Roeselare 8/11/2013 PERSNOTA Zoals U (waarschijnlijk) al weet

Roeselare 8/11/2013
PERSNOTA
Zoals U (waarschijnlijk) al weet, gaat de volgende agrarische vakbeurs – Agro-Expo
Vlaanderen - door op 25-26 en 27 januari 2014, in de Hallen te Roeselare. Agro-Expo is een
tweeledige vakbeurs, deels voor landbouw en veeteelt en deels naar de sterke
tuinbouwsector in Vlaanderen. Een mixt zoals vele bedrijven in West-Vlaanderen .
Agro-Expo wil de teelt van kolen in de kijker plaatsen met de slogan “KOOL is COOL“ . Dit als
reactie op een persartikel ‘Vlaming lust geen kool meer’ (HLN) naar aanleiding van de
bekendmaking van de nieuwste GfK-cijfers van de VLAM. “In tien jaar tijd is de verkoop van
witte, groene en rodekool gehalveerd”.
Tijdens de beurs zal er gefocust worden op de voedings- waarde en gezondheidsaspecten
van kool in het algemeen en de soorten onderling in het bijzonder.
In voorbereiding van dit thema “KOOL is COOL“ organiseert Agro-Expo iedere maand een
unieke reeks bedrijfsbezoeken aan moderne, sterk gemechaniseerde bedrijven in WestVlaanderen, in nauwe samenwerking met werkgroep tuinbouw, bestaande uit deskundigen
uit de Veiling REO , INGRO, INAGRO en Boerenbond.



Vrijdag 8 november 2013
o Om 14 uur reportage sluitkoolbedrijf (witte- , rode- savooikool ) voor verse markt
en diepvries (Zonnebeke)
Vrijdag 13 december 2013
o Reportage aan spruitkoolbedrijf voor verse markt en diepvries (Vlamertinge)
Donderdag 9 januari 2014
o Om 10u30 reportage over afzet kolen in de verse markt tijdens bezoek REO
Veiling
o Lunch in cafetaria van de REO Veiling
o Om 14 uur reportage over afzet kolen in de diepvriesindustrie en bezoek aan
internationaal diepvriesgroentebedrijf.
Productie van kolen in Europa.
Het totaal areaal koolgewassen in Europa bedraagt ongeveer 430.000 ha. Meer dan de helft
van het Europees areaal staat in Oost-Europa (Balkanlanden, Polen, Letland, Estland,
Litouwen, Oekraïne, Hongarije en Griekenland).
Meer dan 80 % van het Europees areaal koolgewassen is bestemd voor de verse markt en
slechts een 11 % wordt geteeld voor de verwerking.
Met ongeveer 150.00 ha in Oost-Europa alleen is witte kool het belangrijkste koolgewas.
Areaal koolsoorten in ha in Europa
Noord –West Europa
Oost Europa
Zuid Europa
105.321 ha
237.430 ha
84.700 ha
Areaal witte kool in voornaamste landen (2011)
Land
Hongarije en buurlanden (*)
Polen (*)
Duitsland + Oostenrijk
+Zwitserland (*)
Griekenland
Spanje
Turkije (*)
Verenigd Koninkrijk (*)
Scandinavië
Italië
Benelux (*)
Frankrijk
Areaal (ha)
27.190
15.600
5.950
4.420
3.400
3.350
3.300
1.800
1.800
1.500
1.400
(*) Bij deze landen is het areaal witte kool met als bestemming verwerking en vers versneden
zeer belangrijk. Het areaal in de Oost-Europa vertegenwoordigt meer dan 60% van de
Europese productie.
Conclusies productie van witte kool in Europa:
 Veel geteelde kool in Europa en geografisch zeer verspreid
 Meeste witte kool wordt geteeld in Oost-Europa (61%).
 Afzet is overwegend voor de verse markt en vers versneden, slechts 10% is voor de
industrie.
 Groeiverwachtingen zijn beperkt en afhankelijk van wijzigingen in consumentengedrag.
Productie van witte kool in België:




Productie voor de vers markt op de REO Veiling schommelt de laatste jaren rond de 4,5
miljoen stuks.
Productie is op de REO Veiling gestegen van 2,5 miljoen stuks naar 4,5 miljoen stuks per
jaar.
Het gemiddeld stukgewicht in Belgische supermarkten ligt tussen 1,6 en 2 kg en komt
van enkele jaren terug van 2,5 kg. Het aandeel kleine kolen stijgt jaar na jaar.
Witte kool is op de REO Veiling 12 maanden per jaar verkrijgbaar.
Areaal rode kool in voornaamste landen (2011)
Land
Turkije
Duitsland + Oostenrijk
+Zwitserland (*)
Hongarije
Oekraïne
Polen
Benelux
Verenigd Koninkrijk
Frankrijk
Scandinavië
Areaal (ha)
2.900
2.550
1.430
1.000
700
550
500
200
170
(*) Bij deze landen is het areaal met als bestemming verwerking niet onbelangrijk. Het areaal
in de Oost-Europa vertegenwoordigt slechts 31% van de Europese productie.
Conclusies productie van rode kool in Europa:
 Beperkt areaal (<5% van het totale areaal kolen)
 Wordt op kleine schaal geteeld in Noord- en West-Europa en Oost-Europa
 Er is wel een sterke toename in productie in Oost-Europa en een lichte afname in
Noord- en West-Europa.
Productie van rode kool in België:




Productie voor de vers markt op de REO Veiling schommelt de laatste jaren rond de 2
miljoen stuks.
Productie is op de REO Veiling licht gestegen van 1,5 miljoen stuks naar 2 miljoen stuks
per jaar.
Het gemiddeld stukgewicht in Belgische supermarkten ligt tussen 1,6 en 2 kg en komt
van enkele jaren terug van 2,5 kg. Het aandeel kleine kolen stijgt jaar na jaar.
Rode kool is op de REO Veiling 12 maanden per jaar verkrijgbaar.
Areaal savooikool in voornaamste landen (2011)
Land
Verenigd Koninkrijk
Italië
Spanje
Hongarije
Frankrijk
Duitsland + Oostenrijk
+Zwitserland
Polen
Benelux
Scandinavië
Areaal (ha)
5.150
3.150
2.475
2.160
2.000
1.300
700
600
20
Het areaal in de Oost-Europa vertegenwoordigt slechts 16% van de Europese productie.
Conclusies productie van savooikool in Europa:
 Beperkt areaal ( slechts 10% van het totale areaal kolen)
 Er is wel een afname verwacht ten voordele van de boerenkool in Verenigd Koninkrijk.
Productie van savooikool in België:

Productie voor de savooikool voor de verse markt op de REO Veiling daalt van 2,5
miljoen stuks naar 1,5 miljoen stuks.

Het aantal telers is met de helft afgenomen.
Consumptie van kolen in Europa.
De consumptiemarkt van verse kool maakt gemiddeld 10 tot 15 % uit van de totale
consumptie van verse groenten. Vooral in Oost-Europa ligt de consumptie van koolgewassen
hoog en vooral van witte kool zeer hoog. Er bestaan grote verschillen in consumptie van type
kool naargelang de regio in Europa. Witte kool staat op eerste plaats op basis van
consumptievolume in Europa.
a) Consumptie van sluitkool in Europa:






Van alle sluitkolen is witte kool veruit het belangrijkste kooltype voor consumptie, gevolg
door savooikool en dan pas de rode kool.
In vele landen is geweten dat het vers versneden product van witte en rode kool veel
belangrijker is dan vers onbewerkt.
In Noord- en West-Europa is er een verdere daling van vers onbewerkt product omwille
van convenience.
De consumentenmarkt van witte kool in Oost-Europa is een gigantische markt. Vooral in
Rusland is witte kool een vast onderdeel van het menu.
In Duitsland en Oost-Europa wordt naast vers product ook veel zuurkool geconsumeerd.
Nieuwe introducties met betrekking tot smaak en kleur geven mogelijk nieuwe
impulsen.
b) Consumptie van sluitkolen in België
 Het aantal kopers van verse witte en rode kool in België ligt onder de 20%.
 Het volume aan verse witte en rode kool neemt sterk af.
 De aankoop van vers versneden product neemt toe.
c) Export van sluitkolen



