Het Heelal in het hart van de klas

2015 - 2016
Het
Planetarium
Brussel
van
Het Heelal in het hart van de klas
Aanbod voor het onderwijs
schooljaar 2015-2016
Ontdek het grootste koepelscherm van België.
Kijk links, rechts, voor, achter én boven... je zit gewoonweg ín het beeld!
Op het koepelvormig scherm - diameter 23 meter en oppervlakte 840 m2 – projecteert het digitaal
planetarium sterren, de Maan, planeten, de Zon, kometen, onze Melkweg, andere sterrenstelsels,
... kortom het hele universum! De grenzen van het virtuele worden verlegd in het Planetarium van
Brussel.
RESERVATIE
Partner activiteit
in Brussels Expo
"Gateway To Space”
Ontdek een interactieve tentoonstelling over een
van de meest fascinerende thema’s van deze tijd: de
ontdekking van het heelal.
In de tentoonstelling ontdekt u niet alleen alles over
de ruimte, maar maakt u een ontdekkingsreis door de
geschiedenis van de ruimtevaart. Van de eerste dromers
en avonturiers die droomden van een raket naar de maan
tot de recentste ontdekkingen van de NASA en de ESA.
Zal de mens ooit op een andere planeet gaan wonen?
Gaan we binnenkort op city trip naar de maan? Ontdek
het in deze educatieve tentoonstelling die uitermate
geschikt is voor een schoolbezoek. Tijdens een leerrijk
en spannend bezoek ontdekken de leerlingen alles
over de ruimte, en komen de wereldgeschiedenis,
aardrijskunde en wetenschappen ook aan bod.
Combineer je bezoek aan het Planetarium met een
bezoek aan “Gateway To Space: The Exhibition” voor
een leerrijke en fascinerende dag in het teken van de
ruimte (en geniet van een mooie korting!).
Reserveren voor cursussen, workshops en films
kan enkel telefonisch op 02 474 70 50
Bij reservatie gelieve volgende gegevens bij de
hand te houden:
• Contactgegevens school (adres, tel, fax, mail)
• Gegevens verantwoordelijke leerkracht (naam,
mail, GSM)
• Welke klassen
• Totaal aantal leerlingen
• Gewenste cursus, workshop of film
• Gewenste datum
OPGELET !
De cursus start stipt op het afgesproken tijdstip
en wij laten - na het starten van de cursus niemand meer binnen in de koepel.
Wees daarom minstens 15 min. voor het begin
van de cursus aanwezig.
contact
Planetarium v/d Koninklijke Sterrenwacht v België
Boechoutlaan 10 - 1020 Brussel
T 02 474 70 50
F 02 478 30 26
www.planetarium.be
Tentoonstelling ‘Gateway to space’
van 18/07 tot 25/10/2015
in Paleis 2 van Brussels Expo
Meer info: www.expo-space.be
De educatieve medewerkers geven tekst en uitleg bij deze ‘reis door de ruimte’ en bezorgen uw
leerlingen zo een unieke ervaring, steeds perfect op maat van hun leeftijd/niveau.
Het Planetarium is de uitgelezen plek om de hemel en het heelal te leren kennen en begrijpen. Reeds
80 jaar worden jong en oud bij ons gefascineerd door deze wondere wereld.
Hoe ziet uw bezoek eruit?
U komt met uw klas een kwartier voor het begin van de les aan in het Planetarium. Onze
onthaalmedewerkers handelen de laatste formaliteiten af voor de betaling en/of facturatie. Tijdens
dit kwartier kunnen de leerlingen naar het toilet of kunnen ze rondkijken in onze expositieruimte. De
lesgever van het Planetarium pikt u en uw groep op om samen naar de koepel te vertrekken. Het kan
zijn dat u de voorstelling samen met andere scholen bijwoont. De plaats waar uw leerlingen kunnen
gaan zitten wordt op de koepel én door de leerkracht van het Planetarium aangeduid. De les gaat
door in het donker. Er wordt van de leerkrachten verwacht dat zij hun groep onder controle houden,
gezien zij hun leerlingen het best kennen. Voor de lessen vanaf de derde graad basisonderwijs is er
een pauze van een tiental minuutjes voorzien halverwege de les.
Het Planetarium maakt deel uit van
de Koninklijke Sterrenwacht van België
(www.sterrenwacht.be).
Het is het uithangbord van de drie instituten van de
Pool Ruimte:
de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB),
het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie (BIRA)
en het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI).
Deze instituten behoren tot de federale
wetenschappelijke instellingen die afhangen van het
Federaal Wetenschapsbeleid (www.belspo.be).
