Blues - Edurep Delen

Blues
Inleiding
Kleur hoort bij het leven. We worden er steeds door omringd, maar eigenlijk letten we er
bijna nooit op. We worden ons pas van kleur bewust op momenten dat er bijna geen kleur is,
bijvoorbeeld op een donkere bewolkte dag. Heb je de blues? Dan kan kleur je gevoel en
stemming beïnvloeden. Kleuren kun je ruwweg verdelen in warme (rood, oranje en geel) en
koele (groen, blauw en violet) kleuren. Wij houden bij blauw.
Blauw is de kleur van de hemel en van de ziel. Het is een kleur die vrede en rust geeft. Blauw
is trouw. Blauw trekt ons uit de sleur van alledag en stimuleert ons gevoel voor muziek en
kunst. Komt dat even goed uit, want de komende muzieklessen gaan namelijk over de Blues!
Je zult opdrachten uit het boek moeten doen, maar ook een andere opdracht, je gaat zingen,
keyboard spelen, improviseren… Je krijgt voor deze lessenserie een aantal cijfers, dus let op
en doe goed en enthousiast mee.
Wat is de Blues nou eigenlijk?
Het is van oorsprong een langzaam lied van de Noord-Amerikaanse negers in de staat
Mississippi. De Amerikaanse schrijver Washington Irving heeft de term "The Blues" verzonnen
in 1807. Het woord " blues" betekent dat je niet lekker in je vel zit. Je weet wel, dat je je
somber voelt. De blues is ontstaan toen de slaven verboden werden hun eigen Afrikaanse
religies en tradities voort te zetten. Zij werden verplicht deze religies en tradities te
vervangen door het christendom. De slaven gingen liederen zingen over hun extreme
lijdenswegen en ontbering. In de Mississippi Delta werden de negers gedwongen op de
plantages te werken, als dienstplichtigen en werden zij extreem uitgebuit en misbruikt bij
indijkingen en ontginningswerken. Ook in gevangenissen werd heel erg veel blues gezongen;
liedjes over moord, het afwachten in de 'death row' (in Amerika kun je nog steeds ter dood
veroordeeld worden!), over de bewaker(s), de hete zon en honderd andere ontberingen. Dus
hoe mooi blues kan klinken, de oorsprong is erg triest!
De opbouw van een Blues
Een Blues bestaat uit coupletten. Ieder couplet bestaat meestal uit drie regels. De eerste twee
regels zijn vrijwel hetzelfde, de derde regel is duidelijk anders. Dat geldt voor de melodie én
voor de tekst.
Blueszangers begeleiden zichzelf meestal op akoestische gitaar. Ze zingen vaak met een ruwe
stem. En ze zingen regelmatig een blue-note. Dat is een noot die expres te laag wordt
gezongen. Bovendien glijden ze naar noten toe, dit noem je glissando.
de Country Blues
Dit is de oudste Bluessoort, ontstaan op het platteland van Noord-Amerika. Verdrietige slaven
zongen daar over hun troosteloze situatie. Er werd nóóit geprotesteerd in deze oude Blues.
The Backwater Blues is een voorbeeld van een Country Blues.
de City Blues
Toen de ex-slaven naar de grote steden van Noord-Amerika verhuisden, veranderde ook hun
muziek, de Blues dus. Er werd een elektrische gitaar en een drumstel toegevoegd. En ook de
tekst werd agressiever. Deze nieuwe Blues heet City Blues.
 Maak nu in je werkboek:
- opdracht 9 (blz 29)
- opdracht 12 (blz 31-32)
- opdracht 13 (blz 32)
- opdracht 14 (blz 32)
Lees daarvoor wel eerst de theorie 10 (blz 29)
Bluesschema
In de beginperiode van de Blues speelden de zangers hun eigen begeleiding. Daarbij maakte
het niet uit of ze een paar maten meer of minder speelden. Dat werd natuurlijk anders toen
ze samen gingen spelen met instrumenten. In een band moet iedereen weten wat er gespeeld
wordt, anders gaat het fout. Daarom werd een standaardschema van 12 maten (deze 12
maten bij elkaar noemen we chorus) afgesproken. Door middel van zo’n akkoordenschema
werd precies duidelijk hoe ieder couplet er precies uit zou zien.
Nu lijkt dat veel ingewikkelder dan dat het in werkelijkheid is.
Je moet wél even weten wat een akkoord precies is. Een akkoord is een opeenstapeling van
drie of meer verschillende tonen. Op iedere toon van een toonladder kun je een akkoord
bouwen. Voor een Blues heb je drie verschillende akkoorden nodig. Dit zijn de akkoorden die
je kunt maken op:
- de 1e toon van een toonladder
- de 4e toon van een toonladder
- de 5e toon van een toonladder
Het Bluesschema ziet er dan als volgt uit.
