EXPORTLAND: SINGAPORE 38 TEKST: HMA SINGAPORE SINGAPORE Innovatieve wereldstad biedt unieke kansen voor Nederland FENEDEXPRESS / DEC 2012 / NR. 372 Heeft u wel eens overwogen de stap naar Azië te zetten, maar zag u op tegen de ingewikkelde manier van zakendoen? Denkt u dan eens aan Singapore. Het land biedt een unieke vestigingsplaats van waaruit u heel Azië kunt bestrijken, van China, de ASEAN-landen (Association of Southeast Asian Nations) tot India en Australië. Singapore – dat ook wel ‘Azië voor beginners’ wordt genoemd – heeft de stabiele economische groei mede te danken aan het aantrekken van buitenlandse bedrijven. De stadstaat doet Westers aan, is grotendeels Engelstalig, heeft een koopkrachtige bevolking, lage werkloosheid en uitstekende infrastructuur. Daarnaast is sprake van gezonde staatsfinanciën, gunstige fiscale regelingen en geen of lage invoertarieven. Er is bovendien politieke stabiliteit, een efficiënte overheid en weinig bureaucratie. Dit heeft tot gevolg dat het gemakkelijk en aangenaam zakendoen is en dat er relatief eenvoudig en snel een onderneming kan worden opgericht. Singapore is bovendien één van de minst corrupte landen ter wereld (samen met Nieuw Zeeland en de Scandinavische landen). Kortom: heeft u uw vizier op Azië gezet, dan is Singapore ‘the place to be’. Sterke relatie tussen Nederland en Singapore De economische relatie tussen Nederland en Singapore is sterk en groeiende. Wist u bijvoorbeeld dat Nederland van alle EUlanden de grootste buitenlandse investeerder in Singapore is? Wereldwijd neemt Nederland de tweede plaats in na de VS. In 2011 exporteerde Nederland voor € 2,9 miljard aan goederen naar Singapore, terwijl naar buurland Maleisië slechts € 0,6 miljard ging. Ter vergelijking: Nederland exporteerde voor € 6,6 miljard naar China, een land met ruim 1,3 miljard inwoners tegenover circa 5 miljoen Singaporese inwoners (bron: CBS). Inmiddels huisvest Singapore meer dan 300 Nederlandse bedrijven die er hun regionale hoofdkantoor of onderzoeksfaciliteit hebben gevestigd. 45510_SO_FE_372_Binnen_04 def.indd 38 Om de goede relaties verder te bekrachtigen zal Hare Majesteit de Koningin op 24 en 25 januari 2013 een staatsbezoek brengen aan Singapore. De Prins van Oranje en Prinses Máxima zullen Koningin Beatrix vergezellen. Tijdens het bezoek zal veel aandacht besteed worden aan verbreding van de economische banden. Parallel aan het staatsbezoek zal ook een delegatie van het Nederlandse bedrijfsleven Singapore bezoeken. Het succes van Singapore Sinds de onafhankelijkheid in 1965 heeft Singapore zich tot doel gesteld uit te groeien tot ‘global hub’. Door de strategische ligging in het hart van Zuidoost-Azië en in de nexus van belangrijke scheepvaartroutes, werd het land een economisch knooppunt en een doorgeefluik voor de wereldhandel. Het land dient tevens als springplank naar andere Aziatische landen. De ontwikkeling van handel, industrie en diensten stond de afgelopen decennia volledig in dienst van het creëren van een vooraanstaande economische hub. Inmiddels is deze hub-functie doorontwikkeld naar een ‘Distinctive Global City’. Dit concept omvat dus niet alleen transport en overslag maar zeker ook financiële diensten, wetenschap/denktanks, e-commerce en creatieve sectoren. Als snelgroeiende Aziatische stad onderscheidt Singapore zich door gecontroleerde en strategische groei van de stad en haar economie, met oog voor leefbaarheid, 11-12-12 16:21 39 duurzaamheid en gebruik van technologie en inzet van intelligente systemen. Singapore wil tot de wereldtop blijven behoren. Dat doet de regering door zwaar te investeren in infrastructuur, kennis en