gedetailleerd programma inspiratiedag

Inspiratiedag financiële vorming - 26 oktober 2015 - gedetailleerd programma
We voorzien een actieve dag waarbij er vooral gewerkt wordt rond het delen van kennis en ervaringen
rond financiële vorming. Na een kort plenair gedeelte bieden we diverse workshops aan. In de
namiddag is er ook een infomarkt. Hieronder volgt een beschrijving van de verschillende onderdelen
van het programma.
Plenair – voormiddag (9u40 – 10u30)
Experten van het departement Onderwijs en Vorming en van het Agentschap voor Hoger Onderwijs,
Volwassenonderwijs, Kwalificaties en Studietoelagen(AHOVOKS)
Waarom is financiële vorming meer dan ooit belangrijk en hoe wordt financiële vorming ingepast in
het Vlaams onderwijs?
In 2012 werd de financiële geletterdheid van 15-jarige leerlingen voor het eerst internationaal
vergelijkend in kaart gebracht als onderdeel van het PISA-onderzoek (Programme for International
Student Assessment). Ontdek de resultaten.
Plenair – panelgesprek (13u00 – 13u50)
Kom meer te weten over financieel gedrag bij jongeren aan de hand van enkele markante
vaststellingen uit de studie ‘Financieel risicogedrag bij jongeren’. Ilse Cornelis (onderzoeker Cebud,
Thomas More) legt stellingen voor aan diverse actoren uit het onderwijs of bezig met financiële
vorming: Lora Hasenbroekx, voorzitster Vlaamse Scholierenkoepel; Geert Van Campenhout, prof.
Onderzoeksgroep Finance, Accountancy and Taks; Patrick Heremans, coördinerend directeur
secundair onderwijs, KOSH-Herentals; Liesbeth Matteussen, leerkracht PAV en ambassadeur van het
pilootproject, ‘Je geld slim beheren, een troef voor het leven’ en deelnemer aan het Wikifin@Schoolpilootproject; CL&W Het Leercentrum-Merksem) en Els Lagrou, projectmanager Vlaams Onderwijs
FSMA/Wikifin.be.
Workshops van 10u30 – 12u en 14u00 - 15u30
De workshops kunnen opgesplitst worden in 3 categorieën



Doe nieuwe kennis en inzichten op over financiële zaken; met deze bagage en met ons
materiaal kan je deze onderwerpen daarna ook gemakkelijk in de klas aanbrengen.
Leerkrachten die deelnamen aan het Wikifin-pilootproject financiële vorming, onze Wikifin.beambassadeurs, delen graag hun ervaringen. Ontdek hoe onze ambassadeurs met het
Wikifin.be materiaal aan de slag gingen. Maak ook kennis met materiaal dat in andere scholen
werd ontwikkeld en wordt gebruikt tijdens de lessen financiële vorming. Laat je inspireren om
ook zelf rond dit thema met je leerlingen te werken.
Ontdek met spellen hoe je ook op een ludieke manier kan leren omgaan met geld. Word meer
financieel bewust door een spel en ontdek ook hoe leerlingen dit ervaren. Daarna ben je
overtuigd om met spel financiële thema’s aan te kaarten in de klas.
De diverse workshops: korte beschrijving
Workshop 1: Wikifin.be in een snapshot (45’)
Door Filip Desmedt en Luk Delboo (experten FSMA – Wikifin.be)
Je wil starten met een thema in de klas? Je hebt nood aan interactieve werkvormen? Ontdek snel hoe
je de juiste informatie kan terugvinden. Ontdek de grote waaier aan objectieve en toegankelijke
informatie, interactieve tools, filmpjes en lesmateriaal op www.wikifin.be en op
www.wikifin.be/nl/wikifin-at-school.be.
Workshop 2: Betalen en nieuwe technologie: hoe doe ik het? (45’)
Door Hans Knapen en Marijke Dheedene (experten FSMA – Wikifin.be)
Met overschrijvingen en betalen met je bankkaart en kredietkaart ben je wellicht al vertrouwd. Ken je
ook de nieuwe mogelijkheden zoals P2P-betaalsystemen en contactloos betalen? Ontdek tal van
betaalmogelijkheden en waar je deze kan gebruiken.
