Thema 2 – De eenwording van Duitsland Ilse Meijer, 4T

Thema 2 – De eenwording van Duitsland
Ilse Meijer, 4T
Nationalisme in de 19e eeuw
Nationalisme is het grote voorkeur voor alles wat met je eigen land te maken heeft. Het lijkt
veel op het liberalisme. Veel liberalen waren ook nationalist, en veel nationalisten waren
ook liberaal. Volgens het nationalisme hadden volkeren recht op een eigen staat, ook wel
een natiestaat genoemd. Nationalisme is eigenlijk het streven van een groep mensen die
het gevoel heeft bij elkaar te horen naar een eigen grondgebied, en een eigen bestuurlijke
organisatie. Het kan ook betekenen dat die groep mensen zichzelf het beste vindt van alle
andere naties.
Nationalisme in de 19e eeuw bepaalt de Duitse politiek
Nationalisme in de 19e eeuw werd ook wel ‘agressief’ genoemd. Het werd agressief
genoemd omdat het de eigen natie verheerlijkte en zich tegen andere naties afzette. Het
nationalisme wilde mensen aansporen naar een goede denkrichting. Maar het Nationalisme
stond er vooral voor dat je ‘eigen’ land het beste was. Dit bepaalde dus ook de politiek,
omdat ze dus zo min mogelijk te maken wilden hebben met andere landen of naties.
Hierdoor ontstonden er ook allerlei oorlogen.
Nationalisme leidt tot Frans-Duitse oorlog
Het nationalisme stond er dus voor dat je eigen land of natie het beste was. Dit vond Otto
von Bismarck ook. De Pruisen vonden dus dat hun land het beste was, en wilden natuurlijk
zo veel mogelijk grondgebied winnen. Frankrijk zag natuurlijk dat de Pruisen steeds
machtiger werden in Europa, en dat vonden ze niet heel erg fijn. Toen iemand van het
Pruisische koningshuis op de Spaanse troon dreigde te komen, liet Frankrijk dit dus ook niet
toe. Op 19 juli 1870 verklaarde Napoleon aan Wilhelm I de oorlog.
Verloop Frans-Duitse oorlog
Napoleon had gehoopt op steun uit Europa en dat de andere Duitse staten zich afzijdig
zouden houden, maar dat gebeurde niet. De Europese landen keken toe en de andere Duitse
staten trokken samen met de Pruisen ten oorlog. De Duitsers brachten in korte tijd drie
legers met een gezamenlijke sterkte van 400.000 man in het veld en aan de andere kant van
de grens trokken de Fransen voor hun leger 200.000 man samen.
De eerste Franse aanval werd door de Duitsers bij Spichern afgeslagen, waarop de Pruisische
kroonprins Friedrich Wilhelm de Fransen bij Wissembourg en Woerth versloeg. Het Franse
leger trok daarop terug naar de plaats Metz in Noord-Frankrijk, maar werd daar door de
Duitsers na drie verschrikkelijke veldslagen in de buurt van Metz ingesloten.
Een poging van de beroemde Franse generaal van Ierse afkomst Mac Mahon om het Franse
leger te ontzetten, mislukte toen de Duitsers hem dwongen slag te leveren bij Sedan. De
Fransen verloren die slag en gaven zich over op 2 september 1870. Een kleine 100.000 man
werden door de Duitsers krijgsgevangen gemaakt, onder wie zich tot hun verrassing ook de
Franse keizer Napoleon III bevond. Een andere Franse poging om het beleg van Metz te
breken mislukte ook al. Het was het einde van het keizerrijk en de keizerin vluchtte naar
Engeland.
De Duitsers rukten nu op naar Parijs en omsingelden die stad, waar 400.000 man Franse
troepen waren samengedrongen. Op 27 oktober 1870 capituleerde Metz met 175.000 man.
Parijs bleef omsingeld terwijl de gevechten op andere plekken in Frankrijk doorgingen en de
Duitsers oprukten naar Midden-Frankrijk.
