Een KNMI voor de Noordzee Een KNMI voor de Noordzee

Een KNMI voor de
Noordzee
Nederland is van oudsher nauw verbonden met de zee.
De Noordzee heeft invloed op ons leven. We beschermen er
ons ertegen. We benutten de zee, met activiteiten als scheepvaart, visserij en gas- en oliewinning. We recreëren er. En het
zeewater beïnvloedt het klimaat.
In ons land is veel kennis over water, we zijn wereldwijd
vermaard om de expertise op dit gebied. Het is zaak dat dit zo
blijft. Hiervoor is visie en durf nodig. Er moeten investeringen
worden gedaan. De zee is immers van groot belang voor ons.
Bovendien ontstaan in Brussel allerlei regels en wetten voor
de Europese zeeën. Ook voor de Noordzee, onze Noordzee.
Om aan al die veranderingen het hoofd te bieden is een
marien kennis- en informatiesysteem nodig voor een duurzaam beheer en gebruik van bijvoorbeeld de Noordzee. De tijd
is rijp dat ­Nederland op dit gebied haar kansen grijpt en investeringen verzilvert. Met een concept dat we een ‘KNMI voor
de Noordzee’ noemen. Dat moet alle informatie over de ‘staat’
van de zee en oceaan verzamelen en voorspellen. Vergelijkbaar
met wat het KNMI doet voor het weer: op nationaal niveau en
binnen een Europese en internationale structuur het onderste
deel van de atmosfeer begrijpen en voorspellen.
OPERATIONEEL GEBRUIK
Dagelijks beheer Noordzee
Calamiteiten
Informatie naar burgers
Offshore, scheepvaart
Toestand van de zee
BELANGHEBBENDEN
RWS-beheerder
DGW-beleid
IDON
Kennisontwikkeling
KNMI VOOR DE NOORDZEE
INFORMATIEVOORZIENING
DOOR KNMI
RWS
GMES / INSPIRE
Noordzeeloket
NODC
EuroGOOS/NOOS
Derden
Een KNMI voor de
Noordzee
DRAAGVLAK VIA
RWS
DGW
DGTL
NWO
Kennisinstituten
NOODZAAK TEN BEHOEVE VAN
EU-regelgeving (EMS, EMP)
Regionalisering
Klimaatverandering
Harmonisatie
Standaardisatie
MEER INFORMATIE
RWS RIKZ
Ir. J.C. Borst/ Ir. C.J.M. van Ruiten
Postbus 20907
2500 EX Den Haag.
070 311 4311
[email protected] / [email protected].
Vanuit de ruimte gezien is de aarde een blauwe planeet.
Geen wonder, want bijna driekwart van het aardoppervlak
bestaat uit water. Al die oceanen en zeeën zijn echter meer
dan een oppervlak. Samen met de atmosfeer, de landmassa’s,
het leven, de menselijke activiteiten vormt het water onderdeel van een complex systeem: het Systeem Aarde. Van al het
water op aarde maakt 97 procent deel uit van de oceanische
ruimte. Deze oceanen zijn het vliegwiel van het klimaats­
systeem, vanwege de grote capaciteit om warmte op te slaan.
KENNIS- EN INFORMATIESYSTEEM
Kennis van de zee is voor Nederland van groot belang, gezien
de directe ligging aan zee. Zeker nu alles erop wijst dat het
klimaat verandert en de zeespiegel stijgt. In Nederland bestaat
veel gedetailleerde kennis en kunde over water, zee, kust en
delta. Alleen is die tot dusver versnipperd over verscheidene
organisaties. Daarom heeft de overheid besloten deze deskun­
dig­­­heid te bundelen. Deltares voor water en ondergrond,
Imares in Wageningen voor strategisch en marien ecologisch
onderzoek en het nationaal Onderzoekprogramma voor Zee
en Kust van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek zijn de belangrijkste initiatieven.
Voorts is er het idee om een virtueel ‘KNMI voor de Noordzee’
te vormen. Het begrip KNMI is hier gebruikt als metafoor voor
een geïntegreerd informatiesysteem voor een duurzaam beheer
en gebruik van de Noordzee en ter ondersteuning van het
beleid. Immers over de onderste lagen van de atmosfeer wor­­den dagelijkse allerhande gegevens verzameld. Op wereldwijd,
regionaal en op nationaal niveau. Iets dergelijks zou ook
moeten gebeuren met de bovenste lagen van de oceanen en
ondiepe kustzeeën.
