Totaal aantal uitgereikte diploma`s verpleegkunde

De toekomstige uitdagingen
voor de zorg
Een half vol glas
met aantrekkelijke zorgberoepen
Eleonora Holtzer
Zorgambassadeur
7 September 2011
Indeling
• Focus van de opdracht als ambassadeur
• Evolutie
– in de zorg
– in de werkgelegenheid in de zorg
– het aanbod van studenten
• Probleemstelling
• Plan van aanpak voor het actieplan
‘werk maken van werk in de zorgsector’
Focus van de opdracht
• Verpleegkundigen / verzorgenden / zorgkundigen
Zijn de grootste groep zorgverleners in de zorg
(thuiszorg, bejaardenzorg, geestelijke gezondheidszorg,
ziekenhuis) en vormen het grootste knelpunt in de
continuïteit van de zorgverlening
• Andere knelpuntberoepen: nu nog niet aan de orde
vb. medische beeldvormers, laboranten, opvoeders,
…
• Daarnaast zijn wel ook acties nodig i.f.v. logistiek
werkers en poetshulpen
Gezondheidszorg anno 1960
Gezondheidszorg anno 2011
De zorg uitgedrukt in cijfers
Vergrijzing van de bevolking. Bevolkingsvooruitzichten 2010 - 2060
Start van de
babyboomgeneratie
Bevolkingsvooruitzichten 2010 - 2060
Prognose 65+ in Mechelen: 20,5 % in 2020 en 26,8% in 2060 (studie Resoc Mechelen)
Evolutie werkgelegenheid
in de zorg 2000-2020
Evolutie werkgelegenheid 2000-2020
200%
180%
160%
140%
120%
100%
2000
2010
2015
2020
WZC
100%
152%
175%
194%
Gezinszorg
100%
142%
153%
163%
Verzorgenden
100%
135%
147%
158%
ThuisVK
100%
123%
134%
144%
Verpleegkundigen
100%
116%
124%
131%
Ziekenhuizen
100%
105%
107%
110%
Quid: percentage versus absolute aantallen
Bron: Werk maken van werk in de zorgsector. Actieplan ter bevordering van de werkgelegenheid in de zorgsector, Conceptnota Min. Vandeurzen, 21/05/2010
Overzicht vacatures VDAB
Openstaande vacatures VDAB
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
Verpleegkundigen
Verzorgenden
Logistiek
Jan/06
Jan/07
Jan/08
Jan/09
Jan/10
Jan/11
Jun/06
1002
514
222
Jun/07
943
442
173
Jun/08
1099
608
278
Jun/09
1376
763
296
Jun/10
1407
670
213
Jun/11
1346
775
191
Evolutie in # studenten BSO
personenzorg
5000
4500
Aantal
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
99-00
00-01
01-02
02-03
03-04
04-05
05-06
06-07
07-08
08-09
09-10
10-11
2de graad verzorging-voeding
3650
3721
3780
3864
4105
4189
4350
4493
4491
4432
4353
4714
3de graad verzorging
3909
4064
3938
3981
4113
4221
4373
4468
4600
4671
4738
4629
3de graad organisatiehulp
504
519
493
503
512
517
541
522
544
548
575
615
3de jaar kinderzorg
737
738
818
848
818
880
875
922
931
950
923
934
3de jaar thuis- en bejaard.
672
607
547
560
505
639
693
662
689
712
860
933
3de jaar organisatie-assistentie
174
165
180
172
201
181
186
205
207
197
212
205
Evolutie in # studenten TSO
personenzorg
11000
Aantal
9000
7000
5000
3000
1000
-1000
99-00 00-01 01-02 02-03 03-04 04-05 05-06 06-07 07-08 08-09 09-10 10-11
2de graad STW
6323
6690
6860
7510
8218
8942
9276
9843 10111 9762
9498
9978
3de graad STW
4404
4340
4409
4588
4676
5176
5836
6089
6426
6872
7447
7680
3de graad Jeugd- en gehand. Zorg
1226
1257
1271
1184
1196
1294
1276
1214
1250
1260
1188
1074
3de graad GZH en WZ wetensch.