innovatie. Veel bedrijven, maar ook denktanks en regionale opleidingsinstituten blijken daar gevoelig voor, en werken binnen de regio vanuit Singapore. “Dit moderne Singapore kan worden gekenmerkt als een eco-systeem dat de Hub en “Distinctive Global City”functies dusdanig combineert dat deze elkaar versterken.”, aldus Hans Jansing, ambassadeur van Nederland in Singapore. Langetermijnvisie Groei door innovatie Net als Nederland ziet Singapore inzet van innovatie en ontwikkeling van de kenniseconomie als motor voor toekomstige groei. Daarbij is een goede internationale concurrentiepositie van groot belang. Om op lange termijn niet afhankelijk te blijven van goedkope buitenlandse arbeid, moet de productiviteit worden verhoogd. Investeren in innovatie en R&D zijn dan ook noodzakelijk. De Singaporese overheid zet daarom in op groei, innovatie en kennis. Iedere vijf jaar wordt er een ‘Science and Technology Plan’ gepresenteerd, dat de basis vormt voor de groeistrategie. Het omvat omvangrijke investeringsprogramma’s, maar heeft tevens als doel fiscale condities te verbeteren en eventuele barrières te slechten. Singapore heeft hiervoor ook geld beschikbaar; het budget voor onderzoek en ontwikkeling bedraagt maar liefst € 10,3 miljard voor de periode 2011-2015 (bron: Ministry of Trade and Industry). Singapore presenteert zich als een levend laboratorium en profileert zich daarom als proeftuin voor innovatie. De stad staat open voor het testen van nieuwe, cutting edge 45510_SO_FE_372_Binnen_04 def.indd 39 concepten die commercieel toepasbaar gemaakt kunnen worden. Dit biedt ook interessante kansen voor Nederlandse innovaties. Kansen binnen topsectoren Als innovatiecentrum en global hub heeft Singapore veel te bieden aan Nederlandse bedrijven, ondernemers en kennisinstellingen. Onder leiding van ambassadeur Hans Jansing heeft de ambassade vanaf 2009 ‘economische diplomatie’ als prioriteit van de post verklaard. De inzet van de ambassade sluit naadloos aan op de duidelijke beleidskeuzes van het gastland. Vergelijkbaar met Nederland, heeft Singapore een aantal topsectoren op het gebied van innovatie aangewezen. Op dit moment bieden de sectoren ‘Water/Maritiem’, ‘High Tech’, ‘Life Sciences & Health’ en ‘Food & Nutrition’ de meeste kansen. Door een pro-actieve inzet brengt de ambassade samenwerkingsrelaties tot stand in de zogenaamde ‘gouden driehoek’ van overheid, kennisinstellingen en bedrijven. Daarbij wordt goed gebruik gemaakt van de verschillende expertises in het economische team op het gebied van investeringen, handel en innovatie. Waterbeheer Op watergebied speelt Nederland een belangrijke rol. Zo is Nederlandse technologie gebruikt bij de bouw van een belangrijk drinkwater-reservoir, de ‘Marina Barrage’. Ook werd Nederlandse expertise ingeroepen toen Singapore kampte met overstromingen. Singapore streeft naar zelfvoorziening op het gebied van drinkwater en kijkt ook daarbij naar Nederlandse technologie. De Nederlandse watersector heeft zich georganiseerd in het Netherlands Water House, dat gericht is op versterking van de samenwerking tussen Singaporese en Nederlandse bedrijven en onderzoeks- en kennisinstellingen. “Singapore en Nederland delen een speciale relatie met water en beide landen hebben inmiddels brede expertise en ervaring opgebouwd in delta- en watertechnologie.”, zegt Vladan Babovic, voorzitter van het Netherlands Water House. Debbie Middendorp van drinkwatertechnologiebedrijf PWN Technologies vertelt: “Wij hebben Singapore gekozen voor onze eerste buitenlandse vestiging, vanwege de openheid voor nieuwe technologieën. Bovendien fungeert Singapore als ‘window’ naar de