Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESM-kinderen

Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESMkinderen
Inhoud
Sociaal-emotionele ontwikkeling bij
jonge ESM-kinderen
Bernadette Vermeij
Rosanne van der Zee
NSDSK
Siméa -13 april 2012
•
•
•
•
Inleiding
Monitor voor jonge kinderen met ESM
Eerste resultaten
Onderzoek sociaal emotionele
ontwikkeling bij ESM
•
Eerste resultaten
Siméa -13 april 2012
Wat is bekend uit onderzoek(I)?
Wat is bekend uit onderzoek(II)?
Kinderen met ESM:
Volwassenen met ESM verleden
o Minder vrienden
o Lagere acceptatie
o Vaker gepest
o Minder vriendschappen
o Vaker angstig of depressief
o Vaker gepest
o Gemankeerde Theory of Mind
o Vertraagde Theory of Mind ontwikkeling
o Vaker werkloos/ongeschoold werk
o Wonen vaker bij ouders/beschermd
Lindsay et al., 2007; Farrant et al., 2006;
Siméa -13 april 2012
Durkin & Conti-Ramsden, 2010; Clegg et al., 2005; Johnson, 2010
Siméa -13 april 2012
Nederlands onderzoek
Spraak-/taalontwikkeling en
emotioneel functioneren
o Van Daal (2007):
Taal speelt een belangrijke factor in een
o N = 71
o Leeftijd kinderen: 5 jaar
o 40% klinische score op CBCL, m.n.
problemen mbt teruggetrokken gedrag,
agressief gedrag en denkproblemen
gezonde emotionele ontwikkeling
o 2 jaar: emotiewoorden
o Beperkte expressie emoties
emoties
op andere manieren reguleren
Way et al, 2007
Siméa -13 april 2012
Siméa - 13 april 2012
Siméa -13 april 2012
1
Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESMkinderen
Monitoren: 3 doelen
Waaruit bestaat het?
1. De ontwikkeling van een kind op een bepaald
moment in de behandeling in kaart brengen,
waardoor behandeldoelen kunnen worden
opgesteld.
2. De ontwikkeling van de kinderen volgen,
gedurende de periode dat ze op de
behandelgroep/in begeleiding zitten
3. Meer zicht krijgen op de doelgroep en in de
effectiviteit van de behandeling.
•
Siméa -13 april 2012
Taaltesten:
•
•
•
•
•
Taalbegrip/woordbegrip
Zinsontwikkeling/woordontwikkeling
Articulatie/fonologie (CAI)
Cognitief onderzoek
Vragenlijsten ouders en pedagogisch
medewerkers mbt gedrag/sociaalemotionele ontwikkeling
•
•
•
CBCL/TRF
NOSI/VG&O
Tapqol
Siméa -13 april 2012
Monitoren: 3 doelen
1. De ontwikkeling van een kind op een bepaald
moment in de behandeling in kaart brengen,
waardoor behandeldoelen kunnen worden
opgesteld.
2. De ontwikkeling van de kinderen volgen,
gedurende de periode dat ze op de
behandelgroep/in begeleiding zitten
3. Meer zicht krijgen op de doelgroep en in de
effectiviteit van de behandeling.
Monitoren ESM behandelgroep
Pilot feb 2010 - aug 2010 op 11 groepen
Start: september 2010
Afname oudervragenlijsten bij start en
vertrek (en op indicatie)
Afname TRF 6 weken na start en bij vertrek
(en op indicatie)
Siméa -13 april 2012
Siméa -13 april 2012
CBCL
•
•
Gedragsvragenlijst voor ouders
TRF
•
Angstig/depressief
Emotioneel reactief
Lichamelijke klachten
Teruggetrokken
Slaapproblemen
Aandachtsproblemen
Agressief gedrag
Internaliserend/externaliserend
•
•
•
•
•
•
•
Siméa -13 april 2012
Siméa - 13 april 2012
Gedragsvragenlijst voor pedagogisch
medewerker/leerkracht
Domeinen
•
Domeinen
Angstig/depressief
Emotioneel reactief
Lichamelijke klachten
Teruggetrokken
Aandachtsproblemen
Agressief gedrag
Internaliserend/externaliserend
•
•
•
•
•
•
Siméa -13 april 2012
2
Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESMkinderen
Percentage kinderen met
problemen volgens de CBCL (N=169)
CBCL
•
•
•
N = 169
47 meisjes, 122 jongens.
