Voorbereidingsopdracht studenten training Diversiteit

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Onderwijsinstituut, opleiding Geneeskunde
Afdeling Skillslab / Afdeling Metamedica
Voorbereidingsopdracht
Training “Diversiteit, aandacht voor en omgaan met
verschillen”
CORE jaar 1
Context
In deze training leer je na te denken over de vraag ‘Welke verschillen tussen patiënten doen
er toe en wat voor consequenties kunnen ze hebben voor communicatie en behandeling?
De training is onderdeel van het verplichte CORE-programma. De training wordt op diverse
dagen en tijden aangeboden. Studenten worden ingedeeld in groepen van 10-12.
Voor de training dient de student zich voor te bereiden (zie verder).
Onvoldoende voorbereiding / afwezigheid bij training
 Als de student niet kan laten zien dat hij/zij zich heeft voorbereid, kan de docent
de student wegsturen of een vervangende opdracht geven.
 Als een student door overmacht niet aanwezig kan zijn, kan hij/zij bij het secr van
het Skillslab vragen om ingedeeld te worden in een andere groep.
 De aanwezigheid van de studenten wordt gecontroleerd. Indien een student
zonder afmelding niet aanwezig is, wordt de student om een toelichting gevraagd
(door secretariaat-Core). Als dit bij herhaling gebeurt, kan de examinator CORE
een melding onprofessioneel gedrag doen.
Introductie
Patiënten verschillen van elkaar, niet alleen als individu, maar ook volgens bepaalde
patronen: man of vrouw, jong of oud, lager of hoger opgeleid, in Nederland of het buitenland
geboren, assertief of volgzaam, met een bloeiend sociaal netwerk of op zichzelf
aangewezen, enzovoorts. Ook artsen verschillen van elkaar: in leeftijd, geslacht en etnische
achtergrond, maar ook in karakter, interesses en affiniteiten, (sociale) vaardigheden,
referentiekader, opvattingen en (voor)oordelen. Vaak merken we verschillen tussen
patiënten niet bewust op: we zien iemand en “doen” meteen wat met wat we zien: we
“herkennen” van alles en trekken snel en soms verstrekkende conclusies. Conclusies die niet
alleen betrekking hebben op wat we waarnemen, maar ook over aspecten die helemaal niet
te zien zijn, maar die wij, veelal op statistische gronden, veronderstellen. Hierbij spelen onze
kennis en ervaring een rol. Vaak zijn we ons niet zo bewust van deze conclusies.
Toch hebben alle patiënten in Nederland hetzelfde recht op zorg en zou je ze gelijk moeten
behandelen1. Maar wat betekent gelijke behandeling eigenlijk precies? Krijgt iedereen van
1
Zie lid II-2 van de gedragsregels voor artsen: De arts zal patiënten in gelijke gevallen gelijk
behandelen. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, ras, geslacht of op welke grond
dan ook, is niet toegestaan. (zie www.artsennet.nl)
Voorbereiding Training ‘Diversiteit: omgaan met verschillen’ 2013-2014
1
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Onderwijsinstituut, opleiding Geneeskunde
Afdeling Skillslab / Afdeling Metamedica
jou als arts bij dezelfde klacht dezelfde informatie en dezelfde adviezen op dezelfde manier?
Of zijn er verschillen die ter zake doen bij het stellen van een diagnose of het adviseren van
een behandeling? Wanneer mag of moet je meegaan met het referentiekader van de patiënt
en wanneer moet je zeggen: dit is niet meer verantwoord voor mij als arts? In welke situaties
en bij welke patiënten vind je het zelf moeilijk om het contact aan te gaan? Hoe ziet je eigen
referentiekader er eigenlijk uit en hoe ver mag je je daardoor laten leiden? Waar ligt met
andere woorden de grens tussen persoonlijke keuzes die je kunt maken binnen de grenzen
van verantwoord professioneel gedrag en discriminatie op basis van vooroordelen?
Doelstellingen
Na afloop van de module:
- Heb je inzicht in hoe diversiteit in de patiëntpopulatie van invloed kan zijn op je
communicatie met de patiënt, en de diagnostiek en behandeling van aandoeningen.
- Weet je wat relevante competenties van de arts zijn om goed met die diversiteit om te
gaan in de consultvoering.
- Ben je je bewust dat diversiteit onder artsen zelf relevant is in dit verband.
- Weet je wat valkuilen zijn met betrekking tot diversiteit, met name negeren, (positief
of negatief) stereotyperen en paternalisme
- Weet je wat de eindopdracht “Diversiteit” inhoudt.
Huiswerkopdracht
Opdracht 1: Lees de volgende teksten/artikelen (te vinden op EleUM, Course CORE jaar 1,
Trainingen, Training Diversiteit, Voorbereiding):
- De introductieteksten over de verschillende dimensies van diversiteit (algemene
toelichting, sekse, leeftijd, leefsituatie, opleidingsniveau, cultuur, karakter).
- Kris, J. van der (2008) Arbeidsomstandigheden; Belgische huisarts werkt 9 maanden
lang undercover als arbeider in Antwerpen. NRC.
- Mednet (2009). Vrouwen hebben vaak atypische klachten.
- ZonMw (2012) Vrouwen zijn anders; het geslacht doet ertoe bij gezondheid, ziekte en
zorg. Mediator sept 2012, nr 4, pag 8-9
Opdracht 2: Dimensies van diversiteit.
Je hebt dienst op de huisartsenpost in het azM; je ziet 9 patiënten. Foto’s van deze patiënten
vind je in het pdf-document (EleUM, Course CORE jaar 1, Trainingen, Training Diversiteit,
Voorbereiding). Geef in de bijgevoegde tabel aan hoe je de patiënten op de diverse
dimensies ziet, wat is je eerste indruk, je veronderstelling. Noteer ook je eventuele
vraagtekens/twijfels. Neem een print van dit schema mee naar de training.
Opdracht 3: Voorbereiding Simulatie Patiënt Contact (SPC) “pijn op de borst”
Bekijk het voorbeeld-vignet (EleUM, Course CORE jaar 1, Trainingen, Training Diversiteit,
Voorbereiding); indien bekijken van het filmpje niet lukt, kun je gebruik maken van de tekst
hieronder.
Bereid dit SPC voor:
Voorbereiding Training ‘Diversiteit: omgaan met verschillen’ 2013-2014
2
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences
Onderwijsinstituut, opleiding Geneeskunde
Afdeling Skillslab / Afdeling Metamedica
denk na over wat er met de patiënt aan de hand zou kunnen zijn en stel een (pre-)
differentiaal –diagnose op,
wat zou je verder willen vragen (denk ook aan zaken die voor de behandeling
misschien relevant zijn), en noteer een aantal vragen.
- ga na op welke manier de genoemde diversiteit dimensies met betrekking tot deze
patiënt en dit probleem voor jou relevant zijn.
Neem je aantekeningen mee naar de training.
-
Tekst vignet voorbereidende opdracht training Diversiteit.
Meneer Arts, 68 jaar, komt bij de huisarts.
Goedemorgen dokter.
Goedemorgen meneer Arts. Vertel eens, wat is er gebeurd, wat kan ik voor u doen?
Ik ben hier naar toe gekomen vandaag, de buurvrouw heeft me gebracht. Ik voelde me al
niet zo lekker, was moe, maar moest toch naar de bakker toe. En ja, daar heb ik me eigen
niet goed voelen worden, ik had pijn op de borst, en zweterig. En toen vonden ze het toch
beter dat ik hier even naar toe kwam…
Voorbereiding Training ‘Diversiteit: omgaan met verschillen’ 2013-2014
3