Scholenwedstrijd i.v.m. Olympische Spelen: LESFICHE voor leraren Zó kunt u het Olympisch vuur doorgeven in uw klas. Wat is, om de vier jaar, de grootste en veelzijdigste sportgebeurtenis ter wereld? De Olympische Spelen, natuurlijk. Bij de vorige Spelen, vier jaar geleden, wonnen de Nederlandse atleten 25 medailles, waarvan 12 gouden. De Belgische atleten wonnen dan twee zilveren en drie bronzen medailles. Die Spelen hadden plaats in Australië: in de stad Sydney in het jaar 2000. Daarom noemt men die Spelen kortweg “Sydney 2000”. De volgende Spelen heten “Athene 2004”. Vragen aan de leerlingen: Wie weet wat “Athene 2004” betekent? In welk land ligt Athene? Wie kan Griekenland aanwijzen op de kaart van Europa? En wie vindt daarop de Griekse hoofdstad, Athene? Ligt Griekenland zuidelijker dan ons land? Zou het in Athene heet kunnen worden van de zomer? Je moet weten dat de Olympische Spelen er zullen plaatshebben van 13 tot 29 augustus aanstaande… Oei, dat wordt waarschijnlijk puffen op deze “Zomerspelen”. Zo worden de Olympische Spelen soms ook genoemd, in tegenstelling tot de “Winterspelen”: die hebben ook plaats om de vier jaar, maar dan telkens twee jaar na de Zomerspelen. Waarom houdt men de volgende Olympische Spelen in Athene? De “moderne” Olympische Spelen werden voor het eerst gehouden in Athene, in 1896. Daarom krijgt Athene dit jaar de eer de Olympische Spelen opnieuw te organiseren: het zijn de eerste Spelen van het nieuwe millennium, dat is de periode van duizend jaar die loopt van nieuwjaar 2001 tot oudejaar 3001. De Spelen in Sydney in 2000 vielen dus nog niet in het nieuwe millennium! Maar waarom hield men die éérste “moderne” Spelen in 1896… precies in Athene? Natuurlijk omdat de Olympische Spelen ontstaan zijn in Olympia, in het oude Griekenland. Daar hadden de Spelen plaats van 776 v.C. tot 394 n.C. En veel later, in de jaren 1890 was er iemand die ervoor ijverde om de Olympische Spelen weer in te richten. Dat was een Franse leerkracht: Pierre de Coubertin. Hij droomde van een grootse, atletische competitie waarin jonge mensen uit de hele wereld sportief met elkaar zouden wedijveren. Hij maakte zijn droom waar: in 1896 werden de eerste “moderne” Olympische Spelen gehouden. En nog wel in Athene, de hoofdstad van Griekenland… de bakermat van de oorspronkelijke Olympische Spelen. Zo dadelijk vertellen we veel meer over Pierre en zijn droom. Maar nu eerst wat uitleg over de “oude” Olympische Spelen. …/… De “oude” Olympische Spelen De oorsprong: bijna 3.000 jaar geleden. Suggestie voor de leerkracht: een tijdlijn van 3.000 jaar tekenen, op het bord of (duurzamer) op een lang stuk karton: drie millennia van telkens 10 eeuwen, te beginnen bij 1000 v.C. tot 2000 n.C. plus 4 jaar. Daarop kunt u dan het begin (776 v.C.) en het einde (394 n.C.) van de Spelen situeren, evenals enkele “tussenperiodes” in hun ontwikkeling. (Straks meer daarover.) Zowat 3.000 jaar geleden hield men in het oude Griekenland, de “wieg” van onze beschaving, sportwedstrijden om… de goden te eren. Zo hield men toen in de Griekse plaats Olympia grootse sportwedstrijden ter ere van Zeus, de Griekse oppergod. Uit heel Griekenland kwamen daar jonge mensen naartoe om mee te doen. In die tijd was Griekenland versnipperd in verschillende stadstaten die elkaar bestreden. De deelnemers kwamen uit al die stadstaten en daarom mocht men tijdens de Olympische Spelen geen oorlog voeren. Zo moest niemand voor z’n leven vrezen. Tijdens de Spelen heerste er vrede. Wannéér de Olympische Spelen juist begonnen zijn, weet men niet precies. Men weet wél dat men vanaf het jaar 776 v.C. drie belangrijke dingen begon te doen: 1. men ging lijsten bijhouden met de winnaars van de Spelen; 2. men begon toen in Griekenland de tijd in te delen in “olympiades”: dat zijn tijdvakken van vier