Bio-ecologische dakisolatie Thermische en bouwfysische eigenschappen Samenaankoop dakisolatie, 5 januari2009 Katrien Biesbroeck, VIBE - Tandem Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische bouwmaterialen 1. Dakopbouw 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. De juiste dakopbouw Inleiding Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen Overzicht Toegepast op de samenaankoop Extra info Bio-ecologische bouwmaterialen Bio-ecologische bouwmaterialen 1. Dakopbouw 1. Dakopbouw : er is geen onderdak aanwezig Isolatie? Onderdak? 1 Bio-ecologische bouwmaterialen Bio-ecologische bouwmaterialen 1. Dakopbouw : er is een onderdak aanwezig 1. Dakopbouw – Waarop moet u letten? Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 2. Inleiding GEÏNTEGREERDE VISIE! - energie - materialen - ruimtegebruik - milieu - gezondheid - water Duurzame ontwikkeling!!! Samenaankoo p dakisolatie - Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 2. Inleiding 2. Inleiding In 2040 wordt de milieubelasting van gebouwen vrijwel volledig bepaald door de bouwmaterialen 2 Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 2. Inleiding 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen → Vlas Hennep → Cellulose (gerecycleerd papier) → Houtvezel Schapenwol Kurk Stro Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen Vlas Vlas Vorm flexibele platen Toepassing dak, HSB-muur, tussenvloer, binnenmuur Grondstoffen 80% vlasvezels, 10% bicovezels of aardappelzetmeel, 10% ammoniumfosfaten of boorzouten Ecologie Nagroeibare grondstof, vergt weinig energie; (Frankrijk) Warmtegeleiding λR 0,038 à 0,040 W/mK Soortelijke warmte c 1550 à 1660 J/m²K Densiteit ρ 20 à 35 kg/m³ Gedrag tov waterdamp Dampopen: µ = 1 à 2 Voordelen Zomercomfort, goede geluidsisolatie, goede vochtregulatie Ontvlambaar? Moeilijk Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen Gerecycleerd papier Gerecycleerd papier Vorm vlokken, flexibele platen Toepassing dak, HSB-muur, tussenvloer, binnenmuur Grondstoffen Gerecycleerd papier, boorzouten en -zuren of ammoniumfosfaat Ecologie Extreem lage energie-inhoud dankzij het gerecycleerde materiaal en de eenvoudige productiewijze. Warmtegeleiding λR = 0,038 à 0,040 W/mK Soortelijke warmte c 1600 à 2150 J/kgK Densiteit ρ 25 à 70 kg/m³ Gedrag tov waterdamp Dampopen: µ = 1 à 2 Voordelen Zomercomfort, goede isolatie Ontvlambaar? Zelfdovend 3 Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen Houtvezel isolatieplaten Houtvezel isolatieplaten Vorm stijve platen en flexibele platen Toepassing dak, HSB-muur, buitenmuur, tussenvloer, binnenmuur Grondstoffen houtvezel (min. 85%), polyolefinevezel/ maïszetmeel, ammoniumpolyfosfaat… Ecologie Extreem lage energie-inhoud dankzij het gerecycleerde materiaal en de eenvoudige productiewijze Warmtegeleiding λR = 0,038 à 0,050 W/mK Soorgelijke warmte c 2100 J/kgK Densiteit ρ (45 à) 140 kg/m³ Gedrag tov waterdamp Dampopen: µ = 1 à 2 Voordelen Zomercomfort, goede geluidsisolatie, goede vochtregulatie Ontvlambaar Moeilijk Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen Houtvezel onderdakplaten Houtvezel onderdakplaten Vorm stijve platen Toepassing onderdak bij hellend dak, wind-en waterdichting bij HSB-muur Grondstoffen houtvezel (min. 85%), latex/was/bitumen warmtegeleiding λR 0,043 à 0,051 W/mK Soortelijke warmte c 2100 J/kgK Densiteit ρ 190 à 270 kg/m³ Gedrag tov waterdamp Dampopen: µ = 1 à 2 Voordelen Waterafstotend, winddicht (tand- en groef), isolerend Ontvlambaar Moeilijk Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 4. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen 4. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen Glaswol → Rotswol → Glaswol Perliet Vermiculiet Silicaatschuimkorrels Cellenglas Samenaankoop 4 Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 4. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen 4. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen Glaswol Rotswol Vorm Flexibele dekens (halfharde platen) Toepassing hellend dak, HSB-muur, binnenmuren Grondstoffen 70% oud glas, kwartszand, kunstharsen om waterdicht te maken Ecologie Relatief lage energie-inhoud. Groeves tasten het milieu aan. Warmtegeleiding λR 0,035 W/mK Soortelijke warmte c 840 J/kgK Densiteit ρ ± 18 kg/m³ Gedrag tov waterdamp Dampopen: µ = 1 à 1,3 brandklasse Onbrandbaar Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 4. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen 5. Overzicht Rotswol Vorm (half)harde platen (flexibele dekens) NIBE-klasse milieu Natureplus NIBE-klasse gezondheid Emissies Toepassing plat dak, spouwmuren, vloeren Vlas 1c x 0 / Grondstoffen Vulkanisch gesteente, organisch bindmiddel, waterafstotende olie Papiervlokken 1a Relatief lage energie-inhoud. Groeves tasten het milieu aan. Nog geen criteria 0 Ecologie Stof en boorzouten Houtvezelzacht ? x ? / Warmtegeleiding λR 0,034 à 0,040 W/mK Glaswol 2a - 0 Soortelijke warmte c 840 J/kgK Losse min. vezels Rotswol 2c - - Losse min. vezels, ureumformaldeh yde Densiteit ρ ± 70 à 140 kg/m³ Gedrag tov waterdamp Dampopen brandklasse Onbrandbaar Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 5. Overzicht Hellend dak lambdawaarde λd (W/mK) Soortelijke warmte c (J/kgK) volumemass a van een materiaal ρ (kg/m³) diffusieweerst Kostprijs andsgetal µ euro/m² voor 18 cm dikte Vlas 0,038 à 0,040 1550 à 1660 23 à 35 1à2 16 Papiervlokk en 0,038 à 0,040 1600 à 2150 25 à 60 1à2 14 (geplaatst) Houtvezelzacht 0,038 à 0,050 2100 45 à 140 1à5 19,75 Glaswol 0,034 à 0,040 840 12 à 35 1 14,88 Rotswol 0,034 à 0,040 840 70 1,3 type Plat alternatief dak Plat warm dak Onderdak Isolatie zoldervloer Damprem/luchtdichting Ecologische materialen - Vlas - Papiervlokken Voorwaarden: - d = 160/200 mm - R ≥ 3 Km²/W - Vlas: min. 80% vlas - Vlas - Papiervlokken Voorwaarden: - d = 160/200 mm - R ≥ 3 Km²/W - Natureplus-label - drukweerstand min. 50 kPa - Gelatexeerde houtvezelisolatieplaat Klassieke materialen - Minerale wol zonder dampscherm Voorwaarden: - d = 160/200 mm - R ≥ 3 Km²/W - Natureplus-label - drukweerstand min. 50 kPa - Wind- en waterdichte houtvezelisolatieplaat, Voorwaarden: - d = 18/22 mm - Vierzijdig (rondom) tand- en groefverbinding - Natureplus-label -Vlas - Papiervlokken Voorwaarden: - d = 160/200 mm - R ≥ 3 Km²/W - Natureplus-label - Vlas: min. 80% vlas Voorwaarden: - µd = max. 5 m Voorwaarden: - d = 160/200 mm - R ≥ 3 Km²/W Voorwaarden: - d = 160/200 mm - R ≥ 3 Km²/W - Minerale wol zonder dampscherm Voorwaarden: - d = 160/200 mm - R ≥ 3 Km²/W - Minerale wol harde platen - Dampopen onderdakfolie Voorwaarden: - d = 8 mm - Geleverd in platen van ± 3 m² - Minerale wol zonder dampscherm Voorwaarden: - d = 160/200 mm - R ≥ 3 Km²/W Voorwaarden: - Vochtgestuurd - µd = max. 5 m 5 Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 6. Toegepast 6. Toegepast Hellend dak : Plat dak : Isolatie: beste keuze: Isolatiemateriaal uit nagroeibare grondstoffen: papiervlokken, vlas Klassiek + aanvaardbaar alternatief: glaswol Isolatie: beste keuze: Isolatiemateriaal uit nagroeibare grondstoffen: papiervlokken, vlas, gelatexeerde houtvezelisolatieplaat Klassiek + aanvaardbaar alternatief: rotswol Onderdak: Keuze 1: houtvezel onderdakplaat Keuze 2: Dampopen onderdakfolie Luchtdichting/ vochtgestuurde damprem Luchtdichting/(vochtgestuurde)damprem Bio-ecologische bouwmaterialen Bio-ecologische bouwmaterialen 7. Extra info 7. Extra info www.vibe.be/downloads/ Technische documentatie Bouwmaterialen en gezondheid Doe-het-zelffiches Technische fiches Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen Hennep Hennep Vorm rollen, flexibele platen Toepassing dak, HSB-muur, tussenvloer, binnenmuur Grondstoffen hennepvezel (min. 85%), polyolefinevezel of polyester, soda of ammoniumfosfaat Ecologie Extreem lage energie-inhoud dankzij het gerecycleerde materiaal en de eenvoudige productiewijze Warmtegeleiding λR = 0,040 à 0,041W/mK Soortelijke warmte c 1600 à 1700 J/kgK Densiteit ρ 24 à 45 kg/m³ Gedrag tov waterdamp Dampopen: µ = 1 à 2 brandklasse E of D-s3,d0 Prijsklasse Samenaankoop 6 Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 3. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen 2. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen Kurk Kurk Vorm korrels, platen, rollen Toepassing spouw, tussenvloer, plat dak, vloer, onder houten planken Grondstoffen schors van de kurkeik uit Portugal lambda-waarde λR 0,040 à 0,043 W/mK warmteopslagcapaciteit c 1670 J/kgK volumemassa van een materiaal ρ ca. 120 kg/m³ diffusieweerstandsgetal µ 5 à 30 brandklasse E Merken T & G, Van Avermaet Samenaankoop Samenaankoop Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 2. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen 2. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen Stro Stro Vorm Balen (35*45*90 à 175 cm), vrac (stroleem) Toepassing HSB-muur, hellend dak Grondstoffen Stro (halmen van tarwe, rogge, haver), 2 touwtjes (hennep of PP) lambda-waarde λR 0,052 (dwars op halmen) à 0,080 W/mK warmteopslagcapaciteit c 2100 J/kgK volumemassa van een materiaal ρ 90 à 110 kg/m³ diffusieweerstandsgetal µ 1à2 brandklasse B2 (DIN) Merken / Samenaankoop Samenaankoop Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 2. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen 2. Isolatiematerialen op basis van nagroeibare grondstoffen Schapenwol Schapenwol Samenaankoop Vorm dekens Toepassing HSB-muur, hellend dak, tussenvloer, binnenmuur Grondstoffen schapenwol lambda-waarde λR 0,041 W/mK warmteopslagcapaciteit c 1720 J/kgK volumemassa van een materiaal ρ 25 kg/m³ diffusieweerstandsgetal µ 1à2 brandklasse B2 (DIN) Merken Doscha Samenaankoop 7 Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 3. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen 3. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen Perliet Perliet Vorm korrels, stijve platen Toepassing vloer, plat dak Grondstoffen geëxpandeerde perlietkorrels (cellulosevezels, minerale vezels, bitumen, zetmeel) lambda-waarde λR 0,051 W/mK warmteopslagcapaciteit c 900 J/kgK volumemassa van een materiaal ρ 135 à 165 kg/m³ diffusieweerstandsgetal µ 5 brandklasse B2 (DIN) of C Merken Sitek (Fesco Board) Samenaankoop Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 3. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen 3. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen Vermiculiet Vermiculiet Vorm korrels Toepassing vloer, te mengen met chape/beton Grondstoffen vermiculiet (mica-achtige delfstof) lambda-waarde λR 0,053 W/mK warmteopslagcapaciteit c 900 J/kgK volumemassa van een materiaal ρ 380 kg/m³ diffusieweerstandsgetal µ 5 brandklasse onbrandbaar Merken Samenaankoop Samenaankoop Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 3. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen 3. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen Silicaatschuimkorrels Silicaatschuimkorrels Samenaankoop Vorm korrels Toepassing spouw Grondstoffen gerecycleerd glas lambda-waarde λR 0,040 W/mK warmteopslagcapaciteit c 800 J/kgK volumemassa van een materiaal ρ 25 kg/m³ diffusieweerstandsgetal µ 3 brandklasse onbrandbaar Merken SLS Samenaankoop 8 Bio-ecologische isolatiematerialen Bio-ecologische isolatiematerialen 3. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen 3. Isolatiematerialen op basis van minerale grondstoffen Cellenglas Cellenglas Samenaankoop Vorm stijve platen, in te metselen isolatieblok Toepassing vloer, plat dak, thermische onderbreking Grondstoffen gerecycleerd glas, kwartszand, veldspaat lambda-waarde λR 0,042 W/mK warmteopslagcapaciteit c 840 J/kgK volumemassa van een materiaal ρ ca. 165 kg/m³ diffusieweerstandsgetal µ oneindig brandklasse A0 (DIN) Merken Foamglas Samenaankoop Bio-ecologische isolatiematerialen 5. Overzicht Technische goedkeuring Brandklasse (Europees) Vlas ETA E/C-s2,d0 Papiervlokk en ETA, MPA E/C-s2,d0 Houtvezelzacht ETA, MPA E Glaswol ATG A1 Rotswol ATG A1 ETA: European Technical Approval ATG: Agrément Technique/Technische goedkeuring Brandklasse: F> E > D > C > B> A2>A1 9