1232
1127
1130
1215
1394
1648
1773
1791
2002
2131
2163
2095
3de jaar Leefgroepwerking Se-n-se
147
159
139
172
240
296
291
315
298
250
234
236
3de jaar Internaatswerking Se-n-se
18
27
17
23
17
11
15
22
17
25
32
17
19
21
10
8
13
16
3de jaar Animatie ouderen zorg Se-n-se
3de jaar Tandartsassistentie/Se-n-se
Recente stijging studenten
verpleegkunde per provincie
Totaal HBO5 en Bachelor per provincie 2009 vs 2010
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
ANTWERPEN
WESTVLAANDEREN
VLAAMSBRABANT en
Brussel
LIMBURG
OOSTVLAANDEREN
Totaal 2009
3.017
2.588
1.379
1.545
2.482
Totaal 2010
3.229
2.922
1.612
1.791
2.955
Indicatoren studenten verpleegkunde
per provincie 2010-2011
Oost-Vlaanderen
1.432.326
# inwoners 2010
# studenten '10-'11 2.890
452
# diploma's '09-'10
0,20%
student / inw
0,032%
diploma’s / inw
64%
% bachelor
West-Vlaanderen
1.159.366
# inwoners 2010
# studenten '10-'11 3.376
685
# diploma's '09-'10
0,29%
student / inw
0,059%
diploma’s / inw
46%
% bachelor
Brussel
1.089.538
# inwoners 2010
512
# studenten '10-'11
96
# diploma's '09-'10
0,05%
student / inw
0,009%
diploma’s / inw
80%
% bachelor
Antwerpen
1.744.862
# inwoners 2010
# studenten '10-'11 3.395
719
# diploma's '09-'10
0,19%
student / inw
0,041%
diploma’s / inw
63%
% bachelor
Limburg
838.505
# inwoners 2010
# studenten '10-'11 2.187
347
# diploma's '09-'10
0,26%
student / inw
0,041%
diploma’s / inw
43%
% bachelor
Vlaams-Brabant
1.076.924
# inwoners 2010
# studenten '10-'11 1.077
179
# diploma's '09-'10
0,10%
student / inw
0,017%
diploma’s / inw
69%
% bachelor
Bacheloropleiding: VLHORA telling 4/10/2010 en diploma’s DHO; HBO5: www.ond.vlaanderen.be 1/2/2011
Versie 01/08/2011
Uitgereikte diploma’s verpleegkunde
Totaal aantal uitgereikte diploma's verpleegkunde
(HBO5 en bachelor)
800
719
700
685
600
Aantal
500
452
400
347
300
200
179
100
96
0
2005-2006
Bachelordiploma’s: bron DHO
2006-2007
2007-2008
2008-2009
2009-2010
Antwerpen
West-Vlaanderen
Oost-Vlaanderen
Limburg
Vlaams-Brabant
Brussel
Instroomonderzoek
Mechelse zorgopleidingen
• OZ bij 1716 leerlingen naar reden van
studiekeuze
–
–
–
–
Er is potentieel in niet verwante vooropleidingen
Perceptieprobleem over het inkomen
Potentieel in ASO richtingen is onduidelijk
Keuze om jongeren te begeleiden is evidenter dan
het zorg dragen voor ouderen
– Het mensgerichte en de jobzekerheid spreken aan
– Studenten verpleegkunde zijn overtuigd van hun
keuze.
Bron: De zorgsector of toch maar niet? Studiekeuzedeterminanten van leerlingen
Michel Albertijn en Lies Devrieze, oktober 2009, Resoc Mechelen
14
Uitstroom van zorgwerknemers
uit woon- en zorgcentra
• Enquête bij 138 werknemers die een WZC
verlaten hebben
–
–
–
–
Geen jobhoppersprofiel
Klein aantal uitstromers verlaat de zorgsector
Onvredesignalen zoeken en snel opnemen
Aandacht voor de rol de leidinggevende (meest
frequente reden is een slechte relatie met de
leidinggevend)
Bron: De uitstroom van werknemers uit woon- en zorgcentra
Michel Albertijn en Lies Devrieze, oktober 2009, Resoc Mechelen
15
Evolutie in verpleegkunde en zorg
VPK
Handelingen
VPK
handelingen
en casemanagement
ADL
ADL
Verpleegkunde
vroeger
1960
Verpleegkunde
vandaag
50 jaar
2010
Ontstaan zorgkundigen
Thuiszorg - ouderenzorg
Inhoud van de zorg wijzigt
• Een intensifiëring van de zorg: in de ziekenhuizen,
maar ook in de thuiszorg en de ouderenzorg.
