Persbericht - ANP Pers Support

Noordhoff Uitgevers
Winschoterdiep 70A
9723 AB Groningen
Postbus 58
9700 MB Groningen
t +31 (0) 50 522 69 22
f +31 (0) 50 527 75 99
www.noordhoffuitgevers.nl
[email protected]
persbericht
Z.K.H. de Prins van Oranje ontvangt eerste exemplaar
Lancering De Bosatlas van de geschiedenis van Nederland
Op dinsdag 11 oktober 2011 neemt Zijne Koninklijke Hoogheid de Prins van Oranje het
eerste exemplaar in ontvangst van De Bosatlas van de geschiedenis van Nederland: een
monumentale atlas die geheel is gewijd aan onze vaderlandse geschiedenis. De atlas is
chronologisch opgebouwd en neemt ons mee van de prehistorie naar het heden. Een reis
van 576 pagina’s, langs meer dan 1500 kaarten. De atlas wordt geleverd in een luxe linnen
bewaardoos en is vanaf deze week verkrijgbaar in de boekhandel (introductieprijs € 99,95;
na 31 december 2011 € 119,95).
Veelheid aan invalshoeken
De opbouw van de atlas is chronologisch. In veertien hoofdstukken maken we een reis van de
prehistorie naar het heden. Daarbij krijgen politiek-staatkundige ontwikkelingen veel aandacht, maar
daarnaast komen ook sociaal-economische, religieuze en culturele thema’s aan bod.
Ook is een aantal pagina’s gewijd aan historische cartografie, waarbij de nadruk ligt op de
verschillende functies die kaarten hebben gehad in politiek en maatschappij. Een andere lijn behandelt
de ontwikkeling van het landschap, een verhaal waarin de strijd tegen het water een hoofdrol speelt.
Een ontdekkingsreis door de geschiedenis van ons land
Een variëteit aan thema’s – van prehistorie tot de moderne tijd - passeert de revue. Met aandacht
voor hunebedden, terpen, het Romeinse Rijk, Karel de Grote, Vikingen, kloosters en kastelen,
Beeldenstorm, ontdekkingsreizen, de Opstand, VOC, vestingsteden, Napoleon, Suriname, Eerste en
Tweede Wereldoorlog, Nederlands-Indië, watersnoodramp, vredesoperaties en nog honderden andere
onderwerpen.
Speciale aandacht voor Cultureel Erfgoed
Ieder hoofdstuk wordt afgesloten met een kaart met plekken die ook vandaag de dag nog herinneren
aan de betreffende periode. Een team van medewerkers van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
heeft speciaal voor deze atlas een selectie van ca. 1000 erfgoedlocaties gemaakt. Bovendien opent elk
hoofdstuk met een luchtfoto van een erfgoedlocatie, schitterend in beeld gebracht door Karel Tomeï.
Vele vakspecialisten
De redactie van De Bosatlas heeft meer dan drie jaar intensief gewerkt aan de totstandkoming van
deze atlas. Ze zijn daarbij bijgestaan door een grote groep deskundigen op het gebied van
geschiedenis en cartografie. Door de heldere opbouw en transparante Bosatlascartografie kan iedereen
op een geheel nieuwe manier kennismaken met het vertrouwde verhaal van de geschiedenis van ons
land.
KvK Groningen 02031391
ING 80 77 07
BIC: INGBNL2A
IBAN: NL88INGB0000807707
1/9
Eerste exemplaar voor Z.K.H. de Prins van Oranje
Op dinsdag 11 oktober krijgt Z.K.H. de Prins van Oranje het eerste exemplaar van de atlas
overhandigd. De overhandiging vindt plaats van 14:00 tot 16:00 uur bij Noordhoff Uitgevers.
Winschoterdiep 70A in Groningen. Het bijwonen van het overhandigingsmoment door de pers is
mogelijk, vooraf aanmelden is verplicht. U dient uw aanmelding door te geven via
[email protected] o.v.v. na(a)m(en), medium, functie(s) en contactgegevens.
Over Noordhoff Uitgevers
Het Groningse Noordhoff Uitgevers is sinds 1877 uitgever van de overbekende De Grote Bosatlas - 53
edities zijn tot op heden van dit standaardwerk verschenen. Naast schoolatlassen geeft Noordhoff
Uitgevers ook atlassen uit voor thuis: De Wereld Bosatlas (60.000 exemplaren verkocht), De Bosatlas
van Nederland (70.000 exemplaren verkocht) en De Bosatlas van Fryslân (16.000 exemplaren
verkocht). De Bosatlas van de geschiedenis van Nederland is een volgende uitgave in deze serie
monumentale atlassen.