In deze workshop maak je kennis met een aantal klassieke betaalmiddelen maar ook met de
betaalmiddelen die bij jongeren populair zijn. Wat moet je zeker weten over deze betaalmiddelen,
welke zijn de risico’s en hoe worden ze precies gebruikt?
Workshop 3: Een krediet? Mens erger je niet! (45’)
Door Karel Mangeleer (expert FOD Economie)
Soms betalen we liever niet onmiddellijk, voor andere dingen hebben we het geld niet. Leer wat het
onderscheid is tussen diverse kredietvormen en welk krediet wanneer past. Deze workshop maakt je
vertrouwd met een aantal courante kredietvormen.
Workshop 4: Sparen en beleggen voor dummies (45’)
Door Nathalie Flamen en François Bayi (experten FSMA – Wikifin.be)
Je spaart voor een reis, een auto of een huis. Je legt centen aan de kant voor je pensioen. Misschien
bezit je een kasbon, een beleggingsfonds of een aandeel. Er is een groot en heel divers aanbod van
spaarformules en –producten. In deze workshop kom je er meer over te weten. Naast basisbegrippen
rond sparen en beleggen wordt ook aandacht besteed aan begrippen als risico, tijd en waarde.
Workshop 5: De Nationale Bank van België (90’)
Door Marianne Danneel (verantwoordelijke NBB-museum), Yves Randaxhe (verantwoordelijke
onderwijsseminaries en Generation €uro competitie – NBB) en Marc De Geyter (verantwoordelijke
Financieel Forum – NBB)
Wat zijn de opdrachten van de Nationale Bank van België en waarvoor kan je als leerkracht bij onze
centrale bank terecht?
In deze workshop wordt vooral gewerkt aan kennisoverdracht. Wat doet de NBB en waarom? Wat met
de financiële actualiteit? Je komt te weten waar je hierover informatie en lesmateriaal kan vinden.
Workshop 6: Met geld omgaan? Dat is kinderspel! (45’)
Door Hendrik Bens (Centrum voor Informatieve spelen - CIS)
Gedrag en attitude rond financiële zaken verander je vooral door dingen te ervaren. Spellen zijn
hiervoor een leuk leermiddel. Ontdek hoe educatieve spellen je financiële gedrag en attitude kunnen
verbeteren.
Workshop 7: Van Troeven tot Torekens – Alternatieve geldsystemen (45’)
Door Igor Byttebier (Centrum voor Ontwikkeling van het Creatief Denken)
Gemeenschapsmunten zijn in opmars: de wijkmunt Torekes in Gent, de zorgmunt Troeven in Turnhout,
de e-portemonnee in Limburg, … Waarom zijn ze er en hoe werken ze? In deze interactieve workshop
krijg je op een leuke manier inzicht in de theorie en de praktijk van deze nieuwe munten.
Als deelnemer krijg je snel inzicht in de alternatieve muntsystemen; je kan dan met die bagage het
thema aankaarten in de klas.
Workshop 8: 'Slim Beheer' in de basiseducatie of hoe werken aan financiële vaardigheden bij
laaggeletterde volwassenen (90')
Door Joke Huybrighs en Pascale Hoelebrandt, educatief medewerkers Maatschappijoriëntatie
(Centrum voor basiseducatie vzw Leerpunt Gent-Meetjesland-Leieland) en Ineke Van Molle,
maatschappelijk werkster (OCMW Gent)
Hoe worden de eindtermen van de module 'Slim Beheer' vertaald naar lesinhoud en concreet gemaakt
voor cursisten basiseducatie?
Workshop 9: Van cash tot smartphone – Aan de slag in de klas rond betaalmiddelen (45’)
Door Annemie Van Moer en Mattia D’angello (leerkracht PAV - CLW TNA Het Leercentrum - Wikifin.beambassadeurWikifin.be-ambassadeurs van het pilootproject “Je geld slim beheren, een troef voor het
leven”)
Betalen kan je op heel uiteenlopende manieren. Maar welke betaalmethode past het best bij jou? Ken
je de voor- en nadelen van de verschillende betaalwijzen? Waar vind je informatie? Wat brengt de
toekomst en waarop moet je letten wanneer je gebruik maakt van nieuwe technologie?