jaar, namelijk de vier jaar tussen twee Olympische Spelen. Nu noemt men ook de Olympische Spelen zélf wel “olympiade”, maar de oorspronkelijke betekenis van “olympiade” is die tijdsduur van vier jaar; 3. Het jaar 776 is ook het begin van de Griekse jaartelling, en dat zegt heel veel over het belang dat de Grieken hechtten aan hun Olympische Spelen. De ontwikkeling In het begin was er maar één wedstrijd: 192 meter hardlopen, dat was 600 keer 32 cm. Waarom juist 32 cm? Dat was de lengte van de voet van… Zeus, de oppergod! En die 192 meter, dat was de lengte van het sportstadion. In de jaren 700 v.C. werden er andere loopwedstrijden toegevoegd over langere afstanden. En in 708 werd de vijfkamp toegevoegd: hardlopen, speerwerpen, discuswerpen, verspringen en worstelen. Zo kregen de Olympische Spelen stilaan hun veelzijdige karakter, dat nu zo typisch voor ze is. In de jaren 600 en 500 v.C. kwam daar nog bij: boksen, wagenrennen (met strijdwagens getrokken door twee of vier paarden), hardlopen in volle wapenuitrusting en “pankration”, een mengvorm van worstelen, boksen en karate. Het verval In plaats van jonge atleten die meededen “voor de sport” kwamen er hoe langer hoe meer beroepsatleten die deelnamen voor het gewin. Meer en meer winnaars eisten prijzen in natura zoals wapens, vee, paarden, kleren, bekers en zelfs slaven. En ten slotte eisten ze keihard geldprijzen. Rond 560 v.C. kreeg een winnaar een geldbedrag waar de gewone mensen een heel jaar moesten voor werken! Voor sportiviteit en fair play was er toen niet veel plaats meer… Sommigen gingen zelfs proberen om zich met speciale voeding “op te peppen”. Normaal aten sportlui in die tijd vruchten en geitenkaas. Maar dat was niet goed genoeg vond een zekere Milo van Kroton rond 500 v.C. Hij was zes keer Olympisch kampioen worstelen, en at elke dag 10 kg vlees en 10 kg brood, wat hij doorspoelde met 18 pinten wijn. Rond 400 v.C. was er, door de opkomst van de beroepssport, al heel wat omkoperij op de Spelen. Een circus waar zelfs keizer Nero won! In 146 v.C. werd Griekenland een Romeinse provincie. Daardoor gingen de Spelen meer en meer lijken op de “spelen” in de arena’s in Rome en andere Romeinse steden. Om het volk te vermaken, kwamen er meer en meer arenaspelen die vaak uitdraaiden op een waar bloedbad. Zelfs de Romeinse keizer Nero deed ooit mee aan de Olympische Spelen! Achtergrond: keizer Nero is berucht om zijn wreedheid, zijn moordlust en zijn vervolging van de christenen. Hij liet ook schatrijke Romeinen vermoorden zodat hij hun bezittingen kon inpikken, want de schatkist van Rome was leeg door Nero’s spilzucht. Hij zou ook Rome in brand gestoken hebben. In 67 n.C. kwam Nero naar de Spelen in Olympia, waar hij deelnam aan de wagenrennen. Tijdens de wedstrijd viel hij twee keer van zijn wagen… maar werd toch winnaar! Hoezo? Al zijn tegenstanders waren véél betere rijders, maar ze hadden allemaal wijselijk de strijd gestaakt, omdat ze verkozen in léven te blijven… Het einde van de “oude” Spelen De Spelen werden meer en meer verpest door politiek, winstbejag en omkoperij. In 394 n.C. werden ze officieel afgeschaft door de Romeinse keizer Theodosius. Hij deed dat waarschijnlijk omdat hij, als christen, de Spelen beschouwde als een heidens evenement. (Ze waren ontstaan ter ere van de Griekse oppergod Zeus, weet je nog?) Dat was het einde van de Olympische Spelen in de Oudheid. In de jaren 500 werden het stadion en de gebouwen in Olympia verwoest door aardbevingen. Die ruines werden daarna mettertijd bedekt door een meterdikke laag slijk. Zo waren de Spelen niet alleen dood, maar ook begraven. Toch bleef de droom van de oude Grieken – “Deelnemen uit liefde voor de sport” – voortleven. Een paar rekenvragen. 1. Hoe lang geleden begonnen de eerste “oude” Olympische Spelen? 776 + 2004 = 2.780. Dus: 2.780 jaar geleden. 