Toolbox 50+: tips en instrumenten http://www.dejuistestoel.be/sub/stoel/ Voor werkgevers en werknemers P1 Aanmoedigingspremies voor tijdskrediet, loopbaanonderbreking of landingsbanen Een goed evenwicht vinden tussen werk, gezin en vrije tijd? Het is vaak niet eenvoudig. Wanneer u ouder wordt, overweegt u misschien om deeltijds te werken. Of om er een tijdje tussenuit te gaan. Dat kan u helpen om daarna nog een aantal jaar aan de slag te blijven. De Vlaamse overheid moedigt die beslissing aan … met een extra premie. Boven op de uitkering van de RVA. Ontdek alle details over deze premie. Alles over burn-out. Moet ú veranderen of de omgeving? Wordt het werk u na al die jaren emotioneel te zwaar? Dan wordt u overspannen en prikkelbaar. En als die situatie té lang duurt, raakt u misschien helemaal opgebrand. Een burn-out komt regelmatig voor, vooral in de zorgsector en in het onderwijs. Maar wat doet u eraan? Moet ú veranderen, of uw omgeving? Barometer “Kwaliteit van de arbeid”: een indicatie van welzijn op uw werkvloer Welzijn op het werk is een belangrijke factor voor 50-plussers om langer aan de slag te kunnen blijven. Ook u wil ervaring langer in huis houden en het verzuim beperken? Laat u vooral inspireren door deze eenvoudige checklist (pdf / 125.84 KB)! Charter voor een gezinsvriendelijke onderneming Bereid om te werken aan een gezinsvriendelijk klimaat op de werkvloer? Teken het charter en word een gezinsvriendelijke onderneming. Een sterk signaal naar uw medewerkers! Een troef om ze langer aan de slag te houden. En om nieuwe krachten aan te trekken. Ontdek hier de aanbevelingen van Unizo en de Gezinsbond. Checklist “effechecken.be”: Tips van de vakbonden om het thema 50+ en diversiteit op de agenda te zetten in uw bedrijf of organisatie Ouder dan 50, werkt dat? Hoe staat uw organisatie tegenover 50-plussers? Hebt u zelf goede ideeën, maar weet u niet hoe u ze bespreekbaar maakt? De checklist van "effe checken" helpt u om voorbereid uw werkgever te overtuigen. P2 De Leeftijdsscan – Anticipeer nu op een dreigend personeelstekort Ken de leeftijdspiramide van uw organisatie voor nu en straks (binnen 5 of 10 jaar). Ontdek ook mogelijke knelpunten rond ouder worden en werken in uw organisatie en kom te weten hoe uw sectorgenoten hiermee omgaan. Doe de scan! Meten is weten en anticiperen is de boodschap. De stress-o-meter: waar komt mijn stress op het werk vandaan? Met handige tips en adviezen. Last van stress op het werk? En het betert niet met ouder worden? Ontdek de oorzaak. Want pas dan kunt u er ook iets aan doen. Doe de test met de stress-o-meter. U krijgt ook een pak handige tips om mee aan de slag te gaan. 1 Deeltijds werk: minder stress of net meer? Uw aandacht tussen werk en privéleven beter verdelen? Dan lijkt deeltijds werken de ideale oplossing. Maar daarmee vindt u nog niet altijd de juiste balans. Want deeltijds werken kan ook heel wat stress veroorzaken. Let dus op voor de valkuilen. Diversiteitsplan: sterker inzetten op oudere werknemers (subsidie) Een evenwichtig personeelsbeleid heeft aandacht voor álle mensen op de arbeidsmarkt. Dus ook voor vijftigplussers. Een diversiteitsplan geeft alvast een duwtje in de rug. Vraag hiervoor gratis advies aan de projectontwikkelaars diversiteit uit uw regio. Hij of zij zet u meteen op de goede weg – soms al met een paar eenvoudige tips. Doelgroepvermindering oudere