9. De M5 Gebiedsaanpak sociale veiligheid

+
+
+
INNOVATIEPLAN
REGIE OP SOCIALE VEILIGHEID
OP SCHOOL EN WIJKNIVEAU
- ROTTERDAM -
De M5 Groep Rotterdam
Lourens de Bakker
Dir. M5 groep
22-5-2016
1
Inhoudsopgave M5 innovatietraject sociale veiligheid Rotterdam
1.
Inleiding ...................................................................................................................................... 3
2.
Verantwoording .......................................................................................................................... 4
3.
Vraagstuk / probleemstelling ..................................................................................................... 4
4.
Sociale veiligheid versus sociale vaardigheden .......................................................................... 6
5.
Gevolgen van sociale onveiligheid ............................................................................................. 7
6.
Waarom gewenste effecten vaak uitblijven ............................................................................... 8
7.
Actief monitoren, regie nemen en scholen clusteren ................................................................ 9
8.
Integrale sociale veiligheid als springplank .............................................................................. 10
9.
De M5 Gebiedsaanpak sociale veiligheid ................................................................................. 10
10. Doelstelling M5 groep Rotterdam ............................................................................................ 11
11. Doelstelling innovatietraject Rotterdam .................................................................................. 11
12. Deskundigheidsbevordering docenten .................................................................................... 12
13. Aanbod...................................................................................................................................... 14
14. Acquisitie .................................................................................................................................. 14
15. Risico inventarisatie innovatietraject ....................................................................................... 14
16. Praktisch ................................................................................................................................... 16
17. Begroting met cofinanciering ................................................................................................... 17
18. Monitoring ................................................................................................................................ 17
19. Organisatie................................................................................................................................ 17
20. Planning .................................................................................................................................... 17
21. Bijlagen ..................................................................................................................................... 18
2
M5 INNOVATIETRAJECT SOCIALE VEILIGHEID ROTTERDAM
REGIE NEMEN OP SOCIALE VEILIGHEID OP SCHOOL EN WIJKNIVEAU
Sociaal veilige scholen en buurten -> sociale kinderen -> sociale samenleving
1. Inleiding
Een ontspannen en prettige sfeer op school draagt bij aan de kwaliteit van het onderwijs. Zowel
medewerkers als leerlingen hebben daar profijt van. Veiligheid in sociaal opzicht is daarvoor een
basisvoorwaarden en heeft ook een grote maatschappelijke relevantie. Leerkrachten vormen een
belangrijke kwaliteitsfactor voor sociaal veilig onderwijs.
De ambitie van Rotterdam is om de meest aantrekkelijke stad van Nederland te worden voor
docenten en daarnaast is er een ambitie om de stad veiliger te maken.
School en wijk hebben hetzelfde probleem
Jeugdigen die (vaak al op zeer jonge leeftijd) overlast geven in wijken zijn dezelfde jeugdigen die
dat ook op hun school doen. Voor hen is dat een en dezelfde wereld. Vraagstukken rond sociale
veiligheid voor jeugdigen op gebiedsniveau, zullen ook op dat niveau moeten worden aangepakt.
Je kunt dat doen door de leer- en levensgebieden in en rond de school met elkaar te verbinden
en daar de sociale veiligheid in orde maken, zodat er voor kinderen veilige zones zijn.
Kinderen zitten 1000 uur per jaar op school en ondermijnen met structurele misdragingen de
sociale veiligheid, zowel op school als in hun wijk. Wettelijk is school er aangehouden om te
zorgen voor sociale veiligheid. School is dan ook de meest voor de handliggende plek waar
kinderen die zich voortdurend misdragen, aanhoudend, indringend en duurzaam kunnen worden
geholpen te stoppen met het doorontwikkelen van anti sociaal gedrag en meer sociaal wenslijk
gedrag te laten zien. Zij kunnen dan niet meer de sociale veiligheid ondermijnen met alle
destructieve en kostbare gevolgen van dien.
De regieaanpak van de M5 groep
Deze regieaanpak biedt nieuwe kansen voor het intelligenter en efficiënter organiseren en
reguleren van integrale sociale veiligheid voor scholen en wijken. Dit wordt o.a. gedaan met
behulp van een modern digitaal monitoring systeem waarmee voortdurende relevante
persoonsinformatie kan worden verzameld om adequate en persoonsgerichte regulatie mogelijk
te maken.
Met een sluitend Meldsysteem wordt het mogelijk gemaakt om onzichtbaar gehouden
structurele misdragingen voortdurend in beeld te brengen. Scholen kunnen dan de curatieve en
preventieve regierol nemen voor het in orde maken en houden van sociale veiligheid als veilige
basis voor goed onderwijs.
Voor dit monitoring systeem en het verzamelen en verwerken van
persoonsinformatie heeft de M5 groep inmiddels, als eerst in Nederland, een
privacy keurmerk. In 2015 heeft de M5 groep met dit Meldsysteem zelfs een
award gewonnen voor het meest innovatieve privacy product van 2015.
Drie fasen traject
3
Het innovatietraject bestaat uit drie fasen: eerst docenten opleiden zodat zij ambassadeurs
worden, dan scholen als geheel helpen en dan scholen clusteren voor de wijkaanpak. Onze
doelstelling is om dat in vijf jaar te bewerkstelligen. De aanpak verloopt langs drie lijnen: 1. de
persoonsgerichte, 2. de groepsgerichte en 3. de gebiedsgerichte aanpak. De sleutelbegrippen van
de M5 aanpak zijn steeds; organisatie, informatie, regulatie, participatie en integratie.
2. Verantwoording
Decentralisatie verantwoordelijkheden Jeugdzorg
Met de decentralisaties zijn er taken van het Rijk en Provincie naar de gemeenten overgeheveld.
Dat betekent dat de zorg, de jeugdzorg en de participatiewet nu onder regie en uitvoering van de
gemeente vallen en sterk aan het transformeren zijn. De gemeente moet de zorg voor jeugd op
een adequate manier oppakken. Met het structureel in orde maken van sociale veiligheid op
school en wijkniveau en dit funderen kan deze taak voor de gemeente Rotterdam aanzienlijk
worden verlicht.
Nieuwe onderwijswetgeving sociale veiligheid in en om de scholen
Met een groot gevoel van urgentie is 2015 de wet aangenomen, waarmee alle scholen worden
verplicht om te zorgen voor een sociaal veilige leer- en leefomgeving. Dat betekent dat ze
wettelijk verantwoordelijk zijn om met name ernstige misdragingen tegen te gaan. Daarmee is
sociale veiligheid een deugdelijkheidseis en een kerntaak geworden voor het onderwijs.
Scholen zijn wel vrij om zelf te bepalen hoe zij dat regelen, maar zij moeten in ieder geval een
aanspreekpunt instellen en de resultaten bijhouden. De inspectie houdt achteraf toezicht en kan
ingrijpen.