Wilhelm I
Wilhelm werd op 22 maart 1797 geboren als de tweede zoon
van Frederik Willem III van Pruisen en Louise van MecklenburgStrelitz. Toen het revolutiejaar 1848 aanbrak bleek dat Wilhelm
helemaal niet van die vernieuwingen was, en hij liet
de Maartrevolutie hardhandig onderdrukken. Toen dat bekend
werd moest hij voor z'n veiligheid naar Engeland vluchten, maar
hij was van plan om terug te komen. Later kwam hij ook terug om
in Baden en de Palts zelf zijn leger aan te voeren in de strijd tegen
de opstandelingen. Die werd gewonnen. In 1858 werd Frederik
Willem ziek en Wilhelm werd de regent, in naam van zijn broer.
Toen z'n broer in 1861 stierf, werd Wilhelm koning van Pruisen.
Een jaar later al had hij een hevige ruzie met het parlement over hervormingen in het leger.
Die ruzie was zo erg dat hij bijna aftrad, maar op aanraden van Otto von Bismarck, die hij
benoemde tot eerste minister, deed hij dat toch niet. Daarna liet hij vaak Bismarck beslissen
over zijn zaken, al was hij het niet altijd eens met de oorlogen die die voerde.
In 1870 kwam toen de Frans-Duitse oorlog, en Duitsland won. Het Tweede Franse
Keizerrijk van Napoleon III van Frankrijk werd opgeheven, maar er gebeurde nog iets. In de
Spiegelzaal, van het Franse Kasteel van Versailles, werd Wilhelm uitgeroepen tot Duits
keizer. Duitsland was weer één land!
In 1888 overleed Wilhelm. Hij was toen 90 jaar. Hij liet een groot rijk achter. Zijn opvolger
was z'n zoon Frederik I.
Otto von Bismarck
Otto von Bismarck werd op 1 april 1815 geboren in Schönhausen.
Na zijn studie was hij korte tijd officier in het Pruisische leger,
waar hij uiteindelijk officier werd. Rond 1840 keerde hij terug
naar zijn familie om daar te assisteren na het overlijden van zijn
moeder. In 1847 werd Otto von Bismarck lid van het
Pruisische parlement. Hij was erg nationalistisch, vóór de koning
en had een hekel aan het liberalisme, de democratie en het
socialisme.
In 1851 werd hij Pruisisch ambassadeur in Sint-Petersburg en
Parijs. In 1862 benoemde Wilhelm I Bismarck tot ministerpresident en minister van Buitenlandse Zaken.
Vanaf 1864 begon Bismarck oorlogen om de Pruisische macht uit te breiden. Hij viel
Denemarken aan. In 1866 voerde Pruisen oorlog met Oostenrijk. De oorlog werd gewonnen
door Pruisen. In 1870-1871 volgde de Frans-Duitse Oorlog, die Pruisen ook won. In januari
1871 werd koning Wilhelm I van Pruisen in Versailles uitgeroepen tot Duitse keizer. Bismarck
werd Rijkskanselier van Duitsland. Bismarck probeerde daarna het Duitse nationalisme te
vergroten. In de jaren 1880 maakte Bismarck stappen voor de opbouw van een Duitse
welvaartsstaat. Hij verbeterde de nationale gezondheidszorg en zorgde voor verzekeringen
en pensioenen.
In 1888 overleed keizer Wilhelm I, die opgevolgd werd door keizer Wilhelm II. Op 18 maart
1890 trad Bismarck onder druk van Wilhelm II op 75-jarige leeftijd af. Hij overleed op 30 juli
1898.
Hoe, waar en waarom kwam het Duitse Keizerrijk in 1971 tot stand?
In 1871 werd koning Wilhelm I van Pruisen tot Duitse keizer uitgeroepen in de Spiegelzaal
van het paleis van Versailles. Het door Bismarck gewenste keizerrijk, één Duitsland onder
Pruisische leiding, was een feit.
