ontdekkers en atlassen

Waldseemüllers
kaart , 1507
Ontdekkers leggen de wereld open
Atlassen en kaarten
Het ei van Columbus
Ontdekkingsreizen: chronologie
& feiten
• Hendrik de Zeevaarder (Portugal) 1394- 1460,
verkende de Atlantische Oceaan
• 1488 Bartholomeus Diaz (Portugal) voer als eerste
langs Kaap de Goede Hoop
• Christoffel Columbus (Genua/Spanje) ontdekte in
1492 Amerika
• Vasco da Gama (Portugal) ontdekte in 1498 de route
naar India/Indië ofwel de ‘Carreira da India’
• Ferdinand Magalhães (Portugees) voer voor Spanje in
1521 als eerste om de wereld
Thema 1: Columbus
Toevalstreffer of berekende gok?
• Columbus was in 1492 ervan overtuigt dat hij Indië had ontdekt. Hij
noemde de bewoners ‘Indianen’
• Voor zijn eerste reis bestudeerde
Columbus oceaanwinden- en stromingen;
de beschikbare geografische kennis, etc.
• Hij maakte een expeditieplan gebaseerd op de
theorie dat de westelijke route naar Indië 4400 km lang
zou zijn… (is in werkelijkheid 4 x zo lang!)
De aankomst van
Columbus in Amerika
Thema 2: motieven ontdekkingsreizen
• Geld – handel (specerijen)
• Verspreiding geloof
• Eigen zeeroute
• Bondgenoten
• Meer over de wereld te weten komen
Thema 3: Spanje vs. Portugal
• Spanje en Portugal streden om de wereld
• Verdrag van Tordesillas (1494) = verdeling
Latijns-Amerika
• Brazilië > Portugees
• Azië > Portugees
• Rest > Spanje
Thema 4: Geslaagd of niet?
• Tijdens de ontdekkingsreizen werden vaak
zware verliezen geleden. Toch werden de
tochten dan als succesvol beschouwd.
Hoe kwam dat?
Het ontdekken van zeeroutes was
erg belangrijk. Al verging de halve
vloot, de route was ontdekt!
Wereldkaart
16de eeuw
Kaarten en atlassen
Waarom belangrijk?
HET BEWIJS VAN EEN MENTALE REVOLUTIE
- i.p.v. het geloof waren eigen onderzoek en waarnemingen de
bron van al het weten
- Waarheidsgetrouwe wetenschap i.p.v. traditionele, symbolische
wetenschap
- Het bestaande wereldbeeld moest worden aangepast
Nieuwe kennisdrager: de atlas
15de – 16de eeuw: omslag wereldbeeld
Oudheid:
Ptolemaeus
Kaartenmakers brengen nieuwe
gebieden voor zeevaarders in
kaart
Detail: kaarten vaak staatsgeheim en kostbare
kennis!
Voorkant Atlas,
18de eeuw
Later: kaart als commerciële
handelswaar
•
•
-
Geheimhouding bleek later onmogelijk
gevolg: kaarten steeds beter
Uitvinding drukpers
gevolg: fabriceren kaarten werd
lucratief!
• Nederlanders goede kaartenmakers
Kaartenmakers: Mercator
• Vader en zoon Gerardus en Rumold
• Technische hoogstandjes
• Introduceerde
het woord ‘Atlas’
• Begin commerciële
kaartenproductie
Kaart Noordpool
1595, Mercator
Wat weet je nog?