I
IV
I
I
IV
IV
I
I
V
IV
I
V (bij het laatste couplet I)
Je kunt dit ook nog eens nalezen in de theorie 9 in je werkboek(blz 27).
Op de volgende bladzijde zie je, als voorbeeld, het akkoordenschema van een Blues in de
toonsoort F. Onderaan staat ook aangegeven hoe je deze akkoorden moet spelen op het
keyboard.
 Ga nu zelf oefenen om deze akkoorden te spelen op het keyboard.
New Orleans jazz
Storyville was de uitgaanswijk van New Orleans. Overal was muziek te horen. Veel
muzikanten musiceerden er samen, waardoor allerlei stijlen met elkaar gemixt werden. Zo
onstond de New Orleans Jazz, ofwel de Old Time Jazz.
Deze jazz werd uitgevoerd door bands die meestal uit 7 muzikanten bestonden: zij speelden
klarinet, trompet, banjo, piano, contrabas, trombone en drums.
De muzikanten hadden geen bladmuziek, maar improviseerden op het bluesschema.
Nu je al zoveel weet over de Blues, gaan we in drietallen aan een
eigen Blues werken.
Hieronder zie je een blues genoteerd.
Melodie
Akkoorden
Bas
1) Studeer deze blues eerst in met z’n drieën. Zorg ervoor dat zowel de
melodie, de akkoorden als de bas klinken.
2) Improviseer een bluesmelodie die precies zolang duurt als de blues
hieronder. Je mag de volgende tonen gebruiken:
D-F-G-G#-A-C-D’
Zorg ervoor dat je improvisatie afwisselend is wat betreft de lengte van de
tonen, hard en zacht en hoog en laag.
3)Maak een slotpresentatie waarin iedereen 1 bluesschema lang een
improvisatie speelt afgewisseld door de bestaande bluesmelodie met z’n
allen. Dat ziet er dus als volgt uit:
• Samen de bestaande bluesmelodie + akkoorden + bas
• Persoon 1 doet improvisatie, de anderen spelen akkoorden + bas
• Samen de bestaande bluesmelodie + akkoorden + bas
• Persoon 2 doet improvisatie, de anderen spelen akkoorden + bas
• Samen de bestaande bluesmelodie + akkoorden + bas
• Persoon 2 doet improvisatie, de anderen spelen akkoorden + bas
• Samen de bestaande bluesmelodie + akkoorden + bas
Denk aan de volgende zaken:
*Maak goede afspraken, bv. wie telt er af? Wie doet de eerste improvisatie
wie de tweede etc.
*De akkoorden en bas spelen dus de hele tijd door, maar moeten ook
improviseren!
*Zorg dat je improvisatie afwisselend is en gebruik de juiste tonen
*Je mag de tonen door elkaar gebruiken
Rock & Roll in Memphis
In Memphis gingen Amerikaanse blanke jongeren in de jaren 50 zich steeds meer
afzetten tegen hun ouders. Er ontstond een heuse jeugdcultuur, en dat gold uiteraard
ook voor de muziek. De blanke jongeren gingen luisteren naar zwarte radiostations. En
daar hoorden ze de muziek van de ex-slaven. Deze muziek werd race-muziek genoemd
en was gebaseerd op het Bluesschema.
Deze dansmuziek werd zo immens populair dat blanke artiesten, zoals Elvis Presley ze
ook gingen spelen. Wel pasten ze vaak de teksten aan.
De muziek die door deze mix van blanke en zwarte muziek ontstond werd rock & roll
genoemd.
Rock & Roll heeft een strakke beat, een snel danstempo. De artiest heeft een sexy
uitstraling en de elektrische gitaar was erg belangrijk.
 Maak nu in je werkboek:
- opdracht 20 (blz 34)
- opdracht 21 (blz 34)
- opdracht 16 (blz 33)
 Zoek informatie over Elvis Presley en typ een kort, goedlopend
artikel over Elvis Presley en zijn Rock & Roll, en gebruik daarbij in
ieder geval de volgende woorden:
- jeugdcultuur
- Memphis
- Sun-studio
- Elvis the Pelvis
- hitparades
Zoek er ook een mooi plaatje bij en lever het artikel in bij je
docent. Hiervoor wordt een datum afgesproken!
Een goed voorbeeld van een Rock & Roll nummer is Blue Suede Shoes (tekstboek blz
32). Dit nummer gaan we zingen met begeleiding van de cd! Je kunt dit ook thuis
oefenen m.b.v. de cd-rom in je werkboek.