Samen naar een seniorvriendelijke gemeente Stappenplan

KBO Lokale belangenbehartiging
Samen naar een seniorvriendelijke
gemeente
Stappenplan gemeenteraadsverkiezingen 2014
April 2013
Uitgave van de Unie KBO, seniorenorganisatie van Nederland. Belangenorganisatie voor
ouderen op het gebied van wonen en mobiliteit, sociaal- economische zaken, inkomen, zorg
en welzijn.
Deze handreiking is mede tot stand gekomen door de samenwerking met het programma
VCP. Programma VCP is een initiatief van de Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad
Nederland (CG-Raad) en de ouderverenigingen van mensen met verstandelijke beperkingen.
Programma VCP stimuleert op lokaal niveau de belangenbehartiging van mensen met een
handicap of een chronische ziekte.
2
KBO Lokale belangenbehartiging
Inhoud
Voorwoord
blz. 4
1.
Ideeën geven voor de verkiezingsprogramma’s
blz. 5
1.1
1.2
1.3
blz. 5
blz. 9
blz. 9
2.
3.
Fase 1 – het schrijven van verkiezingsprogramma’s
Kandidatenlijsten
Afdelingsvergadering
Fase 2 – campagnetijd
blz. 10
2.1
blz. 10
Wat kunt u doen?
Ondersteuning vanuit KBO
Bijlage 1 Bijlage 2 -
Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 -
Conceptbrief aan programmacommissie
met standpunten
Conceptbrief aan College van Burgemeester en
Wethouders over verspreiding standpunten onder
programmacommissies
Conceptpersbericht analyse gemeentelijke
verkiezingsprogramma’s
Conceptbrief aan lokale krant naar aanleiding van
gemeentelijke verkiezingsprogramma’s
Evaluatieformulier speerpuntenkaart en stappenplan
blz. 14
blz. 15
blz. 17
blz. 18
blz. 19
blz. 23
3
KBO Lokale belangenbehartiging
Voorwoord
Op 19 maart 2014 vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Een prachtige kans om een
seniorvriendelijk beleid in uw gemeente onder de aandacht van de politiek te brengen. En
hoewel het vroeg lijkt, is het belangrijk om daar als belangenorganisatie nu al mee bezig te
zijn. Op dit moment beginnen de politieke partijen namelijk te schrijven aan hun
verkiezingsprogramma.
Het doel van dit stappenplan is om u ideeën te geven hoe u invloed kunt hebben op de
verkiezingsprogramma’s van de lokale politieke partijen. U vindt hiervoor in dit stappenplan
tips, voorbeelden en persberichten. Ook staan er ideeën in wat uw KBO kan doen tijdens de
verkiezingscampagne van de politieke partijen.
De weg naar de verkiezingen
De datum van de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014 lijkt nog ver weg. Maar de
voorbereidingen voor deze verkiezingen door de politieke partijen zijn al begonnen.
Het is van belang om als belangenbehartigers van senioren, nu al aan de slag te gaan met
de verkiezingen in 2014. Dan hebt u de meeste kans om de belangen van senioren onder de
aandacht te brengen van de politiek.
De weg naar de verkiezingen kan worden onderverdeeld in de volgende periodes:
- schrijven van de verkiezingsprogramma’s (nu – najaar 2013)
- campagne voeren. De politieke partij probeert zoveel mogelijk mensen op hen te laten
stemmen (najaar 2013 tot verkiezingsdag 2014)
- verkiezingsdag (19 maart 2014)
- onderhandelingen voor het collegeakkoord
- uitvoering van het collegeakkoord.
Alle periodes zijn belangrijk. U kunt als belangenbehartigers in alle periodes de belangen van
uw achterban onder de aandacht brengen. Zo kunt u invloed uitoefenen op het
(voorgenomen) beleid. Daarom biedt KBO uw afdeling dit stappenplan aan. U kunt daarbij
denken aan:
- inhoudelijke informatie
- voorbeeldbrieven
- het aandragen van ideeën en mogelijkheden voor activiteiten of acties.
In dit stappenplan ligt de nadruk op de eerste twee periodes:
- uw ideeën geven voor het schrijven van de verkiezingsprogramma’s van de verschillende
politieke partijen.
- campagne voeren door politieke partijen.
4
KBO Lokale belangenbehartiging
1.
Ideeën geven voor de verkiezingsprogramma’s
Zowel de landelijke politieke partijen als lokale partijen en afdelingen zijn al begonnen met
het schrijven van hun verkiezingsprogramma. Daarin geven ze aan wat zij in de komende
jaren in de gemeente belangrijk vinden.
Waar gaan ze aandacht aan besteden? Wat vindt u als ouderenorganisaties belangrijk?
1.1
Fase 1 - het schrijven van verkiezingsprogramma's
In dit onderdeel kunt u lezen wat tijdens het schrijven van de verkiezingsprogramma’s door
de politieke partijen gebeurt. Welke rol kan uw lokale afdeling spelen, zodat deelnemen aan
de maatschappij voor iedereen mogelijk is?
De eerste aanzetten voor verkiezingsprogramma's worden nu gemaakt. Vaak zijn de lokale
partijen daar tot het najaar mee bezig. Dit gebeurt meestal in een werkgroep,
programmacommissie genoemd. Die programmacommissie start soms met een eigen
bespreking. Daarna werkt men een aantal ideeën verder uit. Soms ook vraagt de partij haar
leden of maatschappelijke organisaties om ideeën te leveren. Op basis van alle informatie
stelt ze haar programma op.
Wat kunt u doen?
