De verfijnde opslagmethode

OPSLAGMETHODES; INDIRECTE EN DIRECTE KOSTEN
Directe kosten = kosten waarbij precies is aan te geven voor welk product je ze maakt.
Indirecte kosten = kosten waarbij niet precies is aan te geven voor welk product je ze
maakt.
Als een bedrijf slechts één soort product maakt, zijn alle kosten directe kosten. Het
onderscheid tussen directe en indirecte kosten ontstaat als een bedrijf meerdere soorten
producten maakt.
Voorbeeld:
Onderneming DE maakt pakken koffie en thee.
Directe kosten zijn o.a. inkoopkosten van de koffiebonen en de theebladeren, de kosten van
de oven om de theebladeren te drogen, de kosten van de machine om de bonen te branden
en de kosten van het productiepersoneel. Van deze kosten weet je immers precies of ze
veroorzaakt worden door de productie van de koffie of door de productie van de thee.
Indirecte kosten zijn o.a. de kosten van het administratief personeel en de directie, de kosten
van onderhoud van het gebouw en de verzekeringskosten. Van deze kosten weet je niet
precies in welke mate ze door de productie van koffie veroorzaakt worden en in welke mate
door de productie van thee.
De verdeling van de indirecte kosten over de producten; de opslagmethodes
Alle kosten - dus ook de indirecte kosten- moet je verwerken in de kostprijzen van de
verschillende producten. De indirecte kosten zullen dus verdeeld moeten worden over de
verschillende soorten producten.
Een manier om de indirecte kosten te verdelen over de verschillende producten is de
opslagmethode.
Om de indirecte kosten te verdelen over de verschillende producten verhoog je bij de
opslagmethode de directe kosten of een deel van de directe kosten van een product met
een bepaalde percentage.
De opslagmethode kent 2 vormen:
- Primitieve opslagmethode : je gebruikt 1 opslagpercentage voor de totale indirecte
kosten.
- Verfijnde opslagmethode : je verdeelt de indirecte kosten in groepjes en voor elk
groepje gebruik je een ander opslagpercentage.
1
Voorbeeld:
Een bedrijf maakt balpennen en potloden.
Uit onderzoek blijkt dat de totale indirecte kosten 20% zijn van de directe grondkosten: als je
€ 1,00 directe grondstofkosten hebt, heb je dus ook nog eens € 0,20 indirecte kosten.
Opslagpercentage : 20% van de directe grondstofkosten.
Directe kosten per balpen:
Directe kosten per potlood:
Loonkosten
€ 0,05
Loonkosten
€ 0,03
Grondstofkosten
€ 0,10 +
Grondstofkosten € 0,15 +
Totaal
€ 0,15
Totaal
€ 0,18
Wat is nu de kostprijs van een balpen en wat van een potlood?
Directe loonkosten per stuk
Directe grondstofkosten per stuk
Totale directe kosten per stuk
Opslag:
20% van directe grondstofkosten
Kostprijs
Balpen
€ 0,05
€ 0,10 +
€ 0,15
Potlood
€ 0,03
€ 0,15 +
€ 0,18
€ 0,02 +
€ 0,17
€ 0,03 +
€ 0,21
In het voorbeeld is het opslagpercentage gegeven. In onderstaande wordt o.a. uitgelegd hoe
je zo’n opslagpercentage moet uitrekenen.
De primitieve opslagmethode
Bij de primitieve opslagmethode worden de totale indirecte kosten worden uitgedrukt als een
percentage van de totale directe kosten of een deel van de totale directe kosten.
Formule voor berekening opslagpercentage bij primitieve opslagmethode :
Opslagpercentage =
totale indirecte kosten
x 100%
(deel van) totale directe kosten
In de teller staan dus altijd de totale indirecte kosten.
Wat je in de noemer moet invullen blijkt uit de opgave:
Als in de opgave staat “de indirecte kosten worden uitgedrukt als een percentage van de
directe loonkosten” of “de indirecte kosten hangen samen met de directe loonkosten”, vul je
in de noemer de directe loonkosten in. Dus: in de noemer vul je in de directe kosten die
staan achter “als percentage van” of “hangen samen met”.
