Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 Brussel Tel 02 553 03 55 - Fax 02 553 80 06 [email protected] Document Onderwerp • • • • R-zinnen en S-zinnen Status publiek versie - datum 16/12/2003 auteur dienst Veiligheidsrapportering ([email protected]) R-zinnen Combinaties van R-zinnen S-zinnen Combinaties van S-zinnen Aard der bijzondere gevaren toegeschreven aan gevaarlijke stoffen en preparaten (R-zinnen) R-zinnen R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 R10 R11 R12 R14 R15 R16 R17 R18 R19 R20 R21 R22 R23 In droge toestand ontplofbaar. Ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere ontstekingsoorzaken. Ernstig ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere ontstekingsoorzaken. Vormt met metalen zeer gemakkelijk ontplofbare verbindingen. Ontploffingsgevaar door verwarming. Ontplofbaar met en zonder lucht. Kan brand veroorzaken. Bevordert de ontbranding van brandbare stoffen. Ontploffingsgevaar bij menging met brandbare stoffen. Ontvlambaar. Licht ontvlambaar. Zeer licht ontvlambaar. Reageert heftig met water. Vormt zeer licht ontvlambaar gas in contact met water. Ontploffingsgevaar bij menging met oxiderende stoffen. Spontaan ontvlambaar in lucht. Kan bij gebruik een ontvlambaar/ontplofbaar damp-luchtmengsel vormen. Kan ontplofbare peroxiden vormen. Schadelijk bij inademing. Schadelijk bij aanraking met de huid. Schadelijk bij opname door de mond. Vergiftig bij inademing. Gevaarlijke stoffen: r-zinnen en s-zinnen © dienst Veiligheidsrapportering 1/6 R24 R25 R26 R27 R28 R29 R30 R31 R32 R33 R34 R35 R36 R37 R38 R39 R40 R41 R42 R43 R44 R45 R46 R48 R49 R50 R51 R52 R53 R54 R55 R56 R57 R58 R59 R60 R61 R62 R63 R64 R65 R66 R67 R68 Vergiftig bij aanraking met de huid. Vergiftig bij opname door de mond. Zeer vergiftig bij inademing. Zeer vergiftig bij aanraking met de huid. Zeer vergiftig bij opname door de mond. Vormt vergiftig gas in contact met water. Kan bij gebruik licht ontvlambaar worden. Vormt vergiftige gassen in contact met zuren. Vormt zeer vergiftige gassen in contact met zuren. Gevaar voor cumulatieve effecten. Veroorzaakt brandwonden. Veroorzaakt ernstige brandwonden. Irriterend voor de ogen. Irriterend voor de ademhalingswegen. Irriterend voor de huid. Gevaar voor ernstige onherstelbare effecten. Carcinogene effecten zijn niet uitgesloten. Gevaar voor ernstig oogletsel. Kan overgevoeligheid veroorzaken bij inademing. Kan overgevoeligheid veroorzaken bij contact met de huid. Ontploffingsgevaar bij verwarming in afgesloten toestand. Kan kanker veroorzaken. Kan erfelijke genetische schade veroorzaken. Gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling. Kan kanker veroorzaken bij inademing. Zeer vergiftig voor in het water levende organismen. Vergiftig voor in het water levende organismen. Schadelijk voor in het water levende organismen. Kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Vergiftig voor planten. Vergiftig voor dieren. Vergiftig voor bodemorganismen. Vergiftig voor bijen. Kan in het milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Gevaarlijk voor de ozonlaag. Kan de vruchtbaarheid schaden. Kan het ongeboren kind schaden. Mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid. Mogelijk gevaar voor beschadiging van het ongeboren kind. Kan schadelijk zijn via de borstvoeding. Schadelijk: kan longschade veroorzaken na verslikken. Herhaalde blootstelling kan een droge of een gebarsten huid veroorzaken. Dampen kunnen slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. Onherstelbare effecten zijn niet uitgesloten. Combinatie van R-zinnen R14/15 R15/29 R20/21 R20/22 R20/21/22 R21/22 R23/24 R23/25 R23/24/25 R24/25 R26/27 R26/28 Reageert heftig met water en vormt daarbij zeer ontvlambaar gas. Vormt vergiftig en zeer ontvlambaar gas in contact met water. Schadelijk bij inademing en bij aanraking met de huid. Schadelijk bij inademing en opname door de mond. Schadelijk bij inademing, opname door de mond en aanraking met de huid. Schadelijk bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. Vergiftig bij inademing en bij aanraking met de huid. Vergiftig bij inademing en opname door de mond. Vergiftig bij inademing, opname door de mond en aanraking met de huid. Vergiftig bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. Zeer vergiftig bij inademing en bij aanraking met de huid. Zeer vergiftig bij inademing en opname door de mond. Gevaarlijke stoffen: r-zinnen en s-zinnen © dienst Veiligheidsrapportering 2/6 R26/27/28 R27/28 R36/37 R36/38 R36/37/38 R37/38 R39/23 R39/24 R39/25 R39/23/24 R39/23/25 R39/24/25 R39/23/24/25 R39/26 R39/27 R39/28 R39/26/27 R39/26/28 R39/27/28 R39/26/27/28 R42/43 R48/20 R48/21 R48/22 R48/20/21 R48/20/22 R48/21/22 R48/20/21/22 R48/23 R48/24 R48/25 R48/23/24 R48/23/25 R48/24/25 R48/23/24/25 R50/53 Zeer vergiftig bij inademing, opname door de mond en aanraking met de huid. Zeer vergiftig bij aanraking met de huid en bij opname door de