Discussieer binnen de KBO wat u belangrijk vindt. Zorg dat u weet waar u het over heeft en
dat u daar hetzelfde over vertelt.
Samenwerkingspartners
Werkt u al samen met andere belangenbehartigers op het gebied van de verkiezingen?
Zo niet, dan kunt u uitzoeken welke andere belangenbehartigers in uw gemeente actief zijn
op het gebied van de verkiezingen. Vervolgens kunt u afspreken om samen op te trekken
richting politieke partijen en verkiezingen. Werk aan een goede samenwerking van lokale
belangenbehartigers. Kijk ook eens of er in uw gemeente bijvoorbeeld lokale afdelingen
bestaan van patiëntenverenigingen of een ouderenorganisatie met wie u samen kunt
optrekken. Samen waar het kan, alleen als organisatie waar nodig (bij verschillen in
belangen). Over het algemeen geldt: hoe groter de groep burgers die u vertegenwoordigt,
hoe groter de kans dat u uw doel bereikt. Werk samen bij gemeenschappelijke belangen.
Samen sta je sterker.
Bekijk de partijprogramma’s van de vorige gemeenteraadsverkiezingen
5
KBO Lokale belangenbehartiging
Zoek de vorige partijprogramma’s op. Vaak gebruikt men het oude programma als start voor
het nieuwe programma. Ook kunt u zien welke onderwerpen juist deze partij belangrijk
vindt.
Welke thema’s zijn belangrijk?
Belangrijk is dat de gemeente zorgt voor een seniorvriendelijke gemeente.
Vervolgens moet u zelf kijken voor welke thema’s u aandacht gaat vragen in uw gemeente.
Wat is het meest belangrijk? Wat leeft er bij uw achterban? Wat is haalbaar? Waarover kunt
u publiciteit krijgen? Met welke thema’s krijgt u uw achterban mee? Voor welke onderwerpen
zet juist deze partij zich in? Let er daarbij op dat u uw aandachtspunten positief en duidelijk
opstelt. Vertel uw wensen zo dat ze aantrekkelijk zijn voor politieke partijen.
Zorg dat u deze thema’s kort en bondig op papier heeft staan. U kunt uw standpunten dan
achterlaten als u contact heeft gehad met een politieke partij (zie bijlage).
Belangrijke thema’s bepaalt u:
- in overleg met de achterban
- in overleg met belangenorganisaties met vergelijkbare belangen (samen sta je sterk)
- op basis van het laatste landelijke nieuws, bijvoorbeeld daadwerkelijke compensatieplicht
in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de rol van uw
organisatie daarin
- op basis van het laatste lokale nieuws.
Een manier om belangrijke thema’s vast te stellen onder de achterban kan de volgende zijn.
U zet een aantal punten op een groot vel papier. De aanwezigen krijgen tien stickers, die ze
mogen verdelen over de speerpunten. De onderwerpen, die de meeste stickers krijgen, leven
blijkbaar het meest onder de achterban.
Ter ondersteuning bij het bepalen van de belangrijke thema’s heeft KBO in samenwerking
met het KBO netwerk, PCOB en NOOM een speerpuntenkaart ontwikkeld die naar politieke
partijen gestuurd kan worden. Deze speerpuntenkaart is opgestuurd naar alle KBOafdelingen. Meer speerpuntenkaarten zijn te bestellen bij [email protected].
Contact zoeken met de programmacommissie
Als de belangrijke thema’s van uw organisatie zijn bepaald, is het belangrijk om contact te
zoeken met de programmacommissie van de diverse politieke partijen. Bel de
vertegenwoordigers van de partijen (of eventueel e-mailen of schrijven) en stel uzelf als
belangenbehartiger voor. Zoek ingangen, maak gebruik van uw netwerk. Lobbyen is van
groot belang en kan veel opleveren, ook voor later. Maak (liefst persoonlijk) contact met
mensen uit de politiek.
6
KBO Lokale belangenbehartiging
In het gesprek kunnen de volgende punten aan de orde komen.
 Vraag naar het tijdspad en werkwijze voor het schrijven van het verkiezingsprogramma.
 Vertel hoeveel KBO leden er in uw gemeente wonen en dat u hen graag wilt informeren
over wat voor uw achterban van belang is.
 Geef hierbij kansen aan voor de politieke partijen, maak ze warm.
 U kunt vertellen dat u de verschillende partijprogramma’s gaat bekijken op de aandacht
die men daarin voor uw achterban heeft.
 Vraag bijvoorbeeld of de partij al nagedacht heeft over gelijke kansen voor burgers met
een beperking. Kennen ze inclusief beleid?
 U kunt aangeven, dat u hierover graag met hen in gesprek gaat. Bijvoorbeeld door een
speerpuntenkaart op te sturen naar een politieke partij en op een later moment hierover
te bellen. Kijk of u tot een afspraak kunt komen (weet dus, als u de partijen belt, welke
data beschikbaar zijn voor de mensen in uw organisatie die de gesprekken zullen gaan
voeren).
 Wees positief en nodig uit tot gesprek.
 Geef aan dat u graag op de hoogte blijft van wat de partij aan het doen is. Vertel dat u
het fijn vindt om hun verkiezingsprogramma te ontvangen zodra het klaar is. Vraag
informatie.
Ter ondersteuning van het persoonlijke contact, of als persoonlijk contact niet mogelijk is,
kunt u een brief en de speerpuntenkaart sturen naar de lokale afdelingen van de partijen
(zie bijlage 1 en 2). Het is goed om binnen een partij een contactpersoon te hebben aan wie
u uw post kunt sturen. Na het versturen kunt u bellen met diegene om te vragen of uw brief
is aangekomen. Zo hebt u al twee keer 'aandacht' gekregen.