De export vanuit België is sterk gericht naar het Oosten.
Afhankelijk van de winterkoude wordt meer geëxporteerd naar Oost-Europa.
De export naar de buurlanden loopt terug.
Bedrijf met de teelt van sluitkool van de familie Paul en Annie Demyttenaere- Degroote
Berten Pilstraat 20 te Zonnebeke.
Paul en Annie hebben in 1989 in Zonnebeke een gemengd bedrijf overgenomen met onder
meer varkens, vleesvee en grondwitloof. Al heel snel werd de groenteteelt geïntroduceerd op
het bedrijf. Er werd resoluut gekozen voor afzet via de REO veiling. Het teeltplan bestond in de
beginjaren uit prei, bloemkool, knolselder en sluitkolen. In 1995 werd bloemkool vervangen
door broccoli en vanaf 2006 werd de verdere specialisatie in de preiteelt doorgezet. Kolen
hebben ook altijd deel uitgemaakt van het teeltplan.
Zoon Dieter bleef in 2010 na zijn opleiding als kok thuis als zelfstandig helper en verkoos uit te
breiden in de teelt van sluitkolen. In de beginjaren was dit sluitkolen voor bewaring en later
werd ook gestart met levering voor de verwerkende industrie. De teelt van vroege prei werd
hierdoor en omwille van de grondsoort verminderd.
De verschillende teelten zorgen voor een drukke arbeidsplanning maar zorgen ook voor
afwisseling in het werk en risicospreiding.
Periode
januari - juni
juni – september
oktober – december
Teelten
levering van prei en bewaarkool voor de verse markt
levering van courgettes, prei en vroege savooi voor industrie en verse
markt
levering van kolen, knolselder en prei voor industrie en verse markt
Percelen uit ruime omgeving
Voor de teelt van sluitkool wordt beroep gedaan op akkerbouwers uit de ruime
omgeving waar elk jaar percelen gehuurd worden. Zo kan voldaan worden aan
een rotatie van 1 op 4. Er wordt gekozen voor humusrijke en kalkrijke zware grond
met hoge pH. Deze omstandigheden zorgen voor een rustige, constante groei
van de kolen. Beregening is op dergelijke gronden nog niet nodig geweest.
Bijbemesten op basis van analyse
Voor het planten wordt drijfmest gevoerd. Begin augustus wordt op basis van een analyse in
overleg met een teeltbegeleider (TACO) beslist hoeveel eventueel moet worden bijbemest.
Dit gebeurt met kalknitraat via breedwerpige toediening. Om problemen tijdens het
bewaarproces te vermijden is het heel belangrijk om te zorgen voor een aangepaste
bemesting.
Afzet bepaalt het ras
Voor de rassenkeuze wordt vooral rekening gehouden met het afzetkanaal. De afzet van
witte kool voor industrie vereist een productief ras dat een hoge opbrengst kan bekomen. De
witte kolen voor afzet via de veiling worden gekozen op basis van bewaarkwaliteit. Men teelt
1 ras voor vroege afzet (vanaf februari) en 2 rassen voor late afzet (vanaf maart/april). De
savooien voor verwerkende industrie worden gekozen volgens oogstperiode en in functie van
mogelijke afzet. Voor de andere kolen wordt overlegd met de zaadhuizen en de
teeltbegeleider (TACO).
Plantmachine speciaal voor zware grond
De plantmachine is specifiek gekozen en geschikt voor zwaardere gronden. De kouter voor
het plantmechanisme is scherper dan bij andere types plantmachines. De plantafstand tussen
de rijen bedraagt 50 cm. Kolen voor afzet via de veiling kunnen hierdoor in een vierkant
worden geplant. Dit zorgt voor uniformere kolen. Voor de afzet voor de industrie wordt in de rij
tot 65 cm geplant om een grotere opbrengst te kunnen halen.
Mechanisch onkruidbestrijding
De onkruidbestrijding gebeurt volledig mechanisch. Net voor het sluiten van het gewas wordt
er nog eens geschoffeld.
Koolvliegbehandeling gebeurt in de plantbakken. Voor ziekte- en insectenbestrijding tijdens
de teelt wordt beroep gedaan op een waarnemings- en waarschuwingssysteem. Ook hier is
overleg met de teeltbegeleider (TACO) belangrijk. Begin oktober wordt een laatste keer
behandeld tegen de typische bewaarziektes. Dit jaar werd duidelijk minder behandeld
omwille van de lagere ziektedruk door het betere weer.
Personeel in piekmomenten
Om piekmomenten op te vangen wordt gewerkt met vreemde arbeidskrachten via de
seizoensregeling. Voor sluitkolen betekent dit dat in de plant- en oogstperiode een aantal
extra arbeiders wordt voorzien.
Met de meeste zorg oogsten
Voor bewaarkolen is het oogstmoment zeer belangrijk. De kool moet goed gevuld zijn en mag