werknemers ≥50 en ≥57 jaar Hebt u werknemers van 50 jaar of meer in dienst? Dan betaalt u minder RSZ-bijdragen. Uw organisatie doet inspanningen om vijftigplussers aan het werk te houden. En dat wordt beloond. P3 Een gezonde leefstijl geeft je energie: thuis én op het werk Een goede leefstijl? Veel bewegen, gezond eten en voldoende slapen. Het ideale recept om u goed in uw vel te voelen. En uw weerstand tegen ziektes en stress te verhogen. Zo gaat u dagelijks fit, gezond en gemotiveerd naar het werk. Evenwicht werkt: Gids voor de organisatie van gezinsvriendelijke diensten in ondernemingen Sterke medewerkers aantrekken en behouden? Dan zijn gezinsvriendelijke diensten zeker een troef. Jong en oud dromen ervan om werk, gezin en vrije tijd op een kwaliteitsvolle manier te combineren. Evenwicht werkt! Deze praktische handleiding (VOKA) helpt u bij de opstart van gezinsvriendelijke initiatieven in uw organisatie. (pdf / 2737.96 KB) Flexibel werken invoeren verhoogt de productiviteit, tevredenheid en loyauteit Ontdek de kracht van flexibele werkvormen als retentie-instrument. Want meer regelmogelijkheden maken tevreden medewerkers, jong én oud! Kom te weten wat werkt en hoe u het best aanpakt – met voorbeelden uit de praktijk. Gezondheidsbevordering op het werk: betere leefstijl = fittere werknemers Veel vijftigplussers gaan vroeger met pensioen door gezondheidsproblemen. Zo verliest u als werkgever ervaren werkkrachten. Wist u dat u kunt helpen om uw medewerkers fit en gezond te houden? Ontdek hoe een beleid dat zorg draagt voor gezondheid op het werk, rendeert! (pdf / 79.64 KB) Handleiding voor de invoering van mentorship in uw organisatie. Samen leren. Kennis delen. Kennis en ervaring verankeren in uw organisatie? Het kan! Bijvoorbeeld door nieuwe of jongere collega’s te laten opleiden en begeleiden door ervaren medewerkers. Een praktische handleiding voor de invoering van mentorship (pdf / 125.25 KB) in uw organisatie. (uit Zilveren Schatten 50+, een project van Voka i.s.m. ESF 2 P4 Handvatten voor zelfsturende teams. 17 praktische instrumenten en checklists Zelfsturende teams houden medewerkers gemotiveerd. Het vertrouwen dat u hen schenkt, verhoogt hun werklust. Dat geldt voor jong én oud. Deze handige hulpmiddelen maken van zelfsturende teams een succes (uit de KWIC-toolbox). Hefbomen om te werken aan werkgoesting van medewerkers (project Werkgoesting, UHasselt) Uw medewerkers blijven motiveren wordt een noodzaak. Want met de dreigende arbeiderskrapte wilt u jong en oud lang, en vooral gemotiveerd aan het werk houden. Maar hoe doet u dat? Ontdek hieronder de belangrijkste factoren van werkgoesting. En trek met uw gedreven medewerkers ook gemotiveerde nieuwe krachten aan! Het ervaringsbewijs. Of hoe ervaring ook officieel kan meetellen! Ervaring kan tellen. Maar is ervaring ook altijd te bewijzen? Vooral oudere werknemers die willen doorgroeien, zijn vaak goed in een job maar kunnen het niet altijd aantonen. Het Ervaringsbewijs zet die troeven – na een test – officieel op papier. Zodat werkgever én werknemer er beter van worden. Ontdek snel hoe! Het Ervaringsfonds: subsidies voor werkbaar werk voor uw oudere medewerkers (45+) Hoe werkbaar is de job van uw oudere medewerkers? Kunnen ze hun werk nog aan, of dreigt u hen vroegtijdig te verliezen? Ontdek het met de vragenlijst van het Ervaringsfonds. Dit krachtige en