Resistentie op uw IC

Resistentie op uw IC
Lennie Derde
Internist-intensivist UMC Utrecht
[email protected]
@Lennie333
Resistentie in Nederland
Indeling van bacteriën
Coccen
Staven
G+
G-
Staphylococcen
Streptococcen
Enterococcen
Meningococcen
Gonococcen
Moraxella catharalis
Anaëroob
Peptostreptococcen
Anaëroob
Veillonella
Listeria
Nocardia
Corynebacterium
E. coli
Klebsiella
Enterobacter
Acinetobacter
Pseudomonas
Anaëroob
Clostridium
Anaëroob
Bacteroides
Fusobacterium
The basics
– Gram-positief: dikke PG
laag houdt kleur vast
(paars)
– Gram-negatief: dunne PG
laag laat kleur door en
wordt nagekleurd (roze)
Gram-positief en Gram-negatief
Gram-negatieve celwand
Hoe werken antibiotica
Penicillines
Alexander Fleming
Van alle antibiotica die we gebruiken...
erythromycine
clarithromycine
azithromycine
cefuroxim
imipenem
meropenem
flucloxacilline
piperacilline
penicilline
cefotaxim
tobramycine
clindamycine
ertapenem
amoxicilline
linezolid
daptomycine
gentamicine
nitrofurantoïne
colistine
fosfomycine
cefalexine
vancomycine
ceftriaxon
ceftazidim
cefepime
augmentin
amikacine
fusidinezuur
teicoplanine
tigecycline
tetracycline
doxycycline
aztreonam
cotrimoxazol
levofloxacin
moxifloxacin
rifampicine
nalidixinezuur
ciprofloxacine
chlooramfenicol
... vallen de belangrijkste in de beta-lactam groep
erythromycine
clarithromycine
azithromycine
cefuroxim
imipenem
meropenem
linezolid
tobramycine
clindamycine
ertapenem
flucloxacilline
piperacilline
penicilline
daptomycine
amikacine
gentamicine
nitrofurantoïne
amoxicilline
cefotaxim
colistine
fosfomycine
cefalexine
ceftriaxon
ceftazidim
cefepime
augmentin
fusidinezuur
vancomycine
teicoplanine
tigecycline
tetracycline
doxycycline
aztreonam
cotrimoxazol
levofloxacin
moxifloxacin
rifampicine
nalidixinezuur
ciprofloxacine
chlooramfenicol
Beta-lactam antibiotica
Resistentie in het MMB lab
• Als er groei is van bacteriën boven een bepaalde “MICconcentratie” van antibiotica
Resistentie in het MMB lab
• Als er groei is van bacteriën boven een bepaalde “MICconcentratie” van antibiotica
Resistentie in het MMB lab
• Als er groei is van bacteriën boven een bepaalde “MICconcentratie” van antibiotica
Resistentie in het MMB lab
• MIC vertaald in Sensitief,
Intermediate of Resistent
• Grenzen tussen deze drie noemen
we “breekpunten” (EUCAST)
Hoe komen resistente bacteriën op uw IC?
Bonten MJ et al. (2003). Intensive Care Med;29(1):1–2
Verworven resistentie
• (1) Productie van een inactiverend
enzym (bv ESBL)
• (2) Vermindering van de opname
van het antimicrobiële middel (bv
afname membraanpermeabiliteit of
via actieve efflux)
2
1
• (3) Verandering van bacteriële
eiwitten die aangrijpingspunt zijn
voor het geneesmiddel
3
2
Verworven resistentie
• (1) Productie van een inactiverend
enzym (bv ESBL)
• (2) Vermindering van de opname
van het antimicrobiële middel (bv
afname membraanpermeabiliteit of
via actieve efflux)
2
1
• (3) Verandering van bacteriële
eiwitten die aangrijpingspunt zijn
voor het geneesmiddel
3
2
Beta-lactamase
Beta-lactamase
• ESBL: verworven beta-lactamase, geeft resistentie tegen
3G-cephalosporines (maar niet carbapenems)
– Hydrolyseert oxymino-cephalosporines (3G, 4G)
– Plasmide-gemedieerd
• Inducible beta-lactamase (AmpC)
– Enterobacter, Citrobacter freundii, Morganella morganii,
Providentia, Serratia, Hafnia alvei, Pseudomonas aeruginosa
Verworven resistentie
• (1) Productie van een inactiverend
enzym (bv ESBL)
• (2) Vermindering van de opname
van het antimicrobiële middel (bv
afname membraanpermeabiliteit of
via actieve efflux)
2
1
• (3) Verandering van bacteriële
eiwitten die aangrijpingspunt zijn
voor het geneesmiddel
3
2
Verminderde permeabiliteit celwand
Gram-negatieve bacteriën:
• Buitenmembraan heeft porines
– Molecuul selectie obv
grootte, structuur en lading
– Beta-lactam AB naar
binnen via porines
– Als essentieel porine
afwezig: geen entry van AB
-> resistentie
– P. aeruginosa, A.
baumannii
Efflux pompen
• Na entry in peri-plasmische
ruimte, AB teruggepompt over
buitenmembraan
• Niet alle efflux pompen hebben
effect op cefalosporines
• Resistentie ontwikkeling:
– Veranderingen in eiwitstructuur
(mutations)
– Expressie veranderd
• P. aeruginosa, A. baumannii
Verworven resistentie
• (1) Productie van een inactiverend
enzym (bv ESBL)
• (2) Vermindering van de opname
van het antimicrobiële middel (bv
afname membraanpermeabiliteit of
via actieve efflux)
2
1
• (3) Verandering van bacteriële
eiwitten die aangrijpingspunt zijn
voor het geneesmiddel
3
2
Verandering aangrijpingspunt
Verminderde affiniteit PBP
• PBP zorgt voor crosslinking celwand, nodig
voor bacterie groei
• Penicilline blokt dit (dus
geen bacteriegroei
• Bacterie kan structuur
PBP veranderen, dan
heeft penicilline geen
effect meer en is de
bacterie resistent
Samenvattend
• Gram-positieve en Gram-negatieve bacteriën hebben een
andere celwand
– Daardoor andere kleur in Gram-kleuring
– Gevoelig voor andere antibiotica
• Resistentie is een afspraak
– MIC meten en vertalen naar “S” “I” en “R”
• Bacteriën kunnen resistentie genen verwerven
– Bv ESBL genen op een plasmide
– Resistentie op plasmiden verspreidt zich binnen en tussen species
• Er zijn verschillende resistentie mechanismen
– Productie inactiverend enzym
– Vermindering opname of versneld wegpompen AB
– Verandering aangrijpingspunt geneesmiddel
Bedankt voor uw aandacht