Voorbeeld:
Een bedrijf maakt de producten ALFA en OMEGA.
De totale directe kosten bedragen € 1.000.000, waarvan € 800.000 arbeidskosten en
€ 200.000 grondstofkosten. De totale indirecte kosten bedragen € 120.000.
2
Gevraagd:
Bereken het opslagpercentage als de indirecte kosten worden uitgedrukt
A
als een percentage van de totale directe kosten
B
als een percentage van de totale directe loonkosten
C
als een percentage van de totale directe grondstofkosten
Uitwerking
A
Opslagpercentage =
B
C
€ 120.000_ x 100% = 12%
€ 1.000.000
Opslagpercentage = € 120.000_ x 100% = 15%
€ 800.000
Opslagpercentage = € 120.000_ x 100% = 60%
€ 200.000
Bereken vervolgens met elk van de gevraagde opslagpercentages de kostprijs van product
OMEGA, als de directe loonkosten voor 1 product OMEGA € 6,-- bedragen en de directe
grondstofkosten € 4,-Uitwerking:
Directe kosten
- loon
- grondstof
- totaal
Opslag
Kostprijs
opslag volgens A
opslag volgens B
€ 6,00
€ 4,00
€ 10,00
€ 1,20
€ 11,20
€ 6,00
€ 4,00
€ 10,00
€ 0,90
€ 10,90
12%
15%
opslag volgens C
60%
€ 6,00
€ 4,00
€ 10,00
€ 2,40
€ 12,40
De verfijnde opslagmethode
De indirecte kosten blijken soms voor een deel samen te hangen met een bepaalde soort
van directe kosten. Op basis daarvan worden bij de verfijnde opslagmethode de indirecte
kosten onderverdeeld in groepjes en wordt voor elk groepje een apart opslagpercentage berekend.
Bijvoorbeeld:
Een deel van de indirecte kosten hangt samen met de directe loonkosten worden en een
deel met de directe grondstofkosten. Voor de rest van de indirecte kosten is geen verband
met een bepaald soort directe kosten. Voor elk van deze drie groepjes wordt een
opslagpercentage berekend.
Formule voor berekening van de opslagpercentages bij de verfijnde methode:
Opslagpercentage =
gegeven deel van de indirecte kosten_____ x 100%
directe kosten waarmee dit deel samenhangt
Bij een opslagpercentage staan in de teller altijd de indirecte kosten of een deel daarvan
en in de noemer altijd de directe kosten of een deel daarvan.
Overige indirecte kosten = indirecte kosten die niet samenhangen met een bepaald soort
directe kosten. Deze worden altijd uitgedrukt in een percentage van de totale directe kosten.
Uit de opgaven blijkt altijd welke indirecte kosten je moet delen door welke directe kosten.
3
Voorbeeld:
Een bedrijf maakt de producten ALFA en OMEGA.
De totale directe kosten bedragen € 1.000.000, waarvan € 800.000 arbeidskosten en
€ 200.000 grondstofkosten.
De totale indirecte kosten bedragen € 120.000. Hiervan blijkt € 40.000 samen te hangen met
de directe loonkosten en € 60.000 met de directe grondstofkosten. De rest van de indirecte
kosten vertoont geen samenhang met een bepaald soort directe kosten.
Het bedrijf past de verfijnde opslagmethode toe.
Gevraagd:
A
Bereken de opslagpercentages.
B
Bereken de kostprijs van product OMEGA, als de directe loonkosten voor één product
OMEGA € 6,00 zijn en de directe grondstofkosten € 4,00
Uitwerking:
A
Indirecte kosten
€ 40.000
€ 60.000
€ 20.000
€ 120.000
Uitdrukken als percentage van:
€ 800.000 (directe loonkosten)
€ 200.000 (directe grondstofkosten)
€ 1.000.000 (totale directe kosten)
Opslagpercentage op :
- directe loonkosten
=
- directe grondstofkosten =
- totale directe kosten
B
Directe kosten:
- loonkosten
- grondstofkosten
- totaal
Opslag op:
- directe lonen:
5%
- directe grondstof : 30%
- totaal direct :
2%
Kostprijs
=
€ 40.000__ x 100% = 5%
€ 800.000
€ 60.000__ x 100% = 30%
€ 200.000
€ 20.000___ x 100% = 2%
€ 1.000.000
€ 6,00
€ 4,00
€ 10,00
€ 0,30
€ 1,20
€ 0,20
€ 11,70
4
OEFENOPGAVEN PRIMITIEVE EN VERFIJNDE OPSLAGMETHODE
Opdracht 5.1
Een bedrijf produceert en verkoopt de producten A, B en C.