rest van Azië en Australië. Het ultieme voorbeeld van gezamenlijk optrekken om de economische belangen tussen Nederland en Singapore te Hans Jansing, ambassadeur van Nederland in Singapore versterken, is het bezoek van de Singaporese delegatie onder leiding van Minister Balakrishnan aan Nederland geweest in april 2012. Tijdens dit bezoek is een sterke basis gelegd voor verdere economische verbondenheid op het gebied van drinkwater.” Maritiem/logistiek Op maritiem gebied is Singapore een wereldspeler. De haven is een regionale hub voor containeroverslag en dat is goed te zien aan het aantal vrachtschepen dat voor de kust ligt. Singapore is zelfs de drukste haven ter wereld in termen van overslag van goederen, waarbij jaarlijks circa 140.000 schepen de haven aandoen. En ook al produceert Singapore zelf geen olie, de haven huisvest de grootste petrochemische raffinaderijen ter de wereld. De Maritime and Port Authority van Singapore richt zich op het verder ontwikkelen van Singapore als internationaal maritiem centrum en wereldwijde hub voor de scheepvaart. FENEDEXPRESS / DEC 2012 / NR. 372 Cruciaal in de ontwikkeling van Singapore is de langetermijnvisie van de overheid. Het overkoepelende economische beleid, maar ook de uitwerking op sectoraal niveau, heeft een horizon van soms wel 40 tot 50 jaar. Wie op de website van de Urban Redevelopment Authority kijkt, vindt een masterplan voor de stedelijke ontwikkeling van Singapore voor de komende 50 jaar. Het gehele land is nauwkeurig ingedeeld in zones die ieder een specifiek doel dienen. Wanneer aanpassingen nodig zijn, dan gebeurt dit in goed overleg met het bedrijfsleven. Zo zal de belangrijke containerhaven die nu nog in het zuiden van Singapore gevestigd is, over een aantal jaren worden omgetoverd in een ‘waterfront city’. De haven zelf zal opnieuw opgebouwd worden in het westen van Singapore. EXPORTLAND: SINGAPORE Het logistieke netwerk van Singapore reikt verder dan vervoer ter zee; in het luchtvervoer heeft Singapore eveneens een belangrijke positie ingenomen. Het is een regionale hub voor de luchtvaart op het gebied van vervoer van goederen en personen. De internationale luchthaven Changi Airport is één van de grootste in de regio. In 2011 vervoerde de luchthaven 46,5 miljoen passagiers en bijna 1,9 miljoen ton aan vracht. De budgetterminal wordt op dit moment herbouwd in een vierde terminal, waarmee de capaciteit verder wordt uitgebreid. Diverse internationale bedrijven op het gebied van scheep- en luchtvaart hebben zich in Singapore gevestigd. Vooral de ‘Maintenance, Repair & Overhoal’ sector is sterk groeiend. In de luchtvaartsector hebben onder meer Rolls Royce en het Nederlandse Fokker recent productie- en onderhoudsfaciliteiten geopend. 11-12-12 16:21 41 EXPORTLAND: SINGAPORE Coen Alleman van VTOC “Fokker” licht toe: “Wij hebben ons op Singapore als nieuwe markt gericht, omdat Singapore een belangrijke speler is in de luchtvaartsector van de regio Zuidoost-Azië. Singapore vervult een rol als hub op het gebied van passagiersvervoer en onderhoudsactiviteiten. Bovendien kent het een prettig vestigingsklimaat voor buitenlandse organisaties. De Nederlandse Ambassade heeft relevante marktspelers voor ons geïdentificeerd en fungeerde als schakel tussen onze organisatie en de lokale markt.” High tech In veel opzichten kan Singapore al als smart city worden beschouwd, maar als moderne, snelgroeiende Aziatische stad blijft er grote interesse in technologische innovatie en intelligente ‘smart’ systemen. De High Tech sector in Singapore is goed ontwikkeld en uitgegroeid tot een volwaardig onderdeel van de kenniseconomie, met vooraanstaande