De rol van bacteriële pneumonie als oorzaak van sterfte bij

In het kort
K L I NI SCH E PR AK TI JK
De rol van bacteriële pneumonie als oorzaak van
sterfte bij influenzapandemie
Wim G. Boersma en Dominic Snijders
Onderzoeksvraag
Wat was de exacte doodsoorzaak van mensen die over­
leden als gevolg van de influenzapandemie in 1918-1919?1
Hoe werd dit onderzocht?
Longweefsel van 58 overleden patiënten als gevolg van
influenzapandemie 1918-1919 werd opnieuw onderzocht.
In het tweede deel van het onderzoek werden 109 gepu­
bliceerde obductieseries onderzocht; 96 hiervan beschik­
ten over nauwkeurige kweekresultaten.
Belangrijkste resultaten
Waarom dit onderzoek?
De angst voor de gevolgen van een influenzapandemie is
groot. Van de 3 pandemieën in de 20e eeuw is er weinig
bekend over de doodsoorzaken.
Literatuur
1
Het longweefsel van de 58 patiënten liet veelal het histo­
logisch patroon zien van een ernstige bacteriële pneumo­
nie met pathologische kenmerken van influenza-infectie:
desquamatie van epitheel, necrose, verwijde ductuli al­­
veo­lares, hyaliene membranen en tekenen van ‘repair’
van luchtwegepitheel. Het histologische spectrum van
bacteriële pneumonie bestond uit lobaire pneumonie met
neutrofiele infiltratie, bronchopneumonie met oedeem
en pleuravocht of kleine abcessen met neutrofiele infil­
tratie in bronchi en alveoli. In het longweefsel vond men
vaak massieve hoeveelheden bacteriën, hoofdzakelijk
hemolytische streptokokken, pneumokokken en stafylo­
kokken.
De review van de 96 series met longweefselkweken liet
een vergelijkbaar beeld zien waarbij de bevinding van de
enorme aantallen bacteriën naast neutrofielen, necrose,
vasculitis en bloeding opvallend was. Bij 4% van de 5244
patiënten werd geen bacteriën geweekt. Bloed- en
pleuravochtkweken waren positief bij respectievelijk 70
en 80% van de gevallen (meestal pneumokokken en strep­
tokokken).
Consequenties voor de praktijk
Morens DM, Taubenberger JK, Fauci AS. Predominant role of bacterial
pneumonia as a cause of death in pandemic influenza: implications for
pandemic influenza preparedness. J Infect Dis. 2008;198:962-70.
Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A1014
>Meer op www.ntvg.nl/klinischepraktijk
●
Bij influenzapandemieën zijn secundaire bacteriële
infecties waarschijnlijk de meest voorkomende oorzaak
van sterfte. Met de huidige medische kennis, diagnosti­
sche technieken en antibiotische middelen zou het sterf­
tecijfer van een nieuwe pandemie beduidend lager kun­
nen liggen dan die van de voorgaande pandemieën. We
zullen, behalve aan therapie, ook veel aandacht moe­­­­ten
geven aan preventie, vroegdiagnostiek en profylaxe
(vaccins).
NED TIJDSCHR GENEESKD. 2009;153:A1014
1