Krachtige leeromgevingen

Krachtige leeromgevingen
Groepssessie 1: Curriculum
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Planning groepssessies
1.
2.
3.
4.
Curriculum
Werkvormen
Diversiteitstool
Toetsen en evalueren
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
(vandaag)
(donderdag 17/10)
(maandag 28/10)
(donderdag 31/10)
Vragen???
• Raadpleeg je medestudenten
• Bekijk het forum en de website
• Mail naar
[email protected]
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Groepssessie 1
•
•
•
•
Korte herhaling plenaire sessie
Praktische weetjes
Aan de slag…
Uiteenzetting praktijkopdracht
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Even herhalen….
Curriculum :
"… in essentie een plan ter ondersteuning van het leren.
Het bestaat uit doelen om het leren te richten; drie soorten
beslissingen
(1) selectie en ordening van inhouden,
(2) keuze van leerervaringen die men wil uitlokken
zodat de inhouden gepast worden gemanipuleerd,
(3) een planning met daarin de optimale leercondities. "
Even herhalen….
Eindtermen en
ontwikkelingsdoelen
"Ontwikkelingsdoelen en eindtermen
zijn minimumdoelen op het vlak van
kennis, inzicht, vaardigheden en
attitudes die de maatschappij via het
Vlaams Parlement absoluut
noodzakelijk acht voor het onderwijs
van vandaag." (Ministerie van de Vlaamse
Gemeenschap, 1998, p.6). Centrale rol Entiteit Curriculum
Curriculum op macroniveau
SOORT DOEL
OPGESTELD
DOOR
NIVEAU
DOELGROEP
OPDRACHT
SCHOOL
Ontwikkelingsdoel
Vlaamse overheid
Macro
Kleuter, B-stroom,
Buitengewoon
Na te streven
Eindterm
VOET
Vlaamse overheid
Macro
Lager
Secundair
Te bereiken
VOET na te
streven
Leerplandoel
Onderwijskoepels
Autonomie van de
scholen
Meso
Kleuter,
Lager,
Secundair
Na te streven of te
bereiken
http://www.ond.vlaanderen.be/dvo/ICT/ictvoodvoe.htm
Curriculum op macroniveau
‣ Ontwikkelingsdoelen: na te streven
‣ Eindtermen: minimaal te bereiken op het einde
van een grens.
‧ Vakgebonden en vakoverschrijdend
‧ Leergebiedgebonden en leergebiedoverschrijdend
‧ Rol bij kwaliteitscontrole
http://www.ond.vlaanderen.be/dvo/ICT/ictvoodvoe.htm
Naam presentatie – Naam maker en/of presentator - 12/09/2005
Faculteit Naam Faculteit – Dienst of Vakgroep (optioneel)
DVO
Wat zijn VOET’en?
Minimumdoelen die tegemoetkomen aan de nood
aan een brede en harmonieuze vorming om
zelfstandig en actief te kunnen functioneren in
de huidige maatschappij.
Minimumdoelen die niet specifiek
behoren tot een vakgebied maar
dikwijls wel aansluiting vinden en
onder meer door middel van
meerdere vakken of onderwijsprojecten kunnen worden
gerealiseerd.
Figuur bron: Departement Onderwijs (2009). Secundair onderwijs. Uitgangspunten bij de vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen.
Gemeenschappelijke stam
Zeven contexten
1.
Persoonlijk 2.
leven
3.
Lichamelijke gezondheid en veiligheid
Mentale gezondheid
Sociorelationele gezondheid
Scharnier
4.
Omgeving en duurzame ontwikkeling
Samenleving
5.
6.
7.
Politiek-juridische samenleving
Socio-economische samenleving
Socio-culturele samenleving
Leren leren
VOETen in de derde graad secundair onderwijs
(http://www.ond.vlaanderen.be/dvo/secundair/vakoverschrijdend/globalevoetod.htm).