ESERO
– European Space Education Resource Office Samen met nationale partners heeft de Europese
Ruimtevaartorganisatie ESA in meerdere Europese
landen een ESERO opgericht. In België is de partner
de Koninklijke Sterrenwacht en het Planetarium. We
richten ons tot scholen, leraren en leraren in opleiding.
Bedoeling is de spontane interesse voor ruimtevaart bij
kinderen en jongeren te gebruiken om hun interesse
voor wetenschap en techniek te vergroten.
Onze activiteiten:
- Projecten, evenementen en wedstrijden met een
ruimtevaartthema, waaraan scholen kunnen deelnemen
- Uitwisseling tussen ‘space professionals’ en het
onderwijs
- Creëren, aanpassen en digitaal verspreiden van
lesmateriaal
- Nascholing : leraren leren om ruimtevaart in hun les te
gebruiken
PRIJS
Cursus of film
€ 4,40 per leerling
Cursus en workshop
€ 7,40 per leerling
(1 leerkracht gratis per 15 leerlingen)
COMBITICKETS
MOGELIJK MET
• Volkssterrenwacht MIRA (Grimbergen)
• Mini-Europa (Brussel)
• Atomium (Brussel)
• Living Tomorrow (Vilvoorde)
• Technopolis (Mechelen)
Interesse? Neem contact op met ons via de
contactgegevens op www.esero.be
en volg al het recentste nieuws op Facebook ESERO
België.
Esero België
KLEUTERVOORSTELLING
Voor de allerkleinsten vanaf 4 tot en met 6 jaar hebben
we een speciaal planetariumprogramma uitgewerkt
waarin we hen met beeld, muziek en tekst vergasten op
de wonderen in ons heelal.
We prikkelen hun nieuwsgierigheid
en fantasie onder een fonkelende
sterrenhemel. We ontdekken er niet
alleen sterren, maar ook de Zon en
de planeten en vertellen wat een
sterrenbeeld is en waar hun eigen
dierenriemteken staat aan de hemel.
Duur: 30 minuten
PRAKTISCH
De voorstelling voor kleuters kan
aangevraagd worden op:
• maandag
• dinsdagnamiddag
(mogelijk v.a. 1 december 2015)
• donderdagnamiddag
CURSUS BASISONDERWIJS
1ste graad basisonderwijs
Afhankelijk van de leeftijd en de kennis van de
leerlingen brengen we het kleuterprogramma met
eventueel wat extra uitleg of we passen de inhoud van
de les voor de 2de graad aan.
Duur: +/- 30 minuten tot 1 uur
2de graad basisonderwijs
Aan de hand van de Grote Beer en de Poolster vinden
we onze weg tussen de sterrenbeelden die we vanavond
aan de hemel kunnen zien. We ontdekken waarom de
sterrenhemel van Oost naar West beweegt en waarom
hij er niet overal ter wereld hetzelfde uitziet.
Na een wandeling door ons zonnestelsel hebben Maan,
Zon en de planeten weinig geheimen meer.
Leerlingen worden voor deze cursus verondersteld een
goede kennis van de windrichtingen te hebben.
Duur: 1 uur
3de graad basisonderwijs
We zoeken samen onze weg tussen de sterren.
Sterrenbeelden verschijnen vanuit het niets op
onze reusachtige koepel. Het ontstaan van dag en
nacht en van de verschillende seizoenen wordt plots
overduidelijk. Maan, Zon en planeten hebben voor ons
weinig geheimen meer na ons bezoek.
Wij raden aan om deze les te boeken op het einde van het
project Ruimte of de lessenreeks rond het thema Ruimte.
Duur: 1 uur 45 (pauze inbegrepen)
WORKSHOP STERRENKAART
HOGER ONDERWIJS
LERARENOPLEIDING
Bent u docent in de bacheloropleiding lager onderwijs
of docent aardrijkskunde in de bacheloropleiding leraar
secundair onderwijs dan kan u met uw studenten een
bezoek aan het Planetarium brengen.
Onze leerkracht geeft de cursus (voor basisonderwijs of
voor hoger secundair) maar we diepen deze uit zodat
we uw studenten een bredere basis aanbieden om de
theorie zelf te kunnen geven in de klas.
Voor de opleiding lager onderwijs kunnen wij een aantal
workshops toelichten die je als leraar perfect in de
klas kan uitvoeren om thema’s uit de sterrenkunde te
verduidelijken aan de leerlingen.
PRAKTISCH
Een cursus voor één van deze lerarenopleidingen kan
aangevraagd worden op de momenten dat wij de cursus
basisonderwijs of de cursus hoger secundair geven
(zie info in de respectievelijke blokjes).
Vanaf 2de graad basisonderwijs
Na een les in het planetarium kunnen
leerlingen zelf aan de slag in deze workshop. Ze
maken een sterrenkaart en leren dit instrument
onder onze sterrenhemel gebruiken. Voor deze
workshop is het noodzakelijk dat de leerlingen
VLOT met windrichtingen overweg kunnen.
