Mbo- en hbo-rol in Ziekenhuis Gelderse Vallei

De verpleegkundige MBO- en HBO rol in ZGV
We gaan in ZGV onderscheid maken in de verpleegkundige MBO en HBO rol. Bij het maken
van dit onderscheid zijn drie zaken van belang
1) de complexiteit van zorg
2) het werk en denkniveau
3) zelfstandigheid & professionele verantwoordelijkheid.
HBO werk en denkniveau











Onderscheid maken tussen hoofdzaken en bijzaken
Onderscheid maken tussen relevante en irrelevante informatie
Redelijke criteria hanteren bij het beoordelen van informatie
Bewijzen of tegenvoorbeelden zoeken bij een bewering
Alternatieve opvattingen overwegen
Bereid zijn van mening te veranderen op grond van bewijzen en
argumenten
Jezelf vragen stellen over beweringen en conclusies, definities en
bewijzen, meningen en overtuigingen
Tegenstellingen waarnemen, vooroordelen en subjectiviteit herkennen
Bereid zijn om je eigen standpunten, opvattingen en overtuigingen uit te
leggen, te verdedigen en aan te passen
Zorgvuldig en welbewust bepalen in welke mate je een bewering zult
aanvaarden of verwerpen
Informatie verzamelen en kennis verwerven over een kwestie voordat je tot
een oordeel komt
Complexiteit van zorg
Patiënt complexiteit
 Meerdere problemen op meerdere
gebieden; lichamelijk, psychisch, sociaal en
functioneel
 De problemen beïnvloeden elkaar
 Onvoorspelbaarheid van verloop
 Tempo van veranderingen is hoog
 Routines en richtlijnen ‘passen’ niet
 Veel zorg in multidisciplinair verband
 Mate van geletterdheid van de patiënt
Complexiteit van de situatie
 De aandoening
 De persoon met de aandoening
 De populatie
 Het systeem waar de zorg wordt verleend
Zelfstandigheid en professionele verantwoordelijkheid kennen drie dimensies



Functionele verantwoordelijkheid gaat over de verantwoordelijkheid die je hebt in de context van de organisatie wordt o.a. bepaald door regels,
richtlijnen, protocollen en afspraken die er zijn
Beroepsmatige verantwoordelijkheid gaat over de verantwoordelijkheid die je hebt als lid van de beroepsgroep. Daarbij hoort je kennis en
vaardigheden op pijl houden, je houden aan de nationale beroepscode, je houden aan afspraken enz. die er zijn in de organisatie over de rol
van de verpleegkundige bij ons vastgelegd in het verpleegkundig beleid.
Persoonlijke verantwoordelijkheid gaat over de verantwoordelijkheid die je hebt naar de patiënt. De patiënt zien als persoon en daar je zorg op
afstemmen rekening houdend met de waarden en normen
In elke situatie maakt je als professional zelfstandig een afweging tussen de verschillende verantwoordelijkheden en probeer je hierin een balans te
vinden = professionele verantwoordelijkheid.