2. Hoe lang heeft men de “oude” Olympische Spelen georganiseerd? 776 + 394 = 1.170 jaar. 3. Hoeveel tijd verliep er tussen de laatste “oude” en de eerste “moderne” Olympische Spelen? 1896 – 394 = 1.502 jaar. 4. Hoelang organiseert men nu al de “moderne” Olympische Spelen? 2004 – 1896 = 108 jaar. Anders berekend: alle 100 jaren van de jaren 1900, plus de laatste vier jaren van de jaren 1800, plus de eerste vier jaren van de jaren 2000. …/… De “moderne” Olympische Spelen Leraar Pierre de Coubertin droomde van vrede. In de jaren 1890 was er in Frankrijk een jonge leerkracht die ijverde voor de heropleving van de Olympische Spelen. We kennen zijn naam al: baron Pierre de Coubertin. Zijn familie verwachtte dat hij legerofficier of politicus zou worden. Toch koos hij voor het onderwijs, uit liefde voor de jeugd. In 1892 hield hij in Parijs een enthousiaste toespraak voor de Union des Sports Athlétiques. Hij zei er onder meer: “Laten we onze roeiers, onze hardlopers en onze schermers exporteren naar andere landen. Dát is de ware vrijhandel van de toekomst. De dag dat deze vrijhandel ingesteld wordt in Europa… krijgt de zaak van de Vrede er een nieuwe sterke bondgenoot bij.” Met dat vredelievende streven stond Pierre de Coubertin heel eenzaam in Frankrijk. Want daar heerste toen een geweldige oorlogszuchtige haat tegen Duitsland, dat Frankrijk verslagen had in 1871. Met zijn pleidooi voor nieuwe Olympische Spelen wou Pierre de Coubertin dus de vrede bevorderen, precies zoals er in het oude Griekenland altijd vrede geweest was… tijdens de Olympische Spelen. Leraar Pierre werd de stichter van de “moderne” Spelen. In 1894 hield Pierre de Coubertin in Parijs een vergadering met 9 landen. Zijn voorstel om de Olympische Spelen opnieuw in te richten, werd er door iedereen goedgekeurd: “…vooral om mij plezier te doen”, zei hij later zelf. Want behalve hij, waren alleen een Griek en een Amerikaanse professor voorstander van de heropleving van de Olympische Spelen. Waar kon dat beter gebeuren dan in Athene, de hoofdstad van Griekenland waar de Spelen ontstaan waren? Maar gek genoeg wou Athene de Spelen helemaal… niet organiseren! Ook hier moest Pierre de Coubertin al zijn overtuigingskracht aanwenden: Athene draaide bij. De eerste “moderne” Olympische Spelen werden er in 1896 plechtig geopend door de Griekse koning. En ze werden gehouden in een gloednieuw stadion, speciaal voor de Spelen gebouwd. Dat was in de eerste week van april. Het zal daar in Athene toen wel een beetje koeler geweest zijn dan straks van 13 tot 29 augustus… “Deelnemen is belangrijker dan winnen,” zei Pierre. Waarom? Pierre de Coubertin wilde met de Olympische Spelen niet alleen de wereldvrede bevorderen. Hij wou ook het oude klassieke ideaal “Een gezonde geest in een gezond lichaam” nieuw leven inblazen. Hij wilde de jonge mensen karaktersterkte en team spirit bijbrengen, door ze vreedzaam en sportief met elkaar in competitie te brengen. Hij droomde van ware “amateurs”. Dat woord komt van het Latijnse woord “amator” wat “lief-hebber” betekent, iemand die veel van iets houdt. Hij droomde er dus van dat de jeugd aan sport zou doen… uit liefde voor de sport, en niet voor het geldgewin. Over de hele wereld zegt men dat hij zei “Deelnemen is belangrijker dan winnen”. Maar slechts weinig mensen weten dat hij er ook bij zei waaròm deelnemen belangrijker is. Dit is wat Pierre de Coubertin precies zei: “Het belangrijkste in de Olympische Spelen is niet winnen maar deelnemen, precies zoals het belangrijkste in het leven niet de overwinning is, maar de strijd.” …/… Een levensles voor ieder van ons. De woorden van Pierre houden een opdracht in voor ieder van ons: doe altijd goed je best, geef altijd het beste van jezelf; geef niet op, verlies de moed niet, laat de armen niet zakken, blijf