Presentatie

Armoede in Den Haag
Schulden, schaarste en focus
25 juli 2017
Versie
Inhoud
• Wat is armoede en wie zijn er arm?
• Oorzaken van armoede
• Effecten armoede
• Wat werkt niet en wel
• Wat doet de gemeente Den Haag
2
25 juli 2017
Versie
Armoedecijfers Den Haag
Uit armoedemonitor 2014
• 505.930 personen in 257.845 huishoudens
• 44.270 huishoudens met een inkomen tot 110% Wettelijk Sociaal
minimum
• 19.928 huishoudens met een WWB uitkering
• 105.613 kinderen in Den Haag. 23.540 (22%) kinderen groeien op in
armoede
• 49% van alle kinderen in een één-ouder gezin groeit op in armoede
3
25 juli 2017
Versie
Wie zijn er arm?
Minima-effectrapportage Nibud
• Ouderen relatief kleine kans op armoede (AOW is hoger dan sociaal
minimum)
• Alleenstaande ouders minder kans op armoede
• Meeste risico op armoede en schulden bij alleenstaanden en vooral
gezinnen met opgroeiende kinderen
4
25 juli 2017
Versie
Oorzaken Armoede
Systeem:
• Absoluut te laag inkomen (sommige uitkeringen)
• Te ingewikkeld systeem (o.a. toeslagen)
• Te weinig en/of te laag betaald werk (ook bij fysieke en psychische
beperkingen)
• Cultuur: gewoontes, waarden en normen binnen familie, sociale netwerk,
wijk
• Aangeboren: persoonlijkheidskenmerken & intelligentie
5
25 juli 2017
Versie
Oorzaken armoede (gedrag)
• Gedrag => schulden => armoede
• Meestal geen eigen schuld!
• Vaak wel onverstandig en ongezond financieel gedrag
•compensatiegedrag (verslavingen)
•aanpassing (inkomensterugval)
•overbesteding (gewoon te veel uitgeven)
• Gedrag vaak onbewust!!
6
25 juli 2017
Versie
Schaarste Theorie
Sendhil Mullainathan
hoogleraar economie
Harvard University
Eldar Shafir
hoogleraar psychologie
Princeton University
7
Schaarste theorie
• Schaarste = minder hebben dan je voor je gevoel nodig hebt
• Verschillende vormen van schaarste: tijd, geld, sociale contacten, eten
• Schaarste neemt bezit van het denken
• Schaarste leidt tot gedragspatronen, onafhankelijk van de culturele context
en de vorm van schaarste
8
De gevolgen van schaarste
Meer focus en concentratie, efficiency, productiviteit (focusdividend)
Tunnelvisie
Minder mentale capaciteit (belasting bandbreedte)
↓ Cognitieve capaciteit
↓ Executieve controle
9
Aanpakken / beleid
Dit vraagt om beleid dat rekening houdt met:
• Tunnelvisie
• Verminderde bandbreedte
Aanbod zo ontwerpen dat ‘fouten’ als gevolg van schaarste-gedrag zoveel
mogelijk wordt voorkomen.
In tegenspraak met huidige trends?
10
Aangrijpingspunten
1. Nudging: met defaults duwtjes richting het ´goede´ gedrag.
2. Geen cognitieve interventies. Of screen vooraf op aanwezige
bandbreedte.
3. Versimpelen van procedures, formulieren, hulp bij invullen bieden.
4. Korte termijn doelen en afspraken, prikkels en beloningen.
5. Tussentijdse herinneringen / waarschuwingen.
6. Priming en framing van de boodschap.
11
Armoede aanpak Den Haag
• Werk en onderwijs blijven de beste weg uit armoede en schulden, maar…
dit is niet altijd meteen haalbaar of bereikbaar. Daarom:
• Armoedebeleid dat activerend is waar het kan, en bescherming biedt waar
het moet.
12
25 juli 2017
Versie
Pijlers Armoedebeleid (uit armoedebrief
2015)
13
1. Optimale toegankelijkheid, gebruik en bekendheid van het armoedebeleid;
0,75 mln.
2. Gelijke kansen voor kinderen uit minimagezinnen;
4,6 mln.
3. Het zoveel mogelijk wegnemen van (financiële) belemmeringen voor ouderen;
2,5 mln.
4. Het in balans brengen van het huishoudboekje;
43,6 mln.
5. Actief meedoen, ook met een laag inkomen;
3,5 mln.
6. Samenwerken met de stad tegen armoede.
1 mln.
25 juli 2017
Versie
1. Optimale toegankelijkheid 2015 (0,75 mln.)
• Ooievaarspas als toegangspas
• Doelgroepgerichte presentatie (website, communicatie)
• Wijze van aanvraag: persoonlijk, digitaal, aansluiting wijkteams SHV
• Meer promotie armoede
• Onderzoeken ter ondersteuning van armoedebeleid (Nibud, Armoedemonitor)
14
7 juli 2015
Versie
2. Kinderen 2015 (4,6 mln.)
Inhoud kindpakket:
• Schoolspullenpas
• Betrekken kinderen via Leergeld bij beleid
• Gratis sport/cultuur via Ooievaarspas
• Gratis voorschool
• Tegemoetkoming ouderbijdrage scholen
• Fietsen en PC’s
• Winterkleding
15
25 juli 2017
Versie
3. Ouderen 2015 (2,5 mln.)
• Aanbod Ooievaarspas (oa. de computercursussen)
• Bijdrage van gemeente voor collectieve zorgverzekering ouderen 30 euro per
maand
• Gratis OV
16
25 juli 2017
Versie
4. Huishoudboekje in balans 2015 (43,6 mln.)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
17
Maatwerk via de bijzondere bijstand
Individuele Inkomenstoeslag
Stabiliseren en administratieve begeleiding (toegankelijke schuldhulp)
Budgetcursussen
Inzetten van vrijwilligers (Schuldhulpmaatjes)
Vermindering huisuitzettingen
Collectieve ziektekostenverzekering
Vergoeding chronisch zieken: bijzondere bijstand, 125 euro Wmo-vergoeding en
zorgverzekering (incl. meeverzekeren eigen bijdrage).
Energiebox (doos met energiebesparende materialen) + voorlichting
7 juli 2015
Versie
5. Meedoen 2015 (3,5 mln.)
18
•
Sport, cultuur en recreatie met Ooievaarspas
•
Vervoer voor vrijwilligers binnen de bijzondere bijstand
•
Computertrainingen (zie ook ouderen)
25 juli 2017
Versie
6. Samen met de stad 2015 (1 mln.)
• Gesprekken met oa Delen achter de duinen
• Armoedeconferentie rondom thema schulden
• Samenwerking fondsen/stichtingen (SSSF, Voedselbank)
• Input vanuit cliëntenraad
19
25 juli 2017
Versie
Vragen?
20
25 juli 2017
Versie