schildpadrots – mongolië

SCHILDPADROTS – MONGOLIË
ROTSFORMATIE
Figuur 1 Schildpadrots Zomer
Figuur 2 Schildpadrots Winter
SITUERING
De schildpadrots bevindt zich in het Gorkhi-Terelj nationale park. Dit bevindt zich op ongeveer 60km van de
Mongoolse hoofdstad Ulaanbaatar (uitgesproken als /Oelan-Batoer/). Op de onderstaande kaart is de
rotsformatie aangegeven met de rode kopspeld.
Figuur 3 Locatie Schildpadrots
Figuur 4 Luchtfoto Schildpadrots en omgeving
OMGEVING
In de omgeving van de schildpadrots, merken we een duidelijk granietlandschap met zogenaamde ‘wolzakken’. De
rotsen lijken grote opeengestapelde keien. Naast de schildpadrots zijn er nog andere rotsformaties die in het oog
springen, zoals de “Old men reading a book (Praying lama rock)”.
ONTSTAAN SCHILDPADROTS
Om het ontstaan te verklaren moeten we naar de ruimere omgeving kijken en ons niet tot de rotsformatie
beperken.
ENDOGENE PROCESSEN.
Mongolië ligt ten noorden van China en bestaat grotendeels uit hoogvlakte. Hoe is deze hoogvlakte ontstaan?
Wanneer we op Figuur 5 Platentektoniek Mongolië situeren, ligt deze volledig op de Euraziatische plaat. Op een
reliëfkaart wordt echter duidelijk dat de hoogvlakte verbonden is met het Himalayamassief. De hoogvlakte maakt
deel uit van hetzelfde plooiingsgebergte. Bijgevolg is de ontstaansgeschiedenis analoog.
Door de botsing tussen de Indisch-Australische plaat, die noordwaarts beweegt, en de Euraziatische plaats is het
hele gebied opgehoffen. De Euraziatische en Indisch-Australische plaat bestaan beiden uit oceanische korts. Deze
korst is granietisch1. Deze plooiing en opheffing is te zien in Figuur 6.
VAN KERREBROECK, C., VAN BROECK, C., VERSTAPPEN, H. (2013), Geologie. Niet gepubliceerde cursus,
Leuven, 136p.
1
Figuur 5 Platentektoniek
Figuur 6 Convergerende platen
EXOGENE PROCESSEN
Naast de endogene processen zijn er ook nog exogene processen die hun invloed hebben op de Schildpadrots.
FYSISCHE VERWERING
Mongolië bevindt zich, zoals eerder vermeld, grotendeels in een hoogvlakte. Hieruit kunnen we concluderen dat
de temperatuur behoorlijk kan dalen. Dit wordt ook bevestigd door het feit dat Ulaanbaatar de koudste hoofdstad
ter wereld2 is. Ook op het klimatogram (Figuur 7) is dit duidelijk zichtbaar. Het valt ook op dat de stad vooral
tijdens de zomer meer neerslag kent. Wanneer we het klimaat determineren concluderen we dat Ulaanbaatar een
koud klimaat kent. Het gebied kent een grote temperatuurverschillen, wat een duidelijke impact heeft op de
rotsformatie. We spreken van het fenomeen van exfoliatie (). Door het sterke uiteenzetten en inkrimpen van het
Het klimaat van Ulaanbaatar. Internet, geraadpleegd op 19 mei 2016, via
http://www.klimaatinfo.nl/mongolie/ulaanbaatar.htm
2
gesteente, ontstaan er diaklazen en schilfert het gesteente af. Deze afschilfering is duidelijk te zien onderaan de
rotsformatie.
Figuur 7 Klimatogram Ulaanbaatar
Figuur 8 Exfoliatie
CHEMISCHE VERWERING
De diaklazen die veroorzaakt worden door de fysische verwering effenen het pad voor chemische verwering.
Aangezien het om een granietlandschap gaat, is er sprake van hydrolyse van veldspaten.
De veldspaat in graniet neemt watermoleculen op (hydratatie), vergroot daardoor zijn volume waardoor het hechte
mineraalbouwsel uiteengedrukt wordt. De buitenste schaal van het rotsblok wordt te wijd en valt als een schil van
de kern, langs een barst die door de drukontlasting al voorgevormd is. – HEREMANS, W.-F., Erosie
BIBLIOGRAFIE











Figuur 1 Schildpadrots Zomer: DE LION, C. (2008), Turtle Rock. Internet, geraadpleegd op 19 mei 2016,
via https://www.flickr.com/photos/18861734@N00/3392957282
Figuur 2 Schildpadrots Winter: FOLEY, J., (2013), Mongolian winter. Internet, geraadpleegd op 19 mei
2016, via https://jamesafoley.com/mongolian-winter/
Figuur 3 Locatie Schildpadrots: GOOGLE, Google Maps, Internet, geraadpleegd op 19 mei 2016, via
maps.google.com
Figuur 4 Luchtfoto Schildpadrots en omgeving: GOOGLE, Google Maps, Internet, geraadpleegd op 19
mei 2016, via maps.google.com
Figuur 5 Platentektoniek VAN HECKE, E., VANDERHALLEN, D., CALLEMEYN, A. (2012). Algemene
Wereldatlas. Mechelen, Uitgeverij Platyn, 189p.
Figuur 6 Convergerende platen: THYS, F., (2014), Platentektoniek samenvattingsmodellen. Internet,
geraadpleegd op 19 mei ’16, via http://slideplayer.nl/slide/1944280/.
Figuur 7 Klimatogram Ulaanbaatar
Figuur 8 Exfoliatie
VAN KERREBROECK, C., VAN BROECK, C., VERSTAPPEN, H. (2013), Geologie. Niet gepubliceerde
cursus, Leuven, 136p.
Het klimaat van Ulaanbaatar. Internet, geraadpleegd op 19 mei 2016, via
http://www.klimaatinfo.nl/mongolie/ulaanbaatar.htm
HEREMANS, W.-F. (1960), Erosie. Zaandijk, Uitgeverij Heijnis, 1e druk, 188 pp.