doorgaan. Er kan maar één de beste zijn. Maar als als je echt je best doet, valt jou niets te verwijten. Dàt is de les die Baron Pierre de Coubertin, de stichter van de moderne Olympische Spelen, meegeeft aan ons allemaal. Die les geldt niet alleen als we aan sport doen; het is een levensles, die geldt voor àlles wat we doen. Zo zeggen ook bergbeklimmers “De weg is het doel.” Ze bedoelen daarmee: niet de bergtop zelf is het doel, maar de wég die er naartoe leidt. En met die weg bedoelen ze de wilskracht die je zelf moet opbrengen om alle moeilijkheden onderweg te overwinnen. Zo moeten we ook begrijpen wat Sir Walter Scott, de beroemde Schotse schrijver van boeken zoals Ivanhoe en Rob Roy, in het begin van de jaren 1800 schreef over… voetbal: “Kleren uit, jongelui! En al doet de kou jullie beven, en al kom je wel eens ten val, Er zijn ergere dingen in ’t leven dan een tuimeling over een bal. En ’t leven zélf is als ’n partijtje voetbal.” De groei van de Spelen… ondanks oorlogen, racisme en terreur. In 1896 in Athene, op de eerste “moderne” Olympische Spelen, waren er 245 deelnemers. Bij de volgende Spelen, in 1900 in Parijs, waren er al 1.078 deelnemers, dat is ruim vier keer méér. In 1916 waren er géén Spelen; dan woedde de verschrikkelijke Eerste Wereldoorlog. Nederland kon buiten die oorlog blijven (gelukkig maar!), maar België niet. België werd bezet van 1914 tot 1918, maar het Belgische leger bleef de hele oorlog moedig doorvechten in het uiterste westen van België. Uit erkentelijkheid mocht België de eerste Spelen na die oorlog organiseren: in 1920 in Antwerpen. Er waren toen 2.607 deelnemers: een record! In 1928 was het de beurt aan Amsterdam om de Spelen te verwelkomen, met 2.884 deelnemers uit een recordaantal landen: 46. In 1936, op de Olympische Spelen in Berlijn, toonde Hitler, de leider van nazi-Duitsland, zijn verwerpelijke racistische ingesteldheid: hij weigerde een zwarte atleet te feliciteren, keerde hem de rug toe en verliet het stadion. Die atleet was de Amerikaan Jesse Owens. Hij won in Berlijn vier gouden medailles: 100 m, 200 m, 4x100 m en verspringen. In 1940 en 1944 waren er géén Spelen wegens de Tweede Wereldoorlog. Die duurde wereldwijd van 1939 tot 1945. In de Benelux duurde hij van 1940 tot 1944. In 1952, in Helsinki, waren er voor de eerste keer meer dan 5.000 deelnemers. In 1972, in München, werden Israëlische atleten gegijzeld. Verscheidene van hen kwamen toen om. Dat was de droevigste dag ooit in de geschiedenis van de Spelen. In 1996, in Atlanta, waren er voor het eerst meer dan 10.000 deelnemers. Ook vier jaar later, in 2000 in Sydney, waren er meer dan 10.000 deelnemers – ondanks de verre afstand die de meeste deelnemers moesten afleggen om naar Australië te vliegen. We zijn benieuwd hoeveel deelnemers er straks in Athene zullen zijn. Maar hoe dan ook zal de hele wereld met spanning de Olympische Spelen volgen: op radio en tv, in kranten en magazines. Laten we hopen dat de Spelen in Athene in vrede verlopen – zonder geweld of terreur. En laten we hopen dat de atleten van ons land goed presteren – in een geest van fair play en sportiviteit, zoals de Olympische Spelen vanaf het begin bedoeld zijn. Kader: Alle “moderne” Olympische Spelen op een rijtje (Zomerspelen) Jaar Stad 1896 1900 1904 1908 1916 1912 1920 1924 1928 1932 1936 1940 1944 1948 1952 1956 1960 1964 1968 1972 1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 Gepland: 2004 2008 Athene Griekenland Europa Parijs Frankrijk Europa Saint Louis USA Amerika Londen Groot-Brittannië Europa geen Spelen wegens Eerste Wereldoorlog (1914-1918) Stockholm Zweden Europa Antwerpen België Europa Parijs Frankrijk Europa Amsterdam Nederland Europa Los Angeles USA Amerika Berlijn Duitsland Europa geen Spelen wegens Tweede Wereldoorlog (1939-1945) geen Spelen wegens