Speurtocht - Burgers Zoo

9.
Kaaiman
Krokodillen, alligatoren en kaaimannen zijn reptielen.
Hun nauwste familie zijn niet de huidige reptielen zoals slangen,
schildpadden of hagedissen, maar de dinosaurussen!
Net als onze breedsnuitkaaiman legde de T. rex zijn eieren in een nest
in het zand. Paleontologen denken dat een aantal soorten dinosaurussen
broedzorg kenden. Dat betekent, dat één of beide ouders de eieren en misschien
ook op de jongen beschermde. Tot nu toe zijn er geen aanwijzingen dat T. rex ook broedzorg
kende. Wie neemt bij breedsnuitkaaimannen de broedzorg op zich?
U
de moeder
B
de vader
E
beide ouders
10. Jachttechniek
De kaaiman is een roofdier dat niet zo snel kan lopen. Hij ligt heel stil te wachten tot een
prooidier in de buurt komt en slaat dan snel toe. Andere roofdieren, zoals cheeta’s, rennen
hun prooi achterna. Het is nog onduidelijk hoe de jachttechniek van de T. rex was. Wel hebben
paleontologen goed naar zijn skelet gekeken en berekend, wat zijn maximale snelheid was:
waarschijnlijk zo’n 30 km/uur. Hoe hard is dat?
V
Net zo hard als een nijlpaard of een neushoorn kan rennen.
R
Net zo hard als jezelf kunt rennen.
E
Harder dan cheeta’s en leeuwen kunnen rennen.
11.
S
B
G
Kolenbranderschildpad
Net als bij krokodillen bepaalt bij schildpadden de temperatuur tijdens
het uitbroeden (door de zon) het geslacht van de jongen. Mogelijk was
dat bij dinosaurussen ook het geval! 65 miljoen jaar geleden sloeg een
meteoriet in op aarde. Als gevolg daarvan zijn de toen levende dinosaurussen, zoals de T. rex uitgestorven. Niet omdat de meteoriet alle dino’s
heeft gedood, maar omdat na de inslag het klimaat snel veranderde.
Waarom zou dat een probleem geweest kunnen zijn voor de eieren van
de T. rex?
Misschien kwamen door de veranderde temperatuur alleen nog maar jongetjes of
meisjes uit de eieren.
Misschien was de temperatuur helemaal niet meer geschikt om de eieren uit te laten
komen.
Beide mogelijkheden kan ik me voorstellen.
Oplossing
Als je de letters van de goede antwoorden in de juiste volgorde plaats, leer nog een feitje
over de T. rex!
Bij de Tyrannosaurus rex was het:
vraagnr.
juiste letter
10
6
4
9
8d
8b
3
8a
11
2
8c
8e
7
5
Speurtocht
Thema Dinosaurussen
9-12 jaar
Ben je een fan van de Tyrannosaurus rex? Met deze ontdektocht loop je langs de diersoorten
die familie zijn van dino’s, maar die gelukkig niet zijn uitgestorven! Daarbij kun je bewijzen,
dat je al veel weer over de T. rex. En je leert vast nog meer over hoe de T. rex leefde! Je loopt
op je wandeling door de Bush en de Desert, waar het klimaat lijkt op de
leefomgeving van de T. rex, miljoenen jaar geleden.
Desert
1.
Gilamonster
Alle diersoorten, uitgestorven of nog levend, hebben een wetenschappelijke naam. Deze naam
komt meestal uit het Latijns of het Grieks en beschrijft vaak het uiterlijk van het dier. Soms
is ook de naam van de ontdekker van de soort in de wetenschappelijke naam verwerkt. De
namen kun je natuurlijk naar het Nederlands vertalen.
Zo betekent ‚Dinosaurus’ ‚verschrikkelijke hagedis’ en
‚Tyrannosaurus rex’ betekent ‚De konings-tiranhagedis’. In de
Desert vind je het gilamonster, ook een reptiel met een wat
enge naam. Zijn weten-schappelijke naam betekent vertaald:
‚verdachte nagelhuid’. Schrijf hier de
wetenschappelijke naam van dit dier op: ____________________________________________
2.
Het gilamonster dankt zijn enge naam aan het feit dat het een giftige hagedis is. Waarvoor
zouden gilamonsters hun gif gebruiken?
R
Om prooidieren te doden, en als verteringssapje
B
Om mensen en andere grote dieren te doden, als ze te dichtbij komen
H
Om elkaar in gevechten te doden
3.
Dino-deskundigen denken, dat er ook een aantal dinosaurussen giftig waren. De kalkoengrote Sinornithosaurus bijvoorbeeld kon met zijn gif prooidieren verlammen. Beschikte de
T. rex ook over giftanden?
U
ja
J
nee
4.
Versteend hout
Zoek het stuk versteende boomstam. Dit is een echt fossiel, van ongeveer 225 miljoen jaar oud!
Het is gevonden in het Zuidwesten van der Verenigde Staten, waar in die tijd dinosaurussen
leefden. Deze boomstam is van een sequoia-naaldboom, een boomsoort die ook vandaag de dag nog voorkomt.