mond. Irriterend voor de ogen en de ademhalingswegen. Irriterend voor de ogen en de huid. Irriterend voor de ogen, de ademhalingswegen en de huid. Irriterend voor de ademhalingswegen en de huid. Vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij inademing. Vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij aanraking met de huid. Vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij opname door de mond. Vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij inademing en aanraking met de huid. Vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij inademing en opname door de mond. Vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij aanraking met de huid en opname door de mond. Vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij inademing, aanraking met de huid en opname door de mond. Zeer vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij inademing. Zeer vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij aanraking met de huid. Zeer vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij opname door de mond. Zeer vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij inademing en aanraking met de huid. Zeer vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij inademing en opname door de mond. Zeer vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij aanraking met de huid en opname door de mond. Zeer vergiftig: gevaar voor ernstige onherstelbare effecten bij inademing, aanraking met de huid en opname door de mond. Kan overgevoeligheid veroorzaken bij inademing of contact met de huid. Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing. Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij aanraking met de huid. Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij opname door de mond. Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing en aanraking met de huid. Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing en opname door de mond. Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij aanraking met de huid en opname door de mond. Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing, aanraking met de huid en opname door de mond. Vergiftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing. Vergiftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij aanraking met de huid. Vergiftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij opname door de mond. Vergiftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing en aanraking met de huid. Vergiftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing en opname door de mond. Vergiftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij aanraking met de huid en opname door de mond. Vergiftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing, aanraking met de huid en opname door de mond. Zeer vergiftig voor in het water levende organismen; kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Gevaarlijke stoffen: r-zinnen en s-zinnen © dienst Veiligheidsrapportering 3/6 R51/53 R52/53 R68/20 R68/21 R68/22 R68/20/21 R68/20/22 R68/21/22 R68/20/21/22 Vergiftig voor in het water levende organismen; kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Schadelijk voor in het water levende organismen; kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Schadelijk: bij inademing zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten. Schadelijk: bij aanraking met de huid zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten. Schadelijk: bij opname door de mond zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten. Schadelijk: bij inademing en aanraking met de huid zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten. Schadelijk: bij inademing en opname door de mond zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten. Schadelijk: bij aanraking met de huid en opname door de mond zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten. Schadelijk: bij inademing, aanraking met de huid en opname door de mond zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten. Gevaarlijke stoffen: r-zinnen en s-zinnen © dienst Veiligheidsrapportering 4/6 Veiligheidsaanbevelingen met betrekking tot gevaarlijke stoffen en preparaten (S-zinnen) S-zinnen S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 S12 S13 S14 S15 S16 S17 S18 S20 S21 S22 S23 S24 S25 S26 S27 S28 S29 S30 S33 S35 S36 S37 S38 S39 S40 S41 S42 S43 S45 S46 S47 S48 S49 S50 S51 S52 Achter slot bewaren. Buiten bereik van kinderen bewaren. Op een koele plaats bewaren. Verwijderd van woonruimten opbergen. Onder – houden (geschikte vloeistof aan te geven door fabrikant). Onder – houden (inert gas aan te geven door fabrikant). In goed gesloten verpakking bewaren. Verpakking droog houden. Op een goed geventileerde plaats bewaren. De verpakking niet hermetisch sluiten. Verwijderd houden van eet- en drinkwaren en van diervoeder. Verwijderd houden van – (stoffen waarmee contact vermeden dient te worden aan te geven door de fabrikant). Verwijderd