Visie op de HBO verpleegkundige rol in Ziekenhuis Gelderse Vallei (ZGV)
De HBO verpleegkundige
 heeft een coördinerende rol voor het totale zorgproces rond de patiënt of een groep
patiënten en tussen de verschillende disciplines 24 uur per dag, 7 dagen per week.
Zij1 houdt alle ontwikkelingen rondom de patiënt bij en zoekt samen met de patiënt
naar oplossingen. Daarmee wordt fragmentatie van zorg voorkomen, de complexiteit
goed ingeschat en de juiste professional ingeschakeld.
 werkt in complexe zorgsituaties die continu vragen om integratie van kennis en
combineren van richtlijnen, protocollen enz.
 in complexe situaties heeft de verpleegkundige de coördinerende rol voor een
beperkt aantal patiënten. In minder complexe situaties voor een grotere groep
patiënten in samenwerking met MBO opgeleide verpleegkundigen.
 stelt op basis van klinisch redeneren de zorgvraag vast en is daarbij gericht op
handhaven of bevorderen van zelfmanagement van de patiënt en diens naasten.
1
Daar waar zij staat kan hij of zij gelezen worden.
HBO gedrag wat noodzakelijk is om de HBO rol goed te vervullen
De HBO verpleegkundige
 handelt vanuit een eigen deskundigheid en werkt op basis van gelijkwaardigheid
samen met de patiënt en anders disciplines.
 werkt permanent aan de ontwikkeling van haar eigen deskundigheid en levert een
bijdrage aan die van collega’s; vervult een voorbeeldrol.
 heeft een reflectieve beroepshouding d.w.z. dat zij gebruikt maakt van de laatst
beschikbare kennis, dit op waarde kan beoordelen en beargumenteerd afwijkt van
richtlijnen, protocollen omdat de patiëntenzorg dat vraagt.
 kan risico’s inschatten, problemen vroegtijdig signaleren, interventies kiezen en
uitvoeren, het verloop monitoren en de resultaten evalueren bij zorgproblemen in de
vier gebieden van het menselijk functioneren.
 deelt kennis en informatie, is gericht op samenwerking en overdracht in de keten. Dat
vergt permanente onderlinge afstemming, om te voorkomen dat de zorg
gefragmenteerd raakt.
 geeft in samenwerking vorm aan het ontwikkelen van beleid met betrekking tot de
individuele patiëntenzorg over de grenzen van de individuele zorgorganisatie. Zij
doet dit vanuit het perspectief van de continuïteit van de zorg voor het individu.
 legt de informatie, die nodig is om de juiste zorg te kunnen geven, schriftelijk of
digitaal vast en houdt een adequate statusvoering bij.
 leert via formele leertrajecten, én dagelijks op de werkplek. Bijvoorbeeld door
casusbesprekingen, intervisie, klinische lessen en intercollegiale toetsing.
Levenslang leren is een constante in haar loopbaan. Zij is transparant over haar
persoonlijke en professionele ontwikkeling. Zij houdt dit bij (in Kwaliteitsregister,
portfolio). De verpleegkundige coacht (aankomend) verpleegkundigen en fungeert
als rolmodel. Zij signaleert tekorten aan kennis in de beroepspraktijk en onderneemt
dan actie.
 is zeer vaardig op het gebied van informatie- en communicatietechnologie en draagt
bij aan integratie en innovaties hiervan binnen het verpleegkundig domein.
 levert een bijdrage aan de patiëntveiligheid, kwaliteit van zorg en het werkklimaat
binnen de organisatie.
 monitort, meet en screent haar zorg systematisch, met het oog op
kwaliteitsverbetering. Zij monitort resultaten, zowel op het niveau van individuele
zorgverlening als op het niveau van de eenheid waarin zij werkt, registreert
afwijkingen, analyseert deze en stuurt waar nodig bij.
HBO denkniveau en kennis kenmerkt zich door
De HBO verpleegkundige
 heeft brede geïntegreerde kennis van het vakgebied en van actuele ontwikkelingen
die relevant zijn voor het beroep of kennisdomein.
 reproduceert en analyseert kennis en past deze toe ook in andere contexten.
 evalueert en combineert kennis en inzichten en stelt vragen achter de problemen
waardoor hij/zij ook onverwachte problemen kunt oplossen.
 werkt met specifieke problemen uit het vakgebied waar bij gevraagd wordt oog
houden voor het grote geheel (helikopterview).
 signaleert beperkingen in bestaande kennis in de beroepspraktijk en onderneemt
actie.
 ontwikkelt zichzelf door zelf reflectie en zelf beoordeling van de eigen resultaten.
 neemt de verantwoordelijkheid voor de resultaten van het eigen werk en het resultaat
van werk van anderen.
 draagt een gedeelde verantwoordelijkheid voor het aansturen van processen en
professionele ontwikkeling van personen en groepen.
Visie op de MBO verpleegkundige rol in ZGV
De MBO verpleegkundige
 werkt in situaties die redelijk stabiel en voorspelbaar zijn. En handelt volgens
standaarden en richtlijnen en protocollen en kan terugvallen op een HBO
verpleegkundige als dat nodig is.
 plant en voert zelfstandig de zorg uit aan de hand van standaarden in voorspelbare
situaties en is gericht op preventie door vroegtijdig signaleren en voorkomen van
erger.
 werkt in instabiele, acute en complexe situaties onder supervisie van de HBO
verpleegkundige die in deze situatie de eindverantwoordelijkheid heeft.
 het accent van de rol ligt op het gebied van persoonlijke verzorging, psychosociale
begeleiding en het uitvoeren van verpleegtechnische handelingen.
MBO gedrag wat noodzakelijk is om de MBO rol goed te vervullen
De MBO opgeleide verpleegkundige
 werkt in teamverband met verpleegkundigen en andere disciplines.
 werkt permanent aan de ontwikkeling van haar eigen deskundigheid Zij is
transparant over de persoonlijke en professionele ontwikkeling. Zij houdt dit bij (in
Kwaliteitsregister, portfolio).
 werkt volgens protocollen, richtlijnen en standaarden en signaleert afwijkingen en/of
risico’s, registreert en vraagt, indien de situatie buiten een regulier verlopend proces
valt, om hulp en/of draagt over.
 neemt niet zelfstandig besluiten waarvan de gevolgen niet zijn te overzien.
 coördineert de zorg voor laag tot midden complexe patiënten in stabiele en/of
voorspelbare situaties.
 legt de informatie, die nodig is om de juiste zorg te kunnen geven, schriftelijk of
digitaal vast en houdt een adequate statusvoering bij.
 is vaardig op het gebied van informatie- en communicatietechnologie.
 levert een bijdrage aan patiëntveiligheid en kwaliteit van zorg door het goed
toepassen van richtlijnen, protocollen en standaarden.
 leert via formele leertrajecten, én dagelijks op de werkplek. Bijvoorbeeld door
casusbesprekingen, intervisie, klinische lessen en intercollegiale toetsing.
Levenslang leren is een constante in haar loopbaan. Zij is transparant over haar
persoonlijke en professionele ontwikkeling. Zij houdt dit bij (in Kwaliteitsregister,
portfolio).
MBO denkniveau en kennis kenmerkt zich door
 De vakkennis die nodig is voor de functie is vastomlijnd.
 Werken met specifieke vastomlijnde problemen die in de opleiding zijn geleerd om
het op te lossen volgens vaste regels.
 Het toepassen van vakkennis in een aantal concrete situaties met middelen en
aanwijzingen van anderen.
Literatuur
1. http://www.nlqf.nl/nlqf-niveaus Het Nederlands kwalificatieraamwerk (NLQF) Nationaal Coördinatiepunt NLQF bezocht op 1605-2014
2. Leren van de toekomst. Verpleegkundigen & Verzorgenden 2020. Onder redactie van: Johan Lambregts en Ans
Grotendorst. Houten 2012
3. Kritisch denken als onderscheid. H. Gloudemans, vakblad voor opleiders in de gezondheidszorgonderwijs, januari 2010