onderzoeksinstituten en universiteiten. De focus ligt op onderzoek naar materialen en ontwikkelingen in nanotechnologie, met toepassingen in luchtvaart, mobiliteit en biomedische technologie. Binnen de luchtvaartindustrie liggen er bijvoorbeeld kansen voor bedrijven en kennisinstellingen met onderzoeksprogramma’s en expertise in composietmaterialen. Life sciences & Health Singapore heeft zich ontwikkeld tot wereldwijde biomedische hub. Veel internationale farmaceutische bedrijven hebben zich in Singapore gevestigd. De overheid stimuleert daarnaast translationeel en klinisch onderzoek. Er is een budget van €80 miljoen voor onderzoek naar kanker, metabolische aandoeningen, infectieziekten en neuro science. Net als Nederland kampt Singapore met vergrijzing, waardoor er veel interesse bestaat in de Nederlandse aanpak en technologieën om ‘gezond ouder worden’ te bevorderen. “Hart- en vaatziekten treffen de komende generaties de miljarden inwoners van Azië als een medische tsunami. Singapore anticipeert hierop door stimulatie van preklinisch en kli- 45510_SO_FE_372_Binnen_04 def.indd 41 nisch onderzoek samen met de industrie. Met onze komst naar Singapore trachten wij de samenwerking met Nederland op het gebied van hart- en vaatziekten sterk uit te breiden en te verstevigen.”, zegt Prof. Dominique de Kleijn, die werkt aan een samenwerkingsproject tussen academische ziekenhuizen in Singapore en Utrecht. Food & Nutrition De Food & Nutrition sector in Singapore is sterk in ontwikkeling. Recent zijn er diverse onderzoeksinitiatieven opgestart, zoals het Clinical Nutrition Research Centre, het Institute on Asian Consumer Insight en het Centre of Excellence in Nutrition. Ook Nederlandse bedrijven als FrieslandCampina, DSM, Vitablend en Unilever hebben hier inmiddels productie- en onderzoekscentra gevestigd. Er zijn volop kansen voor Nederlandse bedrijven en universiteiten om deze sector verder te ontwikkelen, vooral op het gebied van voedselveiligheid. “De directe nabijheid van de belangrijkste markten in Azië, de goed ontwikkelde infrastructuur en het uitstekende niveau van onderwijs en professionalisme waren doorslaggevend in onze beslissing om ons Business Group kantoor van Nederland naar Singapore te verhuizen. Het feit dat we ons in het episch centrum van dynamisch Azië bevinden maakt ons effectiever en efficiënter. Bovendien biedt de multiculturele opzet van ons kantoor een nóg beter inzicht in de Aziatische markten”, aldus Peter van der Hoek van FrieslandCampina. FENEDEXPRESS / DEC 2012 / NR. 372 “De afgelopen jaren hebben wij onze aanwezigheid in Singapore versterkt en onlangs is een nieuw onderzoekslab geopend. De infrastructuur in Singapore is van wereldklasse, waardoor het land de ideale testomgeving is voor onze ‘intelligent traffic solutions’. Dat is vooral van belang gezien de uitdagingen op het gebied van mobiliteit en de doelstellingen om vervuiling en verkeersopstoppingen terug te dringen.”, aldus Maurice Geraets van NXP Semiconductors. Meer weten? www.fenedexpress.nl, zoek op Singapore We staan voor u klaar Voor de ruim 4000 Nederlanders die zich inmiddels in Singapore hebben gevestigd, is een aantal Nederlandse organisaties actief. Zo is er een lokale Nederlandse kamer van koophandel, DutchCham (www. dutchcham.sg) en een “Association of Dutch Businesspeople (www.adb.org.sg). Daarnaast is er onder meer een Hollandse Club en een Hollandse school. Overweegt u de stap naar Azië te zetten, neemt u dan vooral even contact op. Op www.mfa.nl/sin vindt u onze contactgegevens en de laatste nieuwsfeiten. Wij helpen u graag op weg in deze innovatieve wereldstad. 11-12-12 16:21