Weet jij, hoe een boom of dier een fossiel kan verworden?
R
Het DNA van hout wordt vervangen door het DNA van steen.
O
De materialen waar een dood dier of een dode boom uit is
opgebouwd, worden vervangen door mineralen.
N
Door het zware gewicht van stenen en grond die boven op
de dode boom of het dode dier komen te liggen, ontstaat een afdruk ervan in steen.
5.
Tyrannosaurus rex-opgraving
Op dit moment sta je in een stukje nagemaakte woestijn uit het Zuidwesten van de Verenigde
Staten. Daar in Amerika– leefde zo’n 85 miljoen jaar geleden de T. rex. Daarom is deze woestijn
ook een goede vindplaats voor fossielen van deze dinosaurus. Je ziet hier
ook een opgravingsplek, met een afgietsel van de botten van een T. rex
op ware grootte. De T. rex was een vleeseter.
Hoeveel tanden had hij in zijn bek? Tellen maar!
E
ongeveer 40
R
ongeveer 60
N
ongeveer 80
Wist je dit over de T. rex-gravingen? _________________________________________
-
Ongeveer 150 jaar geleden werden de eerste tanden en botten van een T. rex gevonden.
-
Pas in 1905 werd de T. rex als soort beschreven; dus we weten pas sinds 110 jaar dat
hij heeft bestaan!
-
Al met al zijn tot nu toe slechts enkele tientallen exemplaren gevonden.
-
Helaas is géén één gevonden T. rex-skelet compleet! Meestal zijn maar zo’n 30 tot
100 skeletdelen gevonden, terwijl een T. rex zo’n 300 botten had!
6.
Renkoekoek en konijnuil
Deze vogels leven nu in de woestijn van Amerika, in hetzelfde gebied waar vroeger de T. rex
leefde. Alle vogels zijn directe afstammelingen van de dinosaurussen. Waarschijnlijk hadden
veel dinosaurussen zelfs veren! Ook de jongen van de T. rex
hadden als jongen donsveren, denken paleontologen.
Vogels op hun beurt hebben op één lichaamsdeel
schubben, zoals ook reptielen hebben. Bekijk de vogels goed.
Waar hebben ze schubben in plaats van veren?
A
aan de snavelrand
B
rondom en naast de ogen
R
op de poten
7.
Ratelslang
De T. rex kon met zijn gekartelde tanden stukken vlees uit zijn prooidieren scheuren, zoals nu
bijvoorbeeld haaien, varanen of krokodillen doen. Maar hij kon ook grote prooidieren, die zelfs
groter waren dan zijn eigen kop, in één keer naar binnen schrokken, net als slangen doen.
Waarom kunnen wij dat niet?
H Als wij de mond open doen, bewegen we de
bovenkaak; de T. rex bewoog de onderkaak.
E Al onze schedelbotten zijn veel minder bewege-
lijk ten opzichte van elkaar.
G Bij ons zitten de tanden teveel in de weg om hele
grote happen te kunnen nemen.
Bush
De Bush is een voorbeeld van het tropisch regenwoud. In de tijd van de dinosaurussen was
het ook warm en vochtig, net als in het regenwoud. Je had ook oerbossen, maar de meeste
planten die daar vandaag leven, bestonden toen nog niet. Planten en bomen die bloemen
maken, zoals bijvoorbeeld rozen of appelbomen, ontstonden pas 140 miljoen jaar geleden.
Toen had je al lang dino’s. En gras ontstond nog veel later, toen de dinosaurussen al waren
uitgestorven.
eerste dino’s
eerste bloemplanten
232
140
opkomst T. rex
eerste grassen
85
65 55
miljoen jaar geleden uitsterven alle dino’s
8.
Planten uit het dino-tijdperk
Naast het bord ‚startpunt rondleidingen’ op het terras in de Bush staat een grote naaldboom,
de Araucaria heterophylla. Dit is één van de weinige soorten naaldbomen die nog in tropische
gebieden voorkomt. Men noemt ze ‚levende fossielen’, omdat ze er al vele miljoenen jaren
hetzelfde uitzien. Waarschijnlijk waren deze naaldbomen zelfs het hoofdvoedsel van de grote,
plantenetende dino’s. De T. rex at vlees. Denk na: waarvoor kan de T. rex deze bomen misschien
wel hebben gebruikt?
_________________________________________________________________________________
In de oerbossen van het dino-tijdperk had je ook palmen en varens. Die kun je veel in de Bush
zien. Verder had je ginkgo-bomen en later ook magnolia’s, één van de eerste bloemplanten. In
de moerassige gedeeltes had je paardenstaarten. Als echte dino-expert moet je deze levende
planten-fossielen ook kennen. Zet achter de naam van de plant het nummer van het juiste
blad.
8a. gingko _____
8b.
varen
_____
8c.
palm
_____
8d.
magnolia _____
8e.
paardenstaart _____
O
W
T
E
T