Door de overwinning op Frankrijk waren overal in Duitsland de nationalistische gevoelens
ontstaan. Tegelijkertijd bestond er grote eensgezindheid onder de Duitse vorsten door de
gezamenlijk gevoerde strijd tegen de Fransen.
Bismarck greep deze kans om zijn eenwording waar te maken! Ook de Zuid-Duitse vorsten,
sloten zich aan bij het Duitse Rijk. Niets stond nu nog de eenheid onder leiding van Pruisen in
de weg. De verschillende koninkrijken bleven binnen het Duitse Rijk bestaan; daarom was
het Rijk geen eenheidsstaat, maar een bondsstaat.
Op 18 januari 1871 werd koning Wilhelm I van Pruisen in de Spiegelzaal in Versailles
uitgeroepen tot Duitse keizer.
Het Duitse keizerrijk was tot stand gekomen dankzij drie oorlogen. De eenwording zou voor
altijd verbonden zijn met de Franse nederlaag en de nieuwe grootmacht in Europa
rammelde aan alle kanten. Maar het Duitse keizerrijk was tegelijkertijd in staat om met zijn
militaire, politieke en economische macht zijn buren angst aan te jagen.
1815 Congres van
Wenen
1848 Revolutie
Parijs
1866 Pruisen
oorlog met
Oostenrijk
1870 Frans-Duitse
oorlog
1871 Duitse
eenwoordin
g
1815 – Congres van Wenen
Bij het congres van Wenen stelden de onderhandelaars het belang van verschillende
vorstenhuizen boven het recht op zelfbeschikking. Ik vind dit een belangrijk moment in de
geschiedenis omdat de Duitsers toen al hadden gehoopt op een eenwording.
1848 – Revolutie Parijs
Toen de Revolutie in Parijs uitbrak, ontstonden er ook al snel revoluties in Berlijn, Wenen en
andere steden in de Duitse Bond. Dit vind ik een belangrijk moment in de geschiedenis
omdat dit veel betekende voor de nieuwe grondwet.
1866 – Pruisen oorlog met Oostenrijk
Toen de Pruisen oorlog voerde met Oostenrijk, was dit omdat de Pruisische macht uit te
breiden. Het ging goed, de Pruisen wonnen.
1870 – Frans-Duitse oorlog
Dit vind ik een belangrijk moment in de geschiedenis omdat hier de Fransen vochten met de
Duitsers, omdat de Fransen tegen een Duitse eenwording waren.
1871 – Duitse eenwording
Dit is natuurlijk een heel belangrijk moment, Duitsland wordt één! Dit vind ik een belangrijk
moment omdat dit het moment is waar de nationalistische Duitsers al die tijd naar toe
hebben geleefd.
Drie toetsvragen
1. Op deze afbeelding zie je dat Wilhelm I wordt
uitgeroepen tot keizer in de Spiegelzaal in
Versailles. Wat betekende dit voor Duitsland?
Antwoord: dat Duitsland één werd.
2. Op deze afbeelding zie je de revolutie in Parijs.
Noem nog twee andere steden waar na Parijs een
revolutie uitbrak.
Antwoord: Berlijn en Wenen.
3. Op deze afbeelding zie je de dag dat de
Berlijnse Muur viel. Waarom kun je bij de val van
de Berlijnse Muur ook spreken van een
‘eenwording’?
Antwoord: toen veranderde Berlijn van Oost- en
West-Berlijn in één Berlijn.
Bronnen
Http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/frans-duitse-oorlog/ - Frans-Duitse oorlog
Https://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/13/een-duitse-natie-zonder-rijk - congres Wenen
https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/6962/frans-pruisische-oorlog.html - FransDuitse oorlog
https://www.literatuurgeschiedenis.nl/19de/thema/lg19055.html - Nationalisme 19e eeuw
https://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/20/de-duitse-eenwording-1871 - De Duitse
eenwording
https://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/15/de-mislukte-revolutie-van-1848 - Revolutie
Parijs, Berlijn, Wenen
http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/Frans-Duitse_Oorlog_1870-71 - Frans-Duitse oorlog,
ontstaan Duitse keizerrijk