doc - CNV Onderwijs

EZA: Europäisches Zentrum für Arbeitnehmerfragen
Samenleven in een multiculturele school
10, 11 & 12 februari 2011
Hotel Bergse Bossen in Driebergen (Nederland)
1. Context
De doelstelling van dit seminar is om iedereen bewust te maken over de implicaties van de
interculturele en interreligieuze dialoog in de onderwijssystemen en dit dan ook op de agenda te
brengen van de sociale dialoog op nationaal niveau, maar ook op schoolniveau.
Sociale dialoog in de sector onderwijs moet breder benaderd worden dan alleen maar de
werkrelaties en de arbeidsvoorwaarden. In de meeste EU landen betreft het ook alle
veranderingen in de school en de pedagogische context, die direct of indirect de
arbeidsvoorwaarden en de beroepsontwikkeling van het onderwijspersoneel kan beïnvloeden.
De interculturele en interreligieuze dialoog zoals op de agenda geplaatst door de Europese Unie
zullen de beroepsontwikkeling van onderwijspersoneel zeker beïnvloeden, alsook de initiële en
voortgezette lerarenopleiding, de aanstellingscriteria, de schoolomgeving, de pedagogische
praktijken … en dus ook de arbeidsvoorwaarden.
Daarom zijn er al in vele EU landen consultatieve instanties in de sector onderwijs die parallel
lopen met de formele sociale dialoog. Onderwijsbonden maken daar deel van uit.
Het is dus essentieel dat alle actoren in de sector onderwijs, die betrokken zijn in de sociale
dialoog bewust worden van de recentste ontwikkelingen in interculturele en interreligieuze
dialoog.
Een van de minder uitgesproken doelstellingen van het seminar is de noodzaak duidelijk te
maken om te komen tot sociale dialoog en dialoogstructuren op schoolniveau. Zo kunnen we
scholen uitbouwen tot plaatsen van dialoog en van participatieve democratie.
2. Inhoud van het seminar:
2008 was het Europees jaar van de interculturele dialoog en de Europese Unie heeft heel wat
activiteiten georganiseerd in deze context. De rol van de school en het onderwijspersoneel is om
lange termijn voorwaarden te scheppen om interculturele dialoog in onze maatschappij mogelijk
te maken. Jonge mensen opvoeden tot interculturele en interreligieuze dialoog kan niet door
Georganiseerd met steun van EZA en de Europese Unie.
1
alleen maar extra lespakketten toe te voegen maar door scholen om te vormen als referenties
voor interculturele en interreligieuze dialoog.
Recent hebben de Onderwijsministers van de EU-landen via de Raad van Europa aanbevelingen
aangenomen die verstrekkende effecten zullen hebben op de beroepsontwikkeling van
leerkrachten en op de rol en de positie van de leerkracht in de schoolgemeenschap en in de
schoolomgeving.
Rekening houdend met deze ontwikkelingen is het nodig de sociale partners bewust te maken en
ze uit te nodigen om dit punt op te nemen in de agenda van sociale dialoog zowel op nationaal
niveau als op school niveau.
Interculturele dialoog in scholen kan alleen daar ontwikkeld worden waar dialoog al bestaat.
Daarom zal de aandacht eerst gaan naar hoe de scholen uit te bouwen tot plaatsen van
participatieve democratie?
Interculturele dialoog moet in de juiste conceptuele context benaderd worden en met de juiste
pedagogie. Zoals eerder vermeld, zullen aanbevelingen door de Ministers van Onderwijs invloed
uitoefenen op de scholen, de pedagogie, de schoolleider en de leraren.
Het is daarom van belang dat vakbonden die betrokken zijn bij de sociale dialoog en die
participeren in consultatieve organen, de analyse kunnen maken van deze aanbevelingen
betreffende de consequenties ervan op de beroepsontwikkeling en de arbeidsvoorwaarden van
het onderwijspersoneel.