Curriculum op mesoniveau
• Startpunt:
eindtermen en ontwikkelingsdoelen
• Invloed van netten, koepels
• Eigen verantwoordelijkheid:
uitwerken van een leerplan, werkplan
• AUTONOMIE
• Leerplannen kunnen helpen een 'uithangbord' creëren voor een
school: profiel, keuzes, accenten  identiteit
• Rol individuele
Kansen leerkracht in schoolteam centraal
• Maar: “Niettegenstaande de criteria voor de goedkeuring van
de leerplannen duidelijk zijn, ervaren leerkrachten de nieuwe
leerplannen, als te voorschrijvend, als een keurslijf.
De begeleidingsdiensten daarentegen stellen dat de
leerkrachten de aangeboden ruimte onvoldoende zien en
onvoldoende benutten, dat leerkrachten te weinig zelf
verantwoordelijkheid opnemen voor de inkleuring van het
pedagogisch-didactisch handelen van iedere dag.
Ook leerlingen voelen dit aan.”
Rol netten, koepels, …
http://www.gemeenschapsonderwijs.be/sites/portaal_nieuw/SO/Leerplannen/Pages/Onderzoekscompete
ntie.aspx).
Curriculum op microniveau
• Nu sterk bepaald door onderwijsleerpakketten
(handboeken) met concrete leerdoelen en uitwerking
leerstof, media, toetsing, werkvormen (lkr.
handleiding).
• “Aparatchiks of the textbook curriculum”,
‘deprofessionalisation’, ‘deskilling’ ?
• Hoofdprobleem is dat de gemakkelijkste leerdoelen
snel gaan domineren en men
leergebiedoverschrijdende doelen negeert (en
vaardighedenontwikkeling).
• Leerkracht bepaalt uiteindelijk de keuzes.
Curricula:
‣ Ongeschreven curriculum: neveneffecten van
Hidden curriculum
instructiesysteem;
bijv. voorkeuren lkr., ligging
school
‣ Nulcurriculum: wat (onbewust) genegeerd wordt
in een curriculum; bijv. kritische zin,
smaakontwikkeling
‣ Het «hidden curriculum» in enge zin: meer
psychologische invalshoek; de indirecte en
verborgen socialisatie: omgaan met elkaar om,
lkr-lln verhouding, omgaan met macht
Formuleren van leerdoelen:
taxonomieën
• Belang!! Hoe beter je weet wat je wilt, hoe
beter je de instructie richting kan geven.
• Taxis = ordening en nomos = wet
• Een wetmatige ordening, een structurering
gebaseerd op een theoretische
(en empirisch voor zover mogelijk) basis
m.b.t. hoe leerdoelen in werkelijkheid
geordend zijn
• 1950-1960: behaviorisme en cognitivisme
Inhoudsdimensies bij Bloom
Gedragsdimensies bij Bloom
Bloom - gedragsdimensies
Herinneren: herkennen, uit geheugen ophalen
(‘recalling’). Beperkte cognitieve activiteit.
Begrijpen: ‘meaningful learning’, interpreteren,
voorbeelden zoeken, classificeren, samenvatten,
afleiden, vergelijken en verklaren.
Toepassen:
(1) uitvoeren procedures bij gekende taken en
(2) gebruiken procedures bij nieuwe taken.
Analyseren: complex geheel opsplitsen in
samenstellende delen; differentiëren,
organiseren
attribueren.
Bloom -en
gedragsdimensies
Evalueren: (1) controleren en (2) bekritiseren.
Interne/externe criteria toepassen, een uitspraak
doen en conclusies trekken.
Creëren: (1) hypothesen genereren;
(2) plannen ontwerpen en
(3) een product ontwikkelen.
http://www.teachthought.com/learning/ablooms-digital-taxonomy-for-evaluating-digital-tasks/
http://zaidlearn.blogspot.be/2009/07/use-blooms-taxonomy-wheel-for-writing.html
Praktische weetjes
•
•
•
•
•
•
•
Waar vind ik eindtermen terug?
