Nieren en Urinewegen

Nieren en Urinewegen
Leerfase 1 Periode 1
Docent 1 Bouke Cuperus
Les 4
Noorderpoort Medische Kennis
Nieren en Urinewegen
Noorderpoort Medische Kennis
Leerdoelen
 Aangeven waar nieren en urinewegen zich in het
lichaam bevinden
 Onderdelen van de urinewegen benoemen
 Beschrijven hoe een nier is opgebouwd, wat de
functie is en hoe die werkt
 Uitleggen wat een nefron is
 Aangeven hoe urine ontstaat
 Uitleggen wat onder vochtbalans wordt verstaan
 Beschrijven welke invloed bepaalde ziektes op de
urine
kunnen
hebben
Noorderpoort Medische Kennis
Functie van de nieren
Afvalstoffen uit het bloed verwijderen
2. Vocht- en zoutbalans regelen
3. Hormonen aanmaken
4. Rol bij botstofwisseling
1.
Noorderpoort Medische Kennis
Ligging van de nieren
Noorderpoort Medische Kennis
Bouw van de nieren
Noorderpoort Medische Kennis
Bouw van de nieren
Van buiten naar binnen:
•Nierschors
•Niermerg (met ‘piramiden’)
•Nierbekken (holte voor urine)
staat via urineleider in
verbinding met de blaas
Noorderpoort Medische Kennis
Bouw van een nefron
(functionele eenheid)
1 miljoen nefronen per nier!
5 onderdelen:
1. Nierkapseltje (kapsel van Bowman)
met daarin de glomerulus (kluwen
haarvaten), samen: lichaampje van
Malpighi
2. Eerste gekronkelde buisje
3. Lis van Henle
4. Tweede gekronkelde buisje
5. Verzamelbuis
Noorderpoort Medische Kennis
Werking van de nieren
(in elk nefron)
 1. Filtratie van bloed
voorurine
per etmaal: 180 liter
 2.Terugresorptie van stoffen uit voorurine terug
naar het bloed
urine blijft over
per etmaal: 1,5 liter
Noorderpoort Medische Kennis
1.Filtratie
(in de glomerulus)
Glomerulus ontvangt bloed van de nierslagader
Door hoge bloeddruk in glomerulus wordt
bloedplasma met opgeloste stoffen naar het
nierkapseltje (Bowman) geperst (filterwerking)
Vloeistof in nierkapseltje = voorurine
- afvalstoffen
- vele nuttige stoffen
- behalve: bloedcellen en plasma-eiwitten!
Noorderpoort Medische Kennis
Voorurine
Per etmaal
 Wordt 180 liter voorurine gemaakt
 Je plast 1,5 liter uit
 178,5 liter voorurine moet worden terug
geresorbeerd
 1% van de voorurine verlaat het lichaam
 99% wordt dus terug geresorbeerd
Noorderpoort Medische Kennis
Terugresorptie
(vooral in eerste gekronkelde buisje)
Nuttige stoffen
(glucose, aminozuren, veel water en opgeloste zouten)
uit de voorurine worden vanuit de nefron
teruggebracht naar het bloed (kost energie!)
Afvalstoffen
(ureum, teveel aan zouten) blijven in de nefronen
achter. Via verzamelbuisjes komen deze stoffen naar
het nierbekken = urine
Noorderpoort Medische Kennis
Nieren: groot aanpassingsvermogen
 Te veel zouten: door nieren meer zouten uit het
bloed verwijderd
 Glucose: alles wordt teruggeresorbeerd
té hoog aanbod aan glucose (diabetes): glucose in
urine = glucosurie, hierdoor ook veel water
aangezogen: polyurie (veel plassen, veel dorst)
Noorderpoort Medische Kennis
Urinewegen
Onderdelen urinewegen:
•Urineleiders = ureters
•Urineblaas
•Urinebuis/plasbuis = urethra
Functie urinewegen:
Afvoer urine uit beide
nierbekkens
Noorderpoort Medische Kennis
Samenstelling urine
(normaal)
 Water (95%)
 Zouten (bv. NaCl)
 Ureum (afbraak aminozuren in lever)
 Vitaminen (bv. C)
 Galkleurstof (urobiline = lichtgeel)
 Afgestoten epitheelcellen
 Medicijnen of afbraakproducten ervan
 Onbruikbare stoffen (bv. rode kleurstof van
bietjes)
Noorderpoort Medische Kennis
Nieren en hormonen
 Aldosteron
Uit bijnierschors
Functie: terugresorptie van natrium door de nieren
 ADH (antidiuretisch hormoon)
Uit hypothalamus - hypofyse
Functie: terugresorptie van water door de nieren
Gaat diurese (urinevorming) tegen door altijd de
juiste hoeveelheid water terug te pakken
Te weinig ADH: polyurie (niet zoet!):diabetes insipidus
Noorderpoort Medische Kennis
Bijnieren
Noorderpoort Medische Kennis
Urineweginfectie (UWI)
Omschrijving
Een urineweginfectie is een infectie of ontsteking van het slijmvlies aan de
binnenkant van de urinewegen; zonder koorts (blaas doet niet mee;
anders is het een blaasontsteking)
Symptomen
Klachten tijden het plassen; pijn brandend gevoel
Kleine beetjes plassen
Soms bloed in de urine
Behandeling
Antibiotica
Noorderpoort Medische Kennis
Ongecompliceerde UWI
 UWI bij een gezonde niet zwangere vrouw zonder
koorts
 Behandeling
 Nitrofurantoine of ander antibioticum
 Diagnose UWI: Urineonderzoek + klachten vrouw
 nitriettest = stickje
 dipslide = kweek
Noorderpoort Medische Kennis
Gecompliceerde urineweginfectie
 urineweginfectie (UWI)+ koorts
 mannen
 zwangeren
 kinderen
 Patiënten met afwijkingen aan de nieren en
urinewegen
 verminderde weerstand (b.v.’ Diabeten
 Verblijfskatheter
 Bron: NHG-Triagewijzer; okt 2014
Noorderpoort Medische Kennis
Glomerulonefritis
 Een glomerulonefritis is een onsteking van de
nierfilters (glomeruli). De glomeruli liggen in de
nierschors (zie plaatje) en filteren het bloed op
afvalstoffen. Bij een beschadiging wordt het bloed
minder goed gezuiverd en laten de glomeruli ook
stoffen via de urine verdwijnen die wel in het
lichaam moeten blijven. Bijvoorbeeld eiwitten en
bloedcellen.
Noorderpoort Medische Kennis
Links
 www.nvn.nl/nierziekte
 www. gezondheidsplein.nl
 Youtube: Stefan Ruttenfrans
Noorderpoort Medische Kennis