Door deze aanpassing in wetgeving beperkt het terrein van verantwoordelijkheid zich niet alleen
tot de school en het schoolplein, maar omvat ook alles wat redelijkerwijs binnen het bereik van
de school ligt. Daarmee heeft school formeel ook de rol, de verantwoordelijkheid en de
gerechtigde positie om zich ook te bekommeren over wat 'hun' kinderen elkaar in de wijk
aandoen en wat kinderen meenemen van de wijk de school in en omgekeerd.
3. Vraagstuk / probleemstelling
Pas als is voldaan aan sociale veiligheid als basisvoorwaarde kun je door middel van onder andere
beter onderwijs, jongeren stimuleren om hun talenten beter te ontwikkelen en hogere eisen aan
hen stellen. Jongeren kunnen dan beter aan de juiste kwalificaties voldoen om mee te kunnen
participeren op de arbeidsmarkt. Zij zien dan de kansen die zich voordoen en zijn in staat in hun
eigen onderhoud te voorzien. In plaats van opgelopen frustraties af te reageren door middel van
destructief gedrag, participeren zij in de samenleving.
Onveiligste gemeenten van Nederland
Rotterdam staat in de top vijf van onveiligste gemeenten van Nederland. Rotterdammers geven
in onderzoek aan dat zij onvoldoende ervaren dat de stad of hun buurt veiliger is geworden.
Burgemeester en wethouder veiligheid willen hierin hun verantwoordelijkheid nemen en
Rotterdam samen met bewoners, ondernemers en (maatschappelijke) organisaties veiliger
maken.
Risico jongeren
4
Rotterdam heeft overlast van groepen jongeren die met allerlei intimiderend en ongewenst
gedrag de sociale veiligheid ondermijnen en een soort onaantastbare status proberen te
verwerven wat weer kan uitmonden in criminele (groeps)activiteiten. Zij tasten daarmee niet
alleen het leefklimaat in en om hun school en in de wijk aan maar het ondermijnt ook de
onderliggende maatschappelijke structuren.
Voortijdige schoolverlaters VSV
Rotterdam kende in 2014 de meeste VSV. Dat blijkt uit cijfers van de DUO. 1.688 Rotterdamse
leerlingen verlieten in het schooljaar 2013-2014 hun school zonder diploma. Dat komt neer op
3,9 procent van de leerlingen, ook relatief gezien is dat het hoogste aantal van Nederland en
tweemaal zoveel als het gemiddelde.
In het convenant voortijdige schoolverlaters (VSV convenant) staan de afspraken tussen de
Minister van OC&W en de gemeente Rotterdam over het terugdringen van het aantal voortijdige
schoolverlaters. OC&W heeft de doelstellingen hiervan inmiddels nog aangescherpt.
Geweld tegen leraren
Dit is een hardnekkig probleem aan het worden. Het blijkt dat zowel leerlingen als hun ouders
zich schuldig maken aan ernstige misdragingen. Bijna een kwart van de docenten heeft het
afgelopen jaar te maken gehad met verbaal of fysiek geweld van leerlingen, terwijl zo’n vijftien
procent van hen te maken kreeg met agressieve ouders. In veel gevallen zijn docenten meerdere
malen met deze misstanden in aanraking gekomen.
Bijna één op de tien basisschoolleraren is het afgelopen jaar geslagen of geschopt. Op de
middelbare school is er vaker sprake van scheldpartijen en dreigementen. Meer dan tien procent
van de juffen en meesters op de basisschool werd de huid vol gescholden door een boze ouder.
Ongeveer een kwart van de docenten ervaart een toename van geweld en intimidatie richting
leraren, terwijl het aantal dat een afname ervaart op de vingers van een hand te tellen is.
De gevolgen van dit alles zijn ernstig. Voor twaalf procent van de leraren in het voortgezet
onderwijs is het geweld van leerlingen reden om te overwegen het onderwijs te verlaten.
Misdragingen van ouders blijken op dat vlak nog meer impact te hebben: niet minder dan 21
procent van de VO docenten die hiermee te maken kreeg, overweegt het onderwijs vaarwel te
zeggen. Van de leraren die niet overwegen op te stappen, geeft ongeveer dertig procent aan
minder werkplezier te ervaren sinds de gebeurtenis.
De gemeente Rotterdam voert een ambitieus onderwijsbeleid met als doel de beste leraren naar
Rotterdam te halen en trekt miljoenen euro's uit om leraren over te halen zich in de stad te
vestigen. Dit om een baan in het onderwijs aantrekkelijker te maken en het laten terugkeren van
gezag, orde en respect op scholen. Geweld tegen docenten doet daar geen goed aan.
Radicalisering
Het niveau van sociale veiligheid lees je af aan de kwaliteit van de acceptatie van onderlinge
verschillen. In een leer en leefomgeving waar er sprake is van een hoog niveau van sociale
veiligheid is er minder kans op radicalisering.
De M5 aanpak zet in op het voorkomen van stigmatisering, polarisatie en sociale isolatie en het
werkt in op het overbruggen van (culturele) verschillen. De aanpak helpt mee aan het tegengaan
dat er voedingsbodems ontstaan door buitensluiting en gebrek aan integratie en sociale
5
weerbaarheid. Jongeren worden gestimuleerd om te participeren en gepaste bijdragen te leveren
in regulatie van de sociale veiligheid binnen hun eigen leer en leef omgeving.
Jongeren met een beperking LBV
LVB jongeren zijn sterk oververtegenwoordigd in de groepen jongeren die overlast geven en
komen veel voor in het (jeugd)strafrecht. Het zijn veelal zorgmijders en zoeken hun zelfrespect
dikwijls op straat. Zij zijn makkelijk beïnvloedbaar, hebben vaak psychische problemen en krijgen
vaak onvoldoende steun van hun omgeving. Ook deze jongeren zitten op scholen.
Ook deze LVB groep kan veel baat hebben bij de sluitende aanpak voor duurzame sociale
veiligheid. Door vroegtijdig deze LVB jongeren omringende zorg te bieden kan worden bevordert
dat zij op het rechte pad blijven. School levert daarmee ook een bijdrage aan de ontwikkeling van
sociaal wenselijke gedragsveranderingen en het voorkomen dat anti sociaal gedrag zich
doorontwikkelt.
Safe schools voor de LHBT groep
Belangrijk is dat school ook een safe house is voor de LHTB groep. Scholen zijn nog niet goed in
staat om een sluitend systeem van sociale veiligheid neer te zetten waarbij zij ook regie hebben
over de vele 'vrije' situaties. Daar gelden nu vaak nog de normen van het recht van de sterkste.
Dat maakt dat de LHBT groep dan niet veilig is.
Gebrek aan regie op sociale veiligheid lees je af aan een lage kwaliteit van acceptatie van
verschillen. Verschillen worden dan gezien als een bedreiging. Het is dan bijna vanzelfsprekend
dat deze groep oververtegenwoordigd is in de groep van slachtoffers.
Het omgekeerde is ook waar. Wanneer het wel lukt om een hoog niveau van een sluitend
systeem van sociale veiligheid te handhaven kun je als school en samenleving als vanzelfsprekend
beter met elkaar samenleven en worden verschillen niet gevoeld en gezien zien als een
bedreiging.
4. Sociale veiligheid versus sociale vaardigheden
Sociale veiligheid
Het is sociaal veilig als de psychische, sociale en fysieke veiligheid van de leer- en leefwereld van
kinderen en jongeren niet door handelingen van anderen wordt aangetast. Bij 'psychische
veiligheid' kan worden gedacht aan aantasting van de geestelijke gezondheid, zoals door het
uitoefenen van ongeoorloofde druk en bedreiging of manipulatie. Aantasting van de 'sociale
veiligheid' in enge zin betreft aantasting van de integriteit in het intermenselijk verkeer,
bijvoorbeeld door uitschelden, belachelijk maken, achterstelling en discriminatie, vernedering of
buitensluiten. Aantasting van de 'fysieke veiligheid' van leerlingen verwijst naar aantasting van de
lichamelijke integriteit, bijvoorbeeld door het toebrengen van lichamelijke pijn of letsel (denk
bijvoorbeeld aan geweld in de vorm van slaan of schoppen). Deze omschrijvingen zijn niet
bedoeld als definitie, maar aanduidingen en voorbeelden van verschijnselen, die onderdeel
kunnen zijn van de meer algemene term 'sociale veiligheid'.
Het begrip sociale veiligheid maakt duidelijk dat het om een structurele en preventieve
benadering moet gaan, die verder gaat dan het optreden bij incidentele misdragingen.
Sociale vaardigheden
6
Men heeft jaren gedacht, dat problemen rond sociale veiligheid opgelost konden worden door
het aanleren van sociale vaardigheden en vergroten van de weerbaarheid. Kinderen zouden op
deze wijze leren zich in te voelen in het leed van anderen, zodat zij beter om zouden gaan met
elkaar. Verandering van het individu in de groep staat dan centraal, in plaats van de oorzaak
vooral te zoeken in situationele omstandigheden. Echter, kinderen kunnen hun gedrag niet
veranderen, zolang zij de sociale veiligheid niet kunnen vertrouwen.
Sociale veiligheid maak je niet in orde met alleen sociale vaardigheden. Het domein van sociale
veiligheid is een uitgesproken ander speelveld en eigenlijk een onbekend gebied, omdat niemand
alle feiten kent. Jaren lang laten we jeugdigen hun gang gaan en als het (later) fout gaat, zullen
politie en justitie het op moeten lossen.
5. Gevolgen van sociale onveiligheid
Jongeren die zich structureel ernstig misdragen zijn een groot maatschappelijk probleem. Tussen
de 5 en 20% van de kinderen is slachtoffer en 2 tot 20% dader (Monks et a., 2009). De gevolgen zijn
groot. Bij de slachtoffers uit dit zich in psychische problemen, zoals angst, depressie (Bond et al.,
2001; Hawker, Boulton, 2000) Deze problemen blijven zelfs na het pesten nog jaren aanwezig
(Kumpulainen, Räsänen, 2000). Daarnaast blijkt pesten ook nadelige gevolgen voor de daders te
hebben. Daders hebben een grotere kans op antisociaal, gewelddadig en delinquent gedrag
(Bender & Lösel, 2011; Olweus 1995; van der Wal et al., 2003). Het is gebleken, dat 20% van de jongeren in
het VO dagelijkse suïcidale gedachten heeft (van der Wal et al., 2003), omdat zij geen perspectief
zien. Zelfdoding is dan ook een belangrijke doodsoorzaak bij jongeren tussen de 20/25 jaar. Er zijn
echter ook jongeren, die terug slaan. Zij gaan anderen aandoen, wat hen is aangedaan. De stap
naar radicalisering is dan snel gemaakt. Uit onderzoek blijkt dat bij kinderen, die blootstaan aan
vier of meer multiprobleem factoren de kans dat anti sociale gedragsproblemen zich ontwikkelen
vertienvoudigt (Hermanns, 2001). Al met al zijn jongeren die zich structureel ernstig misdragen een
grootschalig maatschappelijk probleem dat nadelige effecten heeft voor de slachtoffers, daders
en de gemeenschap.
Opeenstapeling van problemen
In een sociaal onveilige leer- en leefomgeving staat de leefbaarheid onder druk en neemt de
leerbaarheid van kinderen drastisch af. Jongeren gaan hun eigen veiligheid onderling regelen. Er
ontstaat een opeenstapeling van problemen, die een enorm effect hebben op opgroeiende
kinderen en hoge kosten voor de samenleving met zich mee brengen. Jongeren lopen
achterstanden op en voor grote groepen jongeren is dat een voedingsbodem voor
jeugdcriminaliteit, werkeloosheid en radicalisering. In plaats van dat jongeren een mogelijkheid
geboden wordt eventuele achterstanden in te lopen, nemen deze juist toe door de sociaal
onveilige situaties, waarin ze opgroeien.
Wanneer jeugdigen moeten overleven in een sociaal onveilige omgeving zal er sprake zijn van het
buitensluiten en uitsluiten van iedereen, die ‘anders’ is. Het systeem kan onderlinge verschillen
niet aan, omdat dit bedreigend is. De gelijkheid van mensen moet dan prevaleren om te
overleven. Buitengesloten jeugdigen komen in een isolement terecht. Het gaat daarbij niet over
het buitensluiten of discrimineren van die ander, maar om het versterken en bevoordelen van de
eigen 'ingroup' (Anthony Greenwald en Thomas Pettigrew 2014).
Rangorde strijd
7
In een sociaal onveilige context ontstaat er een rangorde. Kinderen proberen boven in de
rangorde te komen om te overleven, daarbij zijn alle middelen geoorloofd. De kinderen aan de
bovenkant van de rangorde kunnen op de langere termijn antisociale gedragsproblemen
ontwikkelen. De kinderen, die onderin terecht komen en voortdurend slachtoffer zijn van
pesterijen, kunnen het vertrouwen in zichzelf en de samenleving volledig kwijtraken.
Het langdurige ervaren van sociaal onveilige omstandigheden kan er zelfs toe leiden, dat
jongeren zich intrinsiek gerechtigd voelen om onschuldige anderen aan te mogen doen, wat ook
hen is aangedaan. Zij kunnen dit doorgeven aan de volgende generatie. Zo kunnen de
destructieve gevolgen van sociale onveiligheid overgaan van individu op individu, van jaar op jaar,
van de ene school naar de volgende, van school naar werk en van generatie op generatie.
Onschuldige derden worden zo tot slachtoffer gemaakt, waarbij criminele activiteiten vaak niet
worden geschuwd.
Maatschappelijk probleem
Bij jongeren, die in hun schoolperiode langdurig betrokken zijn geweest bij de hierboven
beschreven activiteiten, is het risico groot, dat het hun identiteit is gaan bepalen. Er is een
patroon ontstaan, dat zij de rest van hun leven blijven herhalen. Zo opgevat is er hier dus niet
alleen sprake van een schoolprobleem, maar ook van een maatschappelijk probleem. De vorm en
de hardheid van het gedrag, waarmee de rangorde bepaald wordt, kan verschillen naar gelang de
leeftijd en situatie, maar het systeem en het fenomeen blijven hetzelfde. Een onveilige
leefomgeving zorgt er dus voor dat de ontwikkeling van kinderen wordt beperkt. (Dumas, Nissley,
Nordstrom, Phillips Smith, Prinz & Levine, 2005).
6. Waarom gewenste effecten vaak uitblijven
Meer van hetzelfde helpt niet
Meer lessen geven, betere kansen bieden, normerend of belerend aanspreken of sociale
vaardigheden leren, hebben meestal niet het gewenste effect wanneer er gebrek is aan regie op
sociale veiligheid.
Er worden in stedelijke gebieden met een sociale achterstand vaak grote investeringen gedaan,
vanwege de stapeling van sociale, fysieke en economische problemen. Onderzoeken naar de
effecten van sociale projecten hebben meerdere malen aangetoond dat deze niet altijd het
gewenste of verwachte resultaat hebben.
Leerlingen zetten volwassenen buitenspel
Zolang er ruim vijfduizend vogelvrije momenten per jaar zijn, waarin leerlingen nu nog zijn
overgeleverd aan het toevallige krachtenspel van het recht van de sterkste, blijft het dweilen met
de kraan open. Volwassenen kunnen daar geen regie voeren over sociale veiligheid, omdat zij
niet overal bij aanwezig (kunnen) zijn.
Als kinderen incidenten naar voren brengen, wordt het probleem vroeg of laat toch weer bij hen
teruggelegd of ze worden naar cursus of therapie gestuurd. Kinderen krijgen eigenlijk de
boodschap, dat volwassenen het probleem niet kunnen oplossen en niet veel verder komen dan
vrijblijvende cosmetische exercities. Dat zet dus geen zoden aan de dijk.
Binnen een dergelijk systeem is de kans groot, dat je slachtoffer of dader wordt. Vooral de
‘daders’ krijgen jarenlang de gelegenheid zich te bekwamen in deze rol en het gedrag dat daarbij
hoort. Zij scheiden deze leefwereld van de wereld waarop de volwassenen zicht hebben. Zij leren
8
dat alles mag, mits niemand het ziet. Er mag niet over gesproken worden, er mogen geen namen
genoemd worden. Doe je dat wel, dan is de kans groot dat je zelf slachtoffer wordt, de
zwijgcultuur.
7. Actief monitoren, regie nemen en scholen clusteren
Inmiddels is het mogelijk om, ook daar waar je op school niet fysiek bij
aanwezig kunt zijn, sociaal onwenselijk gedrag actief te monitoren. De vrije
ruimtes en de buurt rond de school worden dan een domein waar scholen de
regie kunnen nemen over sociale veiligheid. Hierdoor is steeds duidelijk waar
het al wel en waar het nog niet goed gaat, wie daarbij de hoofdrolspelers zijn
en wat daaraan gedaan kan worden. Leerlingen gaan ervaren dat er op de vrije
momenten toezicht is, zodat zij zich niet meer onzichtbaar en zonder gevolgen
kunnen misdragen.
Actief monitoren
Op dit moment doen leerlingen op M5 scholen 24.000 keer per jaar een melding over ernstige
misdragingen. Deze leerlingen vragen hulp en willen dat deze ondermijning van sociale veiligheid
wordt gestopt. De stad Rotterdam is hierin nog niet actief.
Hier kunt u een kijkje achter de schermen nemen. U ziet 100 geanonimiseerde stukjes uit
meldingen in de M5 Meldbox. Het zijn stukjes uit meldingen over de eerste 6 weken melden op
een 'witte' VMBO school met 300 leerlingen in de provincie. Een 'gewone' school dus!
Het lijkt dan ook niet vreemd dat er veel maatschappelijke onrust is dat de sociale veiligheid op
scholen en in wijken nog niet toereikend is. Het blijft vaak onzichtbaar, vraagt veel slachtoffers
en gaat over van de wijk naar de school en omgekeerd.
9
Bij de curatieve fase van de M5 aanpak komen er de meeste meldingen binnen. Daardoor weten
deze scholen (nog niet in Rotterdam) wat er speelt, kunnen zij leerlingen die zich structureel
misdragen helpen daarmee te stoppen en het sociaal veilig maken. Als dat goed gebeurt neemt
het aantal meldingen af met gemiddeld 80%. School kan de sociale veiligheid dan blijven
monitoren en structurele misdragingen tijdig signaleren en begrenzen. Alleen incidenteel
plaaggedrag blijft dan over. Dat is opgroeigedrag en maakt het niet sociaal onveilig. De meeste
scholen hebben daar prima normerende en socialiserende programma's voor.
Doorlopende sociale veiligheid
Belangrijk is dat er een doorlopende lijn is in sociale veiligheid van de ene school naar de
volgende, dit waarborgt de continuïteit. Door het clusteren van primair onderwijsscholen met het
voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs en het vergroten van het domein, van
school naar de buurt, ontstaat er een gebiedsaanpak.
Scholen kunnen hun deelverantwoordelijkheid nemen over de integrale sociale veiligheid in een
breder gebied. Er kan alert en tijdig gereageerd worden, wanneer de sociale veiligheid ergens in
het geding is. Zo ontstaan er integraal doorlopende, sociaal veilige zones.
8. Integrale sociale veiligheid als springplank
Wanneer het lukt om te zorgen dat kinderen in hun leer- en leefwereld in en om de school sociaal
veilig zijn, zichzelf kunnen zijn en erbij horen, krijg je kinderen, die zich als vanzelfsprekend
sociaal gedragen, zelfs als het even lastig is. Jongeren kunnen dan gaan werken aan hun eigen
toekomst, in alle opzichten. Deze jongeren kunnen, ook later, hun bijdrage leveren aan een
sociale, participerende samenleving waar burgers vreedzaam met elkaar samenleven,
wederzijdse belangen erkend worden en het nastreven van gezamenlijke doelen hoog in het
vaandel staan.
Als we het volhouden om vijf jaar lang het leren en leven in en om de scholen en de buurt sociaal
veilig te maken voor alle kinderen, dan wordt sociaal gedrag steeds meer vanzelfsprekend en zijn
mensen meer zelfredzaam en is er meer sociale cohesie.
Een belangrijke voorwaarde om de doelstellingen met betrekking tot sociale achterstand waar te
maken is dat jeugdigen een sociaal veilige basis hebben als springplank voor hun ontwikkeling.
9. De M5 Gebiedsaanpak sociale veiligheid
De M5 aanpak sociale veiligheid op wijkniveau is een participerende regieaanpak, waarbij direct
betrokken partijen in staat worden gesteld een gepaste deelbijdrage te leveren aan het in orde
maken van integrale sociale veiligheid voor jeugdigen op school en buurtniveau. We hebben het
hier over een innovatieve doelgerichte praktische aanpak. Hoe meer scholen in een bepaalde
buurt participeren, des te gemakkelijker en beter de sociale veiligheid integraal sluitend in orde
gemaakt kan worden op wijkniveau waardoor er voor jeugdigen sociaal veilige zones ontstaan.
Met deze aanpak kunnen, zowel de gemeente, met de verantwoordelijkheid om op een adequate
manier de zorg voor jeugd op te pakken, als de scholen, met hun verplichting om sociale
veiligheid in en om de school te realiseren en burgemeester en wethouder die zich willen
inzetten voor een veilig Rotterdam gezamenlijk vorm en inhoud geven aan hun
verantwoordelijkheden en ambities.
10
10.
Doelstelling M5 groep Rotterdam
De M5 groep Rotterdam heeft zich tot doel gesteld het bevorderen van sociale veiligheid in en
om Rotterdamse scholen en uiteindelijk ook in de Rotterdamse wijken, door een integrale
sluitende aanpak waartoe Rotterdamse scholen meer en meer de regierol kunnen nemen op
sociale veiligheid. Anti sociaal gedrag zal daarbij met een online meldsysteem voortdurend
worden gemonitord wat persoonsgerichte bijsturing, begrenzing en handhaving mogelijk maakt.
De M5 aanpak bevordert:
1. duurzame sociale veiligheid in en om de school en uiteindelijk in de Rotterdamse wijken
2. verminderen van overlast door groepen jongeren in school en in de wijk
3. de mogelijkheid een bijdrage te leveren aan het verlagen van vroegtijdige schoolverlaters
4. het versterken van omringde zorg voor LVB jongeren, zodat zij zich veiliger voelen
5. hoogwaardige sociale veiligheid zodat de LHBT groep meer veiligheid geboden kan worden
6. verkleinen van kansen tot radicaliseren door minder buitensluiting en betere integratie
7. verhogen van de veiligheidsbeleving door betere sociale cohesie te bewerkstelligen
8. betere onderwijsresultaten door betere sociale veiligheid
9. terugdringen van geweld tegen docenten
10. dat het onderwijs voor docenten aantrekkelijker wordt / blijft
Neveneffecten van de aanpak zijn:
1. dat jongeren niet zelf hun eigen veiligheid regelen volgens het recht van de sterkste
2. dat volwassenen beter rolmodel voor jongeren kunnen zijn
3. dat er minder aanwas is van jongeren die problemen en overlast geven op school
4. het terugdringen van het aantal 'thuiszitters' (weer veilig naar school terug kunnen)
5. dat jongeren minder anti sociaal gedrag doorontwikkelen
6. dat hoofdpesters hun kwaliteiten kunnen inzetten voor toezicht en handhaving
7. dat het werk van docenten aantrekkelijker wordt met minder uitval en stress
8. dat nieuwe docenten minder snel gefrustreerd het onderwijs al weer snel verlaten
9. minder onderpresteren en afzakken naar lagere niveau's
10. betere resultaten zijn op de inzet van socialiserende programma's
11. Doelstelling M5 innovatietraject sociale veiligheid Rotterdam
Een voortvarende start
Hoe meer leraren in de scholen en hoe meer scholen zich dit eigen maken en hoe sneller het gaat
en hoe gemakkelijker en beter de sociale veiligheid in en om de school en de wijk kan worden
gereguleerd.
Om een voortvarende start te maken is het van belang dat in een tijdsbestek van drie jaar 20%
van het Rotterdamse lerarenkorps een tweedaagse training gaat volgen. De training gaat over het
bevorderen van pedagogische kennis en kunde die je als leraar nodig hebt om curatief regulerend
op te kunnen treden bij de verschillende soorten misdragingen in en om de school. Leraren leren
hoe zij steeds meer met elkaar regie kunt nemen over sociale veiligheid ter bevordering van een
sociaal veilig pedagogisch klimaat, ook wanneer dat buiten hun beeld gebeurt in en om de school.
Het einddoel van de training is dat de leraar ook ingewikkelde kwesties op het terrein van sociale
veiligheid op wijkniveau adequaat het hoofd kan bieden.
11
Het eerste doel
Het eerste doel van de M5 groep Rotterdam is om een zeker kritisch volume van het Rotterdamse
onderwijsveld voldoende te professionaliseren om kwesties op het terrein van ondermijning van
sociale veiligheid adequaat het hoofd te kunnen bieden.
Leerlingen profiteren hiervan omdat zij veiliger zijn en beter kunnen leren, ouders omdat de
kinderen veilig zijn en zich beter ontwikkelen en de wijk omdat deze kinderen socialer gedrag
vertonen.
Tweede en daarna het uiteindelijke doel
Het tweede doel van het innovatietraject Rotterdam is om steeds meer scholen als geheel te
gaan ondersteunen in het regie nemen over sociale veiligheid.
Het uiteindelijk doel is om steeds meer scholen in wijken te clusteren waardoor er regie over
sociale veiligheid op wijkniveau mogelijk wordt.
Doordat de scholen in een wijk samen monitoren kunnen kinderen melden als er kinderen van
andere scholen zijn die grensoverschrijdend gedrag vertonen. In overleg met b.v. ook de
wijkagent kan dan gekeken worden welke kinderen nog opvallen en extra maatregelen nodig
hebben om meer sociaal wenselijk gedrag in de school en in de wijk te vertonen.
Resultaten
Na 5 jaar zijn de tweede en derde doelstelling gerealiseerd. Dan hebben de meeste scholen en
wijken in Rotterdam een plan en een aanpak om sociale veiligheid te monitoren en kinderen
tijdig te helpen bij het stoppen zich voortdurend te misdragen en dit te vervangen met meer
sociaal wenselijk gedrag. Dit leidt tot minder schooluitval van leerlingen en betere regie door
docenten waardoor zij structureel minder tijd kwijt zijn met het oplossen van incidenten en kan
ook uitval en ziekteverzuim verminderen.
Speciale aandacht voor wijken met grote problemen m.b.t. sociale veiligheid
Met een intensievere aanpak is het mogelijk om wijken met sociale achterstanden met voorrang
en sneller te helpen.
12. Deskundigheidsbevordering docenten
De curatieve inspanningsverplichting
De nodige jurisprudentie laat duidelijk zien dat school niet alleen een preventieve wettelijke
zorgplicht heeft voor het bevorderen en ontwikkelen van sociale wenselijk gedrag maar zeker ook
een curatieve inspanningsverplichting heeft inzake sociale veiligheid. Hierdoor is de leerkracht er
aan gehouden om tijdig curatief regulerend op te kunnen treden gericht op het herstel van
sociale veiligheid.
Curatief bekwaam
Curatief bekwaam betekent dat je vast kunt stellen waar, wanneer en hoe de sociale veiligheid
wordt ondermijnt, wie daarbij betrokken zijn, wie daarin de hoofdrol spelen en hoe er gericht en
adequaat curatief regelerend opgetreden kan worden bij structureel ernstig grensoverschrijdend
gedrag.
12
In het kader van de curatieve inspanningsverplichting voor sociale veiligheid is elke
onderwijsprofessional er beroepshalve wettelijk aan gehouden voldoende bekwaam te zijn om
ondermijning van de sociale veiligheid tijdig te kunnen onderkennen en adequaat op te treden.
Het is voor de onderwijsprofessional dus een onmisbare deskundigheid om te weten hoe zij
adequaat curatief en preventief regulerend kunnen optreden voor het stoppen van leerlingen die
zich structureel misdragen en sociale veiligheid in en om de school te waarborgen.
Rechten en plichten m.b.t. professionalisering
Onderwijsmensen hebben vanuit de CAO recht op professionalisering en binnenkort middels het
lerarenregister zelfs de plicht tot professionalisering. Op schoolniveau is er budget beschikbaar
om werknemers in staat te stellen naar eigen keuze invulling te geven aan professionalisering.
M5 Training deskundigheidsbevordering
Na een training van tweemaal één dag heeft de deelnemer de praktische kennis en de
noodzakelijke basisvaardigheden om adequaat zorg te kunnen dragen voor de sociale veiligheid
op klas en gezamenlijk op schoolniveau. Daarnaast weet de deelnemer wat er nodig is om sociale
veiligheid met een plan van aanpak en ondersteunend beleid ook operationeel te maken op
wijkniveau.
Zij zijn dan in staat te monitoren wie er structureel grensoverschrijdend gedrag vertoont en
daardoor zijn zij in staat regie te nemen over de sociale veiligheid in en om de school. Doordat zij
weten wat er speelt kunnen zij kinderen, die grensoverschrijdend gedrag laten zien, helpen met
stoppen. Doordat deze kinderen leren dat de school misdragingen monitort, het sociaal veilig is
en zij dat niet voortdurend zelf hoeven te regelen gaan zij als vanzelf meer sociaal wenselijk
gedrag vertonen.
Kennisdoelen
Docenten hebben kennis van het verschil in sociale veiligheid en sociale vaardigheden
Docenten hebben kennis van de rangorde van sociale veiligheid en de bijbehorende straatcultuur
Docenten kennen het verschil tussen socialiserende en regulerende maatregelen.
Docenten hebben kennis van de privacywetgeving die met dit vraagstuk samenhangt.
Docenten kennen de risicoprofielen die samenhangen met kinderen die grensoverschrijdend
gedrag vertonen.
Vaardigheidsdoelen
Docenten zijn in staat om veiligheidsanalyse van hun eigen school en klas te maken
Docenten zijn in staat om regulerende maatregelen te nemen
Attitudedoelen
Docenten maken anderen bewust van de implicaties van sociale onveiligheid.
Docenten werken samen binnen school om de leerlingen die grensoverschrijdend gedrag
vertonen te monitoren en situationele regulatie toe te passen en zo nodig tijdig risico
beschermende maatregelen op maat te nemen. Zij werken hierbij klas en mentor overstijgend.
13
13.
Aanbod
Voor het eerste doel wil de M5 groep Rotterdam binnen drie jaar voorzien in 150 cursussen voor
2000 leraren/docenten van de 10.000 leraren/docenten die in Rotterdam in het PO/VO/MBO
werken.
De reguliere prijs voor dit soort tweedaagse trainingen ligt gemiddeld tussen € 300 en € 600,p/p.
Voor de M5 groep ligt de kostprijs rond de € 150,- per deelnemer, dat is inclusief trainingslocatie.
Cofinanciering
Wij willen middels cofinanciering drie jaar lang deze training voor deze kostprijs aanbieden
binnen de gemeente Rotterdam. De cofinanciering bestaat uit drie gelijke delen. Één deel zal de
M5 groep voor haar rekening nemen, één deel is een bijdrage van het onderwijs zelf en één deel
middels een eenmalige subsidie van CityLab010.
Een leerkracht kan dan met een schoolbijdrage van € 50,- per deelnemer deze training volgen.
Deze bijdrage kan worden voldaan vanuit professionaliseringsgelden die gekoppeld zijn aan het
lerarenregister. Doordat de M5 groep geaccrediteerd is voor het lerarenregister zal deze training
ook als zodanig worden aangeboden bij het leraren register waardoor leraren door het volgen
van de training ook hun punten kunnen halen.
Doelgroep voor het aanbod
De training deskundigheidsbevordering, die speciaal is ontworpen om te leren hoe je regie kunt
nemen over sociale veiligheid in en om de school, is zowel voor leraren en docenten binnen het
primair en het voortgezet onderwijs als ook het middelbare beroepsonderwijs.
14.
Acquisitie
We gaan een campagne opzetten voor het werven van de 2000 deelnemers over een periode van
drie jaar. We zullen ons daarbij richten op: de schoolbesturen; de schoolleiding; het
cursusaanbod van het lerarenregister (volgend jaar is elke leraar verplicht
professionaliseringspunten te halen); de expertise centra (samenwerking in aanbod), de LMC
academie, directe mailing aan docenten; de nieuwe M5 educatie website; onze netwerken; de
vakbonden (warme contacten); voorlichtingsbijeenkomsten op b.v. studiedagen van scholen /
IB'ers, etc. Verder gaan we M5 scholen inzetten als referenties en gaan we een kort filmpje
maken voor social media zoals b.v. youtube. Kortom teveel om op te noemen.
We zullen de samenwerking aan gaan op wijk- en schoolniveau met de Rotterdamse
onderwijsorganisaties en de schoolbesturen binnen het PO/VO/MBO. De bedoeling is dat deze
middels hun interne scholingsaanbod de tweedaagse training incompagny actief gaan aanbeiden.
Zo hebben we op 1 juni hebben al een gesprek op de LMC academie voor samenwerking. Zij
willen in ieder geval ons aanbod opnemen in hun scholingsaanbod mede ook voor het halen van
professionaliseringpunten in het kader van het registerleraar waarvoor de M5 groep is
accrediteerd.
15.
Risico inventarisatie innovatietraject
Inleiding
14
Wij hebben natuurlijk ook geen glazenbol maar kennen na vijf jaar intensieve ontwikkeling van
deze aanpak inmiddels wel de noden m.b.t. sociale veiligheid waar het onderwijs en de wijken
mee worstelen. Dagelijks zien wij hoe zij hier in de praktijk tegenaan lopen en hun onmacht en
frustraties waar het niet lukt om tot echte oplossingen te komen.
Volhouden
Ons uitgangspunt met doelstellingen is dat als je weet dat je goed zit je het lef moet hebben om
'gewoon' door te gaan tot je bent waar je wezen wilt. Je moet dat ook blijven doen bij tegenslag
en zeker met een nieuw innovatief traject. We hebben daarvoor een lerende organisatie die daar
heel goed toe in staat is.
Een veranderingsproces verloopt langs drie fasen. Eerst wordt de verandering belachelijk
gemaakt, dan aangevallen en dan wordt het steeds meer vanzelfsprekend. De eerste twee fasen
hebben wij nu achter de rug.
Volledige zekerheid
Als je gewaardeerd wilt worden omdat je niets fout hebt gedaan (veiligheid zoeken) en volledige
zekerheid wilt hebben dat er niets fout kan gaan is het het beste om gewoon niets te doen en
niets te veranderen. Dan gaat er niets fout en ben je veilig. Maar ook dat heeft een prijs omdat er
dan niks verandert en alles bij het oude blijft. Dat alles bij het oude blijft is wat Rotterdam niet
lijkt te willen en zodoende CityLab010 op zoek is naar innovatieve plannen.
M5 heeft er ook voor gekozen om niet de gebaande weg te gaan niet steeds 'meer van hetzelfde'
te doen wat je wel veel ziet en niet afdoende blijkt te zijn. We hebben een nieuwe afslag
genomen met een nieuwe innovatieve doelgerichte, praktische en eigenlijk ook een simpele no
nonsens aanpak.
Geld en tijd
De M5 groep is CRKBO geregistreerd en mag derhalve kort beroepsonderwijs aanbieden vrij van
btw. Ook is de M5 groep geaccrediteerd aanbieder voor het Lerarenregister. Derhalve mag de M5
groep binnen dat kader cursussen en trainingen m.b.t. deskundigheidsbevordering aanbieden.
Scholen zijn er aan gehouden hun medewerkers in de gelegenheid te stellen hun jaarlijkse
registratiepunten te halen (40 uur per jaar), daar tijd voor in te roosteren en budget voor te
reserveren. Dit budget kunnen scholen aanwenden voor hun eigen bijdrage, te weten het
voldoen van de 50 euro per leraar per training.
Het voldoen van de eigenbijdrage en de tijd zijn derhalve geen belemmering.
Motivatie / aanmeldingen
Veel leerkrachten maken er serieus werk van om misdragingen van leerlingen zo goed mogelijk te
signaleren, tegen te gaan en te voorkomen. Desondanks blijft het lastig om er als leerkracht goed
grip op te krijgen. Kinderen leren snel bij om misdragingen steeds beter verborgen te houden en
gebruiken daar ook social media voor. Er gebeurt veel waar de leerkrachten of docenten (even)
niet bij zijn. Kinderen houden elkaar eraan daarover te zwijgen waardoor de leerkracht vaak niet
goed weet wat er speelt. Dat maakt het lastig voor leraren en docenten hun verantwoordelijkheid
te kunnen nemen en te voldoen aan hun wettelijke zorgplicht voor een sociaal veilig pedagogisch
klimaat in en bij nieuwe wetgeving inmiddels ook om de school.
15
Het onderwijs heeft leren leven met dat het is zoals het is en is aangepast aan deze situatie. Het
onderwijs kan als geen ander het verschil gaan maken met een veel groter maatschappelijk
belang. Voor het onderwijs is dat nog lastig om te kunnen overzien. Hiervoor is er eerst een
paradigma shift nodig en dat is niet zomaar even gedaan. Middels kennis en kunde trainingen
met praktijkopdrachten in een veilige leersetting, gevolgd door intervisie als een zekere nazorg,
kunnen we deze paradigma shift in het onderwijs in de nodige versnelling brengen in Rotterdam.
Voldoende aanmeldingen / inschrijvingen
Door het land heen hebben wij inmiddels ongeveer 25 informatieve workshops met open
inschrijving gegeven van 1,5 uur voor onderwijs personeel. We hebben lezingen gegeven op
studiedagen en op leraren opleidingen. Die ervaringen zijn buitengewoon positief en
bemoedigend. De motivatie is erg groot om dit te gaan doen. De tijd lijkt er rijp voor te zijn.
Met onze acquisitie campagne (zie hfd.13) verwachten wij steeds voldoende aanmeldingen te
hebben. Ook daar is het een kwestie van gewoon doen wat nodig is en doorgaan en volhouden.
Gezamenlijk optreden
De aanpak middels dit innovatie traject is er op gericht om leerkrachten eerst kennis te laten
maken met het gedachtegoed, de visie, de aanpak en de hulpmiddelen. Tussen de eerste en de
tweede dag gaan zij daar dan zelf ervaring mee opdoen. Dat bevorderd dat zij zelf interne
ambassadeurs worden om ook hun collega's te informeren en te motiveren. Wanneer een
substantieel deel van de school de training heeft gevolgd kan de doorstap gemaakt worden naar
het collectieveren van de aanpak en van daaruit naar het als scholen meer gezamenlijk optreden
op wijkniveau. De kunst is om hen zelf bij de behoefte te brengen tot een gezamenlijk optreden
met een groter maatschappelijk doel.
Opgelegde gezamenlijkheid gaat niet werken en zeker in het onderwijs niet. Zij zijn heel goed in
de schone schijn van het Ja zeggen en Nee doen.
16.
Praktisch
Er zal een geschikte vaste locatie gezocht worden in Rotterdam. Mooi zou zijn als daarmee ook
een goed doel gediend kan worden zoals bijvoorbeeld bij het Dagcentrum de Kapelburg in
Rotterdam Zuid van de Stichting Pameijer die dagbesteding verzorgd aan mensen met een
verstandelijke beperking.
Er zal een website gemaakt worden genaamd M5 Educatie waarmee de training aangeboden zal
worden en waar scholen en leerkrachten informatie kunnen vinden en zich kunnen inschrijven
voor de open inschrijvingen.
Er zal met de Rotterdamse PO/VO/MBO scholen en besturen gesproken worden voor het
incompagny aanbieden van de trainingen.
Er zal worden samengewerkt met de onderwijs expertise centra en de academies van koepels
voor het actief aanbieden van de training, gekoppeld aan het halen van de professionaliserings
punten.
Er zal een acquisitie campagne opgezet worden voor voldoende aanmeldingen.
Er zullen per wijk intervisie groepen opgezet worden van leraren en docenten die de training
hebben gevolgd om een begin te maken met de buurtaanpak.
16
Er zal een certificaat van deelname gemaakt worden
De training zal worden aangeboden voor accreditatie bij het lerarenregister. De M5 groep is als
zodanig al geaccrediteerd zodat er cursussen en training kunnen worden aangeboden.
17.
Begroting met cofinanciering
in Rotterdam werken er ongeveer 10.000 leerkrachten c.q docenten in het PO/VO/MBO. Het doel
is om in drie jaar tijd 20% van het Rotterdamse lerarenkorps de tweedaagse training te laten
volgen tegen kostprijs. Daarvoor zijn er 150 cursussen nodig van twee dagen. De reguliere prijs
voor dit soort tweedaagse trainingen ligt gemiddeld tussen € 300 en € 600,- p/p. Voor de M5
groep ligt de kostprijs op ongeveer € 150,- per deelnemer. Wij willen drie jaar lang deze training
voor deze kostprijs aanbieden binnen de gemeente Rotterdam.
Benodigde budget is € 300.000,- voor drie jaar
Cofinanciering bestaat uit:
- de M5 groep investeert
- eigen bijdragen onderwijs
- eenmalige subsidie CityLab010
€ 100.000,€ 100.000,- (€ 50 per deelnemer via professionaliseringsgelden)
€ 100.000,-
Met CityLap010 subsidie wordt het mogelijk om Onderwijs Rotterdam een eenmalig aanbod te
doen om voor de kleine bijdrage van € 50 per deelnemer deel te nemen.
18.
Monitoring
Gedurende dit traject en na afloop van iedere training zal er een schriftelijke evaluatie (en/of
toets) plaatsvinden waarin de kennis, vaardigheids- en attitudedoelen getoetst worden.
Het traject van de eerste doelstelling is succesvol als er tenminste 1000 docenten de training
regie nemen op sociale veiligheid hebben gevolgd en de doelen die hiermee samenhangen zijn
bereikt.
19.
Organisatie
Het traject wordt uitgevoerd door de trainers van de M5 groep Rotterdam en ondersteund door
de centrale M5 groep.
20.
Planning
150 trainingen over drie schooljaren
50% openinschrijving
10/15 deeln. p/gr
maanden
11 okt 2016
12 nov 2016
13 dec 2016
14 jan 2017
15 feb 2017
16 mrt 2017
17 apr. 2017
4x
4x
1x
4x
2x
4x
4x
50% incompany
10/15 deeln. p/gr
4x
4x
1x
4x
2x
4x
4x
17
18
mei 2017
2x
2x
25
19
20
21
22
23
24
25
26
okt 2017
nov 207
dec 207
jan 2018
febr 2018
mrt 2018
april 2018
mei 2018
4x
4x
1x
4x
2x
4x
4x
2x
27
28
29
30
31
32
33
34
okt 2018
nov 2018
dec 2018
jan 2019
febr 2019
mrt 2019
april 2019
mei 2019
4x
4x
1x
4x
2x
4x
4x
2x
25
4x
4x
1x
4x
2x
4x
4x
2x
25
25
4x
4x
1x
4x
2x
4x
4x
2x
25
TOTAAL
DEELNEMERS
75 x
1000
21.
Bijlagen
1. Trainingsaanbod
25
TOTAAL
DEELNEMERS
75 x
1000
18
TWEEDAAGSE TRAINING
Pedagogische kennis en kunde gericht op
Misdragingen stoppen en sociale veiligheid reguleren
Inleiding
Veel leerkrachten maken er serieus werk van om misdragingen van leerlingen zo goed mogelijk tegen
te gaan en te voorkomen. Desondanks blijft het lastig om er als leerkracht goed grip op te krijgen.
Kinderen leren snel bij om misdragingen steeds beter verborgen te houden en gebruiken daar ook
social media voor. Er gebeurt veel waar je niet bij bent. Kinderen houden elkaar eraan daarover te
zwijgen waardoor je vaak niet goed kunt weten wat er speelt. Dat maakt het lastig om als leraar je
verantwoordelijkheid te kunnen nemen en te voldoen aan je wettelijke zorgplicht voor een sociaal
veilig pedagogisch klimaat in je klas.
Doel
Bevorderen van pedagogische kennis en kunde die je als leraar nodig hebt om curatief regulerend op
te kunnen treden bij de verschillende soorten van structurele misdragingen en hoe je als leraar regie
kunt nemen op sociale veiligheid ter bevordering van een sociaal veilig pedagogisch klimaat in de
klas. Het einddoel is dat de leraar ook ingewikkelde kwesties op het terrein van sociale veiligheid
adequaat het hoofd kan bieden.
Inhoud
De training richt zich op het actualiseren, verdiepen en verbreden van inzichten, kennis,
vaardigheden en basishouding die van belang zijn voor de pedagogische bekwaamheden van de
leraar die een rol spelen bij het zorgdragen voor een sociaal veilig pedagogisch klimaat in je klas.
Daarbij wordt er o.a. een aanzet gegeven tot antwoorden op de volgende vragen:
1. Wat zijn implicaties van structurele misdragingen op de sociale veiligheid, orde en rust in je klas?
2. Waarom blijven kinderen zich misdragen, terwijl inmiddels heel Nederland ertegen is?
3. Wat maakt dat antipest campagnes niet afdoende lijken te zijn tegen structurele misdragingen?
4. Waarom houden kinderen het buiten beeld en moet erover worden gezwegen?
5. Wat is het verschil tussen je incidenteel en structureel misdragen en waarom is dat belangrijk?
6. Hoe kun je de impulspester en de hoofd- en meepesters uit elkaar houden?
7. Waarom is het goed om in je aanpak op maat te kunnen differentiëren?
8. Hoe kun je meer grip krijgen op wat het onzichtbare en meer regie op sociale veiligheid?
9. Wat is er nodig om aan te kunnen tonen dat je voldoet aan nieuwe wetgeving?
10. Waarom is het ook nog eens een zeer privacygevoelig probleem?
Programma tweedaagse training deskundigheidsbevordering:
- Pedagogische kennis en kunde gericht op misdragingen stoppen en sociale veiligheid reguleren
Ter voorbereiding dag één besteed de deelnemer 2 uur aan het doornemen van een informatief eboek.
Dag 1: Pedagogische Kennis
09:30
10:00
10:30
11:00
Inloop met koffie
Kennismaking met uitwisseling leerwensen
Uitleg doel en programma
Een aanzet tot antwoorden op 'de 10 vragen' - bewust wording
19
12:00
12:45
13:45
14:45
15:00
16:00
Lunch pauze
Presentatie over nieuwe kennis en inzichten
Theorie over kinderen helpen te stoppen met zich te misdragen en sociale veiligheid reguleren
Koffie pauze
Bespreking huiswerkopdracht - de sociale veiligheidsscan op klas niveau
Afronding
Ter voorbereiding dag twee besteed de deelnemer 2 uur aan de huiswerkopdracht / de
veiligheidsscan.
Dag 2: Pedagogische Kunde
09:30
10:00
10:15
11:00
11:15
12:00
12:45
14:00
14:45
15:00
16:00
Inloop met koffie
Uitleg programma van de dag - integratie theorie / praktijk
Eerste ervaringen uitwisselen - toepassing theorie in praktijk
Koffie pauze
Bespreking huiswerkopdrachten deel 1
Lunch pauze
Bespreking huiswerkopdrachten deel 2
Basishouding bij reguleren - oefenen en de do's en don'ts
Koffie pauze
Inbreng lastige casuïstiek voor bespreking en advies
Afronding
De opbouw van het programma volgt de leerstadia van Maslow: 1. onbewust onbekwaam, 2 bewust
onbekwaam, 3 bewust bekwaam, 4 onbewust bekwaam. De focus ligt vooral op fase twee en drie,
van bewust onbekwaam naar bewust bekwaam. Zie schema in bijlage.
De trainingsdagen zijn interactief van opzet met gelegenheid tot discussie, uitwisseling van
ervaringen, het stellen van vragen en advies op maat over adequate oplossingen.
De dag wordt afgesloten met een certificaat van deelname.
Totale investering 16 uur.
Hulpmiddelen
Er worden meetinstrumenten ter beschikking gesteld waarmee je zelf in de praktijk:
1. de sociale veiligheid in je klas kunt meten.
2. impulspesters, meepesters en hoofdpesters verantwoord kunt onderscheiden
Open inschrijving
De training kan gevolgd worden middels open inschrijving.
Incompagny training
De training kan ook incompagny worden ingehuurd.
De training kan ook ingezet worden in het kader van een professionaliseringstraject in het
gezamenlijk beter en tijdig kunnen signaleren en stoppen van structureel pestgedrag en het beter
preventief kunnen waarborgen van sociale veiligheid in en om de school.
Door wie gegeven
De training wordt verzorgd door trainers van de M5 groep. De trainers zijn professionals op HBO plus
niveau, met veel praktijk ervaring in het onderwijs en met trainingen.
20