Gemiddelde leeftijd: 36 maanden
(25-46 maanden)
ESM kinderen afgezet tegen doorsnee
groep Nederlandse kinderen uit eerder
onderzoek
Siméa -13 april 2012
Siméa -13 april 2012
Verschil problematiek J-M
(N = 169)
problematiek
Meisje (N = 47)
%
CBCL - TRF
Jongen (N = 122)
%
Internaliserend
15
21
Externaliserend
11
25
Totaal
13
21
Siméa -13 april 2012
Siméa -13 april 2012
Tapqol
Tapqol
Vragenlijst voor kwaliteit van leven
•
•
•
•
•
•
•
Maagklachten
Huidklachten
Longproblemen
Slaapproblemen
Eetlust
Gedragsproblemen
Positieve stemming
Siméa -13 april 2012
Siméa - 13 april 2012
• Angst
• Levendigheid
• Sociaal
functioneren
• Motorisch
functioneren
• Communicatie
Domein
Controle – ESM
Gedragsproblemen
P < 0.05 *
Sociaal
P < 0.01 **
functioneren
Siméa -13 april 2012
3
Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESMkinderen
Onderzoek NSDSK
Sociaal-emotionele ontwikkeling
o 2,5 – 4 jaar
o Emoties herkennen en benoemen
o Start januari 2012
o Emotieregulatie
o Omgaan met de eigen emoties, zoals gevoelens van
trots en schaamte
o Inclusie tot nu toe: 31 kinderen
o Afname taakjes
o Empathie
o Het vermogen om zich in te leven in de gevoelens van
anderen
o Vragenlijst ouders
o Longitudinaal, looptijd: 3 jaar
o Theory of mind
o Het vermogen om zich te kunnen inleven in andermans
emoties en intenties
Siméa - 13 april 2012
Eerder onderzoek - emoties
Emotiediscriminatie
o Emotiewoorden toekennen aan
gezichtsuitdrukkingen
objecten:
auto/bloem
bril/hoed
o Benoemen/aanwijzen hoe iemand zich
voelt in verschillende situaties
gezichten:
positief/negatief
verdrietig/boos
Ford & Milosky 2003
Siméa -13 april 2012
Siméa -13 april 2012
Voorlopige resultaten
Emotie-identificatie
Emotiediscriminatie
Controle
(N=31)
ESM
(N=30)
neutraal
auto/bloem
bril/hoed
2,90 (0,30)
2,45 (0,80)
2,83 (0,42)
2,15 (0,93)
gezichtsuitdrukking
positief/negatief
boos/verdrietig
1,75 (0,81)
1,53 (0,84)
1,48 (0,99)
1,30 (0,96)
Range: 0-3
Siméa -13 april 2012
Siméa - 13 april 2012
Range: 0-3
Wie kijkt er blij?
Kijkt er nog iemand
anders blij?
Vier emoties: blij,
boos, verdrietig, bang
Siméa -13 april 2012
4
Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESMkinderen
Emotieattributie
2 verhaaltjes voor
de emoties
blij
boos
verdrietig
bang
Taak
Jongen ziet een
cadeautje
Hoe zou hij zich
voelen?
Hoe zou hij kijken?
Siméa -13 april 2012
Siméa -13 april 2012
Voorlopige resultaten
Vragen?
Emotieattributie
Controle
(N=31)
ESM
(N=31)
Range: 0-2
Rosanne van der Zee
[email protected]
Visueel
positieve emoties
negatieve emoties
0,65 (0,41)
0,66 (0,41)
0,50 (0,45)
0,45 (0,40)*
Bernadette Vermeij
[email protected]
Verbaal
positieve emoties
negatieve emoties
0,58 (0,47)
0,61 (0,38)
0,23 (0,36)*
0,29 (0,36)*
Range: 0-2
* p < 0.05
Siméa -13 april 2012
Siméa - 13 april 2012
Siméa -13 april 2012
5