PowerPoint template

Richtlijn behandeling comorbide
angststoornis en middelenmisbruik of
-afhankelijkheid
Anke Snoek
Elske Wits, Wim Meulders & Dike van de Mheen
Richtlijn ontwikkeld door:
• Mondriaan Zorggroep & IVO
• In opdracht van: Resultaten Scoren
• Addendum bij de MDR
angststoornissen
• Nieuwe generatie
Resultaten Scoren
richtlijnen die zich
richten op comorbiditeit
Methode: Masterprotocol Resultaten
Scoren
•
•
•
•
•
•
•
Veldverkenning (telefonische consultatie experts)
Literatuurstudie
Opstellen concept
Toetsing concept bij patiëntengroepen en experts
1e pilot (Mondriaan Zorggroep)
2e pilot (Iriszorg)
Goedkeuring beroepsgroepen
Jansen & Snoek, 2007
Kloof tussen evidence-based en
practice-based
• Comorbiditeit versus multimorbiditeit
• Zelfmedicatie-model versus vicieuze cirkel
• Abstinentie en hulpvraag
Comorbiditeit: theorie
•
•
•
•
•
•
•
posttraumatische stressstoornis (PTSS)
sociale angststoornis
gegeneraliseerde angststoornis
paniekstoornis met of zonder agorafobie
specifieke fobie
obsessief compulsieve stoornis
hypochondrie
• Middelen: alle middelen, inclusief benzodiazepineen nicotineafhankelijkheid
Comorbiditeit: praktijk
• Er is vaak sprake van multimorbiditeit:
– Meerdere problemen met verslavende middelen
– Meerdere psychische problemen
– Angststoornis is niet altijd het overheersende
psychische probleem
Comorbiditeit: gevolgen voor richtlijn
Veel RCT-studies zijn uitgevoerd op ‘zuivere’ groepen:
2 stoornissen, weinig bijkomende problematiek
Richtlijn:
– Naslagwerk voor specifieke comorbide evidentie
– Veel aandacht voor mogelijke interacties tussen
stoornissen en tussen de behandelingen van de
stoornissen
Relatie angst & middelen
Theorie
1.
2.
3.
4.
5.
Angststoornis veroorzaakt middelenmisbruik
Middelenmisbruik veroorzaakt angststoornis
Gemeenschappelijke veroorzaker
Bestaan onafhankelijk van elkaar
Vicieuze cirkel
Praktijk
Veel aanhang voor de zelfmedicatie-theorie
Relatie angst en middelen: advies in
de richtlijn
Los van de oorspronkelijke relatie moeten beide
problemen behandeld worden
Schadé et al., 2007; Marquenie et al., 2007
Behandeling:
theorie (1)
Verschillende soorten angstklachten
• Angstklachten veroorzaakt door gebruik
• Angstklachten veroorzaakt door ontwenning van
gebruik
• Angstklachten door somatische problemen
• Angstklachten na detoxificatie door gebrekkige
copingsvaardigheden
• Angststoornissen
Behandeling: theorie (2)
• Diagnose: periode van abstinentie
• Behandeling: (in principe) eerst abstinentie van
middelen, dan behandeling van de angststoornis
Behandeling: praktijk
• Twee problemen betekent niet altijd twee
hulpvragen
• Vaak wel een hulpvraag voor de angststoornis, geen
hulpvraag voor middelenproblematiek
Behandeling: richtlijn
• Twee varianten:
– patiënten met abstinentie als behandeldoel
– patiënten zonder abstinentie als behandeldoel
• Veel aandacht voor motivatie en psycho-educatie
• Heldere beslisbomen zodat de cliënt kan
meebeslissen over de behandeling
Conclusie (1)
• Wetenschap levert waardevolle inzichten voor de
praktijk
• Wetenschappelijke inzichten sluiten niet altijd aan
bij de weerbarstigheid van de praktijk
• Praktijk levert waardevolle inzichten voor de
wetenschap
Conclusie (2)
De richtlijn is een zorginnovatie op twee gebieden:
• Wetenschappelijk onderbouwde behandeladviezen
en kennis die aansluiten bij de knelpunten die
professionals ervaren: de kloof tussen wetenschap
en praktijk overbruggen
• Geïntegreerd behandelen bij comorbiditeit: de kloof
tussen GGZ en verslavingszorg overbruggen
Met dank aan:
• Projectgroep Mondriaan Zorggroep:
Wim Meulders, Koen Schuers, Michael
Wellmer, Luc de Voogt & Nele Gielen
• Stichting Omgaan met Angst
• Cliëntenraad Mondriaan