• Verschuiving
– van traditionele ziekenhuiszorg naar de ouderensector en de
thuiszorg (bijvoorbeeld psychiatrie)
– van totaalzorg naar zorg op maat
• Toenemend belang van
– Multidisciplinaire en interprofessionele samenwerking
– met aansturing van een zorgteam
– mantelzorg en vrijwilligerswerk
Bezorgdheid werkveld inzake
kwaliteit, en patiënt- en
werknemersveiligheid
Ontwikkeling
Geneeskunde
Patiëntveiligheid
Veiligheid van werknemers
Verpleegkunde en zorgkunde / verzorging
Tijd
Het actieplan ‘Werk maken van
werk in de zorgsector’
• www.ministerjovandeurzen.be beleidsdocumenten
•
Actieplan werk focust op acties gericht op:
– Instroom (hoe jongeren aantrekken naar een
zorgopleiding?)
– Doorstroom (hoe zorgverstrekkers naar verschillende
sectoren toe leiden?)
– Retentie (hoe zorgverstrekkers in de zorgsector houden?)
• Ambassadeur aangesteld om zorgberoepen te
promoten ism. Vlaams Overlegplatform Promotie
Zorgberoepen en provinciale werkgroepen ter
ondersteuning
Aantrekkelijkheid van de zorgsector
• De witte woede overheerst nog altijd als begrip in
de publieke opinie.
 Tijd om dit om te buigen
 Gezamenlijke verantwoordelijkheid
 Bouwen aan een gezamenlijk positief lexicon
Baseline-elementen in de
beeldvorming
• Onderscheid in opleidingsprofielen en creëren
van duidelijkheid wie wat doet in de zorgsector
• Diversiteit in tewerkstellingsmogelijkheden in
de sector
• De combinatie van EQ en IQ
• De zorgsector als innovatiesector bij uitstek
• De multidisciplinariteit in de zorgsector
• De rijkdom van het intermenselijke contact
• De werkomstandigheden in de zorgsector
Onderscheid in
opleidingsprofielen
•
•
•
•
•
•
•
Logistiek assistent / poetshulp
Verzorgende
Zorgkundige
Verpleegkundige HBO5
‘Verantwoordelijk algemeen ziekenverpleger’
Bachelor verpleegkundige
Verpleegkundige met beroepstitel / beroepsbekwaamheid
Master in de verpleegkunde
 Hoe maken we dit onderscheid duidelijk?
 Wie doet wat in het zorgproces?
 Ontwikkelen van een goed organisatiemodel, over alle
zorgsectoren heen (ontschotting), dat helder is voor
patiënten, voor andere zorgverstrekkers en voor de
zorgverleners zelf.
Diversiteit in de zorgsector

Diversiteit in beeld brengen is belangrijk om
jongeren
met verschillende competenties en interesses aan
te spreken
 Technisch
 Psychologisch
 Organisatorisch
 Klinisch
 Educatief
 Ethisch
 ….
 Flexibele
uren
 Regelmatige
uren
 Dag / nacht
 Zorgomgeving
 Welzijn
 Onderwijs
 ….
IQ x EQ= VQ
x
DE KRACHT VAN ZORGVERLENING
x
Hersenen
x
Hart
Handen
Zorgsector als
innovatieve sector
• Evolutie van geneeskunde is gekend
• Wat met de evolutie in zorg?
 Hoe maken we die bekend?
 Hoeveel publiceren zorgverleners in de publieke
media over veranderingen in hun beroepsuitoefening?
Belangrijk appèl naar de sector:
• Inhoudelijke publicaties in kranten, tijdschriften,
maar ook op facebook, twitter, linkedin, youtube ….
 De beste manier om aan de (jongeren)gemeenschap
te laten zien waar we echt mee bezig zijn en de
stereotypen te doorbreken.