met andere woorden niet te jong zijn. Er moet al een zekere afrijping ingezet zijn. Een tweede
aandachtspunt bij het oogsten is de celspanning. Als deze spanning te groot is kunnen de
kolen barsten bij het snijden of wegleggen. Broze kolen worden dan ook soms met meer blad
geoogst. De kolen worden geoogst met een oogstband en door 2 personen afgelegd in
containers met de snijvlakken in dezelfde richting. Hierdoor bekom je een goede verdeling in
de container en worden de kolen minder gekwetst. Sorteren op het veld is niet eenvoudig.
Het is wel belangrijk dat je weet wat je oogst. Elke container wordt voorzien van een etiket
met vermelding van ras, veld en oogstdatum. Door deze kennis kan in overleg met de
commerciële cel van de veiling afzet geregeld worden. Het oogsten van kolen voor de
verwerkende industrie gebeurt met dezelfde machine maar de werkzaamheden kunnen veel
sneller verlopen.
Koolsorteerder per gewicht
Als de kolen uit de frigo komen worden ze eerst individueel bijgesneden en worden overtollige
bladeren weggeblazen. Nadien worden de kolen via een transportband individueel
gewogen en kunnen ze automatisch worden gesorteerd in 4 gewichtsklassen. Alle soorten
verpakkingen van de gewone EPS-kist over netzakken tot kartonnen big bags zijn mogelijk.
Voor sommige manieren van verpakkingen zijn diverse hulpstukken beschikbaar om te zorgen
voor perfecte transportmogelijkheden. Om de exportmarkt te kunnen behouden is dit zeer
belangrijk.
Gezondheidseffecten van sluitkolen
Gemiddeld bekeken zijn alle kolen prima leveranciers van
voedingsvezels, vitamine C, foliumzuur (belangrijk voor een goede
ontwikkeling van het ongeboren kind) en vitamine K. Koolsoorten
hebben talrijke troeven en behoren tot de gezondste groenten die men
kan eten, boordevol actieve en nuttige bestanddelen.
Bij de sluitkolen bevat vooral rode kool glucosinolaten. Glucosinolaten zijn de antikanker stoffen in de voeding
bij uitstek. De volgende kankers komen minder voor bij regelmatige consumptie van broccoli en bloemkolen:
blaas-, maag-, borst-, prostaat-, slokdarm-, darm- en leverkanker. De werking van deze glucosinolaten ligt op
drie vlakken:
1. Ontgifting van het lichaam
2. Antioxidatieve eigenschappen
3. Ontstekingsremmend
Koolsoorten bevatten veel vezels en indien deze binden galzuren in de darm waardoor minder cholesterol uit de
voeding wordt opgenomen. Personen die 2à3 maal 200 gram koolsoorten eten per wee hebben 44% minder
kans op hart- en vaatziekten en verlagen aanzienlijk het gehalte aan cholestereol.
Rauwe koolsoorten of bereiden zonder direct contact met water hebben nog een groter effect omdat de
gunstige stoffen niet in het kookwater terecht komen en vernietigd worden. De beste manier is 10 minuten
stomen en wokken tot het beetgaar is.
Sluitkolen zijn duidelijke zwaargewichten als het gaat om de aanwezigheid van bioactieve stoffen noodzakelijk
voor een goede gezondheid. Maar gelukkig zijn de groenten lichtgewichten als het gaat om de caloriebijdrage.
Voor rode kool is dat 28 kcal per 100 g, voor witte kool bedraagt dit 24 kcal per 100 g en savooikool 27 kcal per
100 g. Vandaar dat de nutriëntdensiteit van beide groenten zo hoog ligt: veelvuldige aanwezigheid van vezels,
vitamines en mineralen maar anderzijds een gunstig en gezond voedingsmiddel voor een caloriearm dieet.
Koolsoorten behoren tot de gezondste groenten die men kan eten, boordevol actieve en nuttige
bestanddelen. Maak ze op de juiste manier klaar en eet ze, zeker in het seizoen, 2 à 3 keer per week
(150 à 200 gram)
“KOOL is COOL“ . Deze slogan wordt gebruikt als promotie voor
alle kolen en is een positieve reactie op een persartikel ‘Vlaming
lust geen kool meer’ (HLN) naar aanleiding van de bekendmaking
van de nieuwste GfK-cijfers van de VLAM. In tien jaar tijd blijkt de
verkoop van witte, groene en rodekool gehalveerd te zijn in
België.
Gedurende de komende 4 maanden in aanloop op de beurs
Agro-Expo zal er gefocust worden op de voedingswaarde en
gezondheidsaspecten van kool in het algemeen en de soorten
onderling in het bijzonder.
In voorbereiding van dit thema “KOOL is COOL“ organiseert AgroExpo iedere maand een unieke reeks bedrijfsbezoeken aan
moderne, sterk gemechaniseerde bedrijven in West-Vlaanderen,
in nauwe samenwerking met werkgroep tuinbouw, bestaande uit
deskundigen uit de Veiling REO , INGRO, INAGRO en Boerenbond.