Het zoneringsplan

HET
ZONERINGSPLAN :
IBA' S OF GEEN IBA' S THAT'S
THE
QUESTION
In een eerste stap van de goedkeuringsprocedure voor de zoneringsplannen moeten de gemeenten voor
de gele bollen kiezen of er riolering dan wel een individuele zuiveringsinstallatie (IBA) moet komen. Die
gele clusters zijn de "twijfelgevallen": woningen of groepen woningen waarvoor de kostprijs van
collectieve (door aanleg riolering) en individuële zuivering (installatie en exploitatie IBA) vergelijkbaar is.
Spijtig genoeg loopt deze discussie ook gelijk met de vraag wie voor de zuivering van het afvalwater van
die twijfelgevallen zal moeten betalen.
Vandaag moet de burger opdraaaien voor zijn IBA. De gemeente moet de riolering betalen.
Het lijkt op het eerste zicht dan ook verleidelijk om bij twijfel vooor de IBA te opteren…
Tot we de ervaringen die vandaag met IBA's bestaan eens van naderbij bekeken hebben!
1. De IBA's die tot op heden geplaatst zijn werken bijna nooit.
Dat heeft twee grote oorzaken. Ten eerste zijn ze technisch vaak van bedenkelijke kwaliteit. Ten tweede
worden ze door de eigenaars niet of bijzonder slecht beheerd (bvb omdat de burgers niet weten wat
doen bij een storing, omdat er geen foutdetectie is, omdat ze de installatie niet afgesteld krijgen of omdat
ze eenvoudigweg de prize uittrekken).Dit leidt ertoe dat het afvalwater er gewoon ongezuiverd doorheen
stroomt.
De zuivering van het huishoudelijke afvalwater via IBA’s kan slechts als een volwaardig
alternatief worden beschouwd indien men voor een kwaliteitsvolle, BENOR-gekeurde, installatie
kiest en men voldoende garanties heeft op het correcte beheer van de installatie.
2. Eerste vereiste: een kwaliteitsvolle IBA
Om de goede werking van de IBA’s te garanderen is een eerste vereiste dus het beschikken over een
kwaliteitsvolle installatie die aan een aantal technische vereisten voldoet. Bij voorkeur BENOR-gekeurd
of gelijkwaardig, aangevuld met een foutdetectiesysteem.
Het Vlaams Gewest heeft zich voor genomen om in de Vlarem-aanpassing die er komt om de nieuwe
zoneringsplannen juridisch te onderbouwen, op te nemen dat enkel nog BENOR-gecertificeerde (of
gelijkgestelde) IBA's toegelaten zijn. Alle minderwaardige IBA's die tot dan toe geplaatst zijn zullen dan
ook -na een overgangsperiode- vervangen moeten worden.
3. Tweede vereiste: een goed beheer
Opdat de IBA ook goed beheerd zouden worden zullen de gemeenten en/of intercommunales zelf
initiatief moeten nemen.
"Het beheer van de IBA mag in geen geval aan de burger overgelaten worden", besluiten ervaren
terreinmensen.
De beste oplossing is om als gemeente of intercommunale rioolbeheerder de aankoop en het beheer
van de IBA's collectief te organiseren.
Dat start met een aanbesteding voor de levering en plaatsing van IBA's die goed resultaat geven en
efficiënt kunnen onderhouden worden.
Zoneringsplan: IBA of geen IBA - VVSG – 24.11.2005 - 1/2
Voor de financiering van de aankoop, de plaatsing en het beheer van de IBA zijn verschillende scenario's
mogelijk naargelang de financiële mogelijkheden van de gemeente.
3.1 De beste optie
De gemeente betaalt de aankoop, de plaatsing en de exploitatie van de IBA.
De burgers leveren enkel de stroom en worden hiervoor vergoed door de kwijtschelding van de
milieuheffing.
De burgers dienen wél de gemeentelijke saneringsbijdrage te betalen omdat de gemeente of
intercommunale ook in hun waterzuivering investeert.
De gemeente biedt al haar burgers een zelfde dienst: de sanering van hun afvalwater.
3.2 Goedkoper alternatief van de beste optie
De gemeente subsidieert zowel de aankoop als het onderhoud op voorwaarde dat de IBA BENORgecertificeerd is en er een omnium onderhoudscontract wordt afgesloten met een (erkende) installateur.
Een degelijk omnium onderhoudscontract zou ongeveer 180 euro per jaar kosten.
3.3 Nog uitstekend en goedkoper
De burger betaalt zelf de IBA maar de gemeente neemt het jarenlange beheer ten laste.
Ook in dit geval is het voor de burger voordeliger dat de gemeente een aanbesteding houdt voor een
groep IBA's.
Een degelijk omnium onderhoudscontract in opdracht van de gemeente of intercommunale zou ongeveer
180 euro per jaar kosten. De gemeente zou het onderhoudscontract kunnen financieren en de uitvoering
ervan kunnen controleren.
Merk ook op: gemeenten zouden elke jaar 2% van de nieuwwaarde van hun rioleringsnet moeten
investeren. Dat kost afhankelijk van de gemeente 150 - 250 euro per woning. De gemeente investeert in
dit scenario voor waterzuivering evenveel voor elk van haar inwoners.
3.4 Goed, nog goedkoper maar omslachtiger
De gemeente subsidieert de IBA op voorwaarde dat de burger een omnium beheerscontract afgesloten
heeft.
De gemeente dient dat wel de controle op de naleving hiervan te organiseren. Ook in dit geval is voor de
burger voordeliger dat de gemeente een aanbesteding houdt voor een groep IBA's.
Een aandachtspunt bij deze optie is in ieder geval de looptijd en de voortzetting van het door de burger
afgesloten onderhoudscontract.
(Maud Plouy, 24 november 2005)
Zoneringsplan: IBA of geen IBA - VVSG- 24.11.2005 - 2/2