STT Toekomstverkenning - de rol van voeding en geneesmiddelen bij het voorkomen van ziekte Toekomstbeeld X In dit toekomstbeeld heeft de overheid veel regels en subsidies afgeschaft. En er is beperkt controle. Eigen verantwoordelijk is het motto. Informatie op verpakkingen en in bijsluiters is onoverzichtelijk. Voor objectieve informatie moet je vaak betalen. Zo kun je hologrammen voor je smartphone kopen die je alles over een product kunnen vertellen. Er wordt ontzettend veel reclame gemaakt voor vet en zoet eten. Als je die reclames niet wilt zien, kun je een speciale bril kopen die ze weg filtert. Light varianten zijn er voor bijna alles. En dankzij nieuwe technologie smaken light producten bijna hetzelfde. Fast food is heel goedkoop, goedkoper dan thuis eten maken met verse producten. Omdat verse producten duur zijn, is zelf kweken populair. Door gentechnologie kan er veel. Een paar vierkante meter is genoeg voor iedere dag vers eten. Zelfs vlees en vis. Eten en drinken met speciale toevoegingen zijn er voor van alles en nog wat: om sneller bruin te worden, een beter geheugen te krijgen en ga zo maar door. Of het echt werkt, is vaak niet duidelijk. De overheid controleert dit niet meer. Hetzelfde geldt overigens voor allerlei vitaminepillen en kruidenpreparaten. Er zijn allerlei nieuwe medicijnen op de markt. Controle door de overheid is beperkt. Maar, als je bijwerkingen krijgt, moet de fabrikant een boete betalen. En als blijkt dat een medicijn bij jou helemaal niet werkt, krijg je je geld terug. Medicijnen zijn overal te koop, bij de supermarkt, via internet of bij een medicijnautomaat. Ook inentingen kun je overal halen. Dat is in deze toekomst helemaal je eigen verantwoordelijkheid. De meeste inentingen krijg je niet meer met een injectiespuit, maar via een pleister op je arm en soms zelfs in een snack. Veel zorgverzekeraars stellen inentingen verplicht, of je moet een hoge premie betalen. Als je ziek wordt, kun je allerlei testen voor thuis kopen om te bepalen wat je hebt. Één druppel bloed is genoeg voor zo’n test. Voor mensen met diabetes is bloed prikken trouwens helemaal niet meer nodig. Zij meten hun bloedsuiker gewoon met hun smartphone. Veel mensen zetten informatie over hun medicijngebruik en eetpatroon online. Om sneller en beter door de dokter te worden geholpen of om korting te krijgen op de zorgverzekering. Goed beveiligen is nodig, want verzekeringsfraudeurs stelen regelmatig andermans gegevens. Verzekeringsfraude kan namelijk veel geld opleveren. Want als je ziek wordt en je kunt niet aantonen dat je gezond hebt geleefd, dan moet je een deel van de kosten zelf betalen. Aanvullend verzekeren is duur. Daarom hebben verschillende groepen mensen met elkaar een spaarpotje gemaakt. Zo heb je de vereniging van bierliefhebbers en de club 120+ voor mensen die meer dan 120 kilo wegen. Zij willen zelf kunnen kiezen wat ze wel of niet eten. 1 Toekomstbeeld Y De overheid speelt in dit toekomsbeeld een belangrijke rol. Er zijn allerlei strenge regels. Zo is reclame voor alcohol verboden. En je mag ook niet meer zeggen dat je gelukkig wordt van frisdrank, of dat je er veel vrienden mee krijgt. En een sporter die chocola aanprijst is helemaal uit den boze. Verpakkingen staan boordevol informatie. Je kunt je smartphone zo instellen dat hij een signaaltje geeft als er iets staat wat jij interessant vindt. Op school leren kinderen al jong wat wel en niet gezond is. Ze spelen bijvoorbeeld games waarin ze moeten voorkomen dat ze een chronische ziekte krijgen. Snoep, snacks en fast food zijn duur door extra belasting. En er moet verplicht een duidelijke waarschuwing op dat het slecht kan zijn voor de gezondheid. Op school mogen kinderen geen dingen eten waar deze waarschuwingen op staan. Er zit geen belasting op groente en fruit. En de overheid betaalt sleutelfiguren in de maatschappij om het gezonde voorbeeld te geven. Het kan in deze toekomst zomaar gebeuren dat de leider van een straatbende op de hangplek een appeltje staat te eten. Door de strenge regels zit er in de meeste voedingsmiddelen minder suiker, zout en vet. Producten met extra effecten zijn vrijwel helemaal verdwenen. Het is moeilijk te bewijzen dat het echt werkt en zonder bewijs mag je het niet verkopen. Online wordt er wel van alles gezegd en verkocht, ook al is het verboden. De strenge regels gelden ook voor geneesmiddelen. Die zijn daardoor veel duurder geworden. En mogen alleen nog via apotheken worden verkocht. Sommige mogen zelfs helemaal niet meer worden verkocht omdat ze te veel bijwerkingen zouden hebben. Mensen die meerdere medicijnen moeten slikken, krijgen pillen die met 3D printers worden gemaakt. De farmaceutische industrie was niet blij met deze ontwikkeling, maar de overheid heeft het afgedwongen. Inentingen tegen levensgevaarlijke ziekten zijn verplicht. Het zijn er vele tientallen. Als je een inenting weigert, krijg je een boete. Inentingen worden meestal nog gewoon met een spuit gegeven, want nieuwe methoden worden nog getest. Testen voor thuis zijn alleen via de huisarts verkrijgbaar. Huisartsen zijn trouwens weer in dienst van de overheid. Ze krijgen een bonus als hun patiënten gezonder zijn dan gemiddeld in Nederland. Ze werken nauw samen met diëtisten. Ook in ziekenhuizen wordt meer aandacht besteed aan voeding. Alle medische informatie wordt digitaal vastgelegd in een nationale databank. Daarin wordt ook iemands genetisch profiel vastgelegd, want dat wordt in deze toekomst standaard bij geboorte bepaald. Mensen die een groot risico lopen chronische ziek te worden, krijgen een virtuele coach, die ze helpt hun gedrag zo aan te passen dat ze gezond blijven. De zorgverzekering is voor iedereen gelijk, en duur. Als je weinig inkomen hebt, kun je wel subsidie krijgen. Zorgverzekeraars zijn er overigens niet meer. Ze zijn samengegaan in een ziekenfonds nieuwe stijl, aangestuurd door de overheid. 2