Waarom netwerken?

Waarom netwerken?
Dirk De Ridder, MD, PhD
Leuvens instituut voor gezondheidszorgbeleid
KU Leuven
Netwerken
• De hype
traumanetwerken, onconetwerken, E17 netwerken, netwerk
slokdarmtumoren,……..
• De realiteit?
Waarom netwerken ?
• Marktaandeel vergroten en (toekomstige) financiering veilig stellen?
• Omwille van de nieuwe visie van ministers De Block en Vandeurzen?
• Maatschappelijke veranderingen
• De noden en eisen van patiënten veranderen snel
• Technologie werkt disruptief en gaat snel
• Kwaliteitsmetingen worden publiek
Toekomst van netwerken ?
1)Ad hoc VZW om gezamenlijk technologie te exploiteren?
2)Ad hoc VZW om huidige of mogelijks toekomstige financiering veilig
te stellen?
3)Strategisch middel om marktaandeel veilig te stellen of te vergroten?
De specialist november-januari 2014-15
Artsen vormen organische netwerken en
delen patiënten.
Community-netwerken zijn meer robuust
dan ziekenhuis gebaseerde netwerken.
Dergelijke analyse kan een basis vormen voor
Accountable netwerken
Federaal regeerakkoord
Rol van het ziekenhuis in het zorglandschap
• Vertrekken van gewijzigde behoeften patiënt
• Klinische netwerken tussen ziekenhuizen: samenwerking tussen
academische, gespecialiseerde en basisziekenhuizen
• Samenwerking ziekenhuizen - extramurale zorgverleners
• Gespecialiseerde centra met concentratie van dure, moeilijke, zeldzame
behandelingen en technologie
• Vermijden van onnodige en onnodig lange ziekenhuisopnames
• Reconversie van bedden in andere zorgvoorzieningen, al dan niet residentiële
of transmurale opvang
9
“Ziekenhuis” opnieuw uitgevonden.
Op maat van de patiënt van vandaag
• Ziekenhuis = medisch-technologisch expertisecentrum, met
diagnostische en behandelplatformen. Niet langer
“beddenhuis”.
• Ziekenhuis wordt knooppunt binnen één of meerdere
(transmurale) netwerken van klinische zorg
 Basisziekenhuizen – referentieziekenhuizen – universitaire
ziekenhuizen
 Concentratie, verdeling van pathologiegroepen en taakafspraken op
basis van evidence en in belang van patiënt: kritische massa, kostprijs,
continuïteit, etc.
 Dure technologie wordt toegewezen op het niveau van het netwerk,
niet op het niveau van het ziekenhuis
 Ondernemerschap speelt, netwerken groeien bottom-up, overheid
bepaalt spelregels en treedt op dysfuncties
 Extramurale praktijken voldoen aan zelfde normen en vereisten qua
infrastructuur, personeel, continuïteit en kwaliteit
10
Heroriëntering ziekenhuis in zorglandschap
• Kernbegrippen:
• Ziekenhuizen bouwen een complementair zorgaanbod uit via
netwerken  zodat prikkel tot aanbieden van alle diensten,
functies en zorgprogramma’s in elk zh vermindert
• Soorten ziekenhuisnetwerken:
• Voor klinische zorg (verwijzing patïënten of verplaatsing zorgverleners)
• Regionaal (gespreide zorg)
• Supraregionaal (geconcentreerde zorg)
• Voor medisch-ondersteunende diensten (labo, anatomopathologie,
apotheek) (verplaatsing stalen/materialen)
• Voor ondersteunende diensten (samenaankoop, tarificatie-facturatie,
milieu & preventie, overheidsopdrachten voedsel-veiligheid, …)
11
Netwerkconcept
• Opdrachten:
• Toelating om bepaalde zorgen aan te bieden op netwerkniveau – niét
in alle ziekenhuizen die lid zijn van het netwerk
• Toekenning financiering (budget) bepaalde activiteiten
• Leden:
• Meerdere ziekenhuizen (of –diensten)
• Ziekenhuizen kunnen lid zijn van één (lokale, regionale) of meerdere
(supraregionale) netwerken
• Organisatie
• Te onderzoeken voor welke soorten netwerken een formele
structuur (met rechtspersoonlijkheid) wenselijk is
• Belendende regelgeving mag samenwerking niet bemoeilijken (bv.
