Pag. 22 Adviezen van strategen postbrexit Een pleidooi voor goud Pag. 23 Vastgoedaandelen Sector mag voortaan in infrastructuur beleggen Pag. 25 De Tijd met de monetaire bonzen op jamboree in Sintra Welkom in de zeepbel van de centraal bankiers Pag. 34 De week van Kurt Vansteeland Geld maakt perfect gelukkig Beleggen Zaterdag 2 juli 2016 Zitten er koopjes tussen het brexitpuin? De Britse keuze voor een brexit veroorzaakte wereldwijd een schokgolf op de beurzen. Maar enkele dagen later zetten de markten hun remonte in. Moeten we dan niet meer wakker liggen van de brexit? En is het nu echt tijd om op koopjesjacht te gaan? De Bel20 speelde 4 procent kwijt 350 3600 PIETER SUY E en ‘silly walk’ richting economische ondergang. Beleggers zijn het er unaniem over eens dat de Britten voor de chaos hebben gekozen toen ze op 23 juni beslisten uit de Europese Unie te stappen. Meteen nadat de uitslag van het brexitreferendum was bekend geraakt gingen de aandelenmarkten wereldwijd de dieperik in. Beleggers vluchtten en masse naar ‘veilige’ toevluchtsoorden zoals goud, Japanse yen en overheidspapier. Donderdag nog waarschuwde de invloedrijke financier George Soros er nog voor dat de brexit een enorme economische schok teweeg zal brengen in Europa, terwijl het continent nog altijd niet helemaal hersteld is van de schuldencrisis. Toch laat de apocalyps even op zich wachten. De brexitstorm ging in de loop van de week liggen. De fors teruggevallen aandelenkoersen begonnen koopjesjagers te lokken. Vooral de bankwaarden profiteerden daarvan. Sinds KBC dinsdag naar de laagste koers sinds de herfst van 2014 was teruggevallen, herstelde het aandeel al met 8,6 procent. Ook in andere sectoren zag je een duidelijk herstel. Zelfs de biotechnologiewaarden bleven doorstomen, al crashten Celyad en Genticel na ontgoochelende testresultaten. Gemiddeld stegen de Brusselse biotechnologieaandelen na het brexitreferendum met 3 procent. Een opmerkelijke prestatie voor een sector die als bijzonder risicovol wordt beschouwd en die dan ook meestal aan de kant wordt geschoven als het moeilijk gaat op de beurs. 3500 340 3400 330 3300 Stoxx600 Bel20 -4% 3100 3000 1 juli juni 310 300 1 juli juni Financiële aandelen kregen de meeste klop in Brussel 15 grote dalers op Brusselse beurs sinds brexit Op de Europese beurzen was er eensectorrotatie naar defensieve sectoren Nyrstar -2,5% Recticel -2,8% Bekaert -2,8% Euronav -3,2% Exmar -3,4% Ackermans -3,4% Ontex -4,8% Fagron -5,0% Agfa-Gevaert -5,4% Solvay -5,8% Hamon -6,6% D'Ieteren 320 -3,5% 3200 De toestand één week na brexit Volgens Stoxx600-sectorindexen, evolutie sinds brexit Farma 4,0% Voeding 2,3% Olie & gas 0,9% Nutsdiensten 0,4% Potje armworstelen Auto's -9,7% Verzekeringen -10,4% Reizen -11,2% Banken -16,1% -7,1% Ageas -11,1% KBC Ancora -11,9% KBC -17,1% Belgische tienjaarsrente Goudprijs 1400 1,2 De lage koersen lokken wel wat kopers. Maar voorlopig blijft het toch bij de teen even in het water te steken. 1.336 1,0 1300 0,8 1200 0,6 STRATEEG PUILAETCO DEWAAY FRANK VRANKEN 0,4 0,2 Wat moeten we nu denken van dat plotse herstel van de aandelenmarkten? Economen van Citigroup lieten zich deze week al ontvallen dat beleggers de brexit al beu waren. ‘Of dat echt zo is betwijfel ik’, zegt strateeg Frank Vranken van Puilaetco Dewaay. ‘Ik heb de afgelopen dagen voortdurend vragen gekregen van klanten die willen weten wat er nu te gebeuren staat na de brexit. Al betekent dat nog niet dat ze aan het panikeren zijn. In de aanloop naar het Britse referendum hebben veel beleggers hun cashposities opgetrokken.’ Kansen ‘Met dat extra geld durven sommigen nu al in te spelen op bepaalde koopkansen. Als een aandeel als BMW tegen slechts zes keer de verwachte winst voor 2016 noteert, komen veel beleggers toch in de verleiding om hun geld aan het werk te zetten’, observeert Vranken. ‘Maar voorlopig blijft het toch bij even de teen in het water te steken. De onzekerheid is nog te groot over wat er de komende weken en maanden zal gebeuren, en wat de impact daarvan zal zijn op de economische groei.’ Gelijkaardige geluiden horen we bij Luc Aben, hoofdeconoom bij de private bank 1100 0,2 0,0 jan. feb. maa. apr. mei 1000 jun. Van Lanschot. ‘Je kunt niet zeggen dat onze klanten er de voorbije dagen extreem gestresseerd bij liepen’, vertelt hij. ‘Beleggers kunnen na het bankendebacle en de eurocrisis wel tegen een stootje. Ze zagen de recente koersval als een kans om nog iets bij te kopen. Het was ook de strategie die wij hadden uitgestippeld. In de weken voor de brexit hadden we geadviseerd om bepaalde posities in aandelen uit te bouwen als de markten overdreven.’ ‘De pandoering die de beurzen kregen in de eerste twee dagen na de brexitstemming stond ook niet in verhouding tot de risico’s die de Britse en de wereldeconomie nu lopen’, vervolgt Aben. ‘Dit is namelijk niet te vergelijken met de vastgoedcrisis in de VS en het faillissement van de zakenbank Lehman Brothers in 2008. Dat had nagenoeg niemand zien aankomen. Nu hebben de centrale banken al meermaals aangegeven dat ze munitie op zak hielden om de schokken jan. De pandoering die de beurzen kregen na het brexitreferendum stond niet in verhouding tot de economische risico’s die eraan vastkleven. LUC ABEN HOOFDECONOOM VAN LANSCHOT feb. maa. apr. mei Vastgoedprijzen dreigen onder druk te komen omdat buitenlandse investeerders de kat uit de boom kijken. Maar vooral: de voorbije 15 jaar was het VK het EU-lid dat het grootste aantal buitenlandse investeerders kon aantrekken. In de toekomst zullen die wel twee keer nadenken voor ze zich in het VK vestigen. Het risico bestaat ook dat bedrijven die nu actief zijn in het VK andere oorden zullen opzoeken. Een van de weinige lichtpunten is wel dat de tuimeling van het Britse pond de exportbedrijven van het eiland zal helpen.’ Net om die reden kiest Mudie ervoor om nog niet volop aandelen te beginnen bijkopen. ‘We blijven voorzichtig’, zegt hij. ‘De Britten hebben nog maar pas voor de brexit gestemd. De komende maanden zullen analisten de winstverwachtingen voor de bedrijven die ze volgen beginnen te verlagen. Dat zal ook de aandelenmarkten beïnvloeden.’ jun. van een brexit op te kunnen vangen.’ Strateeg Alan Mudie van Société Générale Private Banking lijkt op dezelfde lijn te zitten. ‘We zijn niet zo negatief als sommige economen die ik de afgelopen dagen heb gehoord. De brexitbeslissing zal wegen op de economische groei. Maar we gaan ervan uit dat het VK tussen eind dit jaar en begin volgend jaar een lichte recessie zal beleven. In de eurozone zal de brexit de groei de komende twaalf maanden wellicht met 0,1 tot 0,3 procent afremmen. Op korte termijn is dat dus nog geen ‘gamechanger’.’ Maar dat wil nog lang niet zeggen dat de brexit een storm in een glas water is voor de financiële markten. ‘Op lange termijn gaat dat natuurlijk wel een grote impact hebben, zeker op de Britse economie’, blikt Mudie vooruit. ‘Zolang er geen duidelijkheid bestaat over de toekomst van het VK in de Europese Unie zullen Britse bedrijven aanwervingen en nieuwe investeringen uitstellen. ‘Beleggen is tegenwoordig een potje armworstelen met lage rentevoeten en povere groeiprognoses,’ verwoordt Frank Vranken van Puilaetco Dewaay het. Toch ziet de strateeg nog manieren om rendement te halen. ‘De Belgische beursgenoteerde vastgoedgroepen zijn bijvoorbeeld al lang een van mijn stokpaardjes’, zegt hij. ‘Het zijn mooie dividendbetalers en ze hebben de brexitstorm de voorbije dagen goed doorstaan.’ Obligatiebeleggers kunnen volgens Vranken misschien beter verdere oorden opzoeken. ‘Hoogrentend bedrijfspapier uit de ontwikkelde landen zou ik nu toch niet aanraden. De economische vooruitzichten zijn onzekerder geworden, en dat betekent in principe ook dat de bedrijven die dit soort schuldpapier uitgegeven meer risico kunnen lopen. Obligaties uit groeimarkten lijken me interessanter. Er zijn natuurlijk grote verschillen tussen de verschillende opkomende economieën. Maar dat neemt niet weg dat er minder volatiliteit heerst op de markt voor dit soort obligaties dan op die voor schuldpapier uit de ontwikkelde landen.’ Luc Aben van Van Lanschot meent wel dat aandelenbeleggers vandaag al zaakjes kunnen doen. ‘Sommige cyclische bedrijven kregen het te hard te verduren terwijl de economische prognoses toch niet zo zwaar zijn verzwakt. Ook banken die een stevige kapitaalbasis hebben en geen al te grote blootstelling aan het VK hebben, bieden kansen. En vergeet ook niet dat de Britse beurs veel bedrijven telt die hun afzetmarkt in het buitenland hebben. Door het goedkope Britse pond worden ze nu belangrijker als exportwaarde.’ Bij dat alles wel een heel belangrijke ‘maar’. ‘Britse en Europese politici zullen het hoofd koel moeten houden en snel uit deze impasse geraken. Als dat niet lukt, gaan we van crisis naar crisis, en dat kan de financiële markten natuurlijk nog wat meer door elkaar schudden’, meent Aben. ‘Als belegger kan je je maar moeilijk tegen die volatiliteit wapenen. Zeker aandelenbeleggers zullen dat moeten uitzweten en oog hebben voor het groeitraject dat een bedrijf op langere termijn kan afleggen. In een algemenere investeringsportefeuille zou ik ook plaats reserveren voor effecten in dollar en voor een belegging in goud. Meer gesofisticeerde beleggers kunnen ook kijken naar gestructureerde producten om de storm uit te zitten.’ Vervolg op pagina 22 DE TIJD ZATERDAG 2 JULI 2016 22 Beleggen Wat adviseren de experts? © BNP PARIBAS FORTIS Hoe moet u uw portefeuille klaarstomen voor de vakantie nu de brexit de markten zo grondig door elkaar heeft geschud? We legden de meest voorkomende vragen van onze lezers voor aan een selecte kring beleggingsstrategen. KOEN VAN DE MAELE BELEGGINGSTRATEEG CANDRIAM Moet ik meer in goud beleggen? Welke obligaties zijn nog interessant? ‘W e stellen ons niet langer de vraag of de centrale banken meer zullen doen, maar wanneer’, zegt hoofdstrateeg Philippe Gijsels van BNP Paribas Fortis. ‘Dat maakt geld minder waard, dus moeten we wel investeren, onder andere in goud.’ Hoe minder rente mensen ontvangen voor bijvoorbeeld obligaties of spaarrekeningen, hoe meer beleggers bereid zullen zijn te investeren in activa die helemaal geen rente opleveren, zoals edele metalen. ‘Net als goud is ook de hausse van zilver nog maar net begonnen volgens ons’, zegt Gijsels. Gekoppeld aan de geopolitieke agenda kan onzekerheid over het monetair beleid het rumoer op de markten in de hand werken. ‘Als er een stierenmarkt is, dan is het een stierenmarkt in volatiliteit. We weten dat goud de verliezen van andere activaklassen kan compenseren. Dat versterkt onze overtuiging dat goud enkel verder kan stijgen.’ Gijsels merkt ook op dat de goudvoorraden bij de centrale banken relatief bescheiden blijven, en stelt dat als iedereen 2 procent goud aan zijn portefeuille wil toevoegen, er simpelweg niet genoeg zou zijn op de wereld. SW De hausse van goud en zilver is volgens ons nog maar net begonnen. © AFP PHILIPPE GIJSELS HOOFDSTRATEEG BNP PARIBAS FORTIS Zijn bankaandelen nog te vertrouwen? ‘D e banken hadden al te lijden onder de extreem lage rente en de slabakkende economische groei’, zegt Vincent Mortier, de vicehoofdstrateeg van de vermogensbeheerder Amundi. ‘Daar komt nu nog eens de schok van de brexit bij. Maar wat we de voorbije dagen op de aandelenmarkten hebben gezien, was toch een overreactie. We zitten met een politiek probleem, dit is geen financiële crisis. De situatie is dus ook niet te vergelijken met die van 2008. Dit wordt geen nieuwe bankencrisis. Op een zeker moment kunnen de waarderingen van sommige bankaandelen aantrekkelijk worden.’ Al kan dat volgens de Amundi-strateeg wel nog even op zich laten wachten. ‘De onzekerheid is nog groot. En de markt blijft piekeren over de gezondheidstoestand van de Italiaanse banken. Zolang die problemen niet van de baan zijn, dreigen de koersen van de bankaandelen nog alle kanten uit te schieten.’ Maar stel dat u als langetermijnbelegger toch een gok wil wagen. Welke bankaandelen bieden dan kansen? De analis- VINCENT MORTIER, VICEHOOFDSTRATEEG AMUNDI ten van de zakenbank Goldman Sachs schoven deze week uitdrukkelijk de Benelux-banken naar voor. De brexit zal de winsten van de Europese banken de komende twee jaar met ongeveer 32 miljard euro drukken, steekt het analistenteam van wal. ‘Lagere omzetverwachtingen, hogere kredietrisico’s en het feit dat de kosten nog weinig kunnen dalen knagen aan De crash van de voorbije dagen was overdreven. Dit wordt geen herhaling van de bankencrisis van 2008. de resultaten. Maar de banken uit de Benelux en de Scandinavische banken zijn daar toch veel beter tegen gewapend.’ Onder de Benelux-banken plaatst Goldman Sachs KBC bovenaan op de favorietenlijst. Al verlaagt het wel zijn koersdoel van 70 naar 60 euro omdat de sector lijdt onder de lagere rente en de dreigende toename van wanbetalingen door klanten. ‘KBC combineert superieure rendementen met een sterke operationele flow en heeft nog veel marge wat zijn kapitaalbasis betreft.’ Ook het Nederlandse ING krijgt een ‘koop’-advies, al zakt het koersdoel van 15 naar 12,50 euro. Goldman Sachs tipt ook het Franse BNP Paribas. ‘De politieke instabiliteit in het VK is geen goede zaak voor een internationale grootbank als BNP Paribas’, geven de analisten toe. ‘Maar de groep beschikt over een sterk retailnetwerk, is ook actief in de VS en heeft tot nu toe kunnen vermijden met een enorme stijging van niet-terugbetaalde kredieten te worden geconfronteerd.’ Bovendien staat het dividend volgens Goldman niet onder druk. Dat is trouwens geen slechte zaak voor de Belgische overheid, die 10 procent van de grootbank controleert. PS Welke aandelen zijn veilig voor de brexit? N ERIK JOLY HOOFDECONOOM ABN AMRO PRIVATE BANKING a de afstraffing van de afgelopen dagen zagen we toch wel wat klanten terugkeren naar de aandelenmarkten, vertelt hoofdeconoom Erik Joly van ABN AMRO Private Banking. ‘Ze plaatsten wel geen enorme orders, maar begonnen sommige aandelen heel voorzichtig op te pikken. Of ze beschermden zich tegen mogelijk verdere turbulentie door lage kooplimieten in te stellen.’ ‘Van banken en verzekeraars houden wij onze handen voorlopig nog af. De rente zal nu nog voor een langere tijd lager blijven, en dat zal wegen op de winstgevendheid. Zeker voor de verzekeraars is die lage rente een probleem.’ Waar ziet Joly dan wel mogelijkheden? ‘De Franse luxegroep LVMH is recentelijk mooi teruggevallen, we merken dat de interesse voor dat aandeel weer begint toe te nemen bij onze klanten.’ Ondanks alle brexitchaos schrijft de hoofdeconoom Britse aandelen nog niet helemaal af. ‘Maar je Zelfs bij Britse aandelen zijn er koopjes te doen. Maar kies wel voor kwaliteitsbedrijven die een groot deel van hun omzet buiten het VK draaien. moet dan wel voor de kwaliteitsvolle namen gaan die veel van hun omzet buiten het VK kunnen realiseren.’ Reckitt Benckiser, de producent van Durex-condooms, Dettol-zeep en Nurofen-pijnstillers, is volgens Joly zo’n bedrijf. ‘Op zich is dat aandeel niet eens spotgoedkoop - recentelijk stond de koers zelfs op een recordhoogte. Maar 95 procent van Reckitt Benckisers omzet komt van buiten het VK. Door de terugval van het Britse pond zal de verkoop aan het buitenland nog een extra duw in de rug krijgen. Ook Unilever kan je vandaag zeker in je selectie opnemen.’ Filip Bruynooghe, hoofdanalist bij de vermogensbeheerder CapitalatWork, tipt eveneens Britse ondernemingen die kunnen profiteren van het lage pond. ‘De sterkedrankengroep Diageo zag zijn koers na de brexit substantieel stijgen. Het bedrijf haalt dan ook het gros van zijn omzet buiten het VK.’ De mediagroep WPP haalt 85 procent van zijn omzet buiten het VK. ‘Een kleine 40 procent daarvan komt uit de Verenigde Staten. Dat zal een onmiddellijke boost geven aan de winst van WPP, omdat die in pond wordt uitgedrukt.’ Strateeg Philippe Gijsels van BNP Paribas Fortis selecteerde een lijst met Belgische aandelen die volgens hem ‘brexitproof’ zijn. De vijf namen die hij eruit pikt zijn Ackermans & van Haaren, Ablynx, KBC Ancora, Proximus en Delhaize. PS N a de brexit gingen de al lage rendementen van veel obligaties verder omlaag. Veel staatsobligaties en sommige bedrijfsobligaties van hoge kwaliteit hebben nu een negatief rendement. ‘Staatsobligaties van Duitsland en de andere kernlanden van de eurozone zijn duur’, waarschuwt Koen Van de Maele, beleggingsstrateeg van de vermogensbeheerder Candriam. ‘Op lange termijn zijn die obligaties te mijden. Op korte termijn zou ik ze niet buitengooien. Ze vormen in deze onzekere context een schokdemper in de portefeuille.’ Amerikaanse staatsobligaties zijn volgens Van de Maele aantrekkelijker. ‘Het rendement van tienjarige Treasuries is zowat 1,5 procentpunt hoger dan dat van Duitse staatsobligaties. Voorts kan de dollar stijgen tegenover de euro.’ We zijn positief over staatsobligaties van groeilanden en hoogrentende obligaties in euro. Candriam is vooral positief over obligaties van groeilanden en zogenaamde ‘high yield’-bedrijfsobligaties. ‘Staatsobligaties van opkomende landen bieden een mooi rendement van gemiddeld 5,4 procent bruto. We verkiezen obligaties in harde munt, zoals de dollar. Voor obligaties in lokale munt zou ik even wachten. We hebben geen specifieke voorkeur voor bepaalde landen. Besef wel dat die obligaties meer risico inhouden.’ ‘High yield’-obligaties zijn obligaties die geen kwaliteitsrating hebben maar een rommelrating, omdat de bedrijven die ze uitgeven minder kredietwaardig zijn. ‘Wij hebben een lichte voorkeur voor papier in euro’, zegt Van de Maele. ‘Die hebben een rendement van gemiddeld 3,9 procent. De ECB ondersteunt de markt van de bedrijfsobligaties.’ Frankfurt koopt alleen bedrijfsobligaties met een kwaliteitsrating. Daardoor zakt wel het rendement van die obligaties en stijgt de vraag naar rommelobligaties. Het gemiddeld rendement van high yield obligaties in dollar is met 7,3 procent veel hoger. Maar die obligaties houden ook meer risico in. De Amerikaanse energiesector heeft het moeilijk en Van de Maele wijst op bezorgdheid over de Amerikaanse bedrijfswinsten. Veel Amerikaanse oliebedrijven hebben moeite om hun schulden terug te betalen omdat de olieprijs laag is. WV