Duikgeneeskunde

Duikgeneeskunde
2*Duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
Inhoud
Anatomie en fysiologie
Duikrisico’s
C.P.R.
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
2
Anatomie en fysiologie
Stofwisseling
Ademhaling
Bloedsomloop
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
3
Stofwisseling
voedingsstoffen + O2 > energie + afvalstoffen
+ CO2 + H2O
Aanvoer van O2
longen > bloed > cellen
Afvoer van CO2
cellen > bloed > longen
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
4
Ademhaling
Doel
aanvoer van O2
afvoer van CO2
Middelen
aan- en afvoer van lucht (= ventilatie)
Luchtwegen (luchtpijp > bronchenboom >
longblaasjes)
transport via bloedbaan
 rode bloedcellen (hemoglobine)
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
5
Borstkas
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
6
Ademhalingsbewegingen
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
7
Luchtwegen
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
8
Longblaasjes
afvoer CO2
afvoer CO2
aanvoer O2
aanvoer O2
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
9
Bloedsomloop
Functie:
transport van O2 van longen naar cellen
transport van CO2 van cellen naar longen
Pomp
hart
Bloedvaten
aders
slagaders
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
10
Bloedsomloop
longblaasjes
hart
ader
slagader
capillairen
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
11
Duikrisico’s
Druk- en volumeproblemen
Longoverdruk
Decompressie-ongeval
Vergiftigingen
Verdrinking
Koude en hypothermie
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
12
Druk- en
volumeproblemen
Wet van Boyle en Mariotte:
p x V = constant
Als druk daalt > volume gas groter
Als druk stijgt > volume gas kleiner
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
13
Maskersqueeze
 Dalen
 Omgevingsdruk groter
dan druk in duikbril
 Onderdruk in duikbril
 haarvaatjes springen
stuk
 rode ogen
 Preventie
 druk in masker
equilibreren
 uitblazen door neus
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
14
Oorproblemen
Anatomie
middenoor
buitenoor
Gehoorgang
Trommelvlies
Middenoor
Buis van
Eustachius
Binnenoor
binnenoor
evenwichtsorgaan
slakkenhuis
trommelvlies
ronde venster
Duikgeneeskunde - 2* duiker
buis van Eustachius
ovale venster
Juni 2003 - Versie 1.3
15
Oorproblemen
 Dalen
 Druk in gehoorgang groter dan in middenoor
 Trommelvlies wordt naar binnen geduwd
 Daarom: middenoor klaren (equilibreren, Valsalva)
 Onvoldoende klaren: trommelvliesscheur: pijn!
 Indien moeilijk klaren: stop duik!
 Nooit duiken
 Indien verkouden
 Met oorstoppen
 Onder medicatie (neusdruppels,…)
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
16
Problemen met
sinussen
 Holten in schedel
 Nauwe
verbindingskanaaltjes
 Wanneer verstopt
 omgevingsdruk stijgt
 onderdruk in sinussen
 pijn!
 Boven ogen
 boven tanden
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
17
Problemen met
sinussen
Oorzaak: gezwollen slijmvlies
verkoudheid
sinusitis
allergie
Preventie
niet duiken met verkoudheid/sinusitis
pijn: beëindig duik
geen neusdruppels
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
18
Longoverdruk
Lucht in longen zet uit door:
onvoldoende uitademen tijdens stijgen
te snelle stijging
Door overdruk beschadiging van
longweefsel
opname van zuurstof belemmerd
Zeer ernstig duikongeval
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
19
Longoverdruk
Gescheurd longvlies
Belemmering
van de uitademing
Binnen- en buitendruk
zijn gelijk
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
20
Longoverdruk
Tekens
kortademigheid
pijnlijke ademhaling
hoesten
bloederig schuim op mond
verstikking
bewusteloosheid
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
21
Longoverdruk
Preventie
gezonde luchtwegen
stijgsnelheid controleren 10 m/min
steeds goed uitademen
nooit Valsalva tijdens stijgen
bij bewusteloze mededuiker: hoofd naar achter
houden
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
22
Longoverdruk
Behandeling
hulpdiensten: naar reanimatiecentrum
100% zuurstof
houding
als bewust: comfortabel
als bewusteloos: stabiele zijligging
zo nodig C.P.R.
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
23
Decompressie-ongeval
Dalen
Duiker ademt lucht onder druk in
Stikstof lost op in weefsels
Stijgen
Stikstof komt uit weefsels
Opgeloste stikstof wordt uitgeademd via longen
Indien te snelle stijging
Te veel aan stikstof komt vrij als bellen
Bellen blokkeren bloedtoevoer naar
weefsels
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
24
Decompressie-ongeval
Huidsymptomen
Lichte zwelling/irritatie van huid
Beender- of gewrichtssymptomen
= “Bends”
Pijn
Schouder
Heup
Knie
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
25
Decompressie-ongeval
Zenuwsymptomen
Bel drukt op zenuwbanen
Bel blokkeert bloedtoevoer
Ruggenmerg
Tintelingen onderste lichaamshelft
Verlamming onderste lichaamshelft
Hersensymptomen
Bel in hersenen
Verlamming verticale lichaamshelft
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
26
Decompressie-ongeval
Eerste hulp
Zuurstof toedienen
Water laten drinken
Zo snel mogelijk naar recompressiecentrum
Preventie
Respecteer stijgsnelheid (max. 10m/min)
Voer deco-stops strikt uit
Maak veiligheidstrap
Opgelet met lange en/of diepe duiken
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
27
Vergiftigingen
Kooldioxide-vergiftiging
= buiten adem zijn = hijgen
CO2 ontstaat door inspanning
Stop alle activiteiten, naar oppervlakte met
trimvest
Nadruk leggen op uitademen
Preventie
Vermijd hevige inspanningen
Verbeter conditie door training
Hyperoxie = zuurstofvergiftiging (O2)
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
28
Vergiftigingen
Koolmonoxidevergiftiging (CO)
CO = reuk- en smaakloos gas
In flessenlucht via compressor
CO bindt zich op hemoglobine ten nadele van
zuursof
Symptomen
Hoofdpijn – duizeligheid – misselijkheid – braken
Rode gelaatskleur – bewusteloosheid – dood
Naar oppervlakte – zuurstof toedienen
Naar recompressiecentrum
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
29
Vergiftigingen
Dieptedronkenschap
= stikstofnarcose (N2)
= effect van stikstof op zenuwweefsel
Mogelijk vanaf 30 meter
Symptomen
Euforie, overdreven zelfzekerheid, verminderde
concentratie
Angst, paniek, versuffing, bewusteloosheid,…
Symptomen verdwijnen bij stijgen
Opgelet bij diepe duiken, observeer mededuiker
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
30
Verdrinking
 Inademen van water
 Dikwijls gevolg van voorafgaand probleem
(voorbeelden: paniek, bewusteloosheid door CO,…)
 Soms gaat stemspleet in spasme
geen water in longen (“droge verdrinking”)
Inademing van lucht echter onmogelijk
 Vaak toch water in longen
Opname van zuurstof in longblaasjes verstoord
Beschading van longblaasjes geeft later
vochtuitstorting
• = Uitgestelde verdrinking
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
31
Verdrinking
Hoofdprobleem is dus zuurstoftekort
Symptomen
Hoesten, kortademigheid, blauwe verkleuring
Bewusteloosheid, hartstilstand, dood
Behandeling
Slachtoffer uit water
CPR zo nodig
Steeds naar hospitaal
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
32
Koude en hypothermie
Abnormale daling van
lichaamstemperatuur
Reactie van het lichaam
Rillen (= warmteproductie)
Minder bloed naar huid en periferie (wit, of zelfs
blauwe verkleuring indien hypoxie)
Onder 35°C lichaamstemperatuur
Concentratiestoornissen
Spierstijfheid
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
33
Koude en hypothermie
25 – 30°C
Ademhaling- en hartritmestoornissen
Bewusteloosheid, convulsies
Behandeling
Milde hypothermie
Opwarmen; warme, energierijke drank laten drinken
Ernstige hypothermie
Zo nodig CPR, centraal gedeelte (kern) opwarmen
Naar hospitaal
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
34
Cardio-pulmonaire
resuscitatie
Stappenplan
Duiker-Hulpverlener
Jaarlijkse cursus
Brevet speelt geen rol
Medische Commissie NELOS
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
35
Stappenplan CPR (MC-NELOS 2002)
evaluatie bewustzijn
afwezig
aanwezig
verwittigen hulpdiensten
regelmatig herevaluatie
verwittigen hulpdiensten zo nodig
openen luchtweg
Airway
evaluatie ademhaling
Breathing
afwezig
aanwezig
2 x beademen
stabiele zijligging
herevaluatie 2 - 3 min
evaluatie circulatie
afwezig
beademen - hartmassage
aanwezig
Circulation
beademen
herevaluatie 2 - 3 min
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
36
Goed om weten
Dit is een basispakket
Klik op
om de cursus te raadplegen.
Enkel te bekijken met Adobe Acrobat.
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
37
Met dank aan
Stuurgroep : Duikgeneeskunde
Verantwoordelijke : Dirk Deraedt
Redactieteam :
Geert D’Heere
Ivo Hubert
Document nummer : edit/dg/01
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
38
Legende
Zeker te onthouden
Gevaar
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
39
Nota aan de lesgevers

