Nieuwsbrief zomer 2016 - Stichting Oudorperhout

Nieuwsbrief zomer 2016
Jaargang 5, nummer 3
Red de kievit en grutto in Oudorperhout!
Het gaat heel slecht met de weidevogels
in Nederland. Eieren uitbroeden lukt
nog wel maar daarna hun donzige nakomelingen grootbrengen gaat steeds vaker mis. Oorzaak: tijdens de periode
maart-juni een te laag waterpeil en geen
bloemrijkheid in de weilanden. Voor de
ouders is het voedsel in de bodem onIn dit nummer
bereikbaar door de harde, verdroogde
bovenlaag en vanwege de afwezigheid
Kievitpullen. Foto: Hans Mannes
Red de kievit en grutto
1
van bloemen blijven de insecten weg en
Zomer?
2
hebben de opgroeiende kuikens geen schuilmogelijkheden. De hongerende en verzwakte kuikens zijn dan een makkelijke prooi voor de
Insecten kijken
2
kraai en andere predatoren. Omdat zij zich niet succesvol kunnen
Plantenexcursie
4
voortplanten is er sprake van een dramatische daling van kieviten en
grutto’s die het ook in de Oudorperhout elk jaar vergeefs proberen.
Lustrumfeest
4
Uw stichtingsbestuur is al vijf jaar bezig om in de Oudorperhout de
omstandigheden voor weidevogels te verbeteren. Dankzij uw trouwe donatie hebben wij twee
van de grootste weidevogelexperts in Nederland kunnen inschakelen: Ton Pieters, sinds 2012
onze vaste adviseur, en afgelopen winter eenmalig Jan van der Geld, medeauteur van het boek
‘Weidevogels in een veranderend landschap’ (als e-boek te koop bij bol.com); bij elkaar ruim 80
jaar ervaring met weidevogels in Nederland en daarbuiten. Aanleiding om de heer van der Geld
in te schakelen was een rapport van een adviesbureau, ingehuurd door de beheerder van Oudorperhout (Stadswerk072), dat concludeert dat een waterpeilverhoging niet nodig zou zijn.
Zowel Jan van der Geld als Ton Pieters weerlegden
die conclusie en gaven aan dat verhoging van het
waterpeil met 17 cm in het voorjaar het belangrijkste
onderdeel behoort te zijn van het pakket aan verbetermaatregelen. Met dat peil staan van de twee weilanden waar de meeste kieviten en grutto’s broeden
de greppels vol; alle andere weilanden liggen hoger.
Samen met de Stichting Animo, Vogelwerkgroep Alkmaar en weidevogelbeschermer Hans Mannes hebBloemrijkheid in juni met grote ratelaar, rietorchis en
ben wij het college van B en W gevraagd het advies
smalle weegbree. Foto: Marjan Waltman
van de twee weidevogelexperts over te nemen. Helaas wil B en W niet verder
gaan dan een verwaarloosbare verhoging van slechts 3 cm.
Vooralsnog lijkt het besef afwezig te zijn dat óók in Oudorperhout het vijf voor twaalf is om de weidevogels te redden.
Wij hebben nu onze hoop gevestigd op de gemeenteraad én
……. op u. Na de zomer willen wij de raad een petitie overhandigen. Binnenkort vragen wij u de ‘online petitie’ te ondersteunen.
Piet van der Linden
Grutto met pul. Foto: Peter Schoen
Nieuwsbrief juli 2016
Pagina 2
Zomer?
De zomer is begonnen. De langste dag was op Texel een mooie; veel zon en niet al te warm.
Hier in Oudorp was het wat minder maar in elk geval droog.
Er is in onze Hout de afgelopen tijd weer veel moois te zien geweest.
Planten volop. Voor echte kenners zijn er heel veel plantensoorten te
vinden. Rutger Polder, een van onze excursieleiders, weet er alles van.
Maar genieten zonder te weten kan iedereen. Van mooie gele grote ratelaars met rietorchissen ertussen. De grote ratelaar is een halfparasiet.
Hij zuigt sap uit gras en maakt zelf suiker met bladgroen. Mooie, uitbundig bloeiende grassen. Kijk er eens naar. Niet zo leuk als je last hebt
van hooikoorts.
Voor de vogels is het belangrijkste werk, de voortplanting, achter de rug. Grutto’s, kieviten, scholeksters en tureluurs hebben hun best gedaan. Er zijn
pullen gezien en jonge vogels. Hoeveel er precies
Grote ratelaar
is geproduceerd weten we niet. We hopen er het
beste maar van. Voor heel Nederland is het geen goed gruttojaar geweest.