wetenschappelijke meetinstrument brengt de werkbaarheid van een job in kaart. Het loopbaangesprek met de oudere medewerker: blik op de toekomst Met ouder worden veranderen de wensen en mogelijkheden van uw medewerkers. Tijd voor andere accenten? Of een hele nieuwe wending? Zonder loopbaangesprek kan u wel eens voor verrassingen komen staan. Praten over de toekomst helpt. En een goede voorbereiding is belangrijk. Ontdek heel wat tips om een goed loopbaangesprek (pdf / 73.67 KB) te voeren (toetsingslijst uit HRM-Coach Unizo). P5 Het salariskompas: benieuwd naar hoeveel u kunt verdienen in een nieuwe job? Bent u uitgeblust in uw huidige job? Kunt u het werk niet meer aan, maar wilt u graag actief blijven? Ga een kijkje nemen op het salariskompas. Daar krijgt u een idee van andere jobs en hoeveel u hierin kunt verdienen. Hoe verbeter ik mijn houding aan het scherm? Een korte test met nuttige tips. Neemt u nu de juiste houding achter uw computer aan? Dan bespaart u zich later heel wat rug- en nekpijn. Een eenvoudige test geeft u, in tien stappen, praktische tips en advies. Zo kunt u waarschijnlijk nog jaren computerwerk aan. Doe snel de test! Hoeveel kost ziekteverzuim? Ziekteverzuim verminderen? Dat kan. Permanente aandacht voor een leeftijdsbewust personeelsbeleid helpt daarbij, voor jong en oud. Zo zijn overbelasting en stress op het werk de meest voorkomende oorzaken van verzuim. En dat kost uw organisatie geld. Maar weet u ook hoeveel precies ziekteverzuim kost? Bereken het snel. (xls / 33.5 KB) 3 In- en outplacement en jobrotatie: hoe krijgt u medewerkers vlot mee? Wisselen van functie? Dat kan bij sommige medewerkers flink wat weerstand oproepen. Nochtans biedt een systeem van jobrotatie ook voor hen heel wat voordelen. Maar hoe komt u tot spontaan flexibele medewerkers die vlot een functiewissel maken? Hoe maakt u ze warm voor jobrotatie? Succes verzekerd met deze methode. Intern jobhoppen geeft nieuwe wending aan carrière. Tips en goede raad hierbij. Intern jobhoppen: dat is van functie veranderen binnen uw organisatie. Dit biedt heel wat voordelen als u wel eens iets anders wilt, maar het niet te ver wil zoeken. Vooral oudere werknemers houden nogal aan een vertrouwde omgeving en bedrijfscultuur. Lees snel de tips en goede raad van specialisten. P6 Jobcoaching op de werkvloer: gratis begeleiding bij de opstart van vijftigplussers Gratis begeleiding voor vijftigplussers die nieuw zijn in de organisatie? Doe dan een beroep op Jobcoaching. Het resultaat? Een medewerker die vlot integreert, zich goed voelt én gemotiveerd aan de slag blijft. Jobkanaal: meer kandidaten voor uw vacature Vijftigplussers hebben vaak de ervaring die u zoekt voor uw organisatie. Maar waar vindt u hen? Plaats uw vacature op Jobkanaal. En vind interessante kandidaten die u misschien anders niet had kunnen bereiken. Bovendien is het gratis! Jobrotatie: meer werkbaar werk, breder inzetbare medewerkers Wordt een bepaalde functie te zwaar voor een medewerker, maar u wilt hem of haar niet kwijt? Regelmatig laten wisselen van job is misschien de oplossing. Een doorschuifsysteem biedt medewerkers namelijk extra groeikansen. Het voorkomt vastroesten. Ze worden breder inzetbaar. En u voorkomt u vroegtijdige uitstroom. Ook interesse? Ontdek hoe u jobrotatie invoert (pdf / 137.83 KB). Ken uw pensioen! Hoe langer u aan de slag blijft, hoe hoger uw pensioen