langdurige zorg

langdurige zorg
Verzorgingshuizen verdwijnen; ouderen gaan eigen woonruimte organiseren
Woonzorgaanbod wordt steeds diverser
Kansen voor nieuwe toetreders op de markt voor wonen en zorg
Branchebeschrijving
Tot de langdurige zorg behoren de ouderenzorg, de gehandicaptenzorg
aangeboden als in woonvoorzieningen. De langdurige zorg wordt
en de langdurige geestelijke gezondheidszorg. In de sector zijn
voor het grootste deel betaald uit de AWBZ, een verplichte volks-
ongeveer 800 instellingen actief en werd in 2010 EUR 29,3 miljard
verzekering. Vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
uitgegeven (Bron CBS). De doelgroepen zijn zeer divers en daarmee
wordt de huishoudelijke zorg thuis vergoed.
ook het zorgaanbod. Langdurige zorg wordt zowel in de thuissituatie
Trends en ontwikkelingen
De langdurige zorg wordt in de afgelopen jaren gekenmerkt door een
als team verantwoordelijk zijn voor alle zorgtaken voor een bepaalde
steeds groter gebruik van de beschikbare voorzieningen, sterk groeien-
groep mensen. Van de 500 duizend nieuwe banen sinds 2000, is drie-
de zorguitgaven en steeds grotere instellingen met relatief veel regel
kwart in de zorg gecreëerd. De zorg is daarmee een van de motoren van
geving en zelf opgelegde bureaucratie. Als reactie hierop is een beweging
de Nederlandse economie. Bij ongewijzigd beleid zijn in de zorg de
te zien naar meer nadruk op de vertrouwensrelatie tussen de zorg-
komende 15 tot 20 jaar 400 duizend extra medewerkers nodig om te
verlener en de cliënt. Er zijn nieuwe toetreders op de markt gekomen
voldoen aan de toenemende zorgvraag. Deze zijn niet beschikbaar. Er
die adequaat inspelen op deze ontwikkeling. Voorbeelden hiervan zijn
moeten dus andere soorten oplossingen komen: meer mantelzorg,
instellingen als de Thomashuizen voor de gehandicaptenzorg en Buurt-
efficiënter werken, innovaties van zorgprocessen en E-health. De
zorg voor de thuiszorg. Ook grote instellingen zijn bezig een omslag te
zorgverzekeraars gaan vanaf 2013 de AWBZ uitvoeren, zodat meer
maken naar kleinschaligheid en naar het afschaffen van regelgeving die
samenhang ontstaat met de medisch-specialistische zorg en de
beknellend werkt in de relatie tussen zorgverlener en cliënt. Voor deze
zorgkosten beter integraal beheerst kunnen worden.
instellingen betekent dat kleinere woongroepen en medewerkers die
Onze visie
In 2014 worden de eerste stappen gezet op het gebied van scheiding
op vastgoed dat geschikt is voor zorg, maar ook alternatief
van wonen en zorg. ABN AMRO verwacht dat dit de komende jaren
aanwendbaar. Zo ontstaat voor vastgoedinvesteerders een belegging
uitgebreid wordt naar een grotere doelgroep en dat dit een grote impact
met een maatschappelijk rendement in een stabiele groeimarkt. Vooral
heeft op de woonzorgvoorzieningen. Verzorgingshuizen als grote
de markt voor ouderenzorg is door de groeiende zorgvraag interessant
intramurale voorziening, zullen verdwijnen. Ouderen gaan hun eigen
voor vastgoedbeleggers. Dit leidt tot een meer divers aanbod van
woonruimte organiseren, individueel of in groepsverband. De
voorzieningen, passend bij de zorgvragen, leefstijlen en financiële
zorginstellingen moeten hun positie bepalen als zorgverlener of als
mogelijkheden van de cliënten. ABN AMRO verwacht een groot aantal
leverancier van woonzorgoplossingen. Vastgoed zal niet alleen meer
toetreders in de markt die inspelen op de ontwikkelingen en een
door zorgaanbieders en woningcorporaties gerealiseerd worden, maar
bijdrage leveren aan een meer divers aanbod.
er komen nieuwe spelers. Bijvoorbeeld vastgoedfondsen die zich richten
Kerngegevens
Websites
Uitgaven ouderenzorg: EUR 16 mrd
Uitgaven langdurige zorg per hoofd: EUR 1.764
Uitgaven gehandicaptenzorg: EUR 7,9 mrd
Aantal instellingen: circa 800
Uitgaven geestelijke gezondheidszorg:
Aantal klanten: 600.000
EUR 5,4 mrd
Aantal medewerkers zorg & welzijn: 1.300.000
www.minvws.nl
www.nza.nl
www.actiz.nl
www.vgn.nl
langdurige zorg
Ontwikkeling zorguitgaven
▶▶ De totale zorguitgaven zijn in 2010 met 3,6% toegenomen. De
stijging van de zorguitgaven was veel minder sterk dan in de drie
voorgaande jaren.