BTW, detachering personeel)
12
Nieuw ziekenhuisconcept
• Governance model voor ziekenhuizen
• Netwerken:
• Formalisering in beheersstructuur ziekenhuizen
• Bevoegdheden medische raad?
• Sterke betrokkenheid artsen bij het transparant
medisch beheer van ziekenhuizen:
• Identificatie praktijkdeel honoraria
• Te onderzoeken: koppeling praktijkdeel aan andere
financiële stromen?
13
Maatschappelijke veranderingen
Paradigma shift
•
•
•
•
•
•
•
Individuele arts
Huisarts verwijst
Ziekenhuis als centrum van zorg
Patiënten hebben inspraak
Kwaliteitsmeting
Chronische zorg
Fee per service
•
•
•
•
•
•
•
Werken in groep
Huisarts deel van het team
Medisch huis helpt bij zorgkeuze
Patiënten beslissen mee
Kwaliteit bepaalt financiering
Geïntegreerde zorg
Gebundelde financiering
Kwaliteitsverbetering in alle dimensies?
• Patiëntveiligheid
• Patiëntgerichtheid
• Effectiviteit
• Tijdigheid
• Efficiëntie
• Gelijkheid
Ziekenhuis netwerken
Accountable netwerk organisaties
Eerste Lijn
Eerste Lijn
Str
oke
Stroke
ZZ
Regio 2
XYZ
Management
ONC
ONC
Clinici
ZZ
Regio 1
CAR
CAR
ZKH
ZKH
ZKH
ZKH
Accountable for:
- Quality
- Cost
Chronische
zorg
ZKH
ZKH
ZKH
Chronische
zorg
2016
•V
volatiliteit
• Stabiliteit bestaat niet meer
•O
onzekerheid
• Zekerheid is zeer relatief: technologie? Toekomst?
•C
complexiteit
• Chaos-theorie effecten worden zichtbaar
•A
ambiguïteit
• Belang van context
P. Hinssen, The Network Always Wins, 2015
Succesvolle bedrijven
•V
Velocity, snelheid
•A
Agility: behendigheid
•C
•I
•N
•E
Creativity: creativiteit stimuleren
Innovation: relevant blijven in veranderende omstandigheden
Network: als de buitenwereld een netwerk wordt, moet de
interne organisatie ook een netwerk worden
Experimentation: lange termijn strategie wordt ‘ fail fast forward’
Informatie wordt vloeibaar
Vijver model
Informatie wordt opgeslagen en door
specialisten geraadpleegd
Bv. papieren dossier, bibliotheek
Rivier model
Informatie wordt fluide en iedereen kan ze
raadplegen
Bv. google, medische apps, gedeeld dossier
Informatie stromen
• Informatie stroomt sneller door een netwerk dan door een hiërarchisch
systeem
• Bv. roddel
• Intelligentie filtert beter door een netwerk
• ‘The rich club phenomenon: sommige netwerkknopen zijn belangrijker dan anderen.
Ze filteren en interpreteren informatie.
• Informatie overload of gebrek aan filters?
• Innovatie stroomt sneller door een netwerk
• Bv. start-ups met vlakke organisatiestructuur
• Topologie van onze gezondheidzorg? Van onze ziekenhuizen?
Wanneer patiënten ophouden patiënten te zijn!