wordt. Maar weet u wel hoeveel precies? Op minder dan een minuut berekent deze test het voor u. Probeer het zelf! Kennis en ervaring borgen: hoe begin ik eraan? ‘Grijze’ kennis? Dat zijn de weetjes en inzichten die rusten in de hoofden en de handen van uw ervaren medewerkers. Maar als zij vervroegd met pensioen gaan, dreigt u hun kennis te verliezen. Kennis verankeren, hoe doe je dat? Ontdek enkele kritische voorwaarden en handige tips (pdf / 55.97 KB) om kennis en ervaring te borgen in uw organisatie P7 Kerncijfers demografie en werkzaamheid: alle talent is nodig Wist u dat in 2010 al meer mensen van de arbeidsmarkt verdwenen dan dat er bijkwamen? En dat deze trend zich de volgende jaren nog sterker doorzet? Nochtans zijn er heel wat productieve mensen niet aan de slag. De cijfers liegen er niet om: alle talent is nodig. 4 Kritische condities voor een leeftijdsbewust en duurzaam personeelsbeleid. Een leerrijke zelfbevraging “Met goesting blijven werken en leren” Blijven uw mensen leren? Dan blijven ze langer met ‘goesting’ werken. Gebruik dit zelfbevragingsinstrument (pdf / 1237.56 KB) als leidraad en ontdek hoe lerend uw organisatie al is. Of hoe u er een leerkrachtige omgeving van maakt. En hoe u zo jong en oud meer goesting geeft om bij u te (blijven) werken. Langer aan de slag met werkbaar werk Onderzoek bewijst het: werkbaar werk motiveert vijftigplussers. Hoe aangenamer het werk is, hoe langer men aan de slag wil blijven. Ontdek snel de resultaten van het onderzoek. Leeftijdsneutraal aanwerven: tips en trics Vacatures waarop ook vijftigplussers reageren? Met deze nuttige tips (pdf / 345.8 KB) ontdekt u snel hoe u die best opstelt. Neem uw selectieprocedures ook eens onder de loep. Zo schrikt u alvast geen ervaren talent af. Leidinggeven aan oudere collega’s. Hoe pak ik het aan? Leidinggeven aan medewerkers die ouder zijn dan u? Vaak is het een leerproces. Toch heeft een goede mix van generaties op de werkvloer alleen maar voordelen. Ontdek tips om de samenwerking vlot te doen P8 Leidraad voor het voeren van een zinvol functioneringsgesprek Ook voor oudere medewerkers blijft het zinvol om functioneringsgesprekken te voeren. Zitten de verwachtingen nog op koers? Want duidelijke afspraken maken het werk voor iedereen prettiger. Voert u nog geen functioneringsgesprekken in uw organisatie? De handige ‘Leidraad voor het voeren van een zinvol functioneringsgesprek’ (pdf / 853.13 KB) helpt u op weg. Loopbaanbegeleiding: advies om uw carrière weer op het juiste spoor te zetten Hebt u het gevoel dat het even niet meer gaat op uw werk? Moedeloos wachten op uw pensioen is niet echt de aangenaamste keuze. Er zijn heel wat andere mogelijkheden! Misschien bent u gewoon toe aan een nieuwe stap, en dat kan net zo goed op uw eigen werk zijn. U weet niet hoe u dit kan aanpakken? Dan kan loopbaanbegeleiding u zeker helpen (gratis!). Samen zoeken en werken aan een oplossing van uw keuze. Ontdek snel wie de loopbaanbegeleider in uw buurt is. Maak uw leeftijdsbewust personeelsbeleid bespreekbaar voor iedereen Krijg uw organisatie mee rond leeftijdsbewust bezig zijn. Want nieuwe mogelijkheden of acties die de loopbaan aangaan, daarbij zijn alle medewerkers betrokken. Open en transparante communicatie voor oud en jong zorgt voor een ruim draagvlak. Hier vindt u alvast nuttige tips om met uw medewerkers erover te communiceren (pdf / 70.61 KB) (toetsingslijst uit HRM-Coach Unizo). 