De vele grauwe ganzen waren weer succesvol. Heel veel jongen. Wat de
invloed is geweest op het broedsucces van de ander vogels weten we niet.
Let ook eens op de insecten. Juffers, echte libellen en lieveheersbeestjes.
Er zijn meer soorten te vinden dan je misschien denkt. Wilbert Kerkhof,
ook een van onze gidsen, heeft dat weer mooi laten zien op de laatste excursie. Ik heb de grote keizerslibel nog nooit zo mooi van dichtbij gezien.
Gestreepte witbol
Geniet van de Oudorperhout. Hopelijk heeft de zomer nog veel mooie droge dagen voor ons in petto.
Tekst: Dirk Barendregt, foto’s: Paul van Berkum
Insecten kijken
Op zondag 26 juni gingen we onder leiding van Wilbert
Kerkhof een rondje insecten bekijken in de Oudorperhout.
Met zonnig weer, redelijke temperatuur en soms wat frisse
wind ging een groepje van negen luisteren naar de uitleg
van Wilbert. Marjan had het maken van foto’s op zich genomen. Omdat haar vriendin uit de VS ons groepje vergezelde,
wisselde Wilbert heel eloquent van het Nederlands naar het
Engels, mijn zoon Roberto en ik strooiden er hier en daar
ook nog wat Duits doorheen, zodat het een multilinguale
Insecten vangen
bijeenkomst werd.
De Lieveheersbeestjes hielden ons bezig, grote vraag was
waar dat beestje toch zijn naam vandaan heeft. Lieve heer
komt nu juist niet van onze lieve heer in de hemel, maar
van de land lord (heer), omdat deze beestjes lief voor hem
zijn door de luizen te bestrijden. In het Duits Marienkäfer,
boeren beschouwden deze beestjes als cadeau van onze
lieve vrouw Maria. In het Engels ladybird (in Amerika ladybug,) waarbij ook hier Maria bedoeld werd.
Gespot:
Negentienstippelig lieveheersbeestje: dit kleine diertje
(3mm) vindt u alleen op waterplanten zoals riet of althans
Lieveheersbeestje
in de buurt daarvan. Hij is zo klein dat je er echt naar moet zoeken.
bewonderen
Jaargang 5, nummer 3
Pagina 3
Aziatische lieveheersbeestje: van bleekrood via oranje tot dieprood en zwart met bleekzwarte, zwarte of
rode stippen en achter op het lijf een typerende plooi.
Het blijkt een invasieve soort (ingevoerd om luizen te
bestrijden) en een agressief roofdier die bij gebrek aan
luizen teruggrijpt op andere voedselbronnen zoals andere soorten lieveheersbeestjes, rupsen en vlindereitjes, waardoor ze een bedreiging vormen voor de inheemse soorten. Ook voor de eigen soort schrikt het
niet terug.
Schaakbordlieveheersbeestje (of veertienstippelig
lieveheersbeestje): de veertien stippen van deze lieveheersbeestjes zijn bijna altijd met elkaar
verbonden en uitgesproken hoekig, waardoor het
schild op een schaakbord lijkt.
De Libellen waren het tweede grote onderwerp. De
orde der libellen bestaat uit twee onderorden: de juffers en de 'echte' libellen. Zowel libellen als juffers
hebben twee paar vleugels, de libellen hebben twee
paar verschillend grote, zij vormen de zogenaamde
'ongelijkvleugeligen' terwijl de juffers met twee paar
gelijk grote vleugels de 'gelijkvleugeligen' worden genoemd. De ogen zitten bij de juffers als een halve bol
aan de zijkant van de kop, bij de libellen nemen ze
nog meer ruimte in en
raken elkaar. De vleugels zijn beide voorzien van pterostigma,
een verdikt en opvallend gekleurd vlekje dat bestaat uit een of
meer vleugelcellen, wat door zijn tegengewicht voor een betere
vleugelslag zorgt. De mannetjes hebben een secundair geslachtsorgaan, dat in het borstgebied zit. Het vrouwtje wordt door het
mannetje met het achterlijf gepakt zodat haar achterlijf contact
kan maken met het secundaire geslachtsorgaan. De juffers houden contact totdat de eitjes ook
gelegd zijn, je ziet ze met elkaar
verbonden vliegen in de vorm
van een wiel. Juist deze romance
heeft Wilbert verstoord (al het
werk van dat mannetje voor
Grote keizerlibel
niets...) om ons de bijzonderheid
van deze diertjes te laten zien door er eentje te vangen.
