Volksgezondheid is in het geding

p
l
u
i
m
v
e
e
Professor Dik Mevius over halvering an tibio ti c a g e b r u i k
Resistentie bij
vleeskuikens komt
regelmatig voor
'Volksgezondheid
is in het geding'
De ministers Verburg en Klink dwingen de veehouderij om het antibioticagebruik in
drie jaar tijd te halveren. Dik Mevius erkent dat de ingreep fors is, maar door de ernst
van de situatie wel noodzakelijk. Er staat de veehouderij nog veel te wachten.
Patrick van Vugt
Productmanager
Vleespluimvee
} [email protected]
D
ik Mevius is dierenarts en specialist op het
geding komt. Het is ruim vijf jaar geleden begonnen
gebied van resistentie, veroorzaakt door
met MRSA, die in de varkens- en kalverhouderij aan-
het gebruik van antibiotica. Dit onderwerp
wezig is en problemen veroorzaakt in ziekenhuizen.
staat in het brandpunt van de belangstelling. Me-
De zaak is in een stroomversnelling gekomen met
vius, professor antimicrobiële resistentie, heeft daar-
ESBL’s. ESBL’s zijn door bacteriën geproduceerde
om een drukke agenda. De ene keer zit hij in Den
enzymen, die in staat zijn om bepaalde antibiotica
Haag, de andere keer reist hij naar Parijs of Brussel
af te breken. Meerdere medicijnen werken daar-
om aan te schuiven bij adviesorganen van de natio-
door niet meer bij mens en dier. Bovendien komt
nale overheid en de EU. Hij doet uit de doeken wat
deze overdraagbare eigenschap voor bij meerdere
er aan de hand is met het antibioticagebruik.
bacteriesoorten. Verontrustend is dat er een direct
verband is tussen resistentie in de vleeskuikenhou-
Wat is resistentie?
derij en mensen. Maurine Leverstein van het UMC,
Mevius: ‘Resistentie wordt in mijn vakgebied opge-
arts-microbioloog, en ik ontdekten dit vorig jaar. Als
vat als het ongevoelig zijn van met name bacteriën
je bovendien weet, dat zo goed als alle vleeskuikens
voor medicijnen als antibiotica. Eigenlijk is het een
besmet zijn met ESBL, is er sprake van een groot
natuurlijke reactie van bacteriën, waardoor zij kun-
probleem. Vandaar dat de overheid ingrijpt door het
nen overleven. Die eigenschap is er al heel lang.
antibioticumgebruik in drie jaar te halveren.’
We vinden resistente bacteriën die honderden of
'Als de ziektedruk vermindert,
wordt de noodzaak om antibiotica te gebruiken
minder'
duizenden jaren oud zijn.’
Is halvering van het antibioticagebruik
effectief?
Toen was er nog geen antibioticagebruik.
‘Jazeker. Resistentie ontstaat en verspreidt zich bij
‘Inderdaad. Maar er waren toen al wel schim-
het gebruik van antibiotica. Minder gebruik leidt tot
mels of bacteriën die antibiotica maakten, waarop
minder resistentie.’
andere bacteriën reageerden met resistentie.
bacteriën gemakkelijk overdragen: binnen, maar
Hoe kunnen vleeskuikenhouders voldoen
aan de eis tot halvering?
ook buiten de soort. Resistentie kan zich op deze
‘Zij kunnen anders omgaan met ziektedruk. Nu
manier razendsnel verspreiden.’
worden vaak antibiotica gebruikt, omdat dit een
Die resistentie is trouwens een eigenschap die
goedkope en makkelijke oplossing is. Een andere
6
Het is al tientallen jaren bekend dat antibioticagebruik leidt tot resistentie, waardoor
medicijnen niet meer effectief zijn. Waarom
komt dit pas de laatste jaren zo in opspraak?
manier is het tegengaan van verspreiding van ziek-
‘Omdat de volksgezondheid steeds meer in het
ziektedruk vermindert, wordt ook de noodzaak om
D e Heus · l eesvoer 3 | juli 2010
ten. Dit betekent scheiding van kolommen, werken
volgens protocollen, meer hygiëne en langere
perioden van leegstand tussen de ronden. Als de
>> 'Minder gebruik van
antibiotica leidt tot
minder resistentie'
Hoe worden individuele bedrijven aangezet
tot lager antibioticagebruik?
‘Pluimveehouders worden geacht te gaan samen-
Professor antimicrobiële resistentie, Dik Mevius
werken met één dierenartsenpraktijk die de antibiotica levert. Dit wordt vastgelegd in de IKB. Hiervoor
antibiotica te gebruiken minder. Het is een zaak van
worden een bedrijfsgezondheidsplan en bedrijfsbe-
beheersen door het gebruik te verminderen en de
handelplan opgesteld en het antibioticumgebruik
hygiëne en het management te verbeteren.
in kaart gebracht, zodat veehouders en dierenarts
Voeding speelt ook een rol, omdat antibiotica vaak
precies zien of er te veel gebruikt wordt. Daarnaast
worden gebruikt om darmstoornissen tegen te
is voorgesteld om een onafhankelijke Veterinaire
gaan. Beter voer leidt tot minder darmstoornissen
Diergeneesmiddelenautoriteit (VDA) op te richten
en daarmee ook tot minder gebruik van antibiotica.
om dierenartsen te controleren.’
Een andere punt is dat bepaalde antibiotica in de
veehouderij zoals cefalosporinen niet meer gebruikt
Hoe hard is de 50-procentnorm?
moeten worden. Ze leiden tot een snelle vorming
‘Heel hard. Het is een nationale norm omdat het
van resistentie en een verhoogde kans op ESBL-
nog een tijd gaat duren voordat de EU zover is. De
infecties bij de mens.
minister beloofde dat zij en haar opvolgers zich
Belangrijk is dat de vleeskuikensector zich bewust
eraan houden. De Tweede Kamer staat in dit geval
is van het resistentieprobleem en streeft naar het
achter haar. Als de norm niet wordt gehaald volgen
selectief gebruik van antibiotica.’
er zeker sancties.’ 
Gebruik antibioticum
zal correct en
selectief ingezet
moeten worden
De H e u s · le e s v o e r 3 | j u l i 2 0 1 0
7