5 Motivatie van (oudere) werknemers om langer aan het werk te blijven (HRM-toetsingslijst Unizo) Oudere medewerkers blijven motiveren: ook voor ú een haalbare kaart. Want ze hebben heel wat goede redenen om langer aan de slag te blijven. Het werk zelf, de leermogelijkheden, de sfeer op het werk, hun autonomie, hun gezondheid… : de belangrijkste aandachtspunten op een rijtje. Waar staat uw organisatie op dat vlak? Toets het meteen even. (pdf / 64.51 KB) Tegelijk ook de perfecte voorbereiding voor het loopbaangesprek. Motivatiemeter: Ben ik nog gemotiveerd op het werk? (Motivatiemeter van Randstad) Ook al vaker een mindere dag op het werk? En wordt u al wat ouder? Geen reden om uw motivatie kwijt te spelen! Wel tijd om uit te zoeken wat er precies tegenzit. Want pas dan kunt u er iets aan doen. Ontdek met de motivatiemeter hoe u ervoor staat. Zitten bepaalde zaken niet snor, lees dan de tips om eraan te werken. Handig! P9 Opleidingscheques: een stimulans om bij te blijven! Nooit te oud om te leren! Ook als 50-plusser is het heel belangrijk om telkens weer bij te leren. Zo blijft u mee en verhogen uw kansen op het werk en op de arbeidsmarkt. Maar opleidingen kunnen soms duur uitvallen. Dus krijgt u een duwtje in de rug! Betaal zelf maar de helft van uw opleiding met de opleidingscheques van de Vlaamse overheid. Ontdek snel hoe het werkt. Overstappremie: voor 50-plussers die overstappen naar lichter werk Bent u 50 of ouder, en valt uw werk u te zwaar? Misschien kan uw werkgever u wel lichter werk bezorgen. Verdient u hierdoor minder? Dan kunt u een maandelijkse premie van de RVA krijgen. Zo blijft u toch nog op een haalbare manier aan het werk. Ontdek de voorwaarden. (pdf / 36.81 KB) Quickscan leeftijdsbewust personeelsbeleid Houdt u rekening met de verlangens van uw vijftigplussers? Dan blijven zij gemotiveerd voor u aan de slag. Hoe zit het in uw organisatie? Vul de Quickscan (pdf / 260.69 KB) in en ontdek het snel. Reistips top 10 – Advies van en voor de werkvloer voor een reis in competentieland Er is bij u op de werkvloer ook sprake van competenties en competentiebeleid? Jong of oud, het is iets voor alle leeftijden. Als werknemer kan u samen met uw vakbondsafgevaardigde helpen om er iets goeds van te maken. U wil er meer over weten? Ontdek hier hoe de vakbond meewerkt aan competentiebeleid voor iedereen. (pdf / 7311.22 KB) Signalen van werkstress in de organisatie: hoe herkent u ze en hoe pakt u ze aan? Stress op het werk kost organisaties veel geld. Elke dag opnieuw. Ook bij u? Voorkom langdurige ziekte in uw organisatie. En vermijd vroegtijdig vertrek van medewerkers. Hoe? Door de signalen van werkstress te herkennen en snel in te grijpen. 6 P10 Stappenplan voor Disability Management: Hoe helpt u medewerkers succesvol opnieuw aan de slag na een lange ziekte of arbeidsongeval? Zijn uw medewerkers een tijdje buiten strijd geweest door een ziekte of arbeidsongeval? Dan is voor hen de drempel groot om terug te keren. Maar u kunt hen daarbij helpen. Lees er alles over in het stappenplan. (pdf / 70.94 KB)En ontdek heel wat tips voor een grotere slaagkans op re-integratie en retentie. Zo kunt u wellicht ervaren krachten langer in huis houden. Test uzelf! Tests die helpen om uw loopbaan een nieuwe wending te geven Denkt u eraan om uw loopbaan een andere wending te geven? Zoekt u nog