TECHNISCHE GEGEVENS
De Bosatlas van de geschiedenis van Nederland
ISBN: 978 9001 12094 8
formaat: 28 x 38 cm
omvang: 576 pag.
gebonden, in luxe opbergcassette
introductieprijs € 99,95; na 31 december 2011 € 119,95
NADERE INFORMATIE
Voor meer informatie kunt u ons mailen of bellen:
Noordhoff Atlasproducties:
drs. Peter Vroege (uitgever atlassen)
050 - 5 226 356
06 - 536 99 458
e-mail: [email protected]
Beeldmateriaal is aan te vragen bij J.Kits, [email protected]; 050 – 522 6567
Bijlagen
1
Lijst van beschikbare afbeeldingen
2
Inhoudsopgave
2/9
Bijlage 1
Lijst van beschikbare afbeeldingen
Pagina 32:
Prehistorie (tot 50 v.Chr.) - Prehistorie in het hedendaagse landschap
Prehistorische akkers, de ligging van reeksen terpen op oude kwelderruggen, stuwwallen. Met
moderne hoogtemetingen kunnen herinneringen aan een ver verleden gedetailleerd zichtbaar worden
gemaakt.
Pagina 44:
Romeinse tijd (50 v.Chr.-400 n.Chr.) - Romeinen in de Lage Landen
In alle hoofdstukken van de atlas wordt de geschiedenis van onze gebieden in de context van Europa
en de rest van de wereld geplaatst. Zo zien we hier de veldtochten van Julius Caesar in Belgica en
Britannia, en de groei van het Romeinse Rijk.
Pagina 88:
Merovingen en Karolingen (400-950) - Vikingen
De invloed van de Noormannen in West-Europa en hun invloed op staatvorming komen in het derde
hoofdstuk van de atlas uitvoerig aan de orde.
Pagina 154:
Bourgondische en Habsburgse tijd (1350-1555) - Bevolking: opleving na de Zwarte Dood
Ook demografische aspecten komen aan de orde. In hoofdstuk 5 vinden we bijvoorbeeld kaartjes over
de invloed van de pest in Europa, en over de bevolkingsdichtheid in de Lage Landen rond 1500.
Pagina 176:
Bourgondische en Habsburgse tijd (1350-1555) – Cartografie: juridische en militaire kaarten
In ieder hoofdstuk komen historische kaarten aan bod. De verschillende functies die kaarten hebben
gehad in handel, politiek en maatschappij staan hierbij centraal. De hier afgebeelde kaart van de drie
Schieën is rond 1512 ingezet als bewijsstuk in een juridisch geschil tussen Delft en Rotterdam.
Pagina 224:
Bestand en vrede (1609-1648) - Europa in 1609
Elk van de veertien hoofdstukken opent met een kaart waarin de situatie in Europa wordt aangegeven
aan het begin van de betreffende periode. Hier zien we de staatkundige kaart van 1609.
Pagina 227:
Bestand en vrede (1609-1648) - De Nederlanden in 1648
Elk hoofdstuk bevat één of meer staatkundige overzichtskaarten van het gebied van de Lage Landen.
Samen laten ze zich lezen als een cartografische wordingsgeschiedenis van ons land. Hier afgebeeld is
een kaart van de Nederlanden in 1648.
Pagina 237:
Bestand en vrede (1609-1648) - Octrooigebied van de VOC
Uitgebreide aandacht wordt besteed aan onze koloniale periode, in de vorm van kaarten rond de VOC
en de WIC, Suriname en Nederlands-Indië. Hier afgebeeld is het octrooigebied van de VOC, met
inzetkaartjes van de belangrijkste handelsposten.
3/9
Pagina 302:
Van republiek tot koninkrijk (1780-1840) - Veldtochten van Napoleon
De atlas plaatst de gebeurtenissen in ons land zo veel mogelijk in internationaal perspectief. Daarom
is er niet alleen aandacht voor de Napoleontische tijd in de Lage Landen, maar bijvoorbeeld ook een
kaart opgenomen van de veldtochten van Napoleon.
Pagina 320:
Van republiek tot koninkrijk (1780-1840) - Landschap: de rivieren
Ieder hoofdstuk bevat een aantal pagina’s over de ontwikkeling van het landschap. De geschiedenis
van Nederland en het water speelt hierbij een belangrijke rol, maar ook onderwerpen als turfsteken,
ontginningen en ruilverkaveling komen aan bod.
Pagina 327:
Van republiek tot koninkrijk (1780-1840) - Cultureel erfgoed
Ieder hoofdstuk wordt afgesloten met een kaart met plekken die ook vandaag de dag nog herinneren
aan de betreffende periode. In totaal zijn er 1000 erfgoedlocaties terug te vinden in de atlas.