Mulitidisciplinair teamwork
N= 385
Laatste jaars studenten ASO en TSO uit Limburg en Vlaams-Brabant
Teamwork
wordt door
jongeren uit
secundair
onderwijs als 2e
belangrijkste
aspect in een
toekomstige job
aangeduid
Scriptie Marktonderzoekstage, Imago onderzoek verpleegkunde, Geelen, Montoro Sadia, Thomas, Vermeire, olv. Walraevens en Jacq
KHLeuven , academiejaar 2009 - 2010
Rijkdom van het
intermenselijke contact
• Moeilijker in beeld te brengen
• Komt wel tot uiting in getuigenissen van mensen
– Zorgverleners zelf
– Maar ook patiënten en andere zorgverleners
• Belangrijk onderzoek lopend door Chris Gastmans
– Wat is een goede verpleegkundige door de ogen van
de patiënt.
• Grijpt terug naar de basis waarom iemand voor
verpleegkunde / zorgkunde gekozen heeft.
Werkomstandigheden
• Onregelmatige uren
• Slecht betaald
• Geen carièrekansen
• Hard werken
• Slechte combinatie
werk-gezin
• Flexibele uren
• 2e beste verdienende
professionele bachelor
(Startloon, mediaan, Loonkompas
Vacature)
• Functiedifferentiatie
• Zoek mee naar nieuwe
collega’s
• Zeer veel arbeidsregimes
mogelijk en voordelen
zoals ADV
Waar zitten de problemen
dan nog ?
• Door tekorten  openstaande vacatures
• Door onvoldoende functiedifferentiatie  onduidelijke
profilering van de diverse beroepen
• Door sfeer in de sector  eerder klaagcultuur
• Door slecht imago  onvoldoende
aantrekkingskracht
Tijd om in gang te schieten….
Volgens iemand op Facebook :
Structuur voor promotie
zorgberoepen vanaf 2011
• Organisatie in een gelaagde structuur
– Vlaams Overlegplatform Promotie
Zorgberoepen
– Overlegplatform per provincie (+ Brussel)
– Voltallige groep als resonantiegroep
– Ad hoc werkgroepen (rond specifieke
thema’s) indien nodig
Vlaams Overlegplatform
Promotie Zorgberoepen (VOPZ)
• Reeds vertegenwoordigd
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Opleiding bachelor
Opleiding gegradueerde VK
Opleiding verzorgenden
Ziekenhuizen
Woon- en zorgcentra
Psychiatrie
Thuisverpleegkunde
Thuiszorg
VIVO
Beroepsorganisaties
Huis voor gezondheid
• Bijkomende partners
– Voorzitters van de provinciale
werkgroepen
– Vertegenw. RESOC’s / RTC’s
– Vertegenw. VDAB
– Vertegenw. VVDG
– Werkgeversorganisaties
– Opleiding BSO
– Secundair onderwijs
– Universitair onderwijs
– Kabinet Werk
– Kabinet Onderwijs
– Kabinet Welzijn, Gezondheid
en Gezin
Provinciale werkgroepen
• In nauwe samenwerking met de provincies
(via een convenant)
• Elke provinciale werkgroep duidt deelnemers
aan die deel uit maken van stuurgroep
• Opdracht:
– Uitgewerkte baseline vertalen naar lokale noden
en omgekeerd
– Draagvlak creëren en doelgroepen bereiken
Resonantiegroep
• Resonantiegroep
– Stuurgroep + lokale groepen samen
– Globale Vlaamse verhaal beoordelen en
draagvlak vergroten
– Frequentie: 2 maal / jaar
• Ad hoc werkgroepen
– Eventueel in functie van bepaalde thema’s die
moeten uitgewerkt worden
• Vb. ad hoc werkgroep gestart voor de voorbereiding
van de dag van de verzorgende (19 oktober 2011)
Korte termijn actie
• Toer door Vlaanderen op 12 mei:
internationale dag van de verpleegkunde
• Openbrief aan verpleegkundigen in de
geschreven pers
• Boodschap van algemeen nut
ZorgverlenersV0027-Web.mov
• Website: www.wordzorgverlener.be
Lange termijn strategie
• COMMUNICATIESTRATEGIE 2011-2014
• Wervingscommunicatie zorgverleners
• In samenwerking met Choco
http://www.chocoweb.be/
Strategische uitgangspunten
DOELSTELLING
meer zorgverleners in 2014
via
- positievere beeldvorming
- omdraaien perceptie
- communiceren dikwijls ongekende
meerwaarden van de job
Boodschap per doelgroep
PRIMAIRE DOELGROEP:
Ontdek de zorgverlener in jezelf.
