Het verhaal van Demis Jansen

'Praten helpt je verder'
De impact van PTSS
Ogenschijnlijk was er met Demis
Jansen niks aan de hand. Als
toegewijde vader en brandweerman
deed hij zijn werk en stond hij altijd
voor anderen klaar. Maar in
werkelijkheid voerde Demis een
verborgen gevecht tegen emoties
waar hij zich geen raad mee wist. Tot
zijn vrouw Bianca aan de noodrem
trok. Ze zochten hulp en hij kreeg de
diagnose PTSS. Maar daarmee was
zijn strijd bepaald niet gestreden.
‘PTSS? Ik wist niet eens wat dat was',
vertelt Demis, bevelvoerder bij de
brandweer Driebergen-Rijsenburg. ‘Maar
toen ik me in de diagnose verdiepte,
vielen veel puzzelstukjes op zijn plek. En
ik dacht: nu word ik eindelijk geholpen.'
Maar in plaats daarvan belandden Demis
en Bianca in een bureaucratische
mallemolen. Lange tijd zochten ze hun
weg naar de juiste hulpverlening en naar
manieren om de impact van de PTSS op
hun leven te leren hanteren.
Boos en bang
‘Als brandweerman krijg je te maken met
ingrijpende gebeurtenissen. Dat hoort erbij
en daar leer je mee omgaan. Ik kon het altijd wel een plekje geven. Dacht ik.' Maar
stilletjes aan werd Demis prikkelbaar, afwezig en angstig. ‘Ik werd boos om de kleinste
dingen en was bang in een pretpark. Ik was overbezorgd naar mijn kinderen, extreem alert
en erg vergeetachtig. Heel, heel geleidelijk aan, voel je dat er iets niet klopt.' Dat merkte
Bianca ook: ‘Eerst waren het kleine dingen, maar langzaamaan veranderde Demis' hele
persoonlijkheid. Hij trok zich steeds meer terug en ontweek elk gesprek daarover. Dat had
veel invloed op ons gezinsleven en onze relatie. Toen hij aangaf dat hij zich met zijn
problemen teveel voelde in het leven, heb ik zijn baas gebeld en gezegd: je moet nu met
Demis komen praten.'
‘In de zoektocht naar de juiste hulpverlening werd ik van het kastje naar de muur
gestuurd'
Druppel
Een ongeluk op het spoor dat het leven kostte aan een jong meisje, maakte op Demis
diepe indruk. ‘Als wij zo'n melding krijgen, gaan we naar de plaats van het ongeluk om het
spoor te ruimen. Op zo'n moment doe je gewoon je werk. Maar toen ik een laarsje vond en
daar een voetje uit viel, kwam dat wel binnen. Zag ik opeens de mooi gelakte
teennageltjes van een jonge meid tussen de rails liggen...' Demis blijft even stil. Dan
vervolgt hij: ‘Toch ga je dan door. Je bespreekt de inzet later met elkaar en aan het einde
van de dienst ga je gewoon naar huis.' Een jaar daarna kwam er een meisje onder een
vrachtwagen. Demis: ‘Ik was betrokken bij de hulpverlening. Ook dat meisje overleefde het
niet. Nu weet ik dat de ongevallen met deze kinderen voor mij de druppel waren.
Waarschijnlijk omdat ik zelf ook twee dochters heb.'
Noodrem
Achteraf bleek wat die gebeurtenissen bij Demis teweeg brachten; een posttraumatische
stressstoornis. PTSS is een angststoornis die wordt veroorzaakt door een of meerdere
schokkende gebeurtenissen. Hierdoor kun je last krijgen van chronische stress, extra
waakzaamheid en allerlei lichamelijke klachten. Dat ondervonden ook Demis en Bianca.
Die avond dat Bianca aan de noodrem trok en zijn leidinggevende bij hen thuis kwam,
zette wel wat in beweging. ‘Ik gooide alles op tafel en mijn baas ging uitzoeken waar ik
terecht kon. Dat bleek niet eenvoudig. Ik ging naar een psycholoog, maar wat ook volgde
was een onduidelijke mallemolen, gesteggel over rekeningen en dossiers die zoek
raakten, waardoor ik mijn verhaal steeds weer opnieuw moest vertellen.' Demis pauzeert
even. ‘Ik stelde me kwetsbaar op door bespreekbaar te maken hoe ik me voelde en vroeg
om hulp, maar in de zoektocht naar de juiste hulpverlening werd ik van het kastje naar de
muur gestuurd. Ik voelde me daardoor niet serieus genomen. Dat maakte het er allemaal
niet beter op.'