Mocht u nog geen contact hebben met bepaalde politieke partijen in uw gemeente, dan kunt
u via www.pvda.nl, www.cda.nl, www.vvd.nl, www.d66.nl, www.christenunie.nl,
www.groenlinks.nl, www.sp.nl, www.sgp.nl informatie vinden over de partij in uw eigen
gemeente. Ook is daar vaak een richting voor de verkiezingsprogramma’s te vinden, die de
landelijke partijen ontwikkelen voor de lokale afdelingen.
In de gemeentegids is ook informatie te vinden over de lokale politieke partijen.
Bij het gemeentehuis kunt u navragen welke partijen deelnemen aan de verkiezingen. Vraag
bij de (secretaris van) afdelingen van politieke partijen wanneer en door wie het programma
geschreven wordt en hoe het programma wordt vastgesteld. Vraag ook hoe inspraak is
geregeld en wie de juiste personen zijn om contact mee te leggen (bijvoorbeeld een
fractievoorzitter of woordvoerder voor sociale zaken, zorg of Wmo).
Andere mogelijkheden om in contact te komen met de programmacommissie
Naast dat u uzelf uitnodigt en een brief stuurt, zijn er nog andere mogelijkheden om in
contact te komen met de programmacommissie.
7
KBO Lokale belangenbehartiging
Kent u leden van de partij?
Mogelijk is iemand van de KBO actief lid van een politieke partij. Hij of zij kan bij de partij
een verzoek doen om uw afdeling uit te nodigen voor een bijeenkomst met de
programmacommissie. Ook kan het zijn dat iemand van uw afdeling een actief lid van de
partij kent. Dit lid kan de partij vragen om de KBO uit te nodigen. Het is handig om ruim
voor de verkiezingen in kaart te brengen over welk netwerk ten aanzien van de politieke
partijen uw organisatie beschikt. Leden van de partij kunnen uw organisatie vertellen wat
belangrijke thema’s zijn voor de partij. U kunt daar in uw contacten met die partij op
aansluiten.
Suggesties geven op basis van conceptpartijprogramma’s
U kunt - zonder dat het u gevraagd is - positief commentaar geven op de
conceptpartijprogramma's. Bij de partijen kunt u deze programma’s opvragen. Let bij de
beoordeling onder andere op:
 Komen de belangrijke thema’s van uw belangenorganisatie voldoende terug in het
concept?
 Hoeveel houvast bieden de uitspraken? Bevat het programma een vrijblijvend deel over
het belang van gelijke kansen voor ouderen of spreekt men zich bijvoorbeeld duidelijk uit
over een goede bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid (bijvoorbeeld van de
openbare gebouwen en de openbare ruimte)?
Zoek publiciteit
Zorg dat u regelmatig in het nieuws komt. Bijvoorbeeld door artikelen over iets wat beter
kan in uw gemeente in de lokale krant of over wat goed gaat. Of over behaald succes door u
als belangenorganisatie in samenwerking met een politieke partij of met de gemeente. Ook
kunt u interviews geven voor huis-aan-huisbladen en lokale radio. U kunt acties organiseren,
of een tocht langs (on)toegankelijke plaatsen enzovoorts.
Publiciteit is altijd een belangrijk middel in het politieke gebeuren, maar in de verkiezingstijd
is dit nog eens extra belangrijk. Met publiciteit bereikt u zowel de inwoners als de mensen,
die in de politiek werken (politici). Politici houden de kranten goed in de gaten om te weten
wat er onder 'het volk' leeft. In de loop naar de verkiezingen zijn zij extra gevoelig voor wat
er in het nieuws verschijnt. Zodra uw onderwerp goed in het nieuws komt, zal het dus ook
door de politiek belangrijker gevonden worden. Zorg voor een compleet overzicht van media,
die u op de hoogte wilt stellen.
Samengevat
 Bespreek in uw organisatie wat u belangrijk vindt.
 Samen sta je sterker (zoek samenwerking met andere belangenbehartigers).
 Zoek de oude partijprogramma’s op.
 Bepaal uw belangrijke thema’s: wees daarbij zo positief en duidelijk mogelijk in wat u
wilt; praat over mensen.
8
KBO Lokale belangenbehartiging








Laat je zien / laat van je horen (zorg voor publiciteit).
Stuur een speerpuntenkaart op naar een politieke partij. Of geef deze speerpuntenkaart
af tijdens een gesprek.
Maak (persoonlijk) contact met politici (overhandig bij voorkeur uw wensen in een
persoonlijk gesprek).
Wees positief en nodig uit tot gesprek (zorg voor goede contacten).
Geef informatie (die correct is; ga niet opscheppen of onjuiste dingen zeggen).
Vraag informatie (toon belangstelling voor het politieke proces bij de partijen).
Wees aanwezig (bijvoorbeeld op commissie of partijvergaderingen).
Reageer op conceptpartijprogramma’s.
1.2
Kandidatenlijsten
Veel partijen vormen eerst een kandidaatstellingscommissie. Deze commissie benadert de
mogelijke kandidaten voor de gemeenteraad. Motiveer mensen uit uw achterban om zich
kandidaat te stellen als raadslid. De commissie voert uitgebreide gesprekken met de
kandidaten en levert uiteindelijk de ontwerpkandidatenlijst.