Tweede Wereldoorlog (1939-1945) Londen Groot-Brittannië Europa Helsinki Finland Europa Melbourne Australië Oceanië Rome Italië Europa Tokio Japan Azië Mexico Mexico Amerika München Duitse Bondsrepubliek Europa Montréal Canada Amerika Moskou USSR (nu Rusland) Europa Los Angeles USA Amerika Seoel Zuid-Korea Azië Barcelona Spanje Europa Atlanta USA Amerika Sydney Australië Oceanië …/… Athene Beijing Land Griekenland China Continent Europa Azië Olympische weetjes van A tot Z Amateurs Sportlui die deelnemen uit liefde voor de sport, tegenover “professionals” die aan sport doen voor het geld. “Amateur” komt van het Latijn “amator” (minnaar) en dat komt van “amare”: van iets houden, beminnen, liefhebben. Een “amateur” is dus een “sportminnaar”. Decatlon Zie Tienkamp. Deelnemen Pierre de Coubertin, de stichter van de “moderne” Olympische Spelen zei: “Het belangrijkste in de Olympische Spelen is niet winnen maar deelnemen, precies zoals het belangrijkste in het leven niet de overwinning is, maar de strijd.” Dorp In het “Olympisch dorp”, gebouwd in de buurt van de sportstadions, logeren de deelnemers tijdens de Spelen. In 1996 (in Atlanta) en in 2000 (in Sydney) woonden daar meer dan 10.000 deelnemers! Driekamp Zie Triatlon. Estafette Bij de estafettewedstrijden 4x100 meter en 4x400 meter is er telkens een team van vier hardlopers. Zij geven elkaar een “estafettestok” door, zodat de tweede, de derde en de vierde loper een “vliegende start” kunnen nemen. Heptatlon Zie Zevenkamp. Marathon De marathon is een “stratenloopwedstrijd” van precies 42 km en 195 m lang. Het is een eerbetoon aan de Griekse held Filippides. Volgens de legende liep hij die afstand van het slagveld van Marathon naar Athene, om er het goede nieuws te melden dat de Grieken de oprukkende Perzen verslagen hadden. (Slag bij Marathon in 490 v.C.) Bij aankomst in Athene zou hij dood neergevallen zijn. Medaille De winnaar ontvangt een gouden medaille, de tweede een zilveren, de derde een bronzen medaille. In “Sydney 2000” was er voor de eerste keer iemand die voor de vijfde maal op rij goud won: de Britse roeier Steven Redgrave, 38 jaar! Ringen Vijf ringen die in elkaar grijpen: dat is het symbool van de Olympische Spelen. Ze stellen de vijf continenten voor, én hun verbondenheid dankzij de Spelen, in de zin van het vredesideaal van de stichter Pierre de Coubertin. (Zie ook Vrede.) Steeplechase Ook genoemd “3.000 meter steeple”. Een loopwedstrijd waar de deelnemers over váststaande hindernissen moeten springen; in tegenstelling tot horden, die je kunt “omverlopen”. Tienkamp Voor de veelzijdigste atleten bij de mannen. Eerste dag: 100 m, verspringen, kogelstoten, hoogspringen en 400 m. Tweede dag: 110 m horden, discuswerpen, polsstokspringen, speerwerpen en 1.500 m. Triatlon Driekamp, oorspronkelijk een combinatie van zwemmen, fietsen en marathon. Uitgevonden in 1976. Werd in 2000 een Olympische sport, maar met kortere afstanden: 1,5 km zwemmen, 40 km fietsen en 10 km hardlopen. Vlam Bij de opening van de Spelen in Sydney in 2000 zong de Australische Kylie Minogue het prachtige liedje “The Flame”. Die vlam komt uit de Griekse tempels, waar ze altijd moest blijven branden ter ere van de goden. Zo mag ook nu de Olympische vlam nooit uitgaan… precies zoals het Olympische ideaal bij de sportlui nooit mag “uitdoven”! Die vlam bewaart men in het Griekse Olympia. Hardlopers brengen de vlam iedere vier jaar met een fakkel (toorts) naar de plaats van de Spelen. Van Olympia naar Athene hoeven ze helemaal niet ver te lopen… Vrede Telkens als de Olympische Spelen plaatshadden in het oude Griekenland werd de vrede afgekondigd. De vrede bevorderen, was ook één van de idealen van Pierre de Coubertin, de stichter van de “moderne” Olympische Spelen. Die Spelen noemde hij “een nieuwe en sterke bondgenoot voor