De workshops worden enkel gegeven na een cursus.
Voor een goed verloop van de workshop vragen wij aan
de leerkracht(en) om actief mee te werken.
Duur: 30 minuten (max. 30 leerlingen)
WORKSHOP AFSTANDEN IN HET HEELAL
Vanaf 3de graad basisonderwijs
We onderzoeken hoe groot de afstanden in het
heelal werkelijk zijn. Vertrekkend vanuit het
zonnestelsel gaan we via planeten en sterren
op zoek naar het Andromedastelsel. Voor deze
workshop moeten de leerlingen reeds kunnen
werken met verschillende schalen.
De workshops worden enkel gegeven na een cursus.
Voor een goed verloop van de workshop vragen wij aan
de leerkracht(en) om actief mee te werken.
Duur: 30 minuten (max. 30 leerlingen)
PRAKTISCH
Een cursus (en workshop) voor basisonderwijs kan
aangevraagd worden op:
• maandag
• dinsdagnamiddag (mogelijk v.a. 1 december 2015)
• donderdagvoormiddag om 10.00 u.
(mogelijk v.a. 1 februari 2016)
• donderdagnamiddag
CURSUS
KOSMOGRAFIE
3de GRAAD
SECUNDAIR ONDERWIJS
Cursus kosmografie 3de graad secundair onderwijs
Deze cursus sluit aan bij het leerplan aardrijkskunde
van de 3de graad secundair. Meerdere vakgerichte en
vakoverschrijdende eindtermen zijn erin verwerkt.
We bieden de cursus aan in twee versies: de uitgebreide
versie waarbij we dieper ingaan op alle thema’s van
het leerplan (duur 2u30) en de basis versie waarbij we
dezelfde thema’s behandelen maar niet ingaan op alle
aspecten ervan (duur 1u45).
Inhoud van de uitgebreide cursus
1. inleiding: Poolster, windrichtingen, lichtpollutie
2. het systeem Aarde - Zon
- aardrotatie: schijn en werkelijkheid, circumpolaire
sterren, plaatsbepaling op Aarde, sterrendag en
zonnedag, dag en nacht voor een waarnemer op
verschillende plaatsen op Aarde
- aardrevolutie: verklaring seizoenen met aandacht
voor lengte van dag en nacht, plaats van opkomen en
ondergaan van de Zon, culminatiehoogte van de Zon
voor een waarnemer in Brussel
3. de sterrenhemel
ecliptica, hemelequator, lentepunt,
precessiebeweging, sterrenbeelden in functie van het
seizoen, astronomie versus astrologie
4. plaatsbepaling aan de hemel
horizon- en equatoriale coördinatenstelsels
5. het systeem Aarde - Maan
- Maan: kenmerken, schijngestalten, siderische en
synodische maand
- Zons- en maansverduistering
6. het zonnestelsel
- de Zon
- planeten: schijnbare lusbeweging aan de hemel +
voornaamste kenmerken
- kometen, meteorieten, Kuipergordel en Oortwolk
7. de opbouw van het heelal
- afstanden
- bespreking van de Melkweg: structuur, van gaswolk
tot supernova
- clusters, superclusters, strengen
8. efemeriden
de sterrenhemel van vannacht en de waarneembare
planeten
PRAKTISCH
De uitgebreide cursus kosmografie kan aangevraagd
worden op:
• dinsdagvoormiddag om 9.45 u.
• dinsdagnamiddag om 13.00 u.
(mogelijk van 1 sept 2015 tot en met 30 nov 2015)
• donderdagvoormiddag om 9.45 u.
(mogelijk tot en met 31 jan 2016)
Inhoud van de basis cursus
Deze heeft een zelfde inhoud als de uitgebreide versie.
Alle bovenvermelde thema’s komen aan bod, maar niet
alle topics binnen deze thema’s worden behandeld.
Volgende topics worden NIET behandeld:
1. sterrendag/zonnedag
2. berekening culminatiehoogte zon
3. precessiebeweging
4. plaatsbepaling aan de hemel (coördinatenstelsels)
5. verschil siderische/synodische omloopstijd van de
Maan
PRAKTISCH
De basisvoorstelling kosmografie kan aangevraagd
worden op:
• dinsdagnamiddag om 13.00 u.
• donderdagnamiddag om 13.00 u.
PLANETARIUMFILMS
Naast het aanbod van de cursussen kan u met uw
klas ook een planetariumfilm aanvragen. In deze
documentaires wordt een thema dat gelinkt is aan
sterrenkunde verder uitgediept.
Voor het aanbod van onze films kijk op
www.planetarium.be