• Gemiddelden zijn verleden tijd
• Patiënten willen als unieke persoon behandeld worden
• ‘Personalized medicine’
• Luister en begrijp
• Eerder patroonherkenning dan individuele problemen
• Bv. aanbevelingen bol.com, Amazon.com
• Vertrouwen bouwen is noodzakelijk
• Mensen kunnen het niet laten: ze willen tot een clan of club behoren van
gelijkgezinden: engagement met patiënten wordt een noodzaak
• Omarm verandering en ontwikkel verschillende facetten
• Begrijp de invloed van netwerkknopen in een wereld waar patiënten deel worden
van een informatie - ecosysteem
> 100 verenigingen zijn lid
Het Vlaams Patiëntenplatform wil bijdragen tot een verhoging van de levenskwaliteit van de patiënt en zijn omgeving door gemeenschappelijke
noden en knelpunten te helpen oplossen via belangenbehartiging op alle relevante beleidsniveaus en binnen alle relevante
gezondheidsvoorzieningen. Het Vlaams Patiëntenplatform wil:
Patiëntenverenigingen samenbrengen
Het Vlaams Patiëntenplatform wil samenwerking en solidariteit tussen verenigingen stimuleren en een sterk draagvlak bieden voor
gemeenschappelijke belangenbehartiging. Diverse activiteiten worden georganiseerd om samenspraak mogelijk te maken en tot
overeenstemming te komen over gemeenschappelijke belangen.
Noden en knelpunten aankaarten en helpen oplossen
Het Vlaams Patiëntenplatform wil in dialoog met zijn ledenverenigingen noden en knelpunten van chronische zieken in kaart brengen en deze op
de meest adequate manier aankaarten bij bevoegde instanties. Hiertoe worden patiëntenverenigingen bevraagd rond noden en knelpunten en de
analyse wordt teruggekoppeld naar leden en het beleid.
Vertegenwoordiging en inspraak realiseren
Om de ervaringsdeskundigheid van patiënten tot zijn recht te laten komen in de verdere ontwikkeling van gezondheidsbeleid en
gezondheidsvoorzieningen pleit het Vlaams Patiëntenplatform voor weloverwogen, rechtstreekse inspraak van patiënten. Het Vlaams
Patiëntenplatform wil deze initiatieven ondersteunen door de opgebouwde knowhow ter beschikking te stellen van
patiëntenvertegenwoordigers. Daarnaast neemt het Vlaams Patiëntenplatform initiatieven om patiënten representatief te vertegenwoordigen
zoals het opzetten van consultaties en het selecteren en begeleiden van patiëntenverenigingen.
Signaleren, informeren en mee beslissen
Het Vlaams Patiëntenplatform wil functioneren als doorgeefluik van signalen naar het beleid om op die manier te wegen op beslissingen die
patiënten aanbelangen. Het Vlaams Patiëntenplatform wil relevante informatie verspreiden bij patiëntenverenigingen en burgers en op die
manier de brede samenleving betrekken bij het gezondheidsbeleid.
Ziekenhuizen, farma
reageren op ziekten
en patiënten
Instellingen
Gezondheid als dienst
of service
Vertrouwen
VPP
Reactief
Proactief
PatientsLikeMe
Groep acties
‘Power to the people’
Welzijn en gezondheid
door samenwerking
Maatschappij
Structuur
personeel
=
Structuur
ziekenhuis
Personeel
Aangepast naar P. Hinssen, The Network Always Wins, 2015
Ziekenhuis
Klassieke
Ziekenhuis gebaseerde
Zorg
Patiënt
Ziekenhuis
Personeel &
Artsen
Aangepast naar P. Hinssen, The Network Always Wins, 2015
Patiënten en markt
organiseren zich in
netwerken
Patiënt
& markt
Netwerken sturen netwerken
Gezondheids
Netwerken
Patiënten
netwerken
Kennis
Netwerken
Netwerk dient netwerk
Aangepast naar P. Hinssen, The Network Always Wins, 2015
RIGID
organisations
SUPER
FLUID
organisations
Irreversible
FROZEN
organisations
FLUID
organisations
Conclusies
• Ziekenhuizen en zorginstellingen zullen moeten netwerken, willen ze
overleven
• Van monolithisch ziekenhuis naar netwerk naar zorgsysteem
• Niet alleen aandacht voor externe netwerken, maar ook aandacht
voor de interne netwerkgedachte
• Redesign HR?
• Ziekenhuizen zullen in 2 gedaanten moeten leven
• Hiërarchisch model voor de ‘geborgen’ activiteiten
• Netwerk model voor voeling met andere netwerken, innovatie enz….