Het einde van de Tweede Wereloorlog - Michiel Harboort

Het einde van de Tweede Wereloorlog
Getuigenis Michel Harboort
4 september ‘44
Dit verslag met herinnering aan slechts enkele dagen van WO II, die de hele wereld vier
jaar lang in de spanning hield, bood de gelegenheid om er de nodige aandacht aan te
geven.
Het einde van de Tweede Wereldoorlog, die even moordadig was als de eerste, eindigde
niet zo plots als de eerste en werd slechts na lange tijd gewonnen. Maar het einde verliep
op een andere manier - zoals een tapijt werden de troepen van de vijand opgerold, maar
het bleek toch nog een zwaar werk tot in mei 1945. Leuven werd ontzet op 4 september
1944.
Dit verslag - genoteerd heet van de naald - is van de hand van Erestadssecretaris Michel
Harboort, dat hij ons aanbood om bij een gepaste gelegenheid – nu na zeventig jaar – te
laten kennen.
Op het ogenblik van de feiten, die Michel Harboort noteerde, wist hij nog niet dat een
paar weken voordien – op 22 augustus 1944 zijn oudere Broer, adjudant Pierre Harboort
in Normandië aan het front gesneuveld was (N.v.d.R.).
Na 51 maanden werd Leuven bevrijd door de Britse troepen van de Guards Armoured
Divisions. Deze pantserdivisie was in Engeland opgericht in september 1941. Zij omvatte
alle regimenten van het Britse leger, die nog steeds het uitsluitend voorrecht hebben de
wacht op te trekken vóór het Buckingham Palace te Londen. Van 1941 tot 1945 stond
de divisie onder het bevel van generaal-majoor Allan H. S. Adair, DSO, MC, en in haar
rangen dienden veteranen, die reeds in mei 1940 tijdens de Blitzkrieg gevochten hadden, op de verdedigingslijn K.W.
Na de geallieerde landing in Normandië had de Guards Armoured Division deelgenomen
aan hevige gevechten die het zevende Duitse leger te Cagny de val van Falaise kon
afdwingen. De Britse troepen bereidden zich voor op het oversteken van de Seine wat
hen lukte op 31 augustus, waarna Adair’s Irish Guards Douai hadden bereikt. Op 2 september gaf generaal sir Brian Hörröcks, commandant van het 3de Britse korps, Adair de
opdracht zo snel mogelijk door te stoten naar... Brussel! Op zondag 3 september 1944,
om 6 uur ’s morgens, zetten de troepen aan en legden in 14 uur een afstand af van 156
km via Doornik, Ath en Edingen. Om 18u waren zij tot op 10 mijl van de hoofdstad genaderd. Bij het vallen van de avond reden de tanks van de Welsh Guards het centrum
van Brussel binnen. Daar werden zij op een onbeschrijflijk onthaal ontvangen door de
overgelukkige Brusselaars
Op maandag 4 september werd Leuven bevrijd.
Twee Britse kolonnes hadden bijna gelijktijdig de Brusselsespoort en de Tervuursepoort
bereikt. Deze laatste trok de stad in langs de Kapucijnenvoer, waar ze werden verwelkomd door enthousiaste Leuvenaars en een groepje jonge verpleegsters van de klinieken. De chef van de eerste tank, luitenant Hanburry vroeg: “Where is the maquis?”… En
ja, uit verscheidene straten kwamen leden van het verzet aangelopen om de Engelsen
16
als gids bij te staan en hen te waarschuwen voor bepaalde gevaren. In de Brusselsestraat aan de Handbooghof merkte men in een put bij de eerste brug over de Dijle een
bom waarvan men snel de springladingen kon doorknippen. Niet zo ver daar vandaan
merkte guardsman Jack Brook dat twee Duitse SS-mannen bij hun Kübelwagen op de
uitkijk stonden om deze brug ook te doen springen. Ze kregen echter de kans niet, want
ze werden onmiddellijk door leden van het verzet uitgeschakeld, die meteen ook de draden van de bom op de brug konden doorknippen.
Nu rukten de eerste tanks op naar de Grote Markt, alwaar ze op mitrailleurvuur werden
onthaald van Duitse soldaten, die zich verscholen hadden in het gebouw van de Nationale Bank (Het Tafelrond). Een eerste Duitse auto werd onder vuur genomen vóór de
hoofdingang van de Sint-Pieterskerk waarvan alle inzittenden werden gedood. Wat later
kwam een Fordauto, bemand met Duitsers vanuit de Mechelsestraat de Grote Markt opgereden richting Kortestraat. Het machinegeweer van de eerste tank velde de chauffeur.
Een tweede Duitser sprong uit de wagen en wou vluchten, maar hij werd door een Brit
afgemaakt. Een derde Duitser verborg zich achter de wagen en velde een Tommy en de
verzetsman Henri Toremans. Deze SS-man scheen ook gekwetst en viel enkele meters
verder bloedend neer.
Intussen waren er ook vuurgevechten losgebroken op de Grote Markt, op de Naamsestraat en op de Oude Markt. De Britse grenadiers kwamen hun kameraden tankisten
ter hulp. In het gebouw van de Nationale Bank was intussen brand uitgebroken, terwijl
de Duitsers de vlucht namen. Nu trokken de bevrijders geholpen door het Leuvense
verzet de Bondgenotenlaan in waar ze enkele weerstandsnesten uitschakelden nabij de
cinema Forum en ook in de Justus Lipsiusstraat.
Ondertussen werden de Engelse troepen op de Tervuursevest fel gehinderd door het
vuur van een zware Duitse tank. Toen een Duitse kamion poogde te vluchten, sprong
een Engelse sergeant in een scoutcar (verkenningswagen) en zette de achtervolging in.
Onmiddellijk nam de Duitse
tank de Engelsen onder
vuur; het voertuig kantelde
en vatte vuur nabij de villa
Bodart. De chauffeur werd
gedood en de kanonnier
werd krijgsgevangen gemaakt.
Wat later verscheen een
andere Duitse tank aan de
Naamsepoort,
komende
van Heverlee. Met drie
granaten troffen de Engelsen hun tegenstrever, doch
aangezien zij slechts over
explosiegranaten beschikten kon de Duitser overhaast de vlucht nemen.
Fig.1: Bevrijding WO II burgers herstellen de putten in de
weg
17