Zijn de eindtermen zoek?
Waar zoek ik leerplannen?
Welke informatie vind je naast de leerplandoelen terug in
leerplannen?
Hoe werk je met leerplandoelen?
Lesdoelen formuleren
Hoe implementeer ik VOET?
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Waar vind ik eindtermen terug?
Vakgebonden eindtermen
Vakoverschrijdende eindtermen
Specifieke eindtermen
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Vakgebonden eindtermen
Vakgebonden eindtermen
Voorbeeld 2de graad ASO – vak wiskunde
Vakgebonden eindtermen
Voorbeeld 3de graad TSO – vak Nederlands
Specifieke eindtermen
Bijvoorbeeld: humane wetenschappen
Zijn de eindtermen zoek?
• Secundair → enkel basisvorming
• Zedenleer → leerplannen
• Hoger onderwijs → visitatierapporten
→ beroepsprofielen
→ DLR
• DKO
→ Eindtermen lager onderwijs voor lagere graad
→ Leerplannen voor hogere graden
Hoe implementeer ik VOET?
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Waarom VOET?
Doelen die anders tussen de mazen van het net
verdwijnen: komen te weinig aan bod in
traditionele vakken
Samenhang bevorderen in het onderwijsaanbod
Meer kans tot niet-cognitieve doelen en betere
synthese van kennis en ervaringen
Beantwoorden aan de actuele vormingsbehoeften
(brede en harmonische vorming)
Brug vormen tussen school en samenleving
VOET - microniveau
Aan welke sleutelcompetenties, contexten, leren
leren competenties werk je doorheen je les?
Maak dit duidelijk door dit in je doelen naar voor
te laten komen.
Waar zoek ik leerplannen?
Via http://www.ond.vlaanderen.be/infolijn/faq/leerplannen/
• de leerplannen van het GO! onderwijs van de Vlaamse
Gemeenschap
• de leerplannen van het gesubsidieerd vrij onderwijs
• de leerplannen van het gesubsidieerd officieel onderwijs
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Leerplannen van het GO!
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Leerplannen van het GO!
Leerplannen van het GO!
Voorbeeld economie – 3de graad
Leerplannen van het gesubsidieerd vrij onderwijs
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Leerplannen van het gesubsidieerd vrij onderwijs
Voorbeeld toegepaste economie -3de graad
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Leerplannen van het gesubsidieerd vrij onderwijs
Voorbeeld toegepaste economie -3de graad
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Leerplannen van het gesubsidieerd officieel onderwijs
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Leerplannen van het gesubsidieerd officieel onderwijs
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Leerplannen van het gesubsidieerd officieel onderwijs
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Welke informatie vind je naast de
leerplandoelen terug in leerplannen?
Hoe werk je met leerplandoelen?
Een leerplandoel ga vertalen naar
verschillende lesdoelen.
Aantal lesdoelen afhankelijk van
leerplandoel.
Denk aan te bereiken inhoud en gedrag
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1
Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen
Leerdoelen formuleren
Taxonomie van Bloom
Gedrag
Inhoud
Leerdoel
‣ Inhoudscategorie: bv. 1815
‣ Gedragsniveau: bv.
Herinneren, omstandigheden vertellen,
Leerdoelen
formuleren
oorzaak gevolg verklaren, economische achtergrond schetsen,
…
Mager (1962) operationele doelstellingen
formuleren - gedrag:
‣ Beschrijf precies wat je wilt dat de lerenden doen om correct te
handelen, scoren, presteren en let erbij op dat je aangeeft hoe je
kunt merken dat zij adequaat handelen.
‣ Identificeer nu – op basis van het voorgaande – het precieze
werkwoord dat het best het verwachte gedrag aanduidt van de
lerende en specificeer ook onder welke condities zij dit gedrag
moeten kunnen vertonen (tijd, materiaal, hoeveelheid).
‣ Schrijf voor elk gedrag een afzonderlijk leerdoel neer.