Er bestaan 2 types presentatie

Type 1 : Basispakket


Type 2 : Lesvoorbereiding



nieuwe lesstof toevoegen. De presentatie bevat de volledige stof op een bepaald niveau en mag zeker niet
verzwaard worden.
Erg belangrijk :



slides kiezen
de volgorde veranderen
alle aanpassingen doen die noodzakelijk zijn voor uw les
aan de lesvoorbereidingen mag u elementen van een bestaand basispakket toevoegen
Wat u NIET mag doen


Dit type is een volledig uitgewerkte les die als dusdanig gegeven kan worden (inclusief oefeningen, lesplan, …)
U kan :





Dit type dient als basis voor een les die u zelf uitwerkt. Het is dus niet geschikt om zo te gebruiken als les.
de presentatie bepaalt dus welke stof op een bepaald niveau gegeven mag worden.
de infomap bepaalt welke stof gegeven moet worden.
Mogen we u vragen om de lessen die u met deze presentatie gemaakt hebt, samen met het
lesmateriaal (lesplan, oefeningen, …) op te sturen naar [email protected], zodat we ze kunnen
hergebruiken als lesmateriaal
Inhoudelijke opmerkingen rond de presentatie kan u sturen naar [email protected] (met
vermelding van het document nummer), zodat we de nodige rechtzettingen kunnen doen
Duikgeneeskunde - 2* duiker
Juni 2003 - Versie 1.3
40