden genomen waardoor groene
producten beter kunnen concurreren met vervuilende producten (financiële prikkels op basis van het be2
ginsel dat de vervuiler betaalt).
Tot slot kondigt de EC ‘Innovation Deals’ aan. Deze deals worden opgezet naar voorbeeld van onze nationale ‘Green Deals’. Voor de waterschappen is het van belang om de Green Deal Grondstoffen in een Innovation Deal onder te brengen. Dat maakt het mogelijk om belemmerende wet- en regelgeving op Europees niveau aan te pakken en te regelen.
1
2
Website Energie- en Grondstoffenfabriek: www.efgf.nl
Bijvoorbeeld een soort bijmengverplichting voor groen fosfaat in kunstmest (net als biogas voor autogas)