houden van warmte. Verwijderd houden van ontstekingsbronnen - Niet roken. Verwijderd houden van brandbare stoffen. Verpakking voorzichtig behandelen en openen. Niet eten of drinken tijdens gebruik. Niet roken tijdens gebruik. Stof niet inademen. Gas/rook/damp/spuitnevel niet inademen (toepasselijke term(en) aan te geven door de fabrikant). Aanraking met de huid vermijden. Aanraking met de ogen vermijden. Bij aanraking met de ogen onmiddellijk met overvloedig water afspoelen en deskundig medisch advies inwinnen. Verontreinigde kleding onmiddellijk uittrekken. Na aanraking met de huid onmiddellijk wassen met veel – (aan te geven door de fabrikant). Afval niet in de gootsteen werpen. Nooit water op deze stof gieten. Maatregelen treffen tegen ontladingen van statische elektriciteit. Deze stof en de verpakking op veilige wijze afvoeren. Draag geschikte beschermende kleding. Draag geschikte handschoenen. Bij ontoereikende ventilatie een geschikte adembescherming dragen. Een bescherming voor de ogen/voor het gezicht dragen. Voor de reiniging van de vloer en alle voorwerpen verontreinigd met dit materiaal, – gebruiken (aan te geven door de fabrikant). In geval van brand en/of explosie inademen van rook vermijden. Tijdens de ontsmetting/bespuiting een geschikte adembescherming dragen (geschikte term(en) door de fabrikant aan te geven). In geval van brand – gebruiken (blusmiddelen aan te duiden door de fabrikant. Indien water het risico vergroot, toevoegen: —Nooit water gebruiken.). Bij een ongeval of indien men zich onwel voelt, onmiddellijk een arts raadplegen (indien mogelijk hem dit etiket tonen). In geval van inslikken onmiddellijk een arts raadplegen en verpakking of etiket tonen. Bewaren bij een temperatuur beneden – °C (aan te geven door de fabrikant). Inhoud vochtig houden met – (middel aan te geven door de fabrikant). Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren. Niet vermengen met – (aan te geven door de fabrikant). Uitsluitend op goed geventileerde plaatsen gebruiken. Niet voor gebruik op grote oppervlakken in woon- en verblijfruimten. Gevaarlijke stoffen: r-zinnen en s-zinnen © dienst Veiligheidsrapportering 5/6 S53 S56 S57 S59 S60 S61 S62 S63 S64 Blootstelling vermijden Š vóór gebruik speciale aanwijzingen raadplegen. Deze stof en de verpakking naar inzamelpunt voor gevaarlijk of bijzonder afval brengen. Neem passende maatregelen om verspreiding in het milieu te voorkomen. Raadpleeg fabrikant/leverancier voor informatie over terugwinning/recycling. Deze stof en de verpakking als gevaarlijk afval afvoeren. Voorkom lozing in het milieu. Vraag om speciale instructies/veiligheidskaart. Bij inslikken niet het braken opwekken; direct een arts raadplegen en de verpakking of het etiket tonen. Bij een ongeval door inademing: slachtoffer in de frisse lucht brengen en laten rusten. Bij inslikken, mond met water spoelen (alleen als de persoon bij bewustzijn is). Combinatie van S-zinnen S1/2 S3/7 S3/9/14 S3/9/14/49 S3/9/49 S3/14 S7/8 S7/9 S7/47 S20/21 S24/25 S27/28 S29/35 S29/56 S36/37 S36/37/39 S36/39 S37/39 S47/49 Achter slot en buiten bereik van kinderen bewaren. Gesloten verpakking op een koele plaats bewaren. Bewaren op een koele, goed geventileerde plaats verwijderd van – (stoffen waarmee contact vermeden dient te worden, aan te geven door de fabrikant). Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren op een koele, goed geventileerde plaats verwijderd van – (stoffen waarmee contact vermeden dient te worden, aan te geven door de fabrikant). Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren op een koele, goed geventileerde plaats. Bewaren op een koele plaats verwijderd van – (stoffen waarmee contact vermeden dient te worden, aan te geven door de fabrikant). Droog houden en in een goed gesloten verpakking bewaren. Gesloten verpakking op een goed geventileerde plaats bewaren. Gesloten verpakking bewaren bij een temperatuur beneden – °C (aan te geven door de fabrikant). Niet eten, drinken of roken tijdens gebruik. Aanraking met de ogen en de huid vermijden. Na contact met de huid, alle besmette kleding onmiddellijk uittrekken en de huid onmiddellijk wassen met veel – (aan te geven door de fabrikant). Afval niet in de gootsteen werpen; stof en verpakking op veilige wijze afvoeren. Afval niet in de gootsteen werpen; deze stof en de verpakking naar een inzamelpunt voor gevaarlijk of bijzonder afval brengen. Draag geschikte handschoenen en beschermende kleding. Draag geschikte beschermende kleding, handschoenen en een beschermingsmiddel voor de ogen/het gezicht. Draag geschikte beschermende kleding en een beschermingsmiddel voor de ogen/het gezicht. Draag geschikte handschoenen en een beschermingsmiddel voor de ogen/het gezicht. Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren bij een temperatuur beneden – °C (aan te geven door de fabrikant). Gevaarlijke stoffen: r-zinnen en s-zinnen © dienst Veiligheidsrapportering 6/6