6.3 Topiclijst voor gesprek met gemeenten Inleiding Een van de belangrijkste burgerrechten is het recht op arbeid. Mensen willen zichzelf ontplooien en een bijdrage aan de samenleving leveren. Dit geldt ook voor mensen met een psychische kwetsbaarheid1. In de praktijk stuiten zij echter vaak op obstakels. De arbeidsparticipatie van mensen met een psychische kwetsbaarheid is in het algemeen laag. Voor hun naastbetrokkenen geldt vaak dat zij wel deelnemen aan het arbeidsproces, maar dat uitval (ten gevolge van overbelasting) dreigt. Cliënten- en familieorganisaties in de (o)ggz hebben daarom de handen in een geslagen. Zij hebben met elkaar een visie ontwikkeld op sociale activering en werk. In deze visie staan een aantal voorwaarden benoemd. In dit interview gaan we in op die randvoorwaarden. Thema: Kennis en ervaring bij betrokken partijen 1. Mensen met een psychische kwetsbaarheid vinden het belangrijk dat er meer kennis is over en ervaring met psychosociale problematiek. Dit helpt om vooroordelen en stigma tegen te gaan. Bestaat er binnen de gemeente een reëel beeld van mogelijkheden en beperkingen van mensen met een psychische kwetsbaarheid? Zijn er cijfers en feitelijke informatie beschikbaar over de doelgroep? Vinden er ook ontmoetingen plaats met mensen met een psychische kwetsbaarheid? Hoe zien die ontmoetingen eruit? Vinden er gesprekken plaats met ervaringsdeskundigen? Bij mensen met een psychische kwetsbaarheid kan het toekomstperspectief er in eens anders uitzien. Het is belangrijk dat er aandacht is voor het omgaan met verlies van mogelijkheden. Er moet worden meegezocht naar nieuwe wegen en mogelijkheden. Worden gemeenteambtenaren ondersteund om met dit vraagstuk om te gaan? Is er bijvoorbeeld deskundigheidsbevordering op dit gebied? Thema: Ketenregie 2. Er is een brede range aan voorzieningen en ondersteuningsvormen gewenst op het gebied van (arbeidsmatige) dagbesteding en werk. Zodat mensen ieder op hun eigen niveau kunnen instappen en in eigen tempo kunnen doorgroeien. Is er een keten rondom participatie en arbeid? Hoe zorgt de gemeente ervoor dat mensen met een psychische kwetsbaarheid -weer- kunnen participeren in de maatschappij? Hoe ondersteunt de gemeente mensen met wie het even wat slechter gaat? Hoe zorgt de gemeente ervoor dat mensen met een psychische kwetsbaarheid kunnen doorgroeien? 3. Mensen met een psychische kwetsbaarheid vinden afstemming en samenwerking tussen organisaties op het gebied van (ondersteuning bij) werk noodzakelijk. Hoe stemt de gemeente af wie als aanspreekpunt en coördinatiepunt fungeert? 4. Mensen met een psychische kwetsbaarheid vinden het belangrijk dat zij overzicht hebben van alle hulp rondom sociale activering en werk. En dat er 1 plan is die de hulp bundelt. In overleg met hen zou er eventueel breder kunnen worden afgestemd, bijvoorbeeld met de zorg die wordt verleend. Hoe zorgt de gemeente ervoor dat de hulp is afgestemd met de andere partijen? Thema: Veilige omgeving 5. Mensen met een psychische kwetsbaarheid vinden een veilige omgeving essentieel bij het uitvoeren van sociale activiteiten en bij het verrichten van onbetaald of betaald werk. Een veilige omgeving betekent een omgeving waarin iemand mag zijn wie hij is, waarin ruimte is voor mensen die zich misschien anders gedragen of een andere manier van werken hebben. Als we spreken over mensen met een psychische kwetsbaarheid bedoelen we hier mensen met langdurende psychiatrische of psychosociale problematiek 1 Hoe heeft de gemeente geregeld dat mensen met een psychische kwetsbaarheid ondersteuning krijgen van een jobcoach? Hoe stimuleert de gemeente werkgevers om een veilige omgeving te creëren voor mensen met een psychische kwetsbaarheid? 6. Soms reageren mensen met een psychische kwetsbaarheid niet op schriftelijke verzoeken of komen zij afspraken niet na. Dit kan bij hun ziektebeeld horen. Hoe gaan jullie hier mee om? Thema: Toegankelijkheid 7. De toegankelijkheid wordt verhoogd door de beschikbaarheid van startfuncties, waarmee mensen laagdrempelig kunnen instromen in een professionele omgeving met groeiperspectieven. Hoe stimuleert de gemeente werkgevers om mensen met een psychische kwetsbaarheid in dienst te nemen? Toegankelijkheid vereist goede en heldere informatie voor mensen met een psychische kwetsbaarheid over mogelijkheden voor sociale activering en (betaald en onbetaald) werk, inclusief de mogelijkheden voor ondersteuning erbij. Hoe zorg je ervoor dat mensen goed geïnformeerd zijn? Toetsen jullie achteraf of mensen met een psychische kwetsbaarheid de informatie ook hebben begrepen? 10. Mensen met een psychische kwetsbaarheid vinden het belangrijk dat formulieren zo zijn opgesteld dat klanten in staat zijn om deze in te vullen. Hoe zorgt de gemeente ervoor dat formulieren begrijpelijk zijn opgesteld? Hebben jullie dit getoetst bij mensen met een psychische kwetsbaarheid? Kunnen mensen met een psychische kwetsbaarheid ondersteuning krijgen bij het invullen? Thema: Maatwerk 8. Mensen met een psychische kwetsbaarheid hebben behoefte aan een gevarieerd werk- en ondersteuningsaanbod dat aansluit op de specifieke mogelijkheden en beperkingen van de persoon in kwestie. Subsidiëren jullie ook organisaties die aanbod hebben voor mensen met een psychische kwetsbaarheid, gericht op participeren? Zoals cliëntgestuurde initiatieven? Of inloophuizen? Kunnen mensen met een psychische kwetsbaarheid onafhankelijke ondersteuning tijdens het gehele re-integratietraject? 9. Mensen met een psychische kwetsbaarheid vinden het belangrijk dat er keuzevrijheid is in de ondersteuning. Kunnen zij kiezen van wie ze ondersteuning krijgen? Kan dit ook een ervaringsdeskundige zijn? Kunnen zij wisselen van contactpersoon als er geen klik is? Afsluitende vragen 10. Zijn er cijfers rondom in- en uitstroom beschikbaar, specifiek over de (0)ggz doelgroep? 11. Waar zijn jullie trots op? Wat kan beter?