in welke richting? Er bestaan een aantal tests die u hierbij kunnen helpen. Doe er een paar en zoek de rode draad in de resultaten die u krijgt. Zo ontdekt u welke jobs bij u passen. Tewerkstellingspremie 50+ voor de aanwerving van een werkloze 50-plusser Neemt u oudere werknemers in dienst? Deze premie zorgt voor een rechtstreekse vermindering van de loonkost. Op die manier draagt de Vlaamse overheid bij aan een hogere werkzaamheidsgraad bij ouderen. Tips voor het werken met oudere medewerkers in uw KMO Wilt u uw vijftigplussers gemotiveerd aan de slag houden – maar hoe? U wil wel starten met leeftijdsbewust personeelsbeleid, maar waar te beginnen in de praktijk? Lees snel de tips in deze toestingslijst ‘Ervaring valoriseren: Tips voor het werken met oudere medewerkers in uw KMO (pdf / 71.92 KB)' (toetsingslijst uit HRM-Coach Unizo). Vind je evenwicht tussen werk, gezin en vrije tijd. Hoe scoort mijn bedrijf? (Checklist ABVV) Door de vergrijzing moeten we wellicht allemaal langer aan de slag blijven. Maar leven is meer dan werken alleen. Een goed evenwicht tussen werk en privéleven wordt dus nóg belangrijker. Want is de combinatie werkbaar en leefbaar? Dan kun je ze ook langer volhouden. Deze checklist (pdf / 1417.76 KB) geeft werknemers een overzicht van mogelijke maatregelen in de organisatie. Voor werkgevers beslist ook een handige toets om te helpen werken aan een beter evenwicht. P11 Waarom zou ik als werkgever 50-plussers willen behouden of aanwerven? Vindt u de praktijkervaring van uw 50-plussers een absolute troef voor uw organisatie? Bent u blij dat ze niet jobhoppen? Zijn het ook uitstekende coaches voor uw jongere medewerkers? Of kunnen ze juist niet goed meer mee met hen? Wegen bij aanwerving de voordelen van vijftigplussers op tegen hun hogere loonkost? Ontdek welke argumenten doorwegen. 7 Waarom zou ik langer willen blijven werken? Waarom wil ik langer aan de slag blijven? Doe ik mijn werk gewoon nog graag? Of wil ik de sociale contacten niet verliezen? Maar kan ik het nog goed aan? Of wordt de druk met ouder te worden toch wat lastig? Werken aan ergonomie, het rendeert. Hoezo? En hoe? In elke organisatie zijn er medewerkers die langdurig afwezig zijn door letsels, ziekte of stress. Wist u dat u veel klachten kunt voorkomen? Ontdek hoe een preventieve aanpak meteen rendeert. (pdf / 122.15 KB) Zo houdt u jong en oud werkbaar en gezond aan de slag. Werkhervattingstoeslag 50+ U bent ouder dan vijftig en werkloos, en gaat opnieuw aan de slag? Dan kan u onder bepaalde voorwaarden een vergoeding ontvangen bovenop uw loon. Ontdek snel of u in aanmerking komt en hoe. www.competentiebeleid.be: iedereen op de juiste stoel! De juiste persoon op de juiste plaats? Ook 50-plussers? Natuurlijk kan dat! Alleen speelt leeftijd hierbij geen rol. Bouw voort op de talenten en competenties van elke medewerker, jong én oud, en u kan heel wat uitdagingen beter aan. Hoe? Vind hier alvast een reeks handige hulpmiddelen* om u op weg te helpen. Deze website bevat bovendien een bundeling van al wat met competentiebeleid te maken heeft. * deze website wordt binnen enkele weken gelanceerd P12 Zelfsturende teams in de praktijk: enkele leerrijke voorbeelden Het is bewezen dat zelfsturende teams renderen. Maar wist u dat ze ook uw oudere medewerkers langer aan de slag houden? Vind hier de getuigenissen van een aantal collega-werkgevers. 8