Libellen houden dit contact niet; wellicht blijft het mannetje in
de buurt van het vrouwtje om ook zeker te stellen dat het de
eitjes kan plaatsen en het zijn nageslacht wordt, dus hij bewaakt het terrein zodat geen ander mannetje stoort. Andere
Lantaarntje
libellen die we zagen: lantaarntje, azuurwaterjuffer, variabele
waterjuffer, gewone pantserjuffer, gewone oeverlibel, vroege glazenmaker, viervlek en de grote
keizerlibel.
Los van deze interessante diertjes waren er ook enkele eenden die met hun kleintjes in het water zwommen, en een zwanenpaar met negen jongen; prachtig om te zien hoe ze zich stil in het
water bewogen. Ik vond het een geslaagde excursie met een gezellig groepje.
Tekst: Gaby Cappabianca, foto’s: Marjan Waltman
Nieuwsbrief juli 2016
Pagina 4
Plantenexcursie
Zondag 29 mei om 11 uur verzamelen excursieleider Rutger Polder,
zeven vriend(inn)en van de stichting en twee gasten zich bij de skatebaan aan de Munnikenweg. Omdat planten gewoonlijk blijven staan
waar ze groeien kunnen we op deze luxe tijd van start gaan (in tegenstelling tot vogels kijken; daar moet je vroeg bij zijn). Het is zonnig
weer, prima voor een wandeling door de polder.
De route gaat eerst over de Munnikenweg tot aan het Oudorperhoutpad, via dit pad en over de brug naar het Zwijnsmeerpad en over het
nieuw aangelegde voetpad weer naar de andere ‘tak’ van het Oudorperhoutpad (wat is dat een wijdvertakt pad) terug naar de skatebaan.
De begroeiing van de wegkanten is zo weelderig dat we om de tien
tot vijftien meter stilstaan om ons te verbazen over de variëteit en van Rutger uitleg krijgen over de groeivorm, de grond en dergelijke van een of meer planten. De excursie levert een lijst op van 29 planten! Een greep: fluitenkruid, gewone berenklauw, reuzenberenklauw, in
het water: draadalg (ook wel ‘flap’ genoemd) en watergentiaan (met
klein blad), veldsla, kluwenhoornbloem, moerasspirea, scherpe boterbloem, vergeet-mij-nietje, Canadese guldenroede, zilverhaver, witbol,
kleefkruid, gele lis, akkerhoornbloem, bittere veldkers, schijfvanille,
kalmoes (smaakt naar kruidenbitter, wordt ook gebruikt in Beerenburg), smalle en gewone weegbree, grote klit, ridderzuring, hopklaver,
akkerdistel, bijvoet, zachte ooievaarsbek en honingklaver.
Tegen 13 uur zijn we weer bij de skatebaan en nemen we voldaan afscheid van elkaar….bedankt Rutger!
Tekst en foto’s: Onno Lotgering
Voor zowel de fotowedstrijd als de tekenwedstrijd kunt u nog werken inzenden.
Kijk op onze website voor alle informatie. Sluitingsdatum is 1 september.
Lustrumfeest
24 september vieren we ons eerste lustrum. Voor deze gebeurtenis hebben we De Polderwachter – beeldend kunstenaar Marcel Blekendaal – uitgenodigd, die ‘s middags al wandelend een
verhaal bij ons polderlandschap komt vertellen en een spoedcursus polsstokspringen zal geven. Daarna zullen we bij Molen D samenkomen om wat te drinken en zullen de prijswinnaars
van de foto- en tekenwedstrijden bekend worden gemaakt en de prijzen uitgereikt.
Omdat het de 24e ook Burendag is in Oudorp zal het in samenwerking met ondernemers en
winkeliers nog feestelijker worden. Het hele programma is nog niet bekend, maar in ieder geval
doen mee: SPAR de Ruyter (koffie en thee in de ochtend), De Oldeburgh (lunch), JansZoon en
LOBO. Tijdens de lunch zullen wij ons kwartetspel van de Oudorperhout presenteren!
Op verschillende plaatsen zal er ook muziek zijn. We houden u op de hoogte.
Marjan Waltman
Stichting Oudorperhout
Voorzitter: Hans Schouten
Tel: 072-5156083 Mobiel: 06-12999749
Op 24 juni ontving onze
stichting van GroenLinks
een Groen Lintje
E-mail: [email protected]
Website: www.stichtingoudorperhout.nl
www.facebook.com/StichtingOudorperhout
Foto’s: Marjan Waltman (l)
Sue Rosa (r)