Deelnemers aan deze workshop ontdekken hoe ze hun leerlingen vertrouwd kunnen maken met
diverse betaalmiddelen en technologische vernieuwingen.
Workshop 10: Budget aan zet - Jouw middel tegen financiële kopzorgen (45’)
Door Elke Claeys (verantwoordelijke Algemene Vorming - CDO Kortrijk - Wikifin.be-ambassadeur van
het pilootproject “Je geld slim beheren, een troef voor het leven”); Ken Sandeman en Wendy Heins
(medewerkers BudgetInZicht Limburg)
De rekeningen staan in het rood en de maand is nog niet half. Welke kosten zie je over het hoofd? Hoe
zorg je voor een balans tussen inkomsten en uitgaven? Met een simpel overzichtje breng je alles in
kaart.
Deelnemers ontdekken hoe je veel meer met je centen kan doen als je er slim mee omgaat en krijgen
tips mee om te gebruiken in de klas. De Wikifin.be-ambassadeurWikifin.be-ambassadeurs en de BIZ
medewerkers delen hun ervaringen.
Workshop 11: Ga bewust om met je centen – Leer van de vele tips en je wordt een alerte consument
(45’)
Door Sophie Lahousse (PAV-leerkracht Leielandscholen Campus Stella Maris) en Line Herregods (PAVleerkracht - CLW VTI De Kering - Wikifin.be-ambassadeurs van het pilootproject “Je geld slim beheren,
een troef voor het leven”)
Je wordt overspoeld door reclame, koopjes, speciale online-acties, … Hoe koop je op een verantwoorde
wijze? Waar let je best op wanneer je iets koopt? Wat kan je doen als je spijt hebt van je aankoop? Je
nieuwe snufje is al na enkele weken stuk: heb je een garantie? Begrijp je de belangrijkste gegevens op
je aankoopfactuur of garantiebewijs?
Ontdek welke informatie voor jongeren belangrijk is en geef ze deze interessante weetjes mee. Leer
van de Wikifin.be-ambassadeurWikifin.be-ambassadeurs hoe zij dit aanpakken in de klas.
Workshop 12: Lenen: tips and tricks (45’)
Door Corentin Verdegem en Annick Wittevrongel (leerkrachten PAV - HTISA/De Rotonde - Wikifin.beambassadeurWikifin.be-ambassadeurs van het pilootproject “Je geld slim beheren, een troef voor het
leven”)
Een wagen, een bromfiets, een verre reis, studies, een huis, … Hiervoor heb je vaak niet voldoende
middelen. Kan je hiervoor lenen? Waarop moet je letten als je een krediet afsluit?
De Wikifin.be-ambassadeurWikifin.be-ambassadeurs delen hun ervaringen: hoe kan je over dit
onderwerp praten in de klas, hierrond werken, …
Workshop 13: Van spaarvarken tot crowdfunding – Sparen en beleggen (45’)
Door Ruben Lelièvre en Ilse Pans (PAV leerkrachten - KA Campus D’Hek Landen - Wikifin.beambassadeurWikifin.be-ambassadeurs van het pilootproject “Je geld slim beheren, een troef voor het
leven”)
We hopen allemaal wel een centje te sparen om later een leuk hebbedingetje, een auto, kunst, en
misschien wel een huis te kopen. Hoe spaar je voor de toekomst? Koop je aandelen of obligaties of
probeer je geld op te halen via crowdfunding?
De Wikifin.be-ambassadeurWikifin.be-ambassadeurs laten zien hoe ze met dit thema aan de slag gaan
in de klas. Ontdek welke boodschappen en tips ze aan de leerlingen geven, welke leervormen ze voor
dit thema geschikt vinden, …
Workshop 14: Le fric, c’est quoi? Une expérience d’éducation financière dans des écoles
francophones.