▶▶ De zorguitgaven zijn in de periode 1999 tot en met 2010
verdubbeld en bedragen in 2010 EUR 87,6 miljard.
▶▶ Het aandeel van de zorguitgaven als percentage van het bruto
binnenlands product (bbp) bedraagt in 2010 14,8%. Volgens de
OESO heeft Nederland na de Verenigde Staten de hoogste
zorgkosten ten opzichte van het bbp.
Bron: CBS
14%
11,90% 11,80%
12%
10%
8%
8%
7,60% 7,40%
5,60%
6%
4%
3,30%
3,60%
4%
2005
2006
6,10% 5,80%
3,60%
2%
0%
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2007
2008
2009
Aantal 80-plussers in verzorgingshuis of verpleeghuis
▶▶ Het aantal 80-plussers is van 2000 tot 2011 gestegen van 480.000
naar 640.000. Daarvan woont een steeds kleiner aandeel (21,1%
in 2000 en 14,5% in 2011) in een verzorgingshuis of verpleeghuis.
▶▶ Het aantal 80-plussers dat in een verzorgingshuis of verpleeghuis
21,1%
20%
80-plussers in een verpleeghuis of verzorgingshuis. In 2011 was
10%
verder toe. Een steeds groter deel van deze groep blijft zelfstandig
24,5%
25%
15%
dat aantal 97.000.
Bron: CBS
30%
woont is ook in absolute zin gedaald. In 2000 woonden 106.000
▶▶ Door de vergrijzing neemt het aantal 80-plussers de komende jaren
17,4%
14,5%
13,4%
9,0%
5%
0%
Mannen
Vrouwen
Totaal
wonen en ontvangt zorg aan huis.
2000
2011
Ontwikkeling resultaten zorginstellingen
▶▶ De resultaten (als percentage van de omzet) zijn de laatste drie
jaren in de gehandicaptenzorg het hoogst geweest en in de geestelijke gezondheidszorg het laagst.
▶▶ De resultaten variëren in elk van de drie sectoren tussen de -5%
Bron: CIBG, analyse ABN AMRO
3%
resultaat tussen de 0 en 2%.
1%
geweest om hun bedrijfsvoering aan te passen aan de nieuwe
1,9%
2%
2%
bekostigingssystematiek, gemiddeld gesproken goed in staat
2,4%
3%
en de +10%. Ongeveer driekwart van de instellingen heeft een
▶▶ De instellingen zijn de afgelopen jaren, na de overgang naar de zzp-
1,5% 1,5%
0,8%
0,4%
1%
0%
Ouderenzorg
Gehandicaptenzorg
Bron: CIBG, analyse ABN AMRO
25,0%
21,2% 21,1% 21,8%
geestelijke gezondheidszorg is de solvabiliteit van de
▶▶ Van de zorginstellingen heeft 15% een solvabiliteit lager dan 15%.
Waar instellingen verouderd vastgoed op de balans hebben staan,
zal door herwaardering de eigen vermogenspositie verslechteren.
▶▶ De solvabiliteit van de instellingen in de geestelijke gezondheidszorg is het laagst met gemiddeld 16,7%. De bezuinigingen in deze
sector zetten de financiële positie van de instellingen de komende
jaren verder onder druk.
Geestelijke Gezondheidszorg
2008
2009
2010
Ontwikkeling solvabiliteit zorginstellingen
zorginstellingen de afgelopen jaren verbeterd.
1,5%
1,4%
1,1%
regelgeving. Een beperkte groep instellingen blijft daarin achter.
▶▶ Zowel in de ouderenzorg als in de gehandicaptenzorg en de
2010
20,0%
23,6%
20,0%
21,2%
16,7%
14,7% 14,8%
15,0%
10,0%
5,0%
0,0%
Ouderenzorg
2008
2009
2010
Gehandicaptenzorg
Geestelijke Gezondheidszorg