Uit de administratie heeft men afgeleid dat de indirecte kosten 40% bedragen van de directe
grondstofkosten.
Voor de productie van 1 stuks van product A is nodig: 2 uur arbeid à € 30,00 per uur en 1,5
kg grondstof à € 6,00 per kg.
Gevraagd:
Bereken de kostprijs van 1 stuks van product A.
Opdracht 5.2
Een bedrijf produceert en verkoop de producten D, E en F.
Voor de verdeling van de indirecte kosten over deze producten maakt het bedrijf gebruik van
de verfijnde opslagmethode. Het opslagpercentage op het directe grondstoffenverbruik is
25%, het opslagpercentage op de directe lonen is 90% en het opslagpercentage op de totale
directe kosten is 10%.
Voor de productie van 1 stuks van product D is nodig; 1 uur arbeid à € 40,00 per uur en 2
liter grondstof à € 10,00 per liter.
Gevraagd:
Bereken de kostprijs van 1 stuks van product D.
Opdracht 5.3
In de boekhouding van een aannemersbedrijf vinden we de volgende gegevens over het
afgelopen jaar:
- grondstofkosten
€ 200.000
- directe loonkosten
€ 300.000
- totale indirecte kosten
€ 100.000
Het bedrijf gebruikt de primitieve opslagmethode; de indirecte kosten worden daarbij
uitgedrukt als een percentage van de totale directe kosten.
Gevraagd:
A
Bereken het opslagpercentage.
B
Bereken de kostprijs van een klusje, als voor dit klusje de directe grondstofkosten
€ 500 bedragen en de directe loonkosten € 250.
5
Opdracht 5.4
De administratie van Base Products heeft over het afgelopen jaar de volgende gegevens
verzameld:
- grondstofkosten
€ 760.000
- directe loonkosten
€ 960.000
- totale indirecte kosten
€ 336.000
Dit jaar brengt Base Products een nieuwe smeerolie op de markt. Voor één liter van dit
product zijn nodig: grondstoffen voor een bedrag van € 3,00 en 10 minuten arbeid à € 30,00
per uur.
Bij de berekening van de kostprijs wordt de primitieve opslagmethode gebruikt; de indirecte
kosten worden hierbij uitgedrukt als een percentage van de directe loonkosten.
Gevraagd:
A
Bereken het opslagpercentage.
B
Bereken de kostprijs van 1 liter van de nieuwe smeerolie.
Opdracht 5.5
De administratie van industriële onderneming Vernis bv. heeft over het afgelopen jaar de
volgende gegevens verzameld:
- grondstofkosten
€ 400.000
- directe loonkosten
€ 800.000
- indirecte kosten
€ 600.000
Voor de berekening van de kostprijs gebruikt men de primitieve opslagmethode, waarbij de
indirecte kosten worden uitgedrukt als percentage van de directe grondstofkosten.
Gevraagd:
A
Bereken het opslagpercentage.
B
Bereken de kostprijs van een product, waaraan voor € 40 grondstof en voor € 15
arbeid wordt besteed.
Opdracht 5.6
In de boekhouding van een aannemersbedrijf vinden we de volgende gegevens over het
afgelopen jaar:
- grondstofkosten
€ 200.000
- directe loonkosten
€ 300.000
- totale indirecte kosten
€ 100.000
Van de indirecte kosten hangt € 50.000 samen met de directe grondstofkosten, € 30.000 met
de directe loonkosten en € 20.000 met de totale directe kosten.
Voor de berekening van de kostprijs maakt het bedrijf gebruik van de verfijnde opslagmethode.
Gevraagd:
A
Bereken de opslagpercentages.
B
Bereken de kostprijs van een klusje, als voor dit klusje de directe grondstofkosten
€ 500 bedragen en de directe loonkosten € 250.