(45’)
Door Karine Huet (expert Wikifin-FSMA en projectcoördinator van een pilootproject in het Franstalig
onderwijs (ASO-TSO))
Ook in het Franstalig onderwijs liep een pilootproject rond financiële vorming, maar dan in het ASO en
TSO. In deze workshop leer je hoe financiële vorming werd geïntroduceerd. Ontdek hoe je met het
Wikifinmateriaal aan de slag kan gaan, zowel binnen een vak als vakoverschrijdend.
Workshop 15: Interactief aan de slag met de resultaten van financiële geletterdheid bij PISA 2012
(90’)
Door Inge De Meyer en Martin Valcke (PISA-team van de Universiteit Gent)
Wat zeggen de PISA-resultaten concreet over de financiële vorming van onze 15-jarigen? Welke
groepen leerlingen zijn meer/minder financieel geletterd? Welke factoren hebben de grootste
samenhang met financiële geletterdheid?
In deze workshop wordt dieper ingegaan op het concept financiële geletterdheid zoals het werd
gemeten in PISA 2012 en op de resultaten van deze bevraging. Aan de hand van stellingen, discussies
in kleine groepjes en plenaire terugkoppeling worden enkele opmerkelijke resultaten geduid en wordt
een link gemaakt met de klaspraktijk.
Workshop 16: Skillville – Een serious game om financiële geletterdheid te verhogen: te gebruiken
binnen secundair onderwijs en lerarenopleidingen (90’)
Door Greet Fastré (UHasselt), Sebastiaan Jans (UC Leuven-Limburg) en Karolien Vlaeyen (UC LeuvenLimburg)
In deze workshop zullen de doelstellingen van Skillville kort worden toegelicht. Er wordt aangetoond
hoe financiële geletterdheid aan bod komt in de lerarenopleidingen: VOET, serious games, andere
lesmethoden, contacten met leerlingen, samenwerking SO-HO, …
Workshop 17: Introductie van financiële geletterdheid in een overvol curriculum?!? Comeniusproject 2 Latijn St. Pieterscollege Leuven)
Door Patrick Vandewiele (voorheen St.-Pieterscollege, nu Bisdom Mechelen), Pieter Van den Bosch (St.
Pieterscollege), Alberik Hubin (UCLL) en Vera Vanhoucke (UCLL)
Vanuit een internationaal project hebben KHLeuven/UCLL en het St.-Pieterscollege een strategie
ontwikkeld om financiële geletterdheid te introduceren bij leerlingen die nergens in het curriculum
economische vorming krijgen. In deze workshop willen we de resultaten van dit Comeniusproject
kenbaar maken en de deelnemers warm maken om een gelijkaardig project op te zetten.
Workshop 18: Budgetbeheer: op eigen benen (45’)
Door Johan Wolk (leraar PAV, Provinciale Technische School Maasmechelen) en Ann-Lise Cuypers
(pedagogisch begeleider)
Hoe als PAV-leerkrachten en maatschappelijk assistenten preventief werken met de laatstejaars van
het technisch en beroepsonderwijs en hen beter voorbereiden op de arbeidswereld, met zijn vele
valkuilen en gevaren. In 'Op eigen benen' willen we je wegwijzers aanbieden. Het boekje is een
werkdocument waarmee leerlingen de eerste stappen in de arbeidswereld leren zetten. Wat moeten
ze doen als ze de school verlaten? En vooral, hoe beheren ze hun zuurverdiende centjes? Welke zijn
de valkuilen?
Tijdens de workshop wordt de werkbundel (of delen eruit) voorgesteld en maken we samen een
oefening budgetteren.
Workshop 19: Spelen met centen – Geen zin meer om abstract te werken rond geld? Ontdek hoe het
anders kan (90’)
Door Hendrik Bens, Joost Capiau, Kelly Broux en Michiel Kun (spelanimatoren - Centrum voor
Informatieve Spelen, Leuven)
Doe mee aan ons spel en leer op een ludieke manier hoe je met centen kan omgaan. Spellen stimuleren
de deelnemers om na te denken over geld.