Bloom: Inhoudscategorieën
Belang van funderende basiskennis!
Bloom: Gedragscategorieën
Belang van funderend gedrag!
4.1 LESDOELEN FORMULEREN
ZO NIET!
SPELREGELS ZO WEL!
weten, begrijpen,
inzien, …
1. Gedrag :
waarneembaar
Opsommen, benoemen,
berekenen, verklaren, …
“Lesdoelen toelichten”
2. Inhoud: concreet,
nauwkeurig
“de criteria voor het
formuleren van
lesdoelen toelichten”
Leerling aanzetten tot
kritisch denken.
3. Vanuit perspectief van
LLN
Kritisch reageren op
stellingen mbt actuele
milieuproblemen.
Een kruiswoordraadsel
correct invullen.
4. Geen werkvorm, wel
eindgedrag
Franse woordenschat
mbt ‘reizen’ koppelen
aan gegeven
Nederlandse
omschrijvingen.
4.1 LESDOELEN FORMULEREN
ZO NIET!
SPELREGELS ZO WEL!
De definitie ervan geven.
5. Op zichzelf staan
Goed Nederlands
De definitie geven van een
lesdoel.
Regelmatige en
onregelmatige
werkwoorden correct
vervoegen en vertalen.
6. 1 inhoudsniveau
1 gedragsniveau
Werkwoorden correct
vertalen.
Regelmatige ww correct
vervoegen.
Onregelmatige ww correct
vervoegen.
Voorbeelden geven van
gewervelde dieren.
De hoofdstad van
Europese landen
aangeven.
7. Eventueel hulpmiddelen,
minimumprestaties melden
3 voorbeelden geven van
gewervelde dieren.
De hoofdstad van
Europese landen aangeven
mbv een atlas.
SPELREGELS
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
4.1 LESDOELEN
FORMULEREN
Gedrag
: waarneembaar,
observeerbaar
Inhoud: concreet, nauwkeurig
Vanuit perspectief van LLN
Geen werkvorm, wel eindgedrag
Op zichzelf, correct Nederlands
1 inhoudsniveau, 1 gedragsniveau
Eventueel hulpmiddelen, minimumprestaties
En nu aan de slag
Fragment prijselasticiteit
- Welke eindterm wordt hier
nagestreefd?
- Welk leerplandoel komt aan bod?
- Mogelijke lesdoelen?
En nu aan de slag
- Aan welke VOET kan in deze les
gewerkt worden?
- Formuleer een lesdoel omtrent de
VOET
En nu aan de slag…
Deel 1
Je krijgt een pakket met een
eindterm/leerplandoel en leermateriaal
Je bedenkt minstens tien lesdoelen
Hou rekening met de taxonomie van
Bloom: zie checklist
Zorg voor lesdoelen op ‘hoog’ niveau.
En nu aan de slag…
Deel 2
Je gaat na welke VOET aan bod kunnen
komen
Je vertaalt dit in een lesdoel
Praktijkopdracht
• Gelijkaardig opzet als de afgelopen
opdrachten:
1. Formuleren lesdoelen: Maximaal 1 blz.
2. Link met VOET: Maximaal 1 blz.
3. Bijlage met lesmateriaal.
Praktijkopdracht
• Lesdoelen formuleren:
 Je gaat op zoek naar een eindterm/leerplandoel
 Je vertaalt dit in tien lesdoelen, met de
taxonomie van Bloom in het achterhoofd.
 Het is mogelijk om een korte toelichting te
geven.
Je voorziet ook leermateriaal waar je inspiratie
haalt voor de inhouden (neem je op in bijlage).
Praktijkopdracht
• Link met VOET:
 Ga bij de voorgaande opdracht op zoek naar
een aantal gepaste vakoverschrijdende
eindtermen: zowel sleutelcompetenties als
contexten.
 Hoe ga je hiernaar streven tijdens je les? Schrijf
ook daarvoor een lesdoel uit.