6
Opdracht 5.7
De administratie van industriële onderneming Vernis bv. heeft over het afgelopen jaar de
volgende gegevens verzameld:
- grondstofkosten
€ 400.000
- directe loonkosten
€ 800.000
- indirecte kosten
€ 600.000
Van de indirecte kosten hangt € 60.000 samen met de directe grondstofkosten en
€ 240.000 met de directe loonkosten; de rest van de indirecte kosten hangt samen met de
totale directe kosten.
Voor de berekening van de kostprijs gebruikt men de verfijnde opslagmethode.
Gevraagd:
A
Bereken de opslagpercentages.
B
Bereken de kostprijs van een product, waaraan voor € 40 grondstof en voor € 15
arbeid wordt besteed.
7
UITWERKINGEN OEFENOPGAVEN PRIMITIEVE EN VERFIJNDE OPSLAGMETHODE
Opdracht 5.1
Directe loonkosten
Directe grondstofkosten
Totale directe kosten
Opslag: 40% van € 9,00
Kostprijs
Opdracht 5.2
Directe loonkosten
Directe grondstofkosten
Totale directe kosten
Opslag op:
- directe lonen:
- directe grondstofkosten:
- totale directe kosten:
Kostprijs
2 x € 30,00 = € 60,00
1,5 x € 6,00 = € 9,00 +
€ 69,00
€ 3,60 +
€ 72,60
1 x € 40,00 =
2 x € 10,00 =
€ 40,00
€ 20,00 +
€ 60,00
90% van € 40,00 =
25% van € 20,00 =
10% van € 60,00 =
€ 36,00
€ 5,00
€ 6,00 +
€ 107,00
Opdracht 5.3
A
Totale directe kosten = 200.000 + 300.000 = € 500.000
Opslagpercentage = (€ 100.000/€ 500.000) x 100% = 20%
B
Directe kosten:
- grondstof
€ 500
- arbeid
€ 250 +
- totaal
€ 750
Opslag:
- 20% van € 750
€ 150 +
Kostprijs
€ 900
Opdracht 5.4
A
(€ 336.000/€ 960.000) x 100% = 35%
B
Directe kosten:
- grondstofkosten
- arbeid
1/6 x € 30,00 =
- totaal
Opslag:
- 35% van € 5,00
Kostprijs
€ 3,00
€ 5,00 +
€ 8,00
€ 1,75 +
€ 9,75
Opdracht 5.5
A
(€ 600.000/€ 400.000) x 100% = 150%
B
Directe kosten:
- grondstofkosten
€ 40,00
- arbeid
€ 15,00 +
- totaal
€ 55,00
Opslag:
- 150 % van € 40,00
€ 60,00 +
Kostprijs
€ 115,00
8
Opdracht 5.6
A
Opslagpercentage op:
directe grondstofkosten = (€ 50.000/€ 200.000) x 100%
directe loonkosten =
(€ 30.000/€ 300.000) x 100%
totale directe kosten =
(€ 20.000/€ 500.000) x 100%
B
Directe kosten:
- grondstofkosten
- arbeid
- totaal
Opslag op:
- directe grondstofkosten:
25% van € 500
- directe loonkosten:
10% van € 250
- totale directe kosten:
4% van € 750
Kostprijs
= 25%
= 10%
= 4%
€ 500,00
€ 250,00 +
€ 750,00
€ 125,00
€ 25,00
€ 30,00 +
€ 930,00
Opdracht 5.7
A
Opslagpercentage op:
directe grondstofkosten = (€ 60.000/€ 400.000) x 100% = 15%
directe loonkosten =
(€ 240.000/€ 800.000) x 100% = 30%
totale directe kosten =
(€ 300.000/€ 1.200.000) x 100% = 25%
B
Directe kosten:
- grondstofkosten
€ 40,00
- arbeid
€ 15,00 +
- totaal
€ 55,00
Opslag op:
- directe grondstofkosten:
15% van € 40
€ 6,00
- directe loonkosten:
30% van € 15
€ 4,50
- totale directe kosten:
25% van € 55
€ 13,75 +
Kostprijs
€ 79,25
9