De vorming van het KNMI voor de Noordzee kan helpen om
de kwetsbare en overstromingsgevoelige Nederlandse delta
ook in de toekomst bewoonbaar te houden. Het kan bijdragen
aan innovatieve oplossingen voor de gevolgen van klimaatverandering, zoals stijging van de zeespiegel en extremere
neerslag. Ook moet het de Nederlandse kennis over mariene
waterbeheer internationaal toegankelijk maken en versterken.
De ontwikkeling van ‘een KNMI voor de Noordzee’ verstevigt ook de regionale, Europese en internationale positie van
Nederland als waterland. En opent nieuwe perspectieven voor
het bedrijfsleven.
DE NOORDZEE, EEN MARIEN SYSTEEM
De Noordzee ligt tussen zeven sterk geïndustrialiseerde landen
en is een van de meest intensief gebruikte zeeën ter wereld.
De menselijke activiteit is groot. Naast scheepvaart en visserij is
er olie- en gaswinning, winning van zand en grind, aanleg van
kabels en leidingen, opslag van slib en lozing. Ook wordt de
zee gebruikt voor defensie, recreatie, windenergie en aqua­
cultuur. Het mariene milieu draagt in hoge mate bij aan de ­eco­­nomische welvaart. Tegelijkertijd vormt de zee een bedreiging
en juist de strijd tegen het water heeft Nederland internationaal
naam en faam opgeleverd.
De Noordzee is een marien systeem dat om meer vraagt dan
nationaal beheer. Er is behoefte aan een meer integrale aanpak
van de Noordzee, of beter: van het ‘Systeem Noordzee’ dat
ook de stroomgebieden van naar de Noordzee stromende
rivieren omvat en de menselijke activiteiten in dat gebied.
Nederland krijgt namelijk meer en meer te maken met
­Europese regelgeving en beleid rond het duurzaam gebruik
­en beheer van de Europese zeeën, de oceanische ruimte en
de exclusieve economische zone op zee (EEZ).
EUROPESE INVLOED
De besluitvorming in Europees verband is steeds nadrukkelijker
van invloed op nationaal niveau. Ook daarom is het goed een
nationale regie te hebben over de expertise in ons land en te
kunnen beschikken over een verbeterd informatie- en kennismanagement.
De Kaderrichtlijn Water voor stroomgebieden van rivieren en
de kustgebieden van de zee is een voorbeeld van een Europese
ontwikkeling. De nieuwe Kaderrichtlijn voor het Mariene
Milieu, het Groenboek Europees Maritiem beleid, het Global
Monitoring for Environment and Security (GMES) en de
INSPIRE-richtlijn komen er aan. Dat heeft uiteraard gevolgen
voor het nationale beheer en gebruik van de Noordzee.
INSPIRE staat voor Infrastructure for Spatial Information in
Europe. Een Europees initiatief om de bestaande geografische
datasets in de verschillende EU-lidstaten beter op elkaar af te
stemmen.
Op mondiaal niveau zijn er mariene informatiesystemen, als
onderdeel van milieu-informatieuitwisseling. Een voorbeeld is
het Global Ocean Observing System, GOOS. De Europese tak
is EuroGOOS, waar Nederland van meet af aan nauw bij
betrokken is geweest. Het Rijksinstituut voor Kust en Zee, het
KNMI en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek NWO waren mede-oprichters.
GMES is een Europese bijdrage aan de wereldwijde monitoring
van het ‘Systeem Aarde’. In 2008 zal dit programma operationeel met een aantal kernactiviteiten. Het mariene milieu is een
van de belangrijkste. Ook hieruit vloeien Europese voorschriften en verplichtingen voort, maar het biedt ook kansen.
BUNDELING NODIG
Kortom, de Noordzee is van grote economische betekenis voor
ons land als handelsnatie. We benutten de zee op tal van
ma­nieren. Met scheepvaart, visserij, delfstoffenwinning en het
opwekken van windenergie. Maar de Noordzee is meer dan
een economische factor.
Het gebied is onderdeel van een veel groter complex en vormt
een ecosysteem. Het vraagt om een duurzaam gebruik en
beheer, ook al omdat Europese wetgeving en richtlijnen dat
steeds meer vereisen. Door het Brusselse beleid verschuift het
beheer van nationaal naar Europees niveau. Dat vereist weer
een verbeterd informatie- en kennismanagement in ons land.
Daarom is een integrale aanpak gewenst en een bundeling
nodig van alle hoogwaardige Nederlandse expertise op het
gebied van water, zee, kust en delta.
OP NAAR EEN KNMI VAN DE NOORDZEE!