Informatie uit de les

H4 Les 13 Grieken en Romeinen
De uitkomst van de Peloponnesische Oorlog tussen Athene en Sparta was dat Athene
zich moest overgeven. Sparta kwam als overwinnaar uit de bus, maar was dusdanig
verzwakt dat het de andere stadstaten niet meer kon onderwerpen. Dat lukte koning
Philippos van Macedonië wel. In 338 v. Chr. versloeg hij de Griekse legers en kreeg zo de
macht in heel Griekenland. De periode van de zelfstandige Griekse stadstaten was
daarmee voorbij. Toen Philippos doodging, volgende zijn zoon Alexander hem op. Hij
stak met zijn legers over naar Klein- Azië, versloeg de Perzen en veroverde gebieden tot
in Egypte en Mesopotamië. Ook veroverde hij Iran, Afghanistan en Pakistan. In 323 v.
Chr. stierf Alexander de Grote en zijn rijk viel uiteen in drie koninkrijken: een in Egypte,
een in Azië en een in Macedonië en Griekenland. Deze rijken zouden later veroverd
worden door de Romeinen.
De overwinning van de Romeinen op de Egyptenaren betekende het einde van de
Hellenistische periode. Volgens de Romeinse geschiedschrijvers bestond Rome toen al
ruim 700 jaar. Over de vroegste tijd, de koningstijd, bestaan veel verhalen maar weinig
is zeker. De laatste koning werd in 509 v. Chr. door de bevolking verjaagd en vanaf toen
was Rome een republiek. In de eeuwen daarna ontwikkelde Rome zich van een kleine
stadstaat tot de belangrijkste macht op het Italiaanse schiereiland. Toen de Romeinen de
steden in de Griekse kolonies in Zuid-Italië veroverden, kwamen ze voor het eerst
intensief in contact met de rijke Griekse cultuur. Toen ze heel Italië in hun macht
hadden, stuitten ze op Carthago: deze Noord- Afrikaanse grootmacht (ligt nu in Tunesië)
beheerste het hele westelijke Middellandse Zeegebied. Er werden drie oorlogen tussen
de Carthagers en de Romeinen uitgevochten tussen 264 en 146 v.Chr. (Punische
Oorlogen). In de tweede stak de Carthaagse veldheer Hannibal met olifanten de Alpen
over en had ruim tien jaar heel Italië in zijn macht.
 Verhaal Hannibal: Hannibal Barkas was een Carthaagse generaal. Hij is bekend
geworden als briljant generaal en grote tegenstander van de Romeinen. Zijn geniale
tactiek leverde hem de bewondering op van vele latere legeraanvoerders zoals Napoleon.
Tijdens de Tweede Punische Oorlog trok hij met zijn leger vanuit Iberia naar Italië over de
Pyreneeën, de Rhône en de Alpen. In Italië behaalde hij veel overwinningen, maar kon of
wilde Rome zelf niet belegeren. Na 16 jaar omzwervingen in Zuid-Italië werd hij
onverrichter zake teruggeroepen naar Carthago, waar de Romeinen inmiddels een acute
bedreiging vormden, en hij werd verslagen. Na de oorlog was Hannibal korte tijd als
burgerlijk bestuurder werkzaam in Carthago. Omdat Rome zijn uitlevering verlangde,
moest hij vluchten naar Syrië. Hij heeft nog vele jaren als rebel gevochten tegen de
Romeinen, en collaboreerde met iedereen die Rome als zijn vijand zag. Uiteindelijk kwam
hem ter ore dat Rome op de hoogte was van zijn vaste verblijfplaats. Liever dan terecht
worden gesteld door zijn aartsvijanden, maakte Hannibal door middel van gif een eind aan
zijn leven. De Romeinse senator Cato (234 - 149 v.Chr.) vond het gevaar van Carthago zo
groot dat hij elke redevoering voor de Romeinse senaat eindigde met de zin:"Ceterum
censeo Carthaginem esse delendam" (En overigens blijf ik van mening dat Carthago
vernietigd moet worden). Cato kreeg uiteindelijk zijn zin in de Derde Punische Oorlog,
waarbij Carthago inderdaad grondig verwoest werd.
Vanaf toen begon een heel grote gebiedsuitbreiding: Rome zou de hellenistische rijken,
bijna heel Spanje en Noord- Afrika veroveren. Er was sprake van een imperium: een
rijk. De veroveringen leverden zoveel op, dat de inwoners van Italië vanaf 167 v. Chr.
geen belasting op grondbezit meer hoefden te betalen.