SECUNDAIRE DOELGROEP:
Sector
intermediairen
Spring mee op de kar
om het tekort weg te werken.
AFZENDER
Boodschap per doelgroep
PRIMAIRE DOELGROEP
Taak van de reclame
1. Attentie: Zorg in zijn volledige nuancering in keuzebewustzijn
brengen
2. Imago-opbouw: zorgverleners beroep aantrekkelijk
communiceren
3. Activering: aanzetten om zich te informeren en de
zorgverlener in zichzelf te ontdekken.
Naast de boodschap:
Ook:
-dat je zorgverlener moet worden
-op eigen individualiteit /
persoonlijke potentie wijzen
-hen concreet helpen jouw wereld te
ontdekken
-het spelen op herkenbaarheid
LOGO EN BASELINE
ARGUMENTATIE /
COPYPLATFORM
Sectorieel
en regionaal
declineerbaar
Ifv ontvangers
HERTALING MEERWAARDE NAAR VASTE
‘ENGAGEMENTEN’ (5-tal)
- diversiteit beroep/opleiding
- hoofd, hart en handen
- intermenselijk contact
- groeimogelijkheden & permanente vorming
- multidisciplinair teamwerk
- goede arbeidsomstandigheden/loon
Communicatie-opbouw
2011
jaarlijkse focus
campagne 1
2012
Jaarlijkse focus
Campagne 2
2013
2014
Jaarlijkse focus
Campagne 3
Jaarlijkse focus
Campagne 4
gerichte triggercommunicatie naar primaire doelgroep:
imago en activering in hun leefwereld
communicatietools voor de secundaire doelgroep
Online platform als basis voor alle communicatie
AFZENDER: DUIDELIJKE SIGNERING EN INHOUDELIJK COPYPLATFORM
Communicatie-opbouw
FOCUSCAMPAGNES
INHOUD
- Opbouw inhoud jaarlijkse
campagnes:
- 1 visuele lijn / herkenbare
verhalen
- 1 inhoudelijke spijker
- steeds dezelfde signering
TEKST
1 SPIJKERPROPOSITIE
PER JAAR
BEELD/
HERKENBAAR FORMAT/
VERHALEN
TESTIMONIALS?
SIGNERING EN ACTIVERING
ONTDEK DE ZORGVERLENER
IN JEZELF EN SURF
Plan van aanpak 2011
Uitwerken basis
RESULTAAT EINDE 2011:
- Een performant online platform
- Een sterk vormgegeven boodschap
- Een promotietool dat doelgroep de kans biedt om de
zorgverlener in zichzelf te ontdekken
4 belangrijke pijlers
1. Promotie zorgsector uitbouwen
– Korte termijn
• BAN, www.wordzorgverlener.be
– Langere termijn
• Onderbouwde professionele campagne
• Juiste beeldvorming
• Eenduidig, duidelijk, krachtig en overtuigend
– Continu lopende acties ontwikkelen
• Inleefmomenten
• Goede informatieve websites
• Zorgberoepen in de moderne communicatie brengen
2. Boordtabellen (back-office)
4 belangrijke pijlers
3. Innovatie en ontwikkeling stimuleren
– Onderzoek als belangrijke pijler om de zorgsector te
ontwikkelen en te professionaliseren
– Niet alleen medische ontwikkeling
– Ook paramedisch en zorg
– Vooral multidisciplinair
4. Herbekijken van zorgorganisatie
–
–
–
–
Voor elke competentie is er plaats in het zorgproces !
Juiste man/vrouw op de juiste plaats
Functiedifferentiatie en taakuitzuivering
Ontschotting bewerkstelligen
Besluit
Besluit
We hebben
nog veel grote
harten nodig !
Geen probleem, die
van zorgverleners
zijn super !
Contactgegevens
Eleonora (Lon) Holtzer
Zorgambassadeur
GSM: 0486 09 85 85
[email protected]
[email protected]
http://www.twitter.com/zorgambassadeur
http://facebook.com/eleonora.holtzer
http://be.linkedin.com/in/lonholtzer
www.wordzorgverlener.be