3. Vier dimensies.
Gezien de complexiteit van het thema zal het seminar benaderd worden op basis van
een vier dimensionale aanpak
 De sociale dialoog over multiculturaliteit,
 De impact van multiculturaliteit in de school,
 De professionele ontwikkeling van onderwijspersoneel op Europees niveau,
 De arbeidsomstandigheden van onderwijspersoneel.
Belangrijk is dat deze vier elementen in onderlinge samenhang aan bod komen in het
seminar.
De sociale dialoog.
Met deze term wordt internationaal aangeduid het overleg tussen werkgevers en
werknemers.
Het gaat daarbij in elk geval om overleg op de onderscheiden niveaus: op landelijk
niveau, op stichtingsniveau (schoolbestuur) en op schoolniveau.
Ook zal aan de orde komen het overleg op Europees niveau. Te denken valt hierbij aan
de Europese Commissie en de Raad van Europa.
De sociale dialoog is voortdurend in ontwikkeling: nationaal en internationaal.
Georganiseerd met steun van EZA en de Europese Unie.
2
In het seminar zal in elk geval aandacht worden besteed aan beleidsontwikkeling op
Europees niveau en de rol van de werknemers(organisaties) in dit verband.
Dit onderdeel zal vooral een informatief karakter hebben: Wat is er aan vastgesteld
beleid, welke aanbevelingen liggen al op tafel en hoe wordt daar in de verschillende
landen mee gewerkt?
In dit opzicht kunnen de nationale rapporten een belangrijke rol spelen.
De impact van multiculturele dialoog in het onderwijs.
Ook bij dit onderdeel staat het begrip dialoog centraal.
In vrijwel alle landen in Europa doen zich problemen voor, die wijzen op uitsluiting en
xenofobie. De tegenhanger daarvan is het opkomend populisme.
Soms betreft het de angst en discriminatie met betrekking tot etnische herkomst, te
denken valt aan de Roma problematiek in Oost Europa.
Soms gaat het om negatieve beeldvorming over moslims in West Europa.
Naast aandacht voor verschillen op het terrein van culturele en maatschappelijke
achtergrond zal ook – met de nodige zorgvuldigheid – aandacht worden besteed aan
verschillen met betrekking tot de religieuze thema’s.
De professionele ontwikkeling van onderwijspersoneel.
Een van de belangrijke aspecten van de sociale dialoog is aandacht voor de
professionele ontwikkeling van onderwijspersoneel. Het betreft zowel de inhoud van,
als de randvoorwaarden voor, de professionele ontwikkeling.
Aandacht zal worden besteed aan wetenschappelijk onderzoek en methodieken voor
opleiding van onderwijspersoneel. Zowel de initiële opleiding als de nascholing van
onderwijspersoneel zal aandacht krijgen. Daarbij zal de inhoudelijke focus vooral liggen
op de competenties die nodig zijn om als professional te kunnen functioneren in een
multiculturele school.
De arbeidsvoorwaarden van onderwijspersoneel.
Dit onderdeel betreft niet alleen arbeidsvoorwaarden ( salaris etc. ) in engere zin, maar
heeft betrekking op de vier elementen van kwaliteit van de arbeid te weten:
Arbeidsvoorwaarden, arbeidsrelaties, arbeidsomstandigheden en arbeidsinhoud.
Vormgeven aan de interculturele dialoog in het onderwijs kan alleen succesvol plaats
vinden als deze vier aspecten in onderlinge samenhang aan bod komen.
Georganiseerd met steun van EZA en de Europese Unie.
3
4. Methode
De participatieve benadering is centraal in het seminar. Dit wordt verwezenlijkt door een
evenwichtige mengeling van theoretische inbreng en de presentatie van ervaringen uit de dagelijkse
schoolpraktijk via nationale rapporten, ronde tafels, etc
Aandacht zal ook worden besteed aan het Europese, nationale en school niveau. Dit zal concreet
worden ingevuld door een inleiding door de Europese Commissie. Maar ook staat een bezoek aan
een lerarenopleiding op het programma, zodat rechtstreekse gedachtewisseling met docenten en
studenten mogelijk wordt.
Georganiseerd met steun van EZA en de Europese Unie.
4