Cultuur
‘De cultuur van de brandweer is gericht op zorgen voor een ander en niet op
stilstaan bij jezelf'
Hoewel Demis zich er ondertussen zelf van bewust werd hoeveel last hij had van de twee
ingrijpende gebeurtenissen met jonge kinderen; zijn collega's wisten daar niks van. Totdat
hij werd geïnterviewd voor een documentaire van RTV Utrecht over de brandweer. ‘Die
journaliste vroeg door en toen heb ik mijn verhaal voor het eerst hardop verteld. Alleen
moest ik het voor de uitzending nog wel even aan mijn collega's vertellen...' De collega's
reageerden over het algemeen goed, maar de cultuur van de brandweer blijft volgens
Demis gericht op zorgen voor een ander en niet op stilstaan bij jezelf. ‘Het blijft een stoere
mannenwereld waarin je niet zo snel openlijk zegt dat je je emoties niet onder controle
hebt.'
Buddy
Uiteindelijk belandde Demis aan tafel bij de directeur van de Veiligheidsregio Utrecht. ‘Hij
had gehoord over onze zoektocht en nodigde me uit mijn verhaal te komen vertellen. Dat
was een fijn gesprek. Gewoon van mens tot mens. Daardoor voelde ik me eindelijk
gehoord. En mijn vrouw ook. Een enorme steun. Hij vroeg me ook wat ik nodig had. Ik gaf
aan: een buddy. Iemand met invloed waarbij ik terecht kan met vragen en die me met
praktische zaken helpt. Binnen een dag was het geregeld. Mijn buddy nam me veel zorg
uit handen.' Zo werkten Demis en Bianca stap voor stap aan hun herstel. Oók Bianca,
want ook voor partners is PTSS heel belastend. ‘Je zit als gezin met een groot probleem',
zegt Bianca. ‘PTSS verandert je leven. Ik was lang op zoek naar de oude Demis, maar die
vond ik niet meer. Als partner moet je je aanpassen en als stel hard werken om ermee te
leren omgaan.'
Missie
‘Het is belangrijk om de hulp goed te stroomlijnen én om de partners daarbij te
betrekken'
‘Wij hebben hard moeten schreeuwen om de juiste hulp te krijgen', zegt Demis. ‘Nu heb ik
er mijn missie van gemaakt om ervoor te zorgen dat het voor anderen niet zo'n strijd hoeft
te zijn. Ik geef presentaties en vertel mijn verhaal. Praten helpt je verder. Het is belangrijk
om de hulp goed te stroomlijnen én om de partners daarbij te betrekken. En vooral om te
weten dat je ergens terecht kunt zonder dat je het gevoel krijgt dat je teveel bent.'
Foto: Menno Bausch fotografie Zeist
Tekst: Claar Hellwig
Steunpunt Brandweer: luisterend oor
Als je klachten hebt die vergelijkbaar zijn aan die van Demis Jansen, dan kun je terecht bij
het Steunpunt Brandweer. Het steunpunt is een landelijk loket en een aanvulling op de
collegiale nazorg op de werkvloer door de BOT, COT en TCO-teams. Bij het Steunpunt
Brandweer staan maatschappelijk werkers van Stichting de Basis voor je klaar. Deze
organisatie is gespecialiseerd in psychosociale hulp en steun aan (oud-)geüniformeerden
die in hun werk te maken hebben (gehad) met ingrijpende gebeurtenissen. Zij bieden een
luisterend oor, beantwoorden vragen en bekijken wat er nodig is om van je klachten af te
komen.
Praten helpt. Neem voor hulp en advies contact op met het Steunpunt Brandweer. Het
steunpunt is zeven dagen per week van 08.00 - 24.00 uur bereikbaar via telefoonnummer:
0800-1288. Mailen kan ook: [email protected].