Pagina 356:
Naar een nationale identiteit (1840-1914) - De eerste feministische golf
Het tiende hoofdstuk bevat een dubbele pagina over de eerste feministische golf, met kaarten over
vrouwenarbeid, vrouwen in het onderwijs, vrouwenkiesrecht en een kaart van de wereldreis die Aletta
Jacobs in 1911-1912 maakte ter bevordering van het vrouwenkiesrecht
Pagina 444:
Tweede Wereldoorlog (1940-1945) - De bevrijding van Europa
Een heel hoofdstuk is gewijd aan Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. De inval, de bezetting,
Jodenvervolging, collaboratie en verzet, en vele andere onderwerpen komen aan de orde.
Pagina 452:
Tweede Wereldoorlog (1940-1945) - De bezetting van Nederlands-Indië
Ook de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië worden in de atlas uitvoerig
belicht: de Japanse inval, de bezetting, de Jappenkampen
Pagina 482:
Wederopbouw (1945-1960) - De Watersnoodramp van 1953
Een apart hoofdstuk is gewijd aan de wederopbouwperiode, met kaartjes over de politionele acties, de
Koude Oorlog, wederopbouw van verwoeste steden, de mijnen in Zuid-Limburg, de Watersnoodramp
en het Deltaplan.
Pagina 521:
Hedendaagse geschiedenis (vanaf 1960) - Vredesoperaties
In het laatste hoofdstuk van de atlas wordt de meest recente geschiedenis in meer dan zestig
kaartpagina’s in beeld gebracht. Een veelzijdige verzameling kaarten op het gebied van politiek en
bestuur, economie en samenleving. Uiteraard krijgen ook de Nederlandse vredesoperaties uitvoerig
aandacht.
4/9
Bijlage 2
Inhoudsopgave
De hoofdstukken van De Bosatlas van de geschiedenis van Nederland
Hoofdstuk
Onderwerpen die aan de orde komen
1 Prehistorie (tot 50 v.Chr.)
Inleiding
In vogelvlucht - Tijdbalken
Geologische voorgeschiedenis
Pleistoceen: ijstijden volgen elkaar op - Holoceen:
zeespiegelstijging vormt het landschap
Steentijd (5300-2200 v.Chr.) en bronstijd (2200-800
v.Chr.)
Van jagen en verzamelen naar landbouw - Hunebedden Grafheuvels
IJzertijd (800-50 v.Chr.)
IJzertijdboeren - Terpen tussen Vlie en Eems
Landschap en cultuur
Prehistorie in het hedendaagse landschap - Cultureel
erfgoed
2 Romeinse tijd (50 v.Chr.-400
Inleiding
n.Chr.)
In vogelvlucht - Tijdbalken - het Romeinse Rijk in 117
n.Chr.
Het Romeinse leger in de Lage Landen
Romeinen in de Lage Landen - Veldtochten en
grensverdediging ten tijde van Augustus - De NederGermaanse Limes
De samenleving in de Romeinse tijd
Bataven en Romeinen - De Bataafse samenleving Nijmegen: Romeinse stad in Batavenland - Het Tiende
Legioen - Nederzettingen langs de Rijn en de Noordzeekust
- Nederzettingen langs de Maas - Economie en handel
Cultuur
Cartografie in de oudheid - Cultureel erfgoed
3 Merovingen en Karolingen (400-
Inleiding
950)
In vogelvlucht - Tijdbalken
De tijd van de volksverhuizingen
Volksverhuizingen
De Merovingen
De Merovingen in Europa (485-750) - De Lage Landen in de
Merovingische tijd - Kerstening
De Karolingen
De Karolingen in Europa (750-950) - Europa in 814:
Organisatie van het Frankische Rijk - De Lage Landen ten
tijde van Karel de Grote - Vikingen - Bewoning – De handel
van Dorestad
Cultuur
Cultureel erfgoed
4 Graven en hertogen (950-1350)
Inleiding
In vogelvlucht - Tijdbalken - Europa omstreeks 1100
Strijd om de macht
Bisschoppen, graven en hertogen - De expansie van Holland
5/9
- Middeleeuwse veldslagen
Naar een stedelijke economie
De handel bloeit op - De opkomst van steden in de Lage
Landen - Gent en Brugge - Utrecht: bisschopsstad
Religie: kloosters en kruistochten
Kloosters in de Lage Landen - Kloosters in Groningen en
Friesland - De kruistochten
Bouwkunst
Kastelen - Romaanse architectuur
Landschap en cultuur
Landschap: ontginning van het laagland - Landschap:
ontginning van de hoge gronden - Cartografie:
middeleeuwse kaarten van Europa - Cultureel erfgoed
5 Bourgondische en Habsburgse
Inleiding
tijd (1350-1555)
In vogelvlucht - Tijdbalken - Europa omstreeks 1350
Het ontstaan van een groter staatsverband
Gewesten in de Lage Landen - Het Bourgondische rijk
(1363-1477) - De Bourgondische Nederlanden (1384-1482)
- Partijstrijd in Holland en Friesland - De Habsburgse
Nederlanden (1482-1581)
Bevolking en economie
Bevolking: opleving na de Zwarte Dood - Economische groei
- De Hanze - De Gouden Eeuw van Antwerpen - Religieuze
tradities - Vernieuwingen in het geloof - Onderwijs: de
opkomst van de Latijnse school
Bouwkunst
Kastelen - Gotische architectuur
Landschap en cultuur
Landschap: landverlies en landaanwinning - Kunst en
wetenschap - Cartografie: juridische en militaire kaarten Cultureel erfgoed
6 De Opstand (1555-1609)
Inleiding
In vogelvlucht - Tijdbalken - Europa in 1555
Het verloop van de Opstand
De Nederlanden in 1555 - De Beeldenstorm (1566) - De
Opstand (1568-1572) - De Opstand (1572-1574) - De
totstandkoming van de Republiek (1576-1581) - De opmars
van Parma (1579-1589) - Tochten van Maurits en Willem
Lodewijk (1589-1609)
Bestuur, economie en expansie
De Republiek in 1609 - Groeiende welvaart in het Noorden De eerste ontdekkingsreizen
Landschap en cultuur
Landschap: polders en turfstekerijen - Kunst en wetenschap
- Cartografie: stadsplattegronden – Cartografie:
nieuwsprenten – Cartografie: ontdekkingstochten naar de
Oost - Cultureel erfgoed
7 Bestand en vrede (1609-1648)
Inleiding
In vogelvlucht - Tijdbalken - Europa in 1609
Economie en maatschappij in oorlog en vrede
6/9
Een politiek gespannen tijd - Een economie in bloei - De
opkomst van Amsterdam - Amsterdam: een overvolle stad Religieuze verscheidenheid
De Republiek als koloniale grootmacht
De VOC: de eerste multinational ter wereld - De VOC: een
wereldomspannend handelsnetwerk - De WIC: goud en
slaven - Ontdekkingsreizen: op jacht naar een nieuw
continent
Landschap en cultuur
Landschap: droogmakerijen - Kunst en wetenschap Cartografie: Leo Belgicus - Cartografie: de Banda-eilanden Cultureel erfgoed
8 De Republiek: soevereine staat
Inleiding
(1648-1780)
In vogelvlucht - Tijdbalken - Europa in 1648
De Republiek en haar verdediging
Bestuur: regenten en stadhouders - Het Rampjaar 1672 Vestingsteden - Zeeoorlogen met Engeland (1652 – 1674)
Religie
Protestanten en katholieken - De opvang van hugenoten
Economie en infrastructuur
Handel en scheepvaart: stabiliteit - Landbouw, visserij en
nijverheid: stagnatie - Een fijnmazig verkeersnet
Landschap en cultuur
Landschap: turfwinning - Kunst en wetenschap Cartografie: waterbeheer - Cultureel erfgoed
9 Van republiek tot koninkrijk
Inleiding
(1780-1840)
In vogelvlucht - Tijdbalken - Europa in 1780
Van republiek naar Koninkrijk Holland
Nederland en de wereld - Patriotten en de Bataafse
Republiek (1780-1806) - Koninkrijk Holland (1806-1810)
Van keizerrijk naar Koninkrijk der Nederlanden
Veldtochten van Napoleon - Europa in 1812 - Deel van het
Franse Keizerrijk (1810-1813) - Europa in 1815 - Koninkrijk
der Nederlanden (1815-1839)
Economie en maatschappij
Bevolking en economie - Van Oost-Indië naar NederlandsIndië - Infrastructuur: nieuw elan - Religie: oplopende
spanningen
Landschap en cultuur
Landschap: de rivieren - Kunst en wetenschap - Militaire
cartografie - Cultureel erfgoed
7/9
10 Naar een nationale identiteit
Inleiding
(1840-1914)
In vogelvlucht - Tijdbalken - Europa in 1840
Bestuur en politiek in het nieuwe koninkrijk
Een nieuw koninkrijk en een nieuwe grondwet - Naar een
democratisch bestel
Economie en infrastructuur
Industrialisatie: een aarzelend begin - Industrialisatie per
sector - Infrastructuur: spoor- en tramwegen en kanalen Infrastructuur: post, telegraaf en telefoon - Vestingwet
1874: nieuwe verdediging
De 19e-eeuwse samenleving
De bevolking groeit snel - Gezondheid en hygiëne Arbeiders strijden om een beter bestaan - De eerste
feministische golf – Religie - Onderwijs in ontwikkeling
Ontwikkelingen in de Oost en de West
Machtsuitbreiding in Nederlands-Indië - Vrije handel met
Nederlands-Indië - Suriname: slaven en goud
Landschap en cultuur
Landschap: droogmakerijen en heideontginningen - Kunst
en wetenschap - Cartografie: militaire restricties Cartografie: infrastructuur - Cultureel erfgoed
11 Eerste Wereldoorlog en
Inleiding
interbellum (1914-1940)
In vogelvlucht - Tijdbalken - Europa in 1914
De Grote Oorlog
De Eerste Wereldoorlog (1914-1918) - Nederland neutraal Europa in het interbellum
Samenleving en economie in voorspoed en crisis
Gestage bevolkingsgroei - Voorspoed in de jaren twintig Crisis in de jaren dertig - Nederland wordt mobiel Internationale scheep- en luchtvaartverbindingen Elektriciteit en communicatie - Nederlands-Indië vindt
aansluiting bij de wereldeconomie
Levensbeschouwing
Een verzuilde samenleving - Religie: gesloten gelederen
Landschap en cultuur
Landschap: de Zuiderzeewerken - Kunst en wetenschap Cartografie: toerisme en reizen - Cultureel erfgoed
12 Tweede Wereldoorlog (1940-
Inleiding
1945)
In vogelvlucht - Tijdbalken
Duitsland valt Nederland binnen (mei 1940)
De Duitse inval in Nederland - ’s-Gravenhage, Rotterdam en
de Grebbelinie
De bezettingstijd in Nederland
Deel van het Duitse Rijk - Bondgenoten en vijanden Europa in 1942 - Jodenvervolging - Duitse
concentratiekampen - Collaboratie - Verzet - Schade en
slachtoffers
8/9
De bevrijding van Europa (1942-1945)
De bevrijding van Europa - De bevrijding van Nederland Lokale oorlogshandelingen
Nederlands-Indië
De Japanse inval in Nederlands-Indië - De Japanse
bezetting van Nederlands-Indië - De bevrijding van
Zuidoost-Azië
Cultuur
Cartografie: joden in Amsterdam - Cultureel erfgoed
13 Wederopbouw (1945-1960)
Inleiding
In vogelvlucht - Tijdbalken - Europa in 1950
Internationale ontwikkelingen
Nederlands-Indië: strijd om de onafhankelijkheid - Koude
Oorlog
Wederopbouw: maatschappij en economie
Bevolking: geboortegolf en emigratie - De zuilen hersteld De wederopbouw van verwoeste steden - Economisch
herstel - Opkomst en sluiting van de mijnen - De
Watersnoodramp 1953
Landschap en cultuur
Landschap: de Deltawerken - Kunst en wetenschap Cartografie: annexatieplannen - Cultureel erfgoed
14 Hedendaagse geschiedenis
Inleiding
(vanaf 1960)
In vogelvlucht - Tijdbalken
Politiek en bestuur
Nederland 1960-2011 - Democratie en bestuur - Politieke
partijen - Regering - Gemeentegrenzen 1960 en 2011:
Noord-Nederland – Gemeentegrenzen 1960 en 2011: Zuid Nederland
Internationale ontwikkelingen
Europa in 2011 - Europese samenwerking: organisatie en
groei – Europese samenwerking: financiën en verkeer Dekolonisatie: Nieuw-Guinea, Suriname en de Antillen Internationale betrekkingen in het postkoloniale tijdperk –
Vredesoperaties: een overzicht – Vredesoperaties per
conflictgebied
Samenleving en economie
Een veranderende maatschappij - Nederland immigratieland
- Naoorlogse woontrends - Werkgelegenheid – Landbouw Industrie en diensten - Welvaartsstaat en verzorgingsstaat Consumptie en vrije tijd - De protestbeweging Terreuracties - Energie – De mainports Rotterdam en
Schiphol – Auto en openbaar vervoer – Nieuwe Media –
Religie: ontkerkelijking
Landschap en cultuur
Kunst en wetenschap 1960 – 1980 – Landschap :
grondgebruik in 1900 en 2005 – Landschap: Nederland op
de schop – Cartografie: niet-verwezenlijkte plannen –
Cultureel erfgoed
9/9