Als belangenorganisatie is het goed om te weten wie de kandidaten zijn. Er kunnen mensen
kandidaat zijn met wie u vroeger al goede contacten had. Via hen heeft u meer kans op een
goede ingang voor uw standpunten. De kandidatenlijst is verkrijgbaar bij de partij.
1.3
Afdelingsvergadering
In een afdelingsvergadering van de politieke partij stellen de leden het partijprogramma
vast. Hier is discussie, kunnen onderwerpen nog duidelijker opgeschreven worden of kunnen
onderwerpen belangrijker worden.
Bent u of iemand anders van uw organisatie lid van een politieke partij? Dan is het
verstandig dat deze persoon zich actief bezig houdt met het programma.
Als belangenorganisatie heeft u niet rechtstreeks inspraak. Wel kunt u de partijleden vragen
om veranderingen en aanvullingen voor te stellen.
9
KBO Lokale belangenbehartiging
2.
Fase 2 - campagnetijd
Na vaststelling van het programma en de kandidatenlijst, begint de campagnetijd (najaar
2013 tot verkiezingsdag 2014). Kandidaten hebben zich trouw verklaard aan het programma
en kunnen hier niet van afwijken. Hooguit worden er kleine wijzigingen aangebracht of wordt
een onderwerp, dat dan in het nieuws is, toegevoegd.
In de campagnetijd zijn de politieke partijen vooral bezig zichzelf en hun partijkandidaten te
laten zien. Vaste onderdelen van de verkiezingscampagne zijn:
- verkiezingsdebatten waaraan de partijen meedoen en waar de media verslag van
uitbrengen
- informatiekramen van politieke partijen op markten, op bijeenkomsten voor veel mensen
en in winkelcentra
- politieke partijen zoeken bovendien extra de publiciteit, bijvoorbeeld door een bericht uit
te brengen over een onderwerp dat leeft in de gemeente.
Afhankelijk van de creativiteit laten de partijen zich ook op andere manieren zien.
2.1
Wat kunt u doen?
De campagnetijd heeft twee kanten.
Van de ene kant zijn de 'burgers' bezig hun mening te vormen. U kunt dan uw leden
voorlichten over standpunten van de verschillende partijen. Zo’n bijeenkomst is ook goed
voor het verstevigen van de contacten met uw achterban.
Van de andere kant zijn politieke partijen extra gevoelig voor publiciteit en de publieke
mening. In deze tijd kunt u zelf de publiciteit zoeken met uw onderwerpen. In feite maakt u
zo uw eigen campagne. Hieronder staan wat campagne-ideeën.
Beoordeel verkiezingsprogramma's en breng de uitkomsten via media naar buiten
(zie bijlage 3 voor een voorbeeld persbericht)
U kunt zelf de programma’s van de lokale partijen beoordelen. Deze uitkomsten kunt u
bijvoorbeeld met de politieke partijen bespreken of onder de aandacht van de media
brengen. U kunt ook uw achterban informeren over de uitkomsten, zodat zij in het
verkiezingshokje een bewuste keuze kunnen maken.
Toetsen van de begrijpelijkheid van de programma’s
Toets het verkiezingsprogramma op toegankelijkheid. Is het programma ook in andere
leesvormen te krijgen? Is het voor iedereen te begrijpen? Wordt de tekst van het
programma ondersteund met plaatjes? De resultaten van dit onderzoek kunt u in een
persbericht verwerken en naar de lokale media sturen. Nog beter is het natuurlijk om het
10
KBO Lokale belangenbehartiging
eerst voor te leggen aan de betreffende partijen en hen om een reactie te vragen. Die
reacties neemt u dan weer mee in de publiciteit.
Bekijk krantenberichten over politiek en verkiezingen
Wat melden de lokale en regionale kranten over de verkiezingen en senioren? De gegevens
kunt u via een persbericht, artikel, ingezonden brief of bijeenkomst onder de aandacht
brengen van de media en in het blad van uw eigen organisatie.
Interview met de lijsttrekker
Doe een verzoek bij de lijsttrekkers van politieke partijen of u iemand mag interviewen voor
het blad van uw KBO.
Als u deze interviews ook wilt plaatsen in andere kranten, moet u toestemming vragen aan
de lijsttrekker.
Zorg dat een journalist belangstelling heeft voor uw onderwerp
Wat zeggen politieke partijen over participatie van ouderen (bijlage 4)? Stel een journalist
voor om in de verkiezingsperiode de politieke partijen naar hun mening hierover te vragen.
Uw KBO is bereid de journalist te ondersteunen met informatie, bijvoorbeeld wat zijn
belangrijke thema’s voor senioren.
Organiseer zelf een rondetafelgesprek over ‘de seniorvriendelijke gemeente’
Als u dat doet, zoek dan uit wie er nog meer plannen hebben. U kunt eventueel
samenwerken en elkaar in elk geval niet voor de voeten lopen. Het zelf organiseren van zo’n
bijeenkomst heeft voor- en nadelen. Voordeel: u kunt volledig zelf de agenda bepalen, u
zorgt voor bekendheid van uw afdeling, u krijgt meer zicht op uw achterban en u krijgt
belangstelling van de politiek. Nadeel: het kost betrekkelijk veel tijd om de bijeenkomst te
organiseren (zaal regelen, sprekers regelen, bezoekers werven, publiciteit zoeken).
Voor deze bijeenkomst nodigt u – naast uw achterban - de lijsttrekkers van de diverse
partijen uit. In dit gesprek kunt u proberen om vage toezeggingen om te buigen in concrete
doelen. Dit behaalde resultaat leg je als KBO vast. U kunt een verslag van dit gesprek
bijvoorbeeld publiceren op uw website of in uw nieuwsbrief.