de zaak van de Vrede”. Werpen Het minst ver “stoot” men de kogel, een ronde bol. De discus kan men ruim drie keer verder werpen. Nóg verder “slingert” men de hamer. Het verste werpt men de speer. Olympische records vóór Athene 2004: kogelstoten 21,70 m, discuswerpen 69,40 m, hamerslingeren 84,80 m, speerwerpen 94,58 m. Zevenkamp Voor de veelzijdigste atleten bij de vrouwen. Eerste dag: 100 m horden, hoogspringen, kogelstoten en 200 m. Tweede dag: verspringen, speerwerpen en 800 m. Zwemmen Van de traagste tot de snelste zwemstijl: schoolslag, rugslag, vlinderslag en vrije slag. In “Sydney 2000” won Pieter van den Hoogenband goud op de 100 m en 200 m vrije slag, terwijl Inge De Bruijn goud won op de 50 m en 100 m vrije slag én op de 100 m vlinderslag. Bak ze Bruijn, Inge! …/… Wie wint wát met PrittArt? (TEKST VOOR NEDERLAND) De winnende klas wint een schoolreis per luxe reisbus naar: sportcentrum Olympos in Utrecht, keus uit 50 sporten, waarvan 13 “dansante” sporten; én Olympion sportmuseum in Lelystad, waar je bv. onze Olympische helden ontdekt. De volgende 10 klassen winnen, per klas, max. 30 tickets tot Olympion, een “doe-museum” waar je ook vele sporten kunt uitproberen. Alle winnende collages komen op www.pritt.nl waar men ook deze lesbrief en het deelnemingsformulier vindt. Wilt u dat zeggen aan uw collega’s? Geeft u ze alvast één van bijgaande deelnemingsformulieren? Dank u! Wie wint wát met PrittArt? (TEKST VOOR BELGIË) De winnende klas wint een schoolreis per luxe reisbus naar: Bloso-centrum Netepark in Herentals, waar je kiest uit vele sporten, outdoor of indoor; én sportmuseum Sportimonium in Leuven: hun collectie verhuist in mei naar Bloso in Hofstade bij Mechelen, aan het meer. We houden de winnaars op de hoogte. De volgende 10 klassen winnen, per klas, max. 30 tickets tot Sportimonium. Alle winnende collages komen op www.pritt.be waar men ook deze lesfiche en het deelnemingsformulier vindt. Wilt u dat zeggen aan uw collega’s? Geeft u ze alvast één van bijgaande deelnemingsformulieren? Dank u! Hoe deelnemen? (Belangrijker dan winnen!) Na uw inspirerende les over de Olympische Spelen, kunnen uw leerlingen hun verbeelding de vrije loop laten: iedere leerling maakt een collage met als thema “Droom je eigen Olympische Spelen”. En juist die “droom” opent een wereld van mogelijkheden. De Spelen vroeger en/of nu? Atleten in Griekse stijl getekend? Of in Griekse omgeving? Of juist futurisch? Of een olympiade met dieren? Of mens en dier samen? Of nadruk op het wereldwijde karakter van de Spelen? Alle rassen broederlijk samen? Of iets met Olympische vlam? Met de fakkeldrager? Iets met de Olympische ringen? Alles kan. En ook al is het een “collage”, men mag niet alleen plakken, maar ook tekenen, kleuren, schilderen,… Ook leuk plakken met stukjes kurk, papier of karton, met wat stro of raffia, met drinkrietjes, “kokoshaartjes”,… the sky’s the limit. Als het maar creatief en mooi is. In tegenstelling tot die creatieve vrijheid moeten wij u vragen een paar spelregels te respecteren die voor iedereen gelden. Lees alvast aandachtig onderstaand reglement. Zorg ervoor dat elke collage maximaal A4-formaat heeft. Wanneer u de collages opstuurt, moet u hierop letten: Gebruik alleen de originele envelop die u hierbij vindt. U hoeft die niet te frankeren. Stuur in die envelop hoogstens 10 collages op die u geselecteerd hebt. Voeg daarbij het deelnemingsformulier dat u hierbij vindt, en vul het a.u.b. volledig in. We moeten de collages ontvangen vòòr 2 april 2000. En nu, met Olympisch vuur ertegenaan. Succes! Voornaamste bronnen: www.nownederland.org/historie/grieken www.sportimonium.be (FAQ) www.olympic.org Encyclopaedia Britannica Le Petit Larousse The Oxford Children’s Illustrated Encyclopedia 1001 Vragen en 1001 Antwoorden Diccionario Enciclopédico Espasa