Als de lijsttrekkers niet kunnen, is er vast een andere vertegenwoordiger van de partij die in
gesprek wil gaan over een senior vriendelijke gemeente. Iemand vanuit uw KBO kan het
gesprek voorzitten. Als u een aantal mensen om de tafel heeft, kunt u natuurlijk de pers ook
uitnodigen.
Doe mee aan de verkiezingsdebatten die anderen organiseren
In het najaar en het voorjaar zullen er weer vele verkiezingsbijeenkomsten plaatsvinden. U
kunt de aanwezigen vragen stellen hoe de partij aandacht wil besteden aan de positie van
ouderen in de gemeente. Meedoen kost niet al teveel moeite, je hoeft immers zelf niets te
organiseren. Wees wel actief aanwezig in het debat, stel vragen en daag uit.
11
KBO Lokale belangenbehartiging
Bezoek informatiekramen van politieke partijen en ga in gesprek
Veel politieke partijen proberen stemmen te werven via informatiekramen in winkelcentra en
andere plekken waar veel mensen komen. Ga in gesprek met de leden van de partij over de
gemeente. Maak uw verhaal duidelijk aan de hand van voorbeelden.
Roep uw leden en achterban op om per e-mail de plaatselijke partijen en politici vragen te
stellen en te informeren over de positie van ouderen in de gemeente.
Vraag op andere manieren de aandacht
Bijvoorbeeld door in de campagnetijd een handtekeningenactie te houden, een rapport uit te
brengen, een andere mening te laten horen of een leuke actie te organiseren.
De dag van de ouderen (1 oktober) of de week van de ouderen, kunt u ook gebruiken om
aandacht te vragen voor een senior vriendelijk gemeentelijk beleid.
Kort voor de verkiezingen moet u zeker in de krant komen
Stem uw planning hierop af.
Samenvatting van mogelijkheden tijdens de campagne
 Bekijk de verkiezingsprogramma's en breng de conclusies via de media naar buiten.
 Toets de begrijpelijkheid van de programma’s.
 Bekijk krantenberichten over politiek en verkiezingen.
 Interview de lijsttrekker.
 Interesseer een journalist voor seniorvriendelijke gemeente.
 Organiseer zelf een rondetafelgesprek over een senior vriendelijke gemeente.
 Doe mee aan de verkiezingsdebatten die anderen organiseren.
 Bezoek informatiekramen van politieke partijen en ga in gesprek.
 Roep uw leden en achterban op om per e-mail de plaatselijke partijen en politici vragen
te stellen en te informeren over de positie van ouderen in de gemeente.
 Vraag op andere manieren de aandacht.
 Kort voor de verkiezingen is het zeker van belang om in de krant te komen.
Kortom: er zijn vele mogelijkheden om ‘een seniorvriendelijke gemeente’ onder de aandacht
van de lokale partijen te brengen. U kunt uit de beschreven mogelijkheden die punten kiezen
die passen bij uw afdeling. Waar zijn de vrijwilligers van uw KBO goed in en hoeveel tijd kunt
u besteden aan de verkiezingen? Ook kunt u kijken of u tijdelijk voor de
gemeenteraadsverkiezingen één of meerdere vrijwilligers kunt aantrekken, die taken op zich
nemen waar de tijd voor ontbreekt of waar u zelf minder goed in bent.
12
KBO Lokale belangenbehartiging
Tot slot
Doe uw voordeel met de verkiezingstijd. De gemeenteraad tilt de meest moeilijke
onderwerpen graag over de verkiezingen heen. Hebt u met zo’n onderwerp te maken, dan
kunt u er goed op inspelen in uw campagne. Probeer in dat geval om toezeggingen te
krijgen.
Worden er interessante onderwerpen in de gemeenteraad besproken voor de verkiezingen,
dan is daar in die periode gemakkelijker invloed op te hebben, omdat men graag wil dat
kiezers op hun partij stemmen.
Bij het versturen van een persbericht of een ingezonden brief is het belangrijk dat u weet
aan wie u uw bericht moet adresseren. U hebt dan meer zekerheid dat het niet tussen de
post verdwijnt. Bovendien kunt u daarna even bellen of het persbericht of de ingezonden
brief is aangekomen.
Denk erom dat u het nieuws in een persbericht in de vijf w's (wie, wat, waar, wanneer en
waarom) in de intro vermeldt. Onderaan het bericht vermeldt u een telefoonnummer waar u
bereikbaar bent.
13
KBO Lokale belangenbehartiging
3.
Ondersteuning vanuit KBO
Speerpuntenkaart
Vanuit het KBO Netwerk zijn een aantal speerpunten voor een seniorvriendelijke
samenleving opgesteld. Deze zijn op een ansichtkaart gezet, zodat u deze naar politieke
partijen kunt sturen. Deze kaarten zijn op 2 april 2013 naar alle KBO-afdelingen gestuurd.
Via [email protected] kunt u meer speerpuntenkaarten aanvragen. Er is een uitgebreide
toelichting bij die de speerpunten verduidelijkt.
Conceptbrieven
Er zijn conceptbrieven die u kunt aanpassen voor de programmacommissie, College van
Burgemeester en Wethouders, persbericht vergelijking verkiezingsprogramma’s en voor extra
aandacht tijdens de gemeenteraadsverkiezingen is er een persbericht opgenomen dat u naar
lokale kranten kunt sturen.
Tot slot
U kunt de bijlagen downloaden van www.kbo/verkiezingen.nl. U kunt zo de voorbeelden
aanpassen aan uw lokale situatie.
De Unie KBO hoort graag van uw plannen en acties. Geef uw ervaringen door. Die informatie
kunnen we gebruiken om andere afdelingen te informeren en om in eigen bladen er over te
schrijven. Bij voorbaat dank voor de moeite.
Wij wensen u veel succes bij uw werk voor een seniorvriendelijke gemeente.
14
KBO Lokale belangenbehartiging
Bijlage 1 - Conceptbrief aan programmacommissie met standpunten
Aan de programmacommissie van *** (partij invullen)
Onderwerp: Advies verkiezingsprogramma
Geachte Commissie,
Samen naar een seniorvriendelijke gemeente, dat wil KBO afdeling …….
in de komende raadsperiode 2014 – 2018.
graag realiseren
Een seniorvriendelijke gemeente kan alleen ontstaan door regelmatig overleg met de
doelgroep. Voor de komende vier jaar hebben wij een aantal punten opgesteld om een
seniorvriendelijke gemeente te creëren. Wij verzoeken u deze punten op te nemen in uw
verkiezingsprogramma.
Als basis voor een seniorvriendelijk gemeentelijk beleid zien wij:
……………………………………………………………………………………………………..
Graag lichten wij deze punten verder toe aan de programmacommissie.
Wij nemen zelf contact met u op om hierover een afspraak te maken.
Met vriendelijke groeten,
*** (naam)
KBO afdeling ***
*** (adres en telefoonnummer)
15
KBO Lokale belangenbehartiging
Bijlage 2 - Conceptbrief aan College van Burgemeester en
Wethouders over verspreiding standpunten onder
programmacommissies
Datum: ***
Betreft: medewerking bij het verspreiden van standpunten
Geacht College,
In verband met de komende gemeenteraadsverkiezingen wil KBO afdeling *** graag een
aantal punten onder de aandacht brengen. Deze punten zijn van belang voor senioren. Wij
willen deze punten onder de aandacht brengen bij die mensen die het programma voor de
komende gemeenteraadsverkiezingen opstellen.
De KBO is een seniorenorganisatie voor vijftigplussers. Zij vertegenwoordigen samen zo’n
200.000 senioren in Nederland. Binnen gemeente ……… zijn er …… KBO-leden die wij
vertegenwoordigen.
Wij verzoeken u daarom de bijgevoegde speerpuntenkaart en toelichting onder de
programmacommissies te verspreiden.
Wij danken u bij voorbaat voor uw medewerking.
Met vriendelijke groeten,
Namens ***
… [naam invullen]
Bijlagen:
- speerpuntenkaart
- toelichting speerpunten
16
KBO Lokale belangenbehartiging
Speerpuntenkaart voor een ‘seniorvriendelijk beleid’ in uw gemeente
opgesteld door KBO, PCOB en NOOM
● Samenleven oud en jong
De gemeente stimuleert burgerinitiatieven en betrekt burgers van alle
generaties bij hun gemeente of buurt. Ze speelt daarbij ouderen en jongeren
niet tegen elkaar uit.
Onze gemeente: faciliteert inspraak van ouderen als het gaat o m relevante
voorzieningen voor ouderen; heeft vrijwilligerswerkbeleid,
ook voor ouderenorganisaties; biedt mantelzorgers steun en waardering.
● Seniorvriendelijk en veilig wonen
De gemeente heeft een samenhangend beleid voor een veilige, toegankelijke
en inspirerende woon- en leefomgeving voor 50-plussers.
Onze gemeente: zet fors in op voldoende en betaalbare woningen voor ouderen;
maakt werk van een toegankelijke omgeving, met drempelvrije winkels, goed en
veilig vervoer en voorzieningen dichtbij.
● Gedeelde verantwoordelijkheid voor zorg en welzijn
Beleid en plannen geven vorm aan gedeelde verantwoordelijkheid van burgers
en gemeente voor zorg en welzijn. Ouderen worden gestimuleerd om ‘mee
te blijven doen’ en de gemeente garandeert zorg en ondersteuning d aar waar
oplossingen van burgers tekort schieten.
Onze gemeente: heeft een laagdrempelig, vriendelijk loket waar
oplossingen geboden worden; stimuleert samenhang tussen de diverse zorg/
welzijnsvoorzieningen; de wijkverpleegkundige speelt hierbij een rol v an betekenis.
● Voldoende inkomen voor ouderen
De gemeente biedt financiële ondersteuning in het kader van bijzondere
bijstand en bevordert optimaal gebruik daarvan.
Zij houdt daarbij rekening met stapeling van kosten voor ouderen.
Onze gemeente: heeft oog voor kwetsbare groepen ouderen, zoals ouderen met
een zware zorgbehoefte en oudere migranten.
● Actief in ouderengezondheidszorg
De gemeente heeft een samenhangend beleid/aanbod voor de
ouderengezondheidszorg.
Onze gemeente: zet samen met de GGD in op preventieve programma’s voor
ouderen; houdt rekening met de wensen van ouderen in haar beleid voor een
beweegvriendelijke omgeving.
17
KBO Lokale belangenbehartiging
Toelichting op speerpuntenkaart:
SAMEN NAAR EEN SENIORVRIENDELIJKE GEMEENTE.
Onderwerpen die thuishoren in partijprogramma’s van lokale politieke partijen, die senioren
serieus willen nemen.
Samenleven en samenwerken
Uitgangspunt van gemeentelijk beleid is dat burgers in een gemeente samen zorgen voor
een leefbare omgeving. De gemeente stimuleert burgerinitiatieven en dat burgers van alle
generaties betrokken zijn bij hun gemeente of buurt. Dit beleid is er voor ouderen en voor
jongeren en speelt generaties niet tegen elkaar uit.
In dit beleid worden ouderen gezien als burgers die hun krachten kunnen en willen geven
aan de leefbaarheid van de woonplaats. Dergelijk beleid biedt ook de jeugd toekomst.
De gemeente:
1. heeft vrijwilligerswerkbeleid, waarin ook het vrijwilligerswerk in en door KBOafdelingen opgenomen is.
2. faciliteert ontplooiingskansen voor ouderen en ondersteunt initiatieven die het hen
mogelijk maken om zich als vrijwilliger in hun dorp of wijk in te zetten.
3. faciliteert de effectieve inspraak van ouderen bij totstandkoming van voor ouderen
relevante voorzieningen.
4. zorgt dat belangenbehartigers kunnen meepraten over gemeentelijk beleid en
faciliteert belangenbehartigers om dit op een goede manier te kunnen doen.
5. stimuleert intergenerationele en interculturele buurtprojecten.
6. houdt ontmoetingsmogelijkheden in de openbare ruimte in stand, omdat deze een
verbindende kracht zijn in de gemeenschap. Hieronder vallen ook culturele
voorzieningen voor amateur- en professionele kunsten.
Een beweegvriendelijke omgeving voor 50+’ers
In het beleid en de plannen voor een beweegvriendelijke omgeving wordt rekening
gehouden met de wensen, behoeften en mogelijkheden van senioren. Een directe
leefomgeving die ook 50+’ers uitdaagt tot bewegen en sporten. Een omgeving met sport-,
beweeg-, speel-, ontmoet- en verplaatsvoorzieningen en een aanbod van activiteiten.
1. Er is oog voor het feit dat mensen zich per fiets en te voet moeten kunnen
verplaatsen.
2. De belangrijkste voorzieningen in de wijk (school, bibliotheek, sportpark e.d.) liggen
op loop- dan wel fietsafstand en zijn goed en veilig te voet of per fiets bereikbaar.
3. Er zijn in de wijk verkeersmaatregelen genomen om de veiligheid van lopers en
fietsers te bevorderen.
18
KBO Lokale belangenbehartiging
4. Er zijn voldoende fietsparkeermogelijkheden bij winkels, bibliotheek, sportparken en
andere openbare voorzieningen.
Veilige en toegankelijke woningen en woonomgeving voor ouderen
In het beleid is sprake van een samenhangend beleid voor een veilige, toegankelijke en
inspirerende woon- en leefomgeving voor 50-plussers. De gemeente:
1. zet zich in voor voldoende betaalbare levensloopbestendige huurwoningen.
2. stimuleert initiatieven om voorzieningen als winkels, openbaar vervoer en
gezondheidszorg in hun dorp of wijk te behouden.
3. onderhoudt zijn trottoirs en fietspaden goed onderhouden en zijn er zorgt voor
voldoende goed onderhouden banken zijn op publieke plaatsen.
4. werkt (mee) aan een betaalbaar en goed functionerend gemeentelijke en regionaal
openbaar vervoer.
Preventie/gezondheidsbeleid voor ouderen
De gemeente heeft een samenhangend beleid/aanbod voor de ouderengezondheidszorg. Zij:
1. kent de gezondheidstoestand van ouderen
Een van de middelen daartoe is de ouderenmonitor, die gemeenten elke drie tot vier
jaar uitvoeren moeten.
Zij heeft haar beleid hierop afgestemd en geeft adequaat advies, instructie en
begeleiding (via GGD, thuiszorgorganisaties of anderszins).
2. zet in op preventieve programma’s voor ouderen
3. heeft maatregelen geformuleerd ter beïnvloeding van gezondheidsbedreigingen.
4. bevordert samenwerking in de eerstelijnszorg en de nulde(-) lijn (informele zorg)
geeft daarbij een centrale rol aan de wijkverpleegkundige.
Dit alles komt tot uiting in de lokale Gezondheidsnota, paragraaf
ouderengezondheidszorg (artikel 5a -preventieve ouderenzorg van de Wet Publieke
Gezondheid).
Zorg en welzijn van ouderen
In het beleid en de plannen wordt zichtbaar dat partijen beseffen dat ze in toenemende
mate verantwoordelijk zijn voor het welzijn van hun burgers. Gemeenten nemen die
verantwoordelijkheid waar ze kunnen en weigeren taken op zich te nemen, waarvoor ze
onvoldoende toegerust zijn.
De gemeente:
19
KBO Lokale belangenbehartiging
1. heeft één duidelijk loket, waar burgers voor alle vragen terecht kunnen en waar ze
daadwerkelijk geholpen worden.
2. zegt ‘nee’ tegen de overheveling van AWBZ naar WMO (gepaard gaande met een
forse bezuiniging) en dringt aan op actie door de VNG.
3. faciliteert onafhankelijke cliëntondersteuning, bijvoorbeeld in de vorm van vrijwillige
ouderenadviseurs gelieerd aan de ouderenorganisaties.
4. kent een goede samenhang tussen verschillende (eerstelijns)zorg, informele zorg en
welzijnsvoorzieningen. Een centrale rol is weggelegd voor de wijkverpleegkundige.
5. zet in op programma’s die sociaal isolement van ouderen voorkomen en bestrijden.
6. heeft een lokaal aanbod op het gebied van sociale en geestelijke ondersteuning voor
kwetsbare ouderen.
7. stimuleert collectiviteiten en corporaties.
8. bevordert maatschappelijke participatie van oudere migranten: algemeen waar het
kan, specifiek waar het moet.
9. biedt ondersteuning aan mantelzorgers, zodat ze niet overbelast raken.
Werk en inkomen voor ouderen
1. De gemeente biedt financiële ondersteuning in het kader van bijzondere bijstand en
bevordert optimaal gebruik daarvan. Hierbij houdt ze rekening met stapeling van
kosten.
2. Zij ontwikkelt en stimuleert projecten, die 50-plussers aan het werk helpen en
houden.
20
KBO Lokale belangenbehartiging
Bijlage 3 - Conceptpersbericht analyse gemeentelijke
verkiezingsprogramma’s voor KBO leden in uw plaatselijke blad
*** en *** noemen in hun verkiezingsprogramma dat senioren, net als ieder ander, mee
moeten kunnen doen in onze gemeente. De *** wil meer……………….
Het zijn voorbeelden van een aantal conclusies die staan in een bestudering van
verkiezingsprogramma’s in gemeente ***. Door de KBO is gekeken naar de
beleidsvoornemens voor senioren.
Op basis van de verkiezingsprogramma’s is onderzocht hoe partijen kijken naar de deelname
van senioren in deze gemeente.
Welke plannen hebben de partijen voor komende periode bijvoorbeeld voor vervoer, zorg,
welzijn en voorzieningen?
Ook de hoofdlijnen zijn uit de verschillende programma’s gehaald. Er is duidelijk aangegeven
wat de ontwikkelingen zijn. Zo lijken bijvoorbeeld de meeste partijen het belangrijk te vinden
dat mantelzorgers worden ondersteund.
(Nog meer conclusies opnemen)
De kiezer kan zelf bepalen welke partij naar zijn idee het meest of volledig overeenkomt met
zijn eigen mening. Een stemadvies wordt niet gegeven.
Voor meer informatie over de resultaten van deze verkiezingsprogramma’s voor senioren ***
kunt u contact opnemen met ***
21
KBO Lokale belangenbehartiging
Bijlage 4 - Conceptbrief aan lokale krant naar aanleiding van
gemeentelijke verkiezingsprogramma’s
Datum: ***
Betreft: Gemeentelijk seniorenbeleid en gemeenteraadsverkiezingen
Geachte redactie,
Wij vragen uw aandacht voor de positie van senioren in de gemeente. Samen willen we
werken naar eens seniorvriendelijke gemeente. Dit is echter niet altijd het geval.
Als vertegenwoordigers van senioren stimuleren wij dat de gemeente een seniorvriendelijk
beleid opstelt.
Een blik op de verkiezingsprogramma’s in onze gemeente leert ons dat de Wet
maatschappelijke ondersteuning, sociale werkvoorziening, toegankelijkheid, preventieve
gezondheidszorg (Wet publieke gezondheid artikel 5.a), … ? [aanvullen of vervangen door
eigen lokale voorkeuren]
Neemt u de uitdaging aan om na te gaan in uw krant, samen met ons, wat de partijen aan
senioren te bieden hebben? Dit laat een andere, onverwachte kant van onze plaatselijke
politiek zien. Een andere kijk op de politiek in onze gemeente ……..
Met vriendelijke groet,
Namens KBO afdeling ***
… [naam invullen]
22
KBO Lokale belangenbehartiging
Bijlage 5 - Evaluatieformulier speerpuntenkaart en stappenplan
Wij vinden het prettig als u uw mening over dit stappenplan aan ons kenbaar maakt. U kunt
dit doen door dit evaluatieformulier in te vullen en te mailen aan
1. Heeft u de speerpuntenkaart gebruikt?
0
Nee
0
Ja
Hoe heeft u deze gebruikt?
………………………………………..
……………………………………….
2. In hoeverre is dit stappenplan nuttig?
0
Niet zo
Kunt u aangeven waarom het niet zo nuttig was?
…………………………………………….
………………………………………….
0
Nuttig
Wat was nuttig?
……………………………………………..
…………………………………………..
3. Welke actie heeft u ondernomen in uw gemeente?
………………………………………………………..
………………………………………………………
23
KBO Lokale belangenbehartiging
Tot welk resultaat heeft dit geleid?
………………………………………………………
……………………………………………………
…………………………………………………….
Zou u als voorbeeld op de website willen komen?
………………………………………….
4. Heeft u tips voor andere afdelingen om de lokale belangenbehartiging vorm te
geven?
………………………………………..
………………………………………
5. Heeft u nog aanvullende informatie, producten of diensten nodig?
……………………………………………..
Ingevuld door:
Afdeling: ……………….
Naam: ………………..
Emailadres: ……………….
Ingevuld formulier mailen naar [email protected].
Bij voorbaat hartelijk dank.
24
KBO Lokale belangenbehartiging
Dit is een uitgave van:
Unie KBO, de seniorenorganisatie van Nederland.
Voor deze uitgave is gebruik gemaakt van het verkiezingsprogramma van het Programma
Versterking CliëntenPositie, een samenwerkingsprogramma van de Chronisch zieken en
Gehandicapten Raad Nederland (CG-Raad) en de samenwerkende ouderverenigingen.
Unie KBO
Postbus 325
5201AH ’s-Hertogenbosch
T 073-6123475
[email protected]
www.kbo.nl
© 